ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΟΥ ΣΑΜΙΝΑ 26.9.2000

ΤΟ ΝΑΥΑΓΙΟ ΤΟΥ ΣΑΜΙΝΑ

Τόσα χρόνια μετά κανείς δεν ξεχνά τις δραματικές στιγμές που εκτυλίχθηκαν στις 26 Σεπτεμβρίου του 2000, την ημέρα που 81 ψυχές βρήκαν τον θάνατο στα νερά του Αιγαίου, ανάμεσα τους και ένας 19χρονος φαντάρος-ήρωας, ο οποίος πνίγηκε για να σώσει τους ναυαγούς.

Το επιβατηγό - οχηματαγωγό (Ε/Γ-Ο/Γ) Εξπρές Σάμινα της εταιρείας Minoan Flying Dolphins σήμερα Hellenic Seaways ήταν πλοίο (φέρυ-μπωτ κλειστού τύπου) που εκτελούσε την ακτοπλοϊκή γραμμή Πειραιάς - Πάρος - Ικαρία - Σάμος Φούρνοι . Το δρομολόγιο που εκτελέστηκε στις 26 Σεπτεμβρίου του 2000, είχε ως κατάληξη μία από τις σοβαρότερες ναυτικές τραγωδίες στην Ελλάδα, την δεύτερη μεγαλύτερη μετά το ναυάγιο του οχηματαγωγού Ηράκλειον.

Το βράδυ του ναυαγίου

Το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου του 2000 το «Εξπρές Σάμινα» αναχωρεί από τον λιμένα του Πειραιά με 533 άτομα, από τα οποία τα 472 ήταν επιβάτες και τα υπόλοιπα 61 το πλήρωμα. Περί ώρα 22.12 ενώ το πλοίο πλησιάζει να προσεγγίσει τον λιμένα της Παροικιάς (πρωτεύουσα-χώρα) της Πάρου, με ανέμους 8 μποφόρ. Δύο μίλια ανοικτά της Πάρου, στις 22.15 προσκρούει με ταχύτητα 18 κόμβων, στις νησίδες «Πόρτες Πάρου» με συνέπεια το πλοίο να υποστεί ρήγμα στα δεξιά ύφαλά του, μήκους περίπου τριών μέτρων, στη βάση του δεξιού πτερυγίου ευσταθείας. Αποτέλεσμα της πρόσκρουσης ήταν το νερό να κατακλύσει το μηχανοστάσιο του πλοίου πουπαίρνοντας γρήγορα κλίση προς τα δεξιά μετά από 25 λεπτά βυθίζεται.

Μεγάλος πανικός προκλήθηκε στους επιβαίνοντες λόγω της συσκότισης που προκλήθηκε στο πλοίο από ηλεκτρική βλάβη καθώς δεν λειτούργησε ούτε η εφεδρική ηλεκτρογεννήτρια (emergency generator) αλλά και από την απουσία ειδοποίησης της σειρήνας έκτακτης ανάγκης αλλά και από το γεγονός της ανυπαρξίας σχετικής ενημέρωσης από τα φορητά μεγάφωνα του πλοίου, με αποτέλεσμα πολλοί από τους επιβαίνοντες να αρχίσουν να πηδούν στη θάλασσα.

Αρχικά το περιστατικό στο θάλαμο επιχειρήσεων του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας (ΥΕΝ) δεν εμπνέει κάποια ανησυχία παρ' ότι διαφορετική εικόνα έδιναν οι επιβαίνοντες, επικοινωνώντας μέσω κινητών τηλεφώνων με τηλεοπτικούς σταθμούς. Μετά από αρκετή ώρα το Λιμεναρχείο Πάρου διατάσσει όλα τα παραπλέοντα σκάφη να σπεύσουν στον τόπο του ναυαγίου με πρώτους να φτάνουν στο σημείο του ναυαγίου οι ψαράδες και στην συνέχεια και σκάφη του Λιμενικού. Στη συνέχεια έσπευσαν σκάφη του Λιμενικού και βρετανικά πολεμικά που συμμετείχαν σε άσκηση του ΝΑΤΟ. Μέρος των διασωθέντων μεταφέρθηκαν στο Κέντρο Υγείας της Πάρου ενώ ο λιμενάρχης Πάρου, Δημήτρης Μάλαμας, έχασε τη ζωή του το ίδιο βράδυ από το άγχος και την πίεση κατά τη διάρκεια της επιχείρησης για τη διάσωση των ναυαγών.

Ευθύνες και παραλείψεις

Έπειτα από 12μηνη έρευνα, οι διορισμένοι πραγματογνώμονες (Απ. Παπανικολάου, καθηγητής ΕΜΠ, Ι. Βεντούρας, πλοίαρχος Α' τάξεως, Γ. Δημητριάδης, αντιπλοίαρχος Π.Ν., Θ. Λουκάκης, καθηγητής ΕΜΠ και Εμ. Μανιός, ναυπηγός) παρέδωσαν στις 25 Σεπτεμβρίου του 2001 στον ειδικό εφέτη ανακριτή την έκθεσή τους.

Συγκεκριμένα:

Οι χειρισμοί του πληρώματος φυλακής γέφυρας ακόμα λίγα λεπτά πριν τη πρόσκρουση ήταν ανεπαρκείς, προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση. Περίπου 15 λεπτά πριν την πρόσκρουση, το πλοίο, ερήμην των κανόνων ασφαλούς πλοήγησης σε συνδυασμό με τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν και εκτός ελέγχου της πραγματικής του θέσης, έπλεε με χρήση αυτόματου πιλότου (autopilot) με ευθύνη του πληρώματος φυλακής γέφυρας και το ακριβές στίγμα του πλοίου δεν ήταν γνωστά στον υποπλοίαρχο.

Κατά παράβαση του πιστοποιητικού ασφαλείας, οι υδατοστεγείς πόρτες ήταν όλες ανοιχτές ενώ θα έπρεπε να ήταν ερμητικά κλειστές, με ευθύνη του πλοιάρχου και του υποπλοιάρχου.

Οι αξιωματικοί του μηχανοστασίου μετά την πρόσκρουση δεν ειδοποίησαν έγκαιρα τον πλοίαρχο και τον υποπλοίαρχο για την ύπαρξη ρήγματος, παραλείποντας να κλείσουν τις υδατοστεγείς πόρτες (ηλεκτρικό πίνακα ή το χειροκίνητο σύστημα) τις 3 από τις 11 με αποτέλεσμα την ταχεία κατάκλυση υδάτων στο εσωτερικό του σκάφους. Η καθυστέρηση ειδοποίησης του πλοιάρχου ήταν 8-10 λεπτά.

Δεν τέθηκε σε λειτουργία η σειρήνα έκτακτης ανάγκης για εγκατάλειψη του πλοίου και της σχετικής ενημέρωσης από τα μεγάφωνα του πλοίου, με ευθύνη του πλοιάρχου καθώς επίσης δεν υπήρξε καθοδήγηση από το ανωτέρω πλήρωμα, για οργανωμένη εκκένωση του πλοίου.

Πολλά σωσίβια δεν ήταν εφοδιασμένα με λαμπτήρες σήμανσης και δεν διέθεταν σφυρίχτρες.

Το πλοίο λίγο μετά την πρόσκρουση βυθίστηκε στο σκοτάδι καθώς η ηλεκτρογεννήτρια έκτακτης ανάγκης (emergency generator) εντός ολίγων λεπτών μετά την σύγκρουση λόγω βλάβης έπαψε να λειτουργεί.

Υπήρξε παράλειψη διαβίβασης του στίγματος του ναυαγίου, με αποτέλεσμα τη δυσχέρεια των ενεργειών έρευνας και διάσωσης με ευθύνη του πλοιάρχου και του ασυρματιστή του πλοίου. O ασυρματιστής ισχυρίστηκε πως από την πρώτη στιγμή έδωσε το στίγμα μέσω του «Ολύμπια Ράδιο» και του «Καναλιού 4».

Ανθρώπινο λάθος επισημαίνει και στην έκθεση πραγματογνωμοσύνης που κατέθεσε στις 31 Μαΐου του 2001 ο δύτης Νικόλαος Λαμπράκος καθώς το πλοίο ακολουθούσε λάθος ρότα (40-50 μοίρες) ενώ επισημαίνει ότι δεν τέθηκαν σε λειτουργία οι υδατοστεγείς πόρτες. Ο δύτης επίσης κατήγγειλε κατά τις πρώτες του καταδύσεις τον Οκτώβριο του 2000 ότι γίνονταν προσπάθειες αλλοίωσης των στοιχείων του ναυαγίου. Συγκεκριμένα είχε αναφέρει πως κατά την πρώτη του κατάδυση στο πλοίο, το ραντάρ ήταν ακέραιο και μετά, σε επόμενη κατάδυση το βρήκε σπασμένο, ενώ από τη γέφυρα κάποια όργανα της κονσόλας είχαν αφαιρεθεί και συρτάρια είχαν ψαχτεί ενώ κατά τις πρώτες μέρες του ναυαγίου βρέθηκαν ηλεκτρόδια οξυγονοκοπής στο βυθό. Στον πλοίαρχο, τον υποπλοίαρχο και στην ελλειπή εκπαίδευση του πληρώματος επέρριψε τις ευθύνες για το ναυάγιο και ο παραιτηθείς δύτης Ηλίας Στεφανάκος.

Ο Πέτρος Μαντούβαλος, συνήγορος του υποπλοιάρχου Αναστάσιου Ψυχογιού, είχε αμφισβητήσει την αξιοπιστία των δύο δυτών και είχε ζητήσει από τον ειδικό εφέτη-ανακριτή την εξαίρεση τους από προανακριτικό έργο. Το ποινικό μητρώο του δύτη Ν. Λαμπράκου βαρύνονταν με κατηγορίες και καταδίκες για κλοπές σε βαθμό κακουργήματος και εξαιρέθηκε από τις έρευνες προσωρινά μέχρι να του δοθεί αθωωτικό βούλευμα για τις κατηγορίες.

Ο Ηλίας Στεφανάκος αναγκάστηκε να παραιτηθεί κάτω από το βάρος των πιέσεων του συνήγορου υπεράσπισης Πέτρου Μαντούβαλου αλλά και με την παρουσία του στα γραφεία της πλοιοκτήτριας εταιρείας την ημέρα του θανάτου του εφοπλιστή Παντελή Σφηνιά που όξυναν την ήδη βεβαρυμμένη κατάσταση γι' αυτόν. Ο Ηλ. Στεφανάκος διαγράφηκε από τον πίνακα Πραγματογνωμόνων Πρωτοδικείου Πειραιώς επειδή «δεν διαθέτει τα ουσιαστικά κυρίως προσόντα που απαιτούνται και δεν είναι πρόσωπο κατάλληλο για τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης. Ο Ηλίας Στεφανάκος είχε επιληφθεί και για το ναυάγιο Φ/Γ Δύστος.

Αυτοκτονία Παντελή Σφηνιά

Ο 55χρόνος εφοπλιστής-αντιπρόεδρος-διευθύνων σύμβουλος της Μinoan Flying Dolphins και πρόεδρος της Ένωσης Εφοπλιστών Ακτοπλοΐας (ΕΕΑ), Παντελής Σφηνιάς, μη αντέχοντας το βάρος της τραγωδίας και της πίεσης που του ασκήθηκε έδωσε τέλος στη ζωή του το πρωί της 29ης Νοεμβρίου του 2000 πέφτοντας από τον έκτο όροφο του κτιρίου της εταιρείας στην Ακτή Κονδύλη στον Πειραιά. Σύμφωνα με τις τοξικολογικές εξετάσεις που υπέγραψε ο Ιατροδικαστής Πειραιά Νικόλαος Kαλόγριας, ο Π. Σφηνιάς ήταν σε κατάσταση βαριάς μέθης ενώ είχε κάνει και χρήση αντικαταθλιπτικού φαρμάκου κατά την διάρκεια της αυτοκτονίας.

Στη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου στη Βουδαπέστη με τον τότε πρωθυπουργό της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν, ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης εξέφρασε τη λύπη του για το θάνατο του εφοπλιστή, δηλώνοντας: «Μόλις πληροφορήθηκα αυτό το γεγονός. Κάθε θάνατος, κάθε αυτοκτονία είναι ένα θλιβερό γεγονός και θέλω να εκφράσω τη λύπη μου για αυτό». Επίσης τη θλίψη του για το θάνατο του εκλιπόντος εξέφρασε και ο Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, Χρήστος Παπουτσής στέλνοντας συλλυπητήρια προς την οικογένειά του.

Καταγγελίες λίγες μέρες πριν το δυστύχημα

Στο πλοίο είχαν διενεργηθεί ύστερα από καταγγελίες του ΑΒ' Μηχανικού, Αναστάσιου Σορόκα, δύο έκτακτες επιθεωρήσεις, μία στις 21 Σεπτεμβρίου του 2000 και άλλη μια στις 26 του ίδιου μήνα από τους επιθεωρητές του ΚΕΕΠ (Κλάδου Ελέγχου Εμπορικών Πλοίων), λίγες ώρες δηλαδή πριν το πλοίο βυθιστεί.] Ο Αναστάσιος Σορόκας, υπήρξε μέλος του πληρώματος ως τις 19 Σεπτεμβρίου στο «Σάμινα» και παραιτήθηκε υποστηρίζοντας ότι το πλοίο ήταν αναξιόπλοο, καταγγέλλοντας την άσχημη κατάσταση μηχανών, παλαιότητα και έλλειψη συντήρησης των τεσσάρων ηλεκτρομηχανών, την προβληματική λειτουργία των συστημάτων καθέλκυσης των λέμβων, την ανεπαρκή συντήρηση της εφεδρικής ηλεκτρογεννήτριας ανάγκης, την προβληματική λειτουργία χειριστηρίων που μπλόκαραν μεταξύ μηχανής και γέφυρας και την ανεπάρκεια των υδατοστεγών θυρών σε περίπτωση που ένα τμήμα του πλοίου κατακλυζόταν με νερά όπως και έγινε.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου ελέγχου στις 21 του ίδιου μήνα, οι επιθεωρητές δεν βρήκαν κάποιο πρόβλημα στο οχηματαγωγό. Ο μηχανικός Αναστάσιος Σορόκας όμως προχώρησε σε εκ νέου καταγγελία αναγκάζοντας τους επιθεωρητές σε επανέλεγχο του πλοίου. Στον δεύτερο έλεγχο πάλι δεν διαπιστώθηκε κανένα απολύτως πρόβλημα. Έτσι, το πλοίο εφοδιάστηκε με πιστοποιητικό ασφαλείας και στις 5 το απόγευμα απέπλευσε από τον Πειραιά για το μοιραίο ταξίδι του.

O τέως πρόεδρος της ΠΕΜΕΝ Γ. Τούσσας είχε αναφέρει πως το Σάμινα δεν διέθετε Πιστοποιητικό Ασφάλειας. Η ισχύς του Πιστοποιητικού Ασφαλείας, που είχε εκδοθεί από τον ΚΕΕΠ είχε λήξει στις 17 Αυγούστου του 2000 και ταξίδευε με προσωρινό πιστοποιητικό του Διεθνούς Κώδικα Ασφαλούς Διαχείρισης για την ασφαλή λειτουργία των Πλοίων (International Safety Management Code) το οποίο έληγε στις 22 Σεπτεμβρίου και την ίδια μέρα ο ΚΕΕΠ παρέτεινε την ισχύ του Πιστοποιητικού μέχρι και τις 20 Νοέμβριου του 2000.

Ποινές

Η δίκη για το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα» άρχισε στις 27 Μαΐου του 2005 στο τριμελές εφετείο κακουργημάτων Πειραιώς και στις 27 Φεβρουαρίου του 2006 βγήκε η ετυμηγορία. Το δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το πλοίο ήταν αξιόπλοο, ότι οι βάρκες ήταν σε καλή κατάσταση κι ότι η πρόσκρουση οφειλόταν σε κακή διακυβέρνηση κυρίως από τον υποπλοίαρχο, ενώ η γρήγορη βύθιση αποδόθηκε στο γεγονός ότι δεν ήταν κλειστές οι υδατοστεγείς θύρες. Επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης στον πλοίαρχο, τον υποπλοίαρχο, τον ύπαρχο, στον Α' Μηχανικό και τον ασυρματιστή.

Ο πλοίαρχος Βασίλης Γιαννακής καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε ποινή φυλάκισης 16 χρόνων, ενός μήνα και 15 ημερών ενώ η ποινή αργότερα μειώθηκε σε 11 χρόνια, 11 μήνες και 25 ημέρες για:

διατάραξη ασφάλειας της υδάτινης συγκοινωνίας με ενδεχόμενο δόλο από την οποία επήλθε θάνατος ανθρώπων

ναυάγιο από αμέλεια

ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή

σωματικές βλάβες από αμέλεια κατά συρροή

μη αυτοπρόσωπη διεύθυνση πλοίου από πλοίαρχο σε πλου με δυσχερή σημεία

Η Ολομέλεια του ανωτάτου δικαστηρίου το 2010 με απόφαση της, έκανε δεκτή την εισήγηση του αντεισαγγελέα Αθ. Κονταξή και έκρινε ότι πρέπει να μειωθεί η ποινή του πλοιάρχου Βασ. Γιαννακή και να ανατραπεί η σε βάρος του καταδικαστική απόφαση με την οποία του έχει επιβληθεί κάθειρξη 12 ετών. Το Πενταμελές Εφετείο Πειραιά τον είχε κρίνει ένοχο για τα εγκλήματα της ανθρωποκτονίας από αμέλεια, της σωματικής βλάβης από αμέλεια και της διατάραξης της ασφάλειας της υδάτινης συγκοινωνίας, αλλά όπως έκρινε ο Άρειος Πάγος, το δευτεροβάθμιο δικαστήριο ερμήνευσε εσφαλμένα την ποινική νομοθεσία, διότι τα δύο πρώτα αδικήματα απορροφώνται από το τρίτο. Έτσι, η ποινική δίωξη σε βάρος του πλοιάρχου είχε παύσει αφού τα δύο πλημμελήματα για τα οποία είχε καταδικαστεί σε 6 χρόνια και 5 μήνες είχαν παραγραφεί. Αντίθετα, παρέμεινε η ποινή των 5 ετών και 6 μηνών που του επιβλήθηκε για διατάραξη της ασφάλειας της υδάτινης συγκοινωνίας και για τα πλημμελήματα της μη αυτοπρόσωπης διεύθυνσης πλοίου και του ναυαγίου από αμέλεια. Την στιγμή της απόφασης του Αρείου πάγου, ο πλοίαρχος είχε αποφυλακιστεί, αφού είχε εκτίσει το μεγαλύτερο μέρος της ποινής του.

Ο υποπλοίαρχος Αναστάσιος Ψυχογιός καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε κάθειρξη 19 χρόνων, ενός μήνα και 15 ημερών και αργότερα μειώθηκε σε 12 χρόνια, 9 μήνες και 25 ημέρες για:

διατάραξη ασφάλειας της υδάτινης συγκοινωνίας με ενδεχόμενο δόλο από την οποία επήλθε θάνατος ανθρώπων

ναυάγιο από αμέλεια

ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή

σωματικές βλάβες από αμέλεια και κατά συρροή.

Ο ύπαρχος Γιώργος Τριαντάφυλλος καταδικάσθηκε πρωτόδικα σε ποινή φυλάκισης 8 χρόνων, 9 μηνών και 28 ημερών που αργότερα μειώθηκε σε 5 χρόνια και 28 ημέρες (εξαγοράσιμη) για:

διατάραξη ασφάλειας της υδάτινης συγκοινωνίας από αμέλεια

ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή

πρόκληση σωματικών βλαβών από αμέλεια κατά συρροή

έκθεση με ενδεχόμενο δόλο κατά συρροή

εγκατάλειψη πλοίου χωρίς τη συναίνεση πλοιάρχου

Ο Α' μηχανικός Γεράσιμος Σκιαδαρέσης καταδικάσθηκε σε ποινή φυλάκισης πρωτόδικα 8 χρόνων, 6 μηνών και 28 ημερών και αργότερα η ποινή μειώθηκε σε 7 χρόνια, πέντε μήνες και 28 ημέρες (εξαγοράσιμη) για:

πρόκληση ναυαγίου από αμέλεια

ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή

πρόκληση σωματικών βλαβών από αμέλεια κατά συρροή

έκθεση με ενδεχόμενο δόλο κατά συρροή

Ο ασυρματιστής Δημήτρης Τσούμας καταδικάστηκε πρωτόδικα σε φυλάκιση 15 μηνών, με 3ετή αναστολή, ενώ αργότερα μειώθηκε σε 10 μήνες με τριετή αναστολή για:

εγκατάλειψη πλοίου χωρίς συναίνεση πλοιάρχου.

Ο διευθύνων σύμβουλος και πρόεδρος της τότε πλοιοκτήτριας εταιρίας Νικόλαος Βικάτος και Κωνσταντίνος Κληρονόμος καταδικάσθηκαν πρωτόδικα σε φυλάκιση 4 χρόνων, τριών μηνών και τριών ημερών, ενώ αργότερα η ποινή μειώθηκε σε φυλάκιση 2 1/2 ετών και 2 ημερών (εξαγοράσιμη) για έκθεση κατά συρροή με ενδεχόμενο δόλο.

Εξπρές Σάμινα: Συγκλονίζουν οι μαρτυρίες των επιζώντες από το ναυάγιο χρόνια μετά την τραγωδία

Ο ήρωας στρατιώτης Βασίλης Ρουχωτάς

Όταν ο Βασίλης Ραχούτης ντρόπιασε το πλήρωμα του Εξπρές Σάμινα και υπήρξε ο «αφανής» ήρωας του πολύνεκρου ναυαγίου. Ήταν ο στρατιώτης – σύμβολο που οδηγήθηκε στον θάνατο μόνο και μόνο γιατί… αρνήθηκε να σώσει τη ζωή του χάριν των άλλων επιβατών.

Πολλοί ήταν οι επιβάτες που κατέληξαν στα φουρτουνιασμένα νερά πριν τη βύθιση του πλοίου στην προσπάθειά τους να σωθούν.

Μέσα σε λιγότερο από 25 λεπτά -άλλοι κάνουν λόγο για μόλις 15- το πλοίο είχε βυθιστεί και περισσότεροι από 500 άνθρωποι βρέθηκαν να παλεύουν με τα κύματα.

Σε αυτούς, όμως, δεν ανήκαν οι 21 στρατιώτες που επέστρεφαν στη Σάμο. Εκείνοι, είχαν μια πολύ δυσκολότερη αποστολή: Να σώσουν όσο το δυνατόν περισσότερους συνανθρώπους τους μπορούσαν. Και πράγματι, σε αυτούς οφείλουν τη ζωή τους δεκάδες επιβάτες.

Το μοναδικό όνομα που μνημονεύεται μέχρι σήμερα, είναι αυτό του Στρατιώτη Πεζικού Βασίλη Ραχούτη από τη Φθιώτιδα, ο οποίος πλήρωσε με τη ζωή του την άρνησή του να εγκαταλείψει το πλοίο νωρίς και να επιβιβαστεί στην πρώτη διαθέσιμη λέμβο – μία από τις ελάχιστες που υπήρχαν.

Μόλις έγινε γνωστή η πρόσκρουση, ο πατέρας του, με τον οποίο μιλούσε στο τηλέφωνο την ώρα της πρόσκρουσης, τον παρακάλεσε να απομακρυνθεί από το πλοίο και να προσπαθήσει να σώσει τη ζωή του. Κάτι που ο 19χρονος δεν έκανε. Κι αυτό, διότι θεώρησε τον εαυτό του πιο «δυνατό» από τις γυναίκες και τα παιδιά που βρέθηκαν στο έλεος των κυμάτων.

Ο Βασίλης χάθηκε στην προσπάθειά του να σώσει ένα βρέφος, έχοντας πρώτα βοηθήσει τη μητέρα του να εξασφαλίσει τη δική της σωτηρία. Το μωρό σώθηκε, όχι όμως και ο ίδιος. Εκείνος πνίγηκε το βράδυ της 26ης Σεπτεμβρίου, έχοντας πρώτα καταφέρει μαζί με τους υπόλοιπους στρατιώτες να σώσει τις ζωές δεκάδων επιβατών.

Κάθε χρόνο στο χώρο της προτομής του, πλησίον του Ιερού Ναού Αγίου Παντελεήμονα στα Καμένα Βούρλα τελείτε επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνων.

Για τους άνδρες του Λιμενικού Σώματος η θυσία του αποτελεί πρότυπο συμπεριφοράς και υπευθυνότητας στον όρκο που έχουν δώσει να υπερασπίζονται τις αξίες και τα ιδανικά αυτού του τόπου.

«Τα σωσίβια δεν έφταναν»

Ο Δημήτρης Σαρρής ήταν τότε 9 χρονών. Επέστρεφε στη Νάξο μαζί με τους γονείς του. Εκείνο ήταν το τελευταίο βράδυ που πέρασαν μαζί. Ο Δημήτρης μετά από πολύωρη μάχη με τα κύματα βρέθηκε σε μια βάρκα και σώθηκε. Οι γονείς του δεν τα κατάφεραν. Η μαρτυρία του στο naxostimes συγκλονίζει…

«Καθόμασταν στο σαλόνι και βλέπαμε τον Παναθηναϊκό. Το πλοίο είχε πολύ κόσμο. Είχε φουρτούνα και κουνούσε πολύ. Ξαφνικά έγινε ένα πολύ μεγάλο τράνταγμα, άρχισαν να πέφτουν κάτω τραπέζια, καρέκλες και επιβάτες. Η σύγκρουση ήταν πολύ δυνατή. Μετά από 1-2 λεπτά το καράβι επανήλθε και κάποια μέλη του πληρώματος μας είπαν να βγούμε έξω».

Ο Δημήτρης θυμάται ακόμη τον πανικό που επικρατούσε στο πλοίο. Ο κόσμος έψαχνε για σωσίβια και δεν έβρισκε. «Το πλοίο έγερνε από τη μία πλευρά και ο κόσμος προσπαθούσε να βγει από την άλλη. Μόνο 4-5 άτομα από το πλήρωμα και αυτοί σερβιτόροι και μπουφετζήδες, βοηθούσαν.

Καθυστερούσαν όμως αρκετά γιατί ο κόσμος ήταν πολύς και το πλοίο έγερνε πολύ γρήγορα. Εγώ δεν είδα κανέναν από το ανώτερο πλήρωμα να βρίσκεται εκεί. Τα σωσίβια δεν έφταναν. Δεν υπήρχαν τόσα πολλά σε εκείνη την πλευρά του πλοίου και κανείς δεν πήγαινε από την άλλη γιατί είχε πάρει κλίση. Μετά από 10 λεπτά αναβόσβηναν και τα φώτα. Το λιγοστό πλήρωμα που βρισκόταν κοντά μας προσπαθούσε να κατεβάσει τον κόσμο από μια ξύλινη σκάλα. Οι βάρκες του πλοίου δεν λειτουργούσαν. Το ίδιο το πλοίο δεν είχε τη δυνατότητα να βοηθήσει τον κόσμο».

Μέσα σε όλο αυτό τον πανικό ο Δημήτρης ήταν δίπλα στους γονείς του και προσπαθούσαν να βρουν κάποιο σωσίβιο. «Πέρασε ένας από το πλήρωμα, του ζητήσαμε και δε μας έδωσε. Καταφέραμε και του πήραμε ένα. Το φόρεσα εγώ.

Ο πατέρας μου προσπαθούσε να με βάλει από την έξω πλευρά του πλοίου από τα κάγκελα γιατί είχε γείρει πάρα πολύ το καράβι. Η μητέρα μου φώναζε: «Φύγετε εσείς και αφήστε με εδώ»… Ρίχνανε φωτοβολίδες από το πλοίο γιατί τα φώτα είχαν σβήσει τελείως. Και ξαφνικά βουλιάξαμε… Εκεί η μνήμη μου χάνεται. Και η εικόνα επανέρχεται όταν είχα βγει πια στην επιφάνεια της θάλασσας.

«Επέπλεα, τα κύματα ήταν τεράστια. Βρέθηκε δίπλα μου ένα παιδί, ήταν φαντάρος τότε και με κρατούσε. Δεν θυμάμαι ούτε όνομα, ούτε τίποτα. Θυμάμαι μόνο ότι είχε και τον αδελφό του μέσα στο πλοίο, αλλά έμεινε δίπλα μου μέχρι να μπω στη βάρκα. Τους γονείς μου τους είχα χάσει, δεν τους ξαναείδα ποτέ…».

Ο Δημήτρης έμεινε πολλές ώρες στη θάλασσα. Θυμάται τα τεράστια κύματα, τις βάρκες που τον προσέγγιζαν, αλλά ήταν γεμάτες. Ήταν από τους τελευταίους επιζώντες που ανέβηκαν σε βάρκα.

«Όταν μπήκα στη βάρκα, ο καπετάνιος μου έδωσε το μπουφάν του. Τον ρώτησα τι ώρα είναι και μου είπε 4. Είχαν περάσει πάρα πολλές ώρες».

Ο 27χρονος σήμερα Δημήτρης κατάφερε με τη βοήθεια της οικογένειάς του να απαλύνει τον πόνο και να ξεπεράσει όσο γίνεται τις τραγικές στιγμές που έζησε εκείνη τη νύχτα του Σεπτέμβρη. Και μπορεί πια να μιλάει γι’ αυτό. Δεν θα ξεχάσει όμως ποτέ, όπως λέει. «Κάθε χρόνο, όταν έρχεται ο Σεπτέμβριος, οι μνήμες ξυπνούν…».

«Δεν θέλω να ταξιδεύω νύχτα»

Ο Μανώλης Βαθρακοκοίλης δεν θέλει να ταξιδεύει πλέον νύχτα και ποτέ δεν κοιμάται πια σε καμπίνα, κάτι που συνήθιζε να κάνει πριν τη μοιραία βραδιά του ναυαγίου. Είναι αυτός ο φόβος που φώλιασε μέσα του μετά την τραγωδία στα ανοικτά της Πάρου, όπως εκμυστηρεύεται στο naxostimes.gr.

Εκείνος εγκατέλειψε το πλοίο αρκετά νωρίς και δεν πρόλαβε να το δει να βυθίζεται. Είδε όμως τον πανικό του κόσμου και την ουσιαστική ανυπαρξία του πληρώματος εκείνες τις δύσκολες στιγμές.

«Αρχικά ακούστηκε κάτι σαν σύρσιμο. Είδαμε μπροστά μας τα βράχια και καταλάβαμε ότι σίγουρα κάτι άσχημο έγινε. Συνέβησαν όλα τόσο γρήγορα γιατί το πλοίο ήταν σάπιο. Εγώ έφυγα από το καράβι περίπου στις 10:40 και είχε ήδη πάρει κλίση. Νωρίτερα είχε έρθει κάποιος ανόητος από το πλήρωμα να μας καθησυχάσει λέγοντάς μας ότι δεν συμβαίνει τίποτα σοβαρό και να μπούμε μέσα στο πλοίο. Θυμάμαι ότι ζητούσαμε σωσίβια και μας έδωσαν, αλλά δεν είδα κανέναν από το ανώτερο πλήρωμα. Ίσως επειδή έφυγα νωρίς».

Ο Μανώλης χρησιμοποίησε την ξύλινη σκάλα του πλοίου για να κατέβει και μετά έπεσε στη φουρτουνιασμένη θάλασσα. Οι περισσότεροι επιβάτες εκείνη την ώρα βρίσκονταν ακόμη πάνω στο πλοίο που σταδιακά βυθιζόταν. «Θεωρώ τον εαυτό μου από τους τυχερούς. Έκατσα στο νερό περίπου μισή ώρα. Με βοήθησε πολύ το σωσίβιο. Τότε έπεσε στη θάλασσα ένα βαρελάκι που έχει το καράβι, το οποίο όταν το πετάς ανοίγει και γίνεται σα βάρκα. Με βοήθησαν κάποιοι να μπω μέσα. Μετά έφτασε ένα καΐκι από την Αντίπαρο και μας άφησε στην Πούντα. Είχε πάει πια 12 τα μεσάνυχτα».

Ο ίδιος δεν μπορούσε να φανταστεί, όταν άφηνε πίσω του το πλοίο, ότι θα εκτυλισσόταν μία από τις μεγαλύτερες ναυτικές τραγωδίες. «Δεν το περίμενα ότι σχεδόν μέσα στο λιμάνι θα γινόταν κάτι τέτοιο και θα θρηνούσαμε τόσα θύματα. Και αν δεν ήταν και οι ντόπιοι ψαράδες να βοηθήσουν δεν θα ζούσε κανένας».

Δεκαεπτά χρόνια μετά ο Μανώλης παραδέχεται ότι μια τέτοια εμπειρία «σίγουρα σου αφήνει κουσούρια». Όπως όμως λέει χαρακτηριστικά «αφού μπορούμε και τα συζητάμε, είμαστε καλά».

«Έτσι σώθηκα στο ναυάγιο του Σάμινα»!

Δεκαέξι χρόνια από την ανείπωτη τραγωδία του «ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ», η διασωθείσα Στέλλα Κυριαζάνου, μιλάει στο G- Weekend Journal και φέρνει στο μυαλό της τις σκηνές που βίωσε, λίγο πριν χαθεί στα αγριεμένα νερά της Πάρου το πλοίο που... πήρε στο βυθό 81 ψυχές.

Από εκείνο το βράδυ όσοι κατάφεραν να επιζήσουν ζουν μέχρι σήμερα μ' αυτή την τραγική ανάμνηση. Όπως κι η Στέλλα Κυριαζάνου, η οποία είχε Άγιο, όπως λέει στο Gazzetta Weekend Journal, εξιστορώντας τις στιγμές που βίωσε εκείνη τη νύχτα της απόλυτης τραγωδίας.

«Θα ξεκινήσω από τη στιγμή που ήμουν στην καμπίνα με έναν κύριο και το παιδί του. Φτάναμε όμως στην Πάρο, ήξερα ότι περίπου μισή ώρα πριν αράξουμε στο λιμάνι ακούγεται η σχετική ανακοίνωση, τη συγκεκριμένη νύχτα όμως τίποτα. Έτσι, είπα να βγω στο σαλόνι της πρώτης θέσης για να δω πού ακριβώς βρισκόμαστε. Ξαφνικά ακούγεται ένας θόρυβος, αλλά δεν καταλάβαμε όσοι ήμασταν μέσα ότι είχαμε βρει στα βράχια.

Τα πάντα άρχισαν να εξελίσσονται πολύ γρήγορα. Δεν υπήρχε ενημέρωση ότι βουλιάζουμε, προσπαθούσαμε ο ένας με τον άλλον να βοηθηθούμε. Στη συνέχεια, θυμάμαι ότι βγήκα στο πίσω κατάστρωμα, μερικοί επιβάτες είχαν ανακαλύψει κάποια σωσίβια. Και λέω επιβάτες διότι δεν είδαμε κανέναν από το πλήρωμα. Εμένα με βοήθησε ένας συνεπιβάτης μου να το βάλω σωστά διότι αρχικά το είχα τοποθετήσει λανθασμένα.

Το καλό είναι ότι στις πρώτες στιγμές υπήρχε ηρεμία, δεν τρομάξαμε τόσο πολύ. Ίσως γιατί βλέπαμε τα φώτα της Παροικιάς. Πού να φανταστούμε ότι σε λιγότερο από μισή ώρα τα πάντα θα είχαν χαθεί! Τα ελάχιστα φώτα που βλέπαμε να είναι απέναντί μας, μας έκαναν να ξέρουμε ότι δεν απέχουμε μακριά από τη στεριά. Επίσης, ακούσαμε ότι ήδη έχουν ενημερωθεί βάρκες που είχαν ξεκινήσει να έρχονται για να μας σώσουν.

Πάρα πολύ γρήγορα το καράβι άρχισε να γέρνει. Ξαφνικά οι διπλανοί μου χάθηκαν. Εγώ συνέχισα να στέκομαι εκεί, στο κατάστρωμα. Δεν είχα αντιδράσει, δεν μπορούσα. Μου ήταν αδύνατον. Ξέρετε, ήμουν στο κατάστρωμα της πρώτης θέσης που έχει ένα ντεκ. Το ρήγμα ήταν πολύ μεγάλο και μέσα σε περίπου μισή ώρα το πλοίο βυθίστηκε.

Εκεί ένας στρατιώτης, ο γνωστός Βασίλης Ραχούτης που βοήθησε πολλούς εκείνο το βράδυ, μου φωνάζει "έλα πάνω". Αρχικά σάστισα. Λέω: "ποιος είσαι εσύ και πού ξέρεις τι πρέπει να κάνουμε"; Μου απάντησε να τον εμπιστευτώ και χωρίς να διστάσω τον ακολούθησα. Βρέθηκα στο ψηλότερο μέρος του καραβιού και ευτυχώς που τον άκουσα, γιατί αλλιώς θα είχα πεθάνει. Εκεί άρχισα να φοβάμαι. Τα φώτα ήδη όλα είχαν σβήσει. Φαινόντουσαν μόνο αυτά, τα μακρινά φωτάκια της Παροικιάς.

Ο κόσμος που υπήρχε λοιπόν στο πιο πάνω κατάστρωμα ήταν πάρα πολύς. Προσπάθησα να κρατηθώ από τα κάγκελα αλλά ήταν αδύνατον. Μπροστά μου υπήρχαν δύο σειρές από ανθρώπινα σώματα, μεταξύ των οποίων πολλά ήταν γυμνά. Το καράβι ξεκίνησε να παίρνει επικίνδυνη κλίση. Άκουγες από μέσα να σπάνε τα πάντα, δεν βλέπαμε τίποτα, παρά μόνο ακούγαμε παιδικές φωνές, κραυγές μεγαλυτέρων.

Μιλάμε για σκηνές Τιτανικού. Αυτές που βλέπαμε στην ταινία και κανείς μας ποτέ δεν περίμενε να βιώσει. Εγώ έμεινα στο πλοίο μέχρι το τέλος. Αυτό ήταν! Το καράβι εξαφανίστηκε στον βυθό της θάλασσας. Εμένα η ρουφήχτρα με πήρε κάτω τρεις φορές και τελικά κατάφερα να μείνω στην επιφάνεια. Ήμουν πολύ τυχερή, απλά ήθελε ο Θεός να επιζήσω. Φυσικά υπήρχε συνέχεια. Από το κατάστρωμα, το δράμα πήρε συνέχεια στη θάλασσα. Ο αέρας με έπαιρνε και με πήγαινε προς την Κορακιά, τον Παρασπόρο δηλαδή. Επέπλεα μαζί με άλλα δέκα άτομα περίπου. Ο μπαμπάς και το παιδί με τους οποίους ήμουν στην καμπίνα δεν ήταν μαζί μου. Πνίγηκαν. Ο στρατιώτης που με βοήθησε, το παλικάρι αυτό επίσης δεν τα κατάφερε, χάθηκε κι αυτό.

Θεέ μου! Ενώ ήμασταν μέσα στη θάλασσα και απλά περιμέναμε ένα θαύμα, εμφανίστηκε μπροστά μας ένα κότερο, το "Αγγελική". Όμως ήταν αδύνατον να μας πλησιάσει, διότι λόγω των πολλών μποφόρ, αν ερχόταν προς το μέρος μας θα μας σκότωνε. Μας πέταξαν κάτι μικρές βάρκες. Ανεβαίνουμε πάνω και δεν βλέπουμε κάποια μηχανή. "Κάτσε εδώ και ο Θεός ο βοηθός", μου λέει ένας κύριος. Το ρεύμα μας πήγαινε πάνω στα βράχια και ευτυχώς λίγο πριν χτυπήσω πάνω στα βράχια, όπου πολλοί πέθαναν χτυπώντας πάνω τους, ήρθε μία λάτζα να με σώσει. Ήταν η βάρκα του Γιάννη Περαντινού, τον οποίο γνώριζα. "Γιάννη σώσε με", του φώναξα, με προσέγγισε, πέταξε κουλούρες στο νερό και αυτός είναι ο άνθρωπος εξαιτίας του οποίου σήμερα σας μιλάω. Δεν ήταν εύκολο να μας πάρει αμέσως, όμως, γιατί ο αέρας, όπως είπα και πριν, ήταν τόσο έντονος που ήταν σχεδόν αδύνατον να βγούμε από το νερό. Οι άνθρωποι επίσης δεν έβλεπαν τίποτα παραπάνω από τα φωτάκια που υπήρχαν στα σωσίβιά μας. Εμένα με την τέταρτη προσπάθεια με τράβηξε προς τα πάνω. Παραδόξως όσο ήμασταν μέσα σ' αυτό ήταν ζεστά, μετά που βγήκαμε ήταν πολύ παγωμένα, έτρεμα σαν το ψάρι, είχα πάθει υποθερμία.

Τελικά, πατήσαμε γη στο λιμανάκι της Πούντας, αφού εκεί το επέτρεπαν οι καιρικές συνθήκες. Μόλις κατεβήκαμε, είδαμε ασθενοφόρα και συγγενείς επιβατών. Εκεί ήταν κι ο πατέρας μου με τον αδερφό μου. Είχαν ακούσει ότι το πλοίο προσέκρουσε στα βράχια και έτρεξαν για να με βρουν. Ήταν κι άλλοι που ερχόντουσαν σ' αυτό το σημείο.

Έτσι σώθηκα εγώ. Δυστυχώς 81 ψυχές δεν τα κατάφεραν».

«Απλά για εμάς όσο ήμασταν μέσα στο πλοίο, κανείς από το προσωπικό δεν είδα να ενδιαφέρεται. Ακόμη και σήμερα προσπαθώ να το ξεχάσω. Αδύνατον. Γυρνώντας το μυαλό μου σε εκείνες τις στιγμές, λέω ότι πριν βυθιστεί το πλοίο είχα Άγιο. Ήμουν στην καμπίνα και δεν είχε γίνει η συνηθισμένη ανακοίνωση. Αν είχε συμβεί ως συνήθως, δεδομένα θα είχα πνιγεί κι εγώ όπως συνέβη με εκείνον τον άντρα και το παιδί του».

Ο θάνατος του Λιμενάρχη

Εκείνο το βράδυ -ο συνταξιούχος πια- δημοσιογράφος της Ελευθεροτυπίας, Θανάσης Λαμπρόπουλος, βρίσκεται στο σπίτι που διατηρεί στην Πάρο έχοντας άδεια, όμως άμεσα αντιλαμβάνεται την αναστάτωση που επικρατεί σε όλο το νησί και κινητοποιείται. Τηλεφωνεί αμέσως στο λιμενάρχη Δημήτρη Μάλαμα με τον οποίο διατηρούσε φιλικές σχέσεις, προκειμένου να μάθει τι έχει συμβεί."Έλα από εδώ, δεν μπορώ να σου πω τίποτα" του απαντά ο λιμενάρχης που δείχνει αναστατωμένος.

Ο δημοσιογράφος θυμάται: " Επικρατούσε, πανικός, φωνές, συγγενής να ρωτάνε, φορείς να έχουν σπεύσει στο λιμεναρχείο. Ένα χάος. Κατεβαίνω στο λιμάνι όπου υπήρχε μεγάλη κινητοποίηση καθώς οι ψαράδες παρά τη φουρτουνιασμένη θάλασσα έσπευσαν να βοηθήσουν. Μετά από λίγο ένα σκάφος του λιμενικού φτάνει και κατεβάζει στο λιμάνι τους πρώτους 20 νεκρούς. Ρωτάω έναν λιμενικό τι έχει συμβεί. "Η θάλασσα ξεβράζει πτώματα. Είναι πολλοί οι νεκροί, ίσως και 70" μου απαντά. Έχω μείνει άναυδος. Τα έκτακτα δελτία ειδήσεων στην τηλεόραση μέχρι εκείνη τη στιγμή έκαναν λόγο για 5 νεκρούς. Παίρνω τηλέφωνο στην εφημερίδα, τους ενημερώνω αμέσως για το μέγεθος της τραγωδίας και επιστρέφω στο λιμεναρχείο ψάχνοντας να βρω το λιμενάρχη ο οποίος τελικά δεν άντεξε". Πράγματι ο λιμενάρχης Πάρου, Δημήτρης Μάλαμας, έχασε τη ζωή του το ίδιο βράδυ από το άγχος και την πίεση κατά τη διάρκεια της επιχείρησης.

Ταυτότητα Πλοίου-Πληροφορίες

Το (Ε/Γ-Ο/Γ) Εξπρές Σάμινα ναυπηγήθηκε στο Σεν Ναζέρ της Γαλλίας το 1966. Το αρχικό του όνομα ήταν «Κορς» και στη συνέχεια μετονομάσθηκε σε «GOLDEN VERGINA». Το 1988 πωλήθηκε στην πλοιοκτήτρια εταιρία «Αγαπητός Bros» και εντάχθηκε στο στόλο της «Minoan Flying Dolphin», τον Νοέμβριο 1999, με το όνομα «ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΜΙΝΑ» έναντι του ποσού 737.825.219 δρχ και δαπανήθηκαν 1.453.000.000 δρχ για την αναβάθμιση του κατά δήλωση της εταιρίας. Στις 31 Δεκεμβρίου 2001 θα συμπλήρωνε 35 χρόνια και σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία θα έπρεπε να αποσυρθεί.

Ναυπηγικά χαρακτηριστικά:

Χωρητικότητα: 1.300 επιβάτες - 170 αυτοκίνητα

Μήκος: 107 μ.

Πλάτος: 18,00 μ.

Βύθισμα: 4,40 μ.

Μηχανές: 2 Pielstick

Απόδοση: 10.944 kW

Ταχύτητα: 17,5 κόμβοι

IMO Number: 6613548

Νηολόγιο Πειραιώς

Αδελφό πλοίο: Express Naias (καταστράφηκε το 2003)

Προηγούμενες Ονομασίες: