Περί του «ηθικού πλεονεκτήματος» και των «κατόχων του»

Παρακάτω σας παραθέτω τρία άρθρα για το λεγόμενο «ηθικό πλεονέκτημα της αριστεράς όπου το μεν πρώτο εξετάζει το θέμα από τα δεξιά, το δεύτερο από αριστερά και το τρίτο θέτει ουσιαστικά το ερώτημα «υπάρχει το λεγόμενο ηθικό πλεονέκτημα;». Προσωπικά δεν θα πάρω θέση, όμως μετά την ανάγνωση και των τριών άρθρων ασφαλώς και θα βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΡΥΜΙΩΤΗΣ : Το «ηθικό πλεονέκτημα» της Αριστεράς

Όσο ο Σύριζα διαθέτει το «ηθικό πλεονέκτημα», άλλο τόσο και ο Σώρρας έχει τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως αποφάνθηκε πρωτόδικα η θεότυφλη Ελληνική Δικαιοσύνη! 

Θα ήθελα για τίτλο να βάλω τη «Θεοποίηση της Αριστεράς», αλλά θεώρησα ότι θα ήταν ιεροσυλία με δεδομένο ότι οι περισσότεροι αριστεροί είναι άθεοι και ο Μαρξ διακήρυξε ότι «η θρησκεία είναι το όπιο του λαού». Κατά συνέπεια θρησκεία και Αριστερά δεν συμβιβάζονται με τίποτα. Μαζί με τα άλλα πολλά παράλογα που ζούμε στον ευλογημένο τόπο που λέγεται Ελλάδα, διαθέτουμε έναν δηλωμένο άθεο πρωθυπουργό που δεν βάφτισε το παιδί του, ο οποίος διατηρεί τις καλύτερες σχέσεις με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο, ο οποίος μάλιστα τον παρομοίασε με τον Σαούλ! Ομολογώ ότι η αναφορά στον Σαούλ με σκανδάλισε. Ο Σαούλ από ζηλωτής διώκτης των Χριστιανών, είδε το φως το αληθινό στον δρόμο για τη Δαμασκό και έγινε ο απόστολος των Εθνών Παύλος. Δεν είδα όμως τον πρωθυπουργό να έχει μετανοήσει και να επιδιώκει τη λύτρωση στον Χριστιανισμό. Μάλλον, σαν και εμένα, σκανδάλισε πολλούς χριστιανούς ο Αρχιεπίσκοπος (με τον οποίον γνωριζόμαστε από τα φοιτητικά μας χρόνια), συγκρίνοντάς τον με τον Σαούλ.

Ζω στην Ελλάδα από το 1959 και έχω εμπειρίες από την προδικτατορική περίοδο, τη δικτατορία και τη μεταπολίτευση μετά το 1974. Έχω κυριολεκτικά εντυπωσιαστεί από την αντιμετώπιση της Αριστεράς μετά τη μεταπολίτευση. Είναι πραγματικά ακατάληπτο, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουμε αναγάγει την Αριστερά σε ένα μοναδικό ιδεώδες. Οτιδήποτε αριστερό αυτόματα θεωρείται σωστό. Ειδικά στον καλλιτεχνικό κόσμο, αν δεν είσαι αριστερός δεν είσαι τίποτα. Είναι όμως έτσι; Ή μήπως για άλλη μια φορά συμπεριφερόμαστε σαν όχλος που παρασύρεται από τις δοξασίες χωρίς να εκτιμά την πραγματικότητα.

Ας ξεκινήσουμε από το γνήσιο κομμουνιστικό κόμμα, το ΚΚΕ. Μοιάζει και συμπεριφέρεται σαν αντιπροσωπεία προϊόντων που δυστυχώς αντιπροσωπεύει ένα εργοστάσιο που έχει κλείσει και μόνο το ΚΚΕ δεν το έχει καταλάβει ακόμα. Ή ακόμα σαν σταματημένο ρολόι που δυο φορές κάθε 24ωρο δείχνει την ακριβέστατη ώρα, αλλά είναι παντελώς άχρηστο για να μετρά τον χρόνο. Η κομμουνιστική Σοβιετική Ένωση και η κομμουνιστική Κίνα δεν υπάρχουν πλέον. Το τελευταίο προπύργιο, η κομμουνιστική Κούβα κάνει αργά αλλά σταθερά βήματα να ξεφύγει από την κομμουνιστική ιδεολογία. Έχουν κλείσει αυτό το κεφάλαιο. Η Κίνα σήμερα δημιουργεί τους περισσότερους εκατομμυριούχους στον κόσμο! Μόνο εδώ στην Ελλάδα, εξακολουθούμε να πιστεύουμε σε ένα σύστημα που απέτυχε παταγωδώς στη γενέτειρά του. Υπάρχουν πολλές εξηγήσεις για την αποτυχία του συστήματος. Προσωπικά προτιμώ την απλούστερη εξήγηση. Ο άνθρωπος από τη φύση του θέλει να προοδεύει και να αναπτύσσεται.

Ο κομμουνισμός όμως δεν του έδωσε αυτό το όραμα. Αντίθετα του υποσχέθηκε την ισοπέδωση προς τα κάτω. Στην πρόσφατη (30/11/2018) παρουσίαση του βιβλίου του, ο Θεόδωρος Πάγκαλος μας διηγήθηκε γιατί εγκατέλειψε το ΚΚΕ το 1972. Είπε χαρακτηριστικά ότι οι κομμουνιστές το μόνο που έκαναν ήταν να συζητάνε για το αν ο Στάλιν ή ο Μάο ήταν ο πιο γνήσιος κομμουνιστής. Ομολογώ ότι δεν γνωρίζω ποιος από τους δύο ήταν ο γνησιότερος κομμουνιστής. Ίσως το πλήθος όσων και οι δύο έσφαξαν να μας δώσει τον γνησιότερο.

Στην ίδια παρουσίαση αναφέρθηκε και κάτι άλλο που είναι εντυπωσιακό. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έγιναν εμφύλιοι πόλεμοι σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Μόνο όμως στην Ελλάδα οι νικητές είχαν περισσότερα θύματα από τους ηττημένους! Μια λεπτομέρεια που δείχνει πολλά. Στα μαθητικά μου χρόνια άκουγα για το παιδομάζωμα και τα κονσερβοκούτια. Ευτυχώς, επαναλαμβάνω εμφατικά ευτυχώς, όλα αυτά ξεπεράστηκαν και ξεχάστηκαν γιατί δεν είναι σωστό να συντηρούμε τον διχασμό. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει σώνει και καλά να εξιδανικεύουμε την Αριστερά και τον κομμουνισμό. Πέρα από όλα τα κακά που μας κληροδότησε η χούντα του ’67, δυστυχώς όχι μόνο απενοχοποίησε την Αριστερά αλλά δημιούργησε και σύμπλεγμα ενοχής στη Δεξιά. Δυστυχώς η Αριστερά δεν περιορίστηκε στην απενοχοποίηση αλλά κουνάει και το δάκτυλο με το διχαστικό σύνθημα: «Ή εμείς ή αυτοί».

Πάμε τώρα στο περίφημο «ηθικό πλεονέκτημα», το οποίο μας κοπανάει συνέχεια ο Σύριζα. Όλη η επιχειρηματολογία βασίζεται στο γεγονός ότι μέχρι το 2015 ο Σύριζα ποτέ δεν κυβέρνησε τη χώρα και σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, δεν συμμετείχε στο υποτιθέμενο φαγοπότι, όπως τα δύο κόμματα, Πασόκ και Ν.Δ., που κυβέρνησαν από τη μεταπολίτευση και μετά. Αυτό όμως είναι έωλο επιχείρημα, διότι απλούστατα δεν είχε την ευκαιρία να βουτήξει το δάκτυλο στο μέλι και όχι γιατί το έκανε από επιλογή. Υπάρχει όμως και ένα μικρό «αλλά» για την περίπτωση του Σύριζα. Στην Οικουμενική Κυβέρνηση Ζολώτα (23 Νοεμβρίου 1989 - 11 Απριλίου 1990), όπου μετείχε ο Συνασπισμός της Αριστεράς και της Προόδου (με τη διάσπαση του οποίου προήλθε ο Σύριζα), λέγεται ότι έγιναν διάφορα επιχειρηματικά deals (με την έγκριση των τριών κομμάτων και το αζημίωτο) που με κανένα τρόπο δεν μπορούν να χαρακτηριστούν «ηθικά». Αξίζει να θυμόμαστε και αυτή την περίοδο όπου έγιναν σημεία και τέρατα. Δηλαδή, όταν της δόθηκε η μοναδική ευκαιρία η Αριστερά συμπεριφέρθηκε σαν τους άλλους που κατηγορεί σήμερα.

Η ηθική τέμνει οριζόντια όλη την κοινωνία σε όλα τα μέρη του κόσμου. Δεν υπάρχει πουθενά καμία ομάδα ή ιδεολογία η οποία να ισχυρίζεται ότι αποτελείται μόνο από αναμάρτητους αγγέλους. Σε όλα τα επαγγέλματα, σε όλες τις ηλικίες, σε άνδρες και γυναίκες υπάρχουν καλοί και έντιμοι αλλά και κακοί και ανήθικοι. Ακόμα και στον χώρο της Εκκλησίας, όπου κατά τεκμήριο θα έπρεπε όλοι να είναι υπόδειγμα, υπάρχουν ανήθικοι κληρικοί και μητροπολίτες. Κανένας δεν ισχυρίστηκε ότι ο κλήρος έχει το «ηθικό πλεονέκτημα». Μόνο ο Σύριζα προσπαθεί να μονοπωλήσει το σύνθημα αυτό. Αλήθεια, τι πραγματικά σημαίνει αυτή η «αρλούμπα»;

Συνήθως τα σκάνδαλα αποκαλύπτονται μετά την απομάκρυνση από την Κυβέρνηση. Ας μη βιαζόμαστε λοιπόν να αγιοποιήσουμε κάποιους γιατί μένει να δούμε τι θα μάθουμε όταν κάποιοι άλλοι θα ξεσκονίζουν φακέλους, αν φυσικά δεν έχουν καταστραφεί μέχρι τότε. Πάντως, ορισμένες υποθέσεις βρωμάνε από τώρα. Η ιστορία της ΔΕΠΑ και του σερβιτόρου που συνδέει γνωστό «λαδιάρη» επιχειρηματία με το Μαξίμου, αναδίδει τεράστια μπόχα σκαστού σκανδάλου. Μπορούμε όμως να κρίνουμε την Αριστερά από τη μέχρι σήμερα πολιτεία της στα 3,5+ χρόνια που μας κυβερνά. Μας έχει φλομώσει στο ψέμα. «Ηθικό πλεονέκτημα» και ψέμα δεν συμβαδίζουν. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Το πλέον πρόσφατο ψέμα του πρωθυπουργού στη Βουλή, όταν ισχυρίστηκε ότι δεν υπάρχουν κλούβες στο γραφείο του, ενώ κάθε μέρα οι Αθηναίοι τις βλέπουν παρκαρισμένες να κλείνουν την Ηρώδου Αττικού! Θέλει απίστευτο θράσος να λέει κανείς ένα τόσο χοντροκομμένο και αυταπόδειχτο ψέμα μέσα στη Βουλή. Με ψέματα ξεγέλασαν τον λαό και τους ψήφισε το 2015, με ψέματα προσπαθούν με νύχια και με δόντια να κρατήσουν τις καρέκλες τους. Τι σόι «ηθικό πλεονέκτημα» είναι αυτό, μόνο ένας αμετανόητος ψηφοφόρος του Σύριζα το πιστεύει. Πιθανότατα, για τον Σύριζα δεν είναι ψέματα αυτά. Είναι η κομματική προπαγάνδα στην οποία ειδικεύονται όλοι οι Μαρξιστές.

Πάμε όμως και σε ένα άλλο πεδίο όπου αριστεύει ο Σύριζα: Τη συκοφαντία. Τα τελευταία χρόνια έχει εκτοξευθεί τόση λάσπη από τα διάφορα έντυπα ΦΕΚ (και όχι μόνο) της Κυβέρνησης, με την οποία θα χτίζαμε πυραμίδες! Για όλα τα κακά του τόπου φταίει η Μαρέβα, η Λίνα Νικολοπούλου και ο σύζυγός της, Γιάννης Στουρνάρας. Αλλά και αυτός ο άθλιος ο Γεωργίου ο οποίος επανειλημμένα απαλλάσσεται από τις κατηγορίες αλλά συνεχώς ξαναδικάζεται. Δεν παραδέχεται την ενοχή του να ξεμπερδεύουμε με αυτό το θέμα που μας ταλανίζει τόσα χρόνια. Όσοι δεν συμφωνούν μαζί τους, έχουν κατασυκοφαντηθεί. Αυτός είναι ο Σύριζα και ο συνέταιρός του.

Καλά τα έλεγε ο μακαρίτης ο Τσαρούχης: «Στην Ελλάδα είσαι ό,τι δηλώσεις». Όσο ο Σύριζα διαθέτει το «ηθικό πλεονέκτημα» άλλο τόσο και ο Σώρρας έχει τα 600 δισεκατομμύρια δολάρια, όπως αποφάνθηκε πρωτόδικα η θεότυφλη Ελληνική Δικαιοσύνη!

* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.

Από την «Καθημερινή»

Κύρκος Δοξιάδης: Για το ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς

Γιατί οι αριστεροί οφείλουν να μην ηθικολογούν; Διότι πρώτοι εκείνοι γνωρίζουν, από την ιστορικο-υλιστική μέθοδο με την οποία προσεγγίζουν τα πράγματα, ότι η ηθική είναι έργο των ανθρώπων - δηλαδή των ανθρώπινων κοινωνιών στην ιστορικότητά τους.

Δεν μας έρχεται από τον ουρανό, ούτε ως Εντολές του Θεού ούτε ως προαιώνια παράδοση που ενστερνιζόμαστε άκριτα και ακολουθούμε αναντίρρητα. Η ηθική είναι ένα σύνολο κανόνων που ρυθμίζουν τις πράξεις και τις σχέσεις με τον εαυτό μας και τους άλλους επί τη βάσει κάποιων αρχών, τις οποίες αποδεχόμαστε οικειοθελώς – δεν μας επιβάλλονται, ούτε μπορούμε εμείς να επιβάλουμε σε άλλους.

Τούτο το τελευταίο είναι και ο βασικός τρόπος με τον οποίο διακρίνεται η ηθική από τον νόμο – για να αναφερθούμε και στο περίφημο ερώτημα που τίθεται ακατάπαυστα αυτό τον καιρό περί διάκρισης ή μη μεταξύ νόμιμου και ηθικού. Τον νόμο είμαστε αναγκασμένοι να τον τηρούμε ακόμη και αν διαφωνούμε ως προς την ορθότητά του – αν δεν τον τηρούμε είμαστε παράνομοι.

Αν όμως δεν πράττουμε σύμφωνα με τους κανόνες ή τις αρχές κάποιας συγκεκριμένης ηθικής, δεν είμαστε απαραίτητα ανήθικοι – μπορεί απλώς να μην αποδεχόμαστε την εν λόγω ηθική. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να κάνει ό,τι του καπνίσει διατεινόμενος ότι έχει τη δική του, ατομική ηθική.

Η ηθική, κατά τούτο τουλάχιστον, δεν διαφέρει από την ιδεολογία. Πρόκειται για σύνολο πεποιθήσεων που μοιράζονται από κοινού πολλοί άνθρωποι ή ομάδες ανθρώπων, αλλά ταυτόχρονα υπάρχουν πολλές διαφορετικές και ενίοτε αντιμαχόμενες ηθικές – όπως ισχύει και με τις ιδεολογίες.

Ακόμη και αν δεχτούμε ότι οι νεωτερικές δυτικές κοινωνίες οικοδομήθηκαν επί λίγο-πολύ κοινών ηθικών αρχών, που και εκείνες προέκυψαν ιστορικά από τον Διαφωτισμό και τη Γαλλική Επανάσταση, όπως το γνωστό τρίπτυχο «ελευθερία, ισότητα, αλληλεγγύη», τα τόσο διαφορετικά έως και αντιθετικά συγκεκριμένα περιεχόμενα που προσλαμβάνουν οι εν λόγω αρχές στις πολλαπλές εκδοχές των νεωτερικών αξιακών συστημάτων δεν αφήνουν περιθώριο να μιλάμε για κοινά αποδεκτή ηθική ανεξάρτητη από κοινωνικο-πολιτικές τοποθετήσεις.

Δεν θα ξεχάσω ποτέ μία συνέντευξη που είχα πάρει πριν από πάρα πολλά χρόνια από έναν γνωστό παραγωγό του εμπορικού κινηματογράφου, στο πλαίσιο των ερευνών για τη διδακτορική μου διατριβή.

Είχε αναφέρει με περισσή ηθική υπερηφάνεια το γεγονός ότι «τρέφει γύρω στις εκατό οικογένειες» – εννοώντας προφανώς τις οικογένειες των υπαλλήλων του. Αυτό που για την Αριστερά αποτελεί απλώς την ίδια την καπιταλιστική οικονομική εκμετάλλευση και, κατά συνέπεια, είναι ηθικά επιλήψιμο, για ορισμένους τουλάχιστον από τους καπιταλιστές συνίσταται στο ότι επιτελούν επωφελές και ευάρεστο κοινωνικό έργο.

Το πελατειακό και το «παλαιοκομματικό» σύστημα έχουν και εκείνα τη δική τους ηθική – όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό αν αναλογιστούμε την έντονη ηθική φόρτιση που εμπεριέχεται στη φράση «τα δικά μας παιδιά». Και για πολλούς πολύ πλούσιους, το να φορολογείται το εισόδημά τους είναι ανήθικο – είναι «κρατισμός». Συνεπώς, αν μπορούν -με νόμιμο κιόλας τρόπο- να φοροαποφεύγουν παρκάροντας τα λεφτά τους σε φορολογικούς παραδείσους ή αλλιώς, τούτο δεν είναι απλώς προς το προσωπικό τους συμφέρον αλλά κρίνεται και ηθικά ορθό.

Το ελληνικό πολιτικο-οικονομικό καθεστώς έχει τη δική του ηθική. Είναι ένα κράμα από την οικογενειοκρατική ηθική του «παλαιοκομματισμού» και του πελατειακού συστήματος αφ’ ενός και την ατομοκεντρική ηθική του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού αφ’ ετέρου.

Όταν η Αριστερά μιλάει για το δικό της «ηθικό πλεονέκτημα», απλώς αντιπαραθέτει τη δική της ηθική σε εκείνην των αντιπάλων της – δεν κρίνει τους δεύτερους για ανηθικότητα, θα ήταν άτοπο και ανούσιο.

Και ταυτόχρονα, με αυτήν ακριβώς την αντιπαράθεση, οριοθετεί τη δική της ηθική – που σημαίνει ότι μένει να αποδειχτεί στην πράξη αν όντως η δική της ηθική είναι ριζικά διαφορετική και αντίθετη με εκείνην των καθεστωτικών δυνάμεων. Όχι μόνο για να φανεί συνεπής προς ό,τι διακηρύσσει, αλλά και επειδή δεν υπάρχει άλλος τρόπος να καταπολεμήσει την αντίπαλη ηθική.

Ως γνωστόν, η διαφθορά είναι εγγενές φαινόμενο του παγκόσμιου και του εγχώριου καπιταλισμού. Δεν πρόκειται απλώς για κάποιες παρανομίες. Βάσει των όσων επισημάνθηκαν πιο πάνω, θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι ο τρόπος με τον οποίο «ελαστικοποιείται» συστηματικά η νομιμότητα προκειμένου να προσαρμόζεται στις επιταγές της καπιταλιστικής ή/και πελατειακής και «παλαιοκομματικής» ηθικής.

Κατά συνέπεια, η καταπολέμηση της διαφθοράς ισοδυναμεί με την ίδια την έμπρακτη εναντίωση στην καπιταλιστική και γενικότερα στην καθεστωτική ηθική – δεν πρόκειται ούτε για απλή πάταξη της παρανομίας αλλά ούτε και για καταγγελία ή τιμωρία κάποιας «ανηθικότητας».

* καθηγητής της Κοινωνικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Εφημερίδα των Συντακτών

Κώστα Μαρκάζου: Το ηθικό πλεονέκτημα, η Θάτσερ και οι κάλπες

Η συζήτηση για το περίφημο... ηθικό πλεονέκτημα και γιατί πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Ποιον... αλάνθαστο κανόνα θα πρέπει να ακολουθήσουμε στις επόμενες εκλογές.

Πλησιάζουν εκλογές και οι τόνοι ανεβαίνουν. Σε μια προσπάθεια αλληλοεξόντωσης, οι αντίπαλοι προσπαθούν να ακυρώσουν τα πλεονεκτήματα των άλλων, ειδικά τα άυλα.

Ο Πετσίτης είναι ένα ζωντανό παράδειγμα διεφθαρμένης αριστερής ηθικής (αν και έχει χαρακτηριστικά φαντάσματος). Λειτουργεί σαν αντίβαρο σε εδραιωμένες αντιλήψεις για τη διαφθορά των «προηγούμενων», αλλά και σαν απόδειξη ακύρωσης του «ηθικού πλεονεκτήματος της Αριστεράς».

Ταυτόχρονα, η αντίθεση της πλειοψηφίας των Ελλήνων στη Συμφωνία των Πρεσπών έδωσε το δικαίωμα σε κατηγορίες για «αριστερούς προδότες» (που προφανώς είναι και ανήθικοι).

Για χρόνια προσπαθούμε να λύσουμε ένα φανταστικό πρόβλημα. Το «ηθικό πλεονέκτημα» (της Αριστεράς ή οποιουδήποτε άλλου) είναι ανύπαρκτο. Η ηθική ακεραιότητα είναι ένα αυστηρά ατομικό χαρακτηριστικό, πιθανότατα χρήσιμο σε διάφορες περιπτώσεις, αλλά ποτέ ένα συλλογικό προνόμιο.

Στην πολιτική, καμία Δημοκρατία δεν βασίζεται σε ηθικές, αλλά σε θεσμούς που αντιμετωπίζουν τις ανθρώπινες αδυναμίες και τη διαφορετικότητα (τα υπόλοιπα καθεστώτα -πλην των Δημοκρατικών- δεν διαθέτουν έτσι κι αλλιώς ηθικές ευαισθησίες). Σε όσους αριστερούς αυτοδιαφημίζονται σαν ηθικά ανώτεροι, θα τους θύμιζα τη Θάτσερ που έλεγε: «Το να είσαι ισχυρός είναι όπως να είσαι κυρία. Αν πρέπει να λες στους άλλους ότι είσαι, δεν είσαι».

Όσοι από την άλλη όχθη προσπαθούν να αποδείξουν ότι «έχασε η Αριστερά το ηθικό της πλεονέκτημα», το μόνο που αποδεικνύουν είναι ότι κάποτε το είχε (άρα το ζητούμενο είναι αν το διατηρεί). Το «αριστερό» πλεονέκτημα κυριάρχησε στην Ελλάδα γιατί ιστορικά η Αριστερά διώχθηκε, ενώ χιλιάδες οπαδοί της αγωνίστηκαν ανιδιοτελώς για τις ιδέες τους και παράλληλα απουσίαζαν από τους κυβερνητικούς θώκους.

Αντιθέτως, μια ενοχική Δεξιά παρέμεινε στην εξουσία για δεκαετίες (κατά καιρούς με καθεστωτικούς όρους). Με βάση το δόγμα «αν η εξουσία διαφθείρει, η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα» και δια της ατόπου απαγωγής αποδόθηκε πλεονέκτημα σε όσους δεν κυβέρνησαν (ενώ συχνά οι κυβερνώντες έδωσαν αποδείξεις διαφθοράς). Λειτουργεί ακόμη και σήμερα σαν το τέλειο άλλοθι για ένα κόμμα το οποίο το 2015 κατέλαβε την κυβερνητική εξουσία χωρίς αντίστοιχη προϋπηρεσία.

Δεν είναι παρά μια απόδειξη αδυναμίας, γιατί όποιος προσπαθεί να αντλεί πλεονεκτήματα μέσω της αυτοθυσίας από εκατόμβες αριστερών του παρελθόντος, έχει κοντό ηθικό ανάστημα και ψάχνει για τεχνητά βοηθήματα. Αντίστοιχα, όσοι προσπαθούν να ανακαλύψουν προδότες για να στρέψουν δεξιά το ηθικό πλεονέκτημα, έχουν το ίδιο ηθικό έλλειμμα (μαζί και με πολιτικά απωθημένα). Ας το πάρουμε απόφαση για να σταματήσει μια ανούσια συζήτηση. Το «ηθικό πλεονέκτημα της Αριστεράς» δεν χρειάζεται να αποδομηθεί, γιατί απλώς δεν υπάρχει.

Καμία κομματική ταυτότητα δεν εξαργυρώνει μονάδες ηθικής. Οι ηθικές αρετές (όπως και τα ελαττώματα) ούτε κληρονομούνται από προγόνους, ούτε εξαγοράζονται, ούτε αποκτώνται από πολιτικές εντάξεις. Το τι έκαναν οι πρόγονοί σου δεν δικαιολογεί τίποτα. Ούτε καν η πίστη στον Θεό δεν σε κάνει αυτομάτως καλύτερο ή χειρότερο άνθρωπο (το ίδιο ισχύει και για όσους δηλώνουν άθεοι).

Όσοι επικαλούνται (οποιοδήποτε) «ηθικό πλεονέκτημα» είναι και (ιστορικώς αποδεδειγμένα) επικίνδυνοι. Όπως έλεγε ένας Αφρικανός ηγέτης: «Όταν ήρθαν οι ιεραπόστολοι, εμείς οι Αφρικανοί είχαμε τη γη και αυτοί τη Βίβλο. Μας έμαθαν να προσευχόμαστε με τα μάτια κλειστά. Όταν τα ανοίξαμε, εκείνοι είχαν τη γη κι εμείς κρατούσαμε τη Βίβλο» (Jomo Kenyatta).

Ακόμη και όσοι δεν πλεονεκτούν με θεϊκή ευλογία, αποκτούν αυθαίρετα ηθικό προβάδισμα μέσω άλλων συμβολισμών π.χ. φυλής όπως οι ναζί, οι οποίοι πίστεψαν ομαδικά στην ηθική τους ανωτερότητα σε τέτοιο βαθμό, που προσπάθησαν να εξαλείψουν μαζικά τους «μειονεκτούντες». Οι Νεοέλληνες ιδεολογικοί τους απόγονοι επικαλούνται το αίμα και την τιμή, σε μια φαιδρή (και ευτυχώς όχι τόσο επικίνδυνη) απομίμηση, παρότι δυστυχώς συγκινούν αρκετούς.

Ο Λευτέρης Κουσούλης περιγράφει μεστά με τρεις παρατηρήσεις γιατί το «ηθικό πλεονέκτημα» είναι το έσχατο καταφύγιο των ανήθικων: «1η παρατήρηση: Δεν υπάρχει και δεν μπορεί να νοηθεί «ηθικό πλεονέκτημα» για κόμματα, ομάδες ανθρώπων ή συγκεκριμένες κοινότητες. Η ηθική, ως στάση και ως συμπεριφορά, δεν έχει ποτέ συλλογικό χαρακτήρα. Συνδέεται πάντοτε με ένα άτομο, ένα πρόσωπο. Πηγάζει από μια ατομική συνείδηση και διά μιας ενεργούσας ατομικότητας γίνεται μέρος του κοινωνικού γίγνεσθαι. Αυτή σηκώνει το βάρος της πράξης, αυτή μόνο έχει και την ευθύνη.

2η παρατήρηση: Η επαναλαμβανόμενη, μηχανική επαναφορά από ένα κόμμα του «ηθικού πλεονεκτήματος» είναι μια διεκδίκηση υπεροχής. Κάτι σαν ιδεολογία υπεροχής, που δικαιώνει τις πράξεις, όλες τις πράξεις, όλων των μελών του κόμματος, πέρα από το πραγματικό περιεχόμενό τους. Μια ιδεολογία υπεροχής που τοποθετεί τους άλλους σε υποδεέστερη θέση, τους καθιστά ύποπτους και εύκολα μεμπτούς και καταδικαστέους. Το «ηθικό πλεονέκτημα» είναι ο λόγος του πολιτικού άμβωνα, που αναγορεύει τον εαυτό του σε κριτή ζώντων και νεκρών. Εξαιρώντας πάντοτε τον ίδιο και θεωρώντας πάντα δικαιωμένες όλες τις πράξεις του, ακόμη και αυτές που δεν έχουν προλάβει να υπάρξουν. Πρόκειται για αλαζονεία και αυθάδεια. Και ως τέτοια, στον πυρήνα της αντιδημοκρατική.

3η παρατήρηση: Η κατασκευή του «ηθικού πλεονεκτήματος» αναιρεί ευθέως τον εαυτό της. Δεν υπάρχει πιο ανήθικη πράξη από το να επικαλείται κανείς από τον άμβωνά του την ηθική του δήθεν υπεροχή και αυτό ως επιχείρημα επιβολής επί των άλλων. Η ίδια η επίκληση της ηθικής ανωτερότητας είναι και η κατάργησή της».  

Στις επερχόμενες πολλαπλές εκλογές, ας ακολουθήσουμε έναν αλάνθαστο κανόνα: Μην ψηφίζετε ποτέ όποιον ισχυρίζεται ότι είναι πιο τίμιος ή περισσότερο πατριώτης από τους υπόλοιπους. Δεν έχει κανένα ηθικό προβάδισμα• είναι απατεώνας.

* Ο Κώστας Μαρκάζος είναι οικονομολόγος, συγγραφέας του βιβλίου «ΑΝΤΙΠΑΛΟΙ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΜΑΣ» (εκδόσεις Νομική Βιβλιοθήκη)

https://www.euro2day.gr/specials/opinions/article/1674608/to-hthiko-pleonekthma-h-thatser-kai-oi-kalpes.html