Σαράντος Καργάκος : Νεότητα καὶ ἀνανέωση

Νεότητα καὶ ἀνανέωση

Γράφει ο Σαράντος Καργάκος

ΩΣ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ τοῦ '90 εἶχα τό ἀκουστικό σθένος νά παρακολουθῶ τήν νεανική μουσική καί συχνά νά ἐμπνέομαι ἀπό αὐτή. Σέ δύο βιβλία μου ὑπάρχουν 20 ἐκτενῆ δοκίμια, πού εἶναι ἐμπνευσμένα ἀπό κάποια τραγούδια ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Τώρα τά δοκίμια αὐτά ἀποτέλεσαν ἕναν ξεχωριστό τόμο μέ τόν τίτλο «Οἱ  νέοι καί τά τραγούδια τους». Μέ ἔκπληξη διαπίστωσα ὅτι οἱ τωρινοί νέοι εἶναι ἔξω ἀπό τόν κύκλο τῶν μουσικῶν ἐνδιαφερόντων της τότε ἐποχῆς. Κι ὅμως τά τότε τραγούδια εἶναι τόσο σύγχρονα! Συχνά ἀνοίγω τό «ἄλμπουμ» μέ δίσκους πολλῶν τραγουδιῶν, ἀκούω τά τότε λόγια καί τά βρίσκω ἀκόμη καί σήμερα ἐξόχως ἐπίκαιρα. Ἰδού ἕνα δεῖγμα ἀπό κάποιο κάποτε μοντέρνο τραγούδι:

«Τά χέρια μου εἶναι δεμένα. Ἀπ’ ὅλα ὅσα εἶδα, ἄλλαξα γνώμη. Kι ὅμως οἱ  πόλεμοι συνεχίζονται ὅσο περνοῦν τά χρόνια κι ὅλα τά ὄνειρα σκορπίστηκαν. Ἡ Ἱστορία θάβει τίς πληγές τοῦ δικοῦ μας πολέμου».

Προαιώνιο ἦταν τό αἴτημα γιά τερματισμό τῶν πολέμων. Ἰδιαίτερα στά χρόνια τα δικά μας, ὅπου ἡ ζωή μας εἶναι διαρκῶς ἐντοιχισμένη σ’ ἕναν ἀόρατο τάφο. Ὅπου νέοι Ἀττίλες προετοιμάζουν τό μέλλον μας. Πάντα ὑποστήριζα ὅτι ἀπαιτεῖται μιά παγκόσμια σταυροφορία εἰρήνης, μιά παγκόσμια πολιτική εἰρήνης, ἀλλ’ ὄχι μέ λόγια. Ἐφόσον στόν πλανήτη μας θά ὑπάρχουν πεινασμένοι, βομβαρδισμένοι, ξεσπιτωμένοι, ποτέ εἰρήνη στόν κόσμο δέν θά δοῦμε. Ἄν, σκεπτόμουν, ἀκούγοντας δίσκους παλιούς, ὑπάρξει γιά ὅλους τους ἀνθρώπους τῆς γῆς ἕνα σπίτι καί γιά ὅλους ψωμί, τότε θά ἀναγκαζόταν καί ὁ Ἄγγλος τραγουδιστῆς Black νά ἀνακαλέσει τά εἰρωνικά λόγια του γιά τήν τάχα «Θαυμάσια ζωή», πού λέει στό ὁμώνυμο τραγούδι του καί ἴσως θά ὑποχρεώνονταν οἱ Dire Straights νά ἀναπλάσουν τήν καταθλιπτική μπαλάντα τούς «Brothers in arms» (= Ἀδέλφια στά ὅπλα), πού τά λόγια της εἶναι γεμάτα μελαγχολία καί ἀπαισιοδοξία. Καί ἴσως τότε μποροῦσε ὁ κάθε προικισμένος στιχουργός νά πεισθεῖ πώς δέν χρειάζεται νά γράφει γιά τή δυστυχία πού φέρνει ὁ πόλεμος, ἀλλά γιά τίς καλές ἐλπίδες πού δημιουργεῖ ἡ εἰρήνη. Τότε ἴσως γινόταν ἀπόλυτα νοητός καί ἀποδεκτός ὁ στίχος τοῦ συμπατριώτη μου ποιητῆ Γ. Ρίτσου: «Ἀδέρφια, μές στήν εἰρήνη διάπλατα ἀνασαίνει ὅλος ὁ κόσμος μέ τά ὄνειρά μας».

Δυστυχῶς σέ καμμιά χρονική περίοδο τοῦ ἀνθρώπινου βίου τά παιδιά δέν γαλακτοτροφοῦνταν ἀπό τή βρεφική τους ἡλικία μέ τόσες ἰσχυρές ποσότητες βίας. Ἄς ἀφήσουμε τόν κόσμο τοῦ Ἰσλάμ καί ἄς ἔλθουμε στά δικά μας παιδιά. Αὐτά πού βλέπουν στήν τηλοψία, στόν κινηματογράφο, στό διαδίκτυο ὡς παιδικό θέαμα, ὅσα ἀκοῦνε ἀπό χίλιες πηγές σάν παιδική μουσική, εἶναι τόσο φρικώδη, τόσο ἀνατριχιαστικά, πού θά ἔκαναν καί τόν Τσενγκίς Χάν νά κλείσει μάτια καί αὐτιά. Τό κυριώτερο ἔδεσμα τῶν παιδιῶν εἶναι ἡ ὄπτικη καί ἡ ἀκουστική φρίκη. Καί ὅ,τι δέν εἶναι φρικτό, εἶναι σαχλό. Φρίκη καί γελοιότητα κυριαρχοῦν στόν παρόντα καιρό. Ἔτσι, οἱ πράξεις βίας πού θά ἔλθουν μέ τόν καιρό, θεωροῦνται ἄσκηση δικαιωμάτων. Ποιός τούς μίλησε γιά ἄσκηση καθήκοντος; Οἱ ὑποχρεώσεις πέρασαν στή δικαιοδοσία τοῦ σκουπιδοφάγου. Παρακολουθῶ μέ θλίψη τίς προσπάθειες τῆς παρούσας κυβερνήσεως νά κερδίζει τούς νέους μέ παροχή ψήφου στά 16 καί 17 χρόνια. Αὐτό λέγεται πολιτική θωπείας. Τούς νέους, γιά νά τούς κερδίσεις, δέν πρέπει νά τούς θωπεύεις, πρέπει νά τούς ἐμπνέεις.

Ἡ νεότητα ἀρχίζει νά σπανίζει στή χώρα μας.Ὁ λόγος ἁπλός: Στίς κηδεῖες πηγαίνουν περισσότεροι ἀπ’ ὅσοι στίς βαπτίσεις. Μειώθηκαν στό ἐλάχιστο οἱ  γεννήσεις. Κι ἀκόμη πάμπολλοι νέοι παίρνουν τό δρόμο τοῦ ἐξωτερικοῦ. Δέν εἶναι τόσο ἡ ἀνεργία ὅσο εἶναι ἡ ἀδικία. Στά δικά τους μάτια ἡ συντριβή τοῦ δικαίου ἀποδεικνύει τήν ἐσαεί ὑπεροχή τῆς ἀδικίας. Καί λόγω αὐτῆς τῆς ὑπεροχῆς ὁ Ἐφιάλτης καί ὁ Ἰούδας ξαναγεννιοῦνται κάθε ἡμέρα. Ποιός στό σχολεῖο ἤ στό σπίτι τούς δίδαξε τό ἠθικό μεγαλεῖο των Θερμοπυλομάχων; Φοβᾶμαι ὅτι τό ποίημα «Θερμοπύλες» τοῦ Καβάφη θά ἔχει ἀπαλειφθεῖ ἀπό τα νέα ἀναγνωστικά. Οἱ νέοι βρίσκονται σέ μιά ἡλικία ὅπου το ἄνθος πρέπει νά κρατάει τίς ὑποσχέσεις τοῦ μπουμπουκιοῦ. Αὐτό γίνεται κάτ’ ἐλάχιστον ποσοστό.Ἔτσι, ἡ ζωή τῶν νέων γίνεται μιά τσιμεντένια παρένθεση. Θυμᾶμαι ἕνα παλιό διαφημιστικό σλόγκαν κάποιου τηλεοπτικοῦ σταθμοῦ: «Τρόπος νά δεῖς, τρόπος νά ζῆς».Ἔλειπε, ὅμως, ὁ τρόπος νά σκέπτεσαι. Τό σκέπτεσθαι χλευαζόταν μέ ὅ,τι δειχνόταν. Ἡ ἑλληνική λεβεντιά ἐκφραζόταν μέ τίς ἐπιδόσεις τῶν νέων κάποιου νησιοῦ στό «καμάκι».Ὅμως ἡ ἐλευθερία γιά τό καμάκι σημαίνει θάνατος στά... χταπόδια!

Σήμερα, πού ὁ πλανήτης συγκλονίζεται ἀπό κάθε λογής πράξεις βίας, στή χώρα μας, πού βρίσκεται στήν πιό εὐαίσθητη περιοχή τῆς Γῆς, κυριαρχεῖ ἡ δικτατορία τῆς ἀνευθυνότητας, ἡ κυριαρχία τοῦ «γουστάρω», τοῦ «ἔτσι θέλω», καί, φυσικά, τοῦ πολιτικοῦ ἀμοραλισμοῦ καί τῆς κρατικῆς παραλυσίας. Κάθε ἀνευθυνοϋπεύθυνος, ἀρκεῖ νά βάλει μιά ταμπέλλα, μπορεῖ νά κάνει ὅ,τι θέλει. Ἡ νεότητα, λένε οἱ  παιδοκόλακες, θά φέρει τό καλύτερο. Ἀλλά κάθε νέο δέν σημαίνει καί καλύτερο. Κάθε νέα χρονιά δέν μᾶς κάνει νεώτερους. Ἕνας νέος πολιτικός δέν φέρνει πάντα τή νεότητα στόν πολιτικό βίο οὔτε ἀνανεώνει τό πολιτικό σκηνικό. Τό νέο δημιουργεῖται ὅταν οἱ  νέοι ἀλλάζουν χαρακτήρα, ἀλλάζουν νοοτροπία, τρόπο σκέψης καί συμπεριφορᾶς. Τό παράδειγμα, ὅμως, πρέπει νά τό παίρνουν ἀπό μας. Ἀλλιῶς, μέ τή σχιζοφρένεια πού κυριαρχεῖ, γρήγορα θά θρηνήσουμε θύματα.

30/09/2016

Εφημερίδα ΕΣΤΙΑ /

ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΚΑΡΓΑΚΟΣ Ο ΕΛΛΗΝΑΣ

ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΚΑΡΓΑΚΟΣ

Έφυγε σήμερα από την ζωή νικημένος από τον καρκίνο, σε ηλικία 82 ετών, ο μεγάλος ιστορικός, φιλόλογος και δοκιμιογράφος Σαράντος Ι. Καργάκος.

Ὁ Σαράντος Ἰ. Καργάκος, γεννήθηκε το 1937 στο Γύθειο Λακωνίας. Στη διάρκεια του Εμφυλίου εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε, εργαζόμενος από μαθητής, Κλασσική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου είχε εισαχθεί τρίτος χωρίς να του δοθεί υποτροφία. Πρωταγωνίστησε στο φοιτητικό κίνημα των ετών 1961-1963 και υπήρξε εισηγητής του 15% για την παιδεία. Εργάστηκε επί 35 έτη στα μεγαλύτερα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια των Αθηνών και στους μεγαλύτερους φροντιστηριακούς οργανισμούς, στους οποίους πάντα ήταν ιδρυτικό μέλος («Ηράκλειτος», «Αριστοτέλης»).

Στις 19 Μαρτίου 1969 παραιτήθηκε από την ιδιωτική εκπαίδευση (Λύκειο Μπαρμπίκα), αρνούμενος να εκφωνήσει τον «προκατασκευασμένο» λόγο για την Εθνική Επέτειο. Δύο φορές το στρατιωτικό καθεστώς έβαλε λουκέτο στον φροντιστηριακό οργανισμό στον οποίο ήταν ιδρυτικό μέλος («Ηράκλειτος»). Επανήλθε για μερικά χρόνια στην ιδιωτική εκπαίδευση (Σχολή «Ζηρίδη»), χωρίς να ζητήσει «αναγνώριση» για τα έτη της αναγκαστικής απουσίας του, αλλά και πάλι παραιτήθηκε λόγῳ της κατιούσας πορείας πού έλαβε η ελληνική παιδεία μετά τη μεταπολίτευση. Παρόλο πού το στρατιωτικό καθεστώς του είχε αρνηθεί την έκδοση διαβατηρίου, ὁ Σ. Ἰ. Καργάκος δεν δίστασε μετά το 1991 να διδάξει στη Σχολή Πολέμου του Ελληνικού Ναυτικού, στη Σχολή Εθνικής Αμύνης (ΣΕΘΑ) και στη Διακλαδική Σχολή της Θεσσαλονίκης. Δεν βαρύνεται με καμιά επίσημη (κρατική) τιμητική διάκριση.

Από τα φοιτητικά χρόνια του άρχισε να αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Υπήρξε συνεργάτης των περιοδικών «Πανσπουδαστική», «Πολιτικά Θέματα», «Οἰκονομικός Ταχυδρόμος», «Πειραϊκή Εκκλησία», «Ερυθρός Σταυρός», «Κοινωνικές Τομές», «Ιχνευτής», «Ελλοπία», «Άρδην», «Εθνικές Επάλξεις» και «4 Τροχοί». Εξακολουθούσε μέχρι του θανάτου του  να συνεργάζεται με τα περιοδικά «Ευθύνη» και «Νέμεσις» και τις εφημερίδες «Εστία» και ἡ «Σφήνα». Επί τετραετία υπήρξε αρθρογράφος και λογοτεχνικός κριτικός της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος» και «Τύπος της Κυριακής». Υπήρξε επίσης αρθρογράφος και κριτικός της εφημερίδας «Η Απόφαση» και παλαιότερα συνεργάτης της «Καθημερινής» και της «Απογευματινής».

          Έχει δημοσιεύσει πλήθος βιβλίων κυρίως για την γλώσσα, την ιστορία, λογοτεχνία κ.α.

          Παρά τις δελεαστικές προτάσεις πού του έγιναν από πολιτικούς αρχηγούς να πολιτευτεί, αρνήθηκε την "αρένα" της πολιτικής και ακολούθησε την οδό της Μεγάλης Πολιτικής, πού γι' αυτόν ήταν η Διδασκαλία. Την οποία πρόσφερε αμισθί.

          Αποσύρθηκε από τη φροντιστηριακή δραστηριότητα το 1983 και έκτοτε αφοσιώθηκε στην άσκηση του συγγραφικού και δημοσιογραφικού έργου, χωρίς να ζητήσει ποτέ να γίνει μέλος της ΕΣΗΕΑ. 

          Ο Σαράντος Ἰ. Καργάκος ήταν παντρεμένος με την Ιωάννα Δ. Κώττα, δικηγόρο και εκπαιδευτικό, με την οποία απέκτησαν δύο τέκνα: τον Γιάννη, ιστορικό και φιλόλογο, με σπουδές στρατιωτικής κοινωνιολογίας στο «Κίνγκς Κόλλετζ» του Λονδίνου,  και την Ρωξάνη, καθηγήτρια γερμανικής φιλολογίας, με σπουδές βιβλιολογίας στο «London University».

Διασκευή από :

https://www.sarantoskargakos.gr/content/βιογραφικό-σαράντου-ι-καργάκου