ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ 2018

ΔΙΕΘΝΗΣ ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ 2018

Ελλήνων προμαχούντες Αθηναίοι Μαραθώνι,

χρυσοφόρων Μήδων εστόρεσαν δύναμιν

Πανηγυρικό χαρακτήρα παίρνει ο "Κλασικός Μαραθώνιος Αθηνών", που κάθε χρόνο είναι αφιερωμένος στη μνήμη του Γρηγόρη Λαμπράκη. Ο Μαραθώνιος δρόμος είναι το αγώνισμα του στίβου που είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την Ελλάδα και η συμμετοχή σε αγώνα στην κλασική διαδρομή, έστω και μια και μοναδική φορά, αποτελεί "όνειρο ζωής" για τους περισσότερους δρομείς όλου του κόσμου που ασχολούνται με το επίπονο αυτό αγώνισμα. 'Έτσι ένας πολύ μεγάλος αριθμός δρομέων όλων των ηλικιών θα πάρουν μέρος και στον φετινό Μαραθώνιο.

Ο "Κλασικός Μαραθώνιος Αθηνών" θεωρείται ως ένας από τους δυσκολότερους αγώνες Μαραθωνίου στον κόσμο, καθώς οι αθλητές καλούνται να διανύσουν μέσα στην διαδρομή 10 χλμ. ανηφόρας. Ο αγώνας ξεκινά από τον Μαραθώνα, περνάει από την Νέα Μάκρη και καταλήγει στο Παναθηναϊκό Στάδιο της Αθήνας. Οι Έλληνες αθλητές έχουν κερδίσει τους περισσότερους τίτλους στον μαραθώνιο αυτό, ωστόσο σήμερα, αθλητές από την Ανατολική Αφρική και την Ιαπωνία κυριαρχούν στους αγώνες.

Ιστορική διαδρομή...

Την ιδέα να συμπεριληφθεί το αγώνισμα του Μαραθωνίου στο πρόγραμμα των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων είχε ο Γάλλος Μισέλ Μπρελ, καθηγητής της Σορβόννης και φίλος του Πιέρ ντε Κουμπερτέν, που ήθελε να τιμηθεί μ' αυτόν τον τρόπο η Ελλάδα για την προσφορά της στον πολιτισμό και τον αθλητισμό, αλλά δεν γνώριζε ότι ήταν τόσο μεγάλη η απόσταση Μαραθώνα - Αθήνας. Τον Μπρελ τον είχε συγκινήσει η προσπάθεια του Αθηναίου οπλίτη το 490 π.Χ., που, αφού ανήγγειλε τη νίκη επί των Περσών με τη λέξη "νενικήκαμεν", έπεσε νεκρός από την εξάντληση. Το όνομα του αγγελιαφόρου δεν έγινε γνωστό, φέρεται κατά την παράδοση να είναι ο Φειδιππιδης, όμως και η διαδρομή που διήνυσε δεν ήταν η σημερινή κλασική διαδρομή του Μαραθωνίου: ο αγγελιοφόρος είχε φθάσει στην Αθήνα διασχίζοντας την Πεντέλη.

Πως εμπλέκεται το όνομα του Φειδιππίδη; Ο Φειδιππίδης ή Φιλιππίδης (περ. 530 π.Χ. – 12 Σεπτεμβρίου 490 π.Χ.) ήταν ο Αθηναίος δρομέας που στάλθηκε από τους Αθηναίους στην Σπάρτη για να ζητήσει τη βοήθεια των Λακεδαιμονίων λίγο πριν τη Μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.). Διέτρεξε την απόσταση (μεγαλύτερη των 200 χιλιομέτρων) σε δύο ημέρες, πράγμα που θεωρήθηκε άθλος. Κατά την επιστροφή του στην Αθήνα, είπε στους συμπολίτες του ότι η νίκη θα ήταν με το μέρος τους, όπως του είχε φανερώσει ο Πάνας. Στο κατόρθωμα του Φειδιππίδη οφείλεται πιθανώς η καθιέρωση του δόλιχου δρόμου ως ολυμπιακού αγωνίσματος.

Στα νεότερα χρόνια, σε ανάμνηση του δρόμου του Φειδιππίδη, καθιερώθηκε το Σπάρταθλον, αγώνας υπερμαραθωνίου δρόμου 245,3 χιλιομέτρων από την Αθήνα προς τη Σπάρτη. Επίσης, προς τιμή του έχει τελεστεί από ελάχιστους αθλητές ο «Φειδιππίδειος δρόμος», που περιλαμβάνει τη διαδρομή Αθήνα-Σπάρτη-Αθήνα-Μαραθώνας.

Πάντως μία παράδοση, που όμως δεν μαρτυρείται από τις αρχαίες πηγές, ταυτίζει τον Φειδιππίδη με τον οπλίτη εκείνον που έφερε στους Αθηναίους την είδηση της περιφανούς νίκης του στρατού τους επί των Περσών στον Μαραθώνα. Θεωρήθηκε έτσι ο δρομέας προς τιμήν του οποίου καθιερώθηκε ο Μαραθώνιος.

Ο Ηρόδοτος (5ος αι. π.Χ.) αναφέρει τη διαδρομή του Φειδιππίδη από την Αθήνα στη Σπάρτη χωρίς αναφορά στη μαραθώνια διαδρομή. Ο Πλούταρχος, 500 χρόνια αργότερα (1ος αι. μ.Χ.) κάνει την πρώτη αναφορά στον μαραθωνοδρόμο για τον οποίο λέει ότι ο Ηρακλείδης ο Ποντικός ονομαζόταν Θέρσιππος ο Ερχιεύς αλλά οι περισσότεροι έλεγαν ότι ονομαζόταν Ευκλής. Ο Λουκιανός 100 χρόνια αργότερα (2ος αι. μ.Χ.) αναφέρει τον μαραθωνοδρόμο ως Φιλιππίδη. Οι μεταγενέστερες αναφορές στο συμβάν του μαραθώνιου δρόμου είναι πιθανώς αναξιόπιστες.

Το 1896, στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες, η απόσταση ήταν περίπου 40 χιλιόμετρα. Η σημερινή διαδρομή των 42.195 μέτρων αποφασίστηκε πολύ αργότερα στο συνέδριο της IAAF το 1921, μετά από επιρροή των Άγγλων, καθώς 42 χλμ. είναι η απόσταση του Λονδίνου από το Windsor Castle, ενώ τα υπόλοιπα 195 μέτρα παραπέμπουν στο αρχαίο ελληνικό στάδιο (192 μέτρα και 27 εκατοστά ή 600 "πόδια του Ηρακλή").

Ο μετέπειτα "θρύλος", Σπύρος Λούης, πήρε μέρος την τελευταία στιγμή στον Μαραθώνιο των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων. Αρχικά είχαν προκριθεί οι έξι πρώτοι του Πανελλήνιου Πρωταθλήματος στις 9 Μαρτίου 1896 (νικητής ο Χαρίλαος Βασιλάκος με 3 ώρες 18'), αλλά στις 25 Μαρτίου 1896 έγινε και δεύτερος αγώνας πρόκρισης, όπου πήραν το "εισιτήριο" της συμμετοχής ακόμη έξι Έλληνες, μεταξύ των οποίων ο Λούης είχε τερματίσει 5ος.

Έτσι στον Μαραθώνιο των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων πήραν μέρος 17 δρομείς, δώδεκα Έλληνες, δύο Γάλλοι (ο ένας ήταν ο Κρητικός Σωκράτης Λαγουδάκης), ένας Αυστραλός, ένας Αμερικάνος και ο Ούγγρος Γκιούλα Κέλνερ, που πήρε την τρίτη θέση μετά από ακύρωση (άγνωστο γιατί) του Έλληνα Σπυρίδωνα Μπαλόκα. Ο Σπύρος Λούης πήρε την πρώτη θέση, μέσα σε αποθεώση 100.000 Ελλήνων φιλάθλων, με χρόνο 2 ώρες 58' 50, ενώ ακλούθησαν ο Βασιλάκος με 3 ώρες 06' 03 και ο Κέλνερ με 3 ώρες 06' 35. Τερμάτισαν συνολικά εννέα, όλοι Έλληνες (πλην του Κέλνερ) και ο Λαγουδάκης που αγωνιζόταν με τα Γαλλικά χρώματα.

Μεγάλες μορφές από ελληνικής πλευράς στο Μαραθώνιο

Μεγάλες μορφές από ελληνικής πλευράς στο αγώνισμα του Μαραθωνίου είναι ο νικητής της Βοστώνης το 1946 Στέλιος Κυριακίδης, που είχε πετύχει και την καλύτερη επίδοση εκείνης της χρονιάς στον κόσμο με 2 ώρες 29' 27'', αλλά κι ο Μιχάλης Κούσης, που νίκησε στους Μεσογειακούς Αγώνες του 1979 με τον εκπληκτικό χρόνο 2 ώρες 06' 52''.3, αλλά η επίδοση αυτή δεν μέτρησε ποτέ (ήταν τότε και παγκόσμιο ρεκόρ), αφού η διαδρομή στο Σπλιτ ήταν 899 μέτρα μικρότερη!

Ο Έλληνας δρομέας που έχει γράψει τα τελευταία χρόνια τη δίκη του ιστορία στον Μαραθώνιο είναι ο Νίκος Πολιάς, που αναδείχθηκε επτά φορές πρώτος πανελληνιονίκης (έξι στην κλασική διαδρομή και μία στο Αγρίνιο), ενώ κατέχει και το ελληνικό ρεκόρ στην κλασική διαδρομή με 2 ώρες 17' 56'' από τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας (τερμάτισε 24ος).

Αντίστοιχης αξίας είναι η καλύτερη Ελληνίδα όλων των εποχών Μαρία Πολύζου, που κατέχει και το ελληνικό ρεκόρ της κλασικής με 2 ώρες 39' 10'' από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του 1997 (12η), αλλά και την πανελλήνια επίδοση με 2 ώρες 33'' 40'' από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Βουδαπέστης το 1998 (13η). Το πανελλήνιο ρεκόρ στους άνδρες έχει ο Σπύρος Ανδριόπουλος με 2 ώρες 12' 04'', όταν τερμάτισε 2ος το 1988 στον Διεθνή Μαραθώνιο του Βερολίνου.

Σε μνήμη Λαμπράκη από το 1983 ο κλασικός-αυθεντικός Μαραθώνιος Αθηνών

Ο Κλασικός-Αυθεντικός Μαραθώνιος Αθηνών είναι ένας διεθνής ετήσιος αγώνας μαραθωνίου που συνήθως διεξάγεται το Νοέμβριο. Ο αγώνας γίνεται στην κλασική διαδρομή και καθιερώθηκε προς τιμήν του άγνωστου Αθηναίου οπλίτη, ο οποίος το 490 π.Χ. έτρεξε από το Μαραθώνα στην Αθήνα για να ανακοινώσει την νίκη των Αθηναίων εναντίον των Περσών στη μάχη που διεξήχθη εκεί. Πρόλαβε να πει "Νενικήκαμεν" και στη συνέχεια εξαντλημένος έπεσε νεκρός.

Από το 1938 είχαν αποφασίσει στον ΣΕΓΑΣ για τη διεξαγωγή ενός Διεθνούς Μαραθωνίου στην κλασική διαδρομή, αλλά εξ αιτίας του πολέμου, και όχι μόνο, η πρώτη σχετική διοργάνωση έγινε το 1955 και στη συνέχεια και μέχρι το 1971 διεξαγόταν κάθε δύο χρόνια. Από το 1972 ονομάστηκε "λαϊκός" με "ανοιχτή" συμμετοχή (και διεξαγωγή κάθε χρόνο) και από το 1983 διεξάγεται σε μνήμη του αγωνιστή της Ειρήνης Γρηγόρη Λαμπράκη.

Από το 1979 στην κλασσική διαδρομή υπήρχε ο εμπορικός "Οriginal Run" Μαραθώνιος. Το 1983 όμως συνέβη το παράδοξο να διεξαχθούν ταυτόχρονα δυο αγώνες στις 8 Οκτωβρίου: ο διεθνής "Οriginal Run", τον οποίο πλέον δεν υποστήριζε ούτε ο ΣΕΓΑΣ και ο "1ος Λαϊκός Μαραθώνιος στη μνήμη του Γρηγόρη Λαμπράκη", στον οποίο μετείχαν μόνο Έλληνες και η διοργάνωση του έγινε από τις Τοπικές Επιτροπές ΣΕΓΑΣ και κόντρα στον "εμπορικό" Μαραθώνιο. Αυτή πάντως ήταν και η τελευταία διοργάνωση του "Οriginal Run". Σε αυτή υπήρξαν πολλά οργανωτικά προβλήματα, στην τροφοδοσία των αθλητών με υγρά στη διάρκεια της διαδρομής. Είναι χαρακτηριστικό πως το τιμώμενο πρόσωπο των αγώνων, η Νορβηγίδα ολυμπιονίκης Γκρέτε Βάις, σταμάτησε στο 25ο χιλιόμετρο. Αργότερα δήλωσε πως το πρόγραμμά της περιλάμβανε αγώνα μόνο 25 χλμ.

Από το 1984, με την ανάληψη της διοίκησης του ΣΕΓΑΣ από τον Γιώργο Κατσιμπάρδη, η ομοσπονδία ενέταξε στο ετήσιο καλεντάρι της τη διοργάνωση, που έχει γιγαντωθεί τα τελευταία χρόνια.

Στον 1ο Μαραθώνιο "Γρ. Λαμπράκης" λοιπόν το 1983 μετείχαν μόνο Έλληνες αθλητές και διεξήχθη ταυτόχρονα με το διεθνή μαραθώνιο "Original Run", ο οποίος ξεκίνησε μια ώρα αργότερα. Από το 1984 ο μαραθώνιος στη μνήμη του Λαμπράκη έγινε διεθνής και αντικατέστησε τον εμπορικό "Original Run". Η αρίθμηση πάντως του "Ατhens Classic Marathon" ξεκινά από το 1983.

Η διοργάνωση έχει μικτό χαρακτήρα, τόσο για πρωταθλητές όσο και για μη ανταγωνιστικούς δρομείς και έχει καθιερωθεί να διεξάγεται τη δεύτερη Κυριακή του Νοεμβρίου. Επίσης, κάποιες χρονιές διεξάγεται παράλληλα και το πανελλήνιο πρωτάθλημα μαραθωνίου καθώς και λαϊκοί αγώνες πέντε και δέκα χιλιομέτρων. Αν και ξεκίνησε ως αγώνας κατά της εμπορευματοποίησης, από το 2001 ο ΣΕΓΑΣ συνεργάζεται με χορηγούς. Τα τελευταία έτη και με αφορμή το δρομικό κίνημα που αναπτύσσεται στην Ελλάδα, η διοργάνωση σπάει κάθε χρονο τα ρεκόρ συμμετοχών.

Και εν όψει του φετινού διεθνούς μαραθωνίου να παραθέσουμε μερικά ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία από την ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

"Ατhens Classic Marathon"