ΠΡΩΗΝ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ 6.5.2012

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΛΙΑΤΣΙΚΟ

Αποκαλυπτικές εικόνες εγκατάλειψης από τις εγκαταστάσεις  του πρώην αεροδρομίου, που ακόμη περιμένει τους επενδυτές

Του Γιώργου Λάλιου –Φωτογραφίες Κώστα Μητρόπουλου

Όλα όσα μπορούσαν να αφαιρεθούν από το κτίριο έχουν εξαφανιστεί: από τα φωτιστικά, τις πόρτες και τις επιγραφές μέχρι τα είδη υγιεινής, ακόμα και τα μάρμαρα από τους πάγκους.

Mε το που περνάς την πόρτα του λεηλατημένου κτιρίου του Δυτικού Αερολιμένα στο Ελληνικό, σε πιάνει θλίψη. Όλα όσα μπορούσαν να αφαιρεθούν από το κτίριο έχουν εξαφανιστεί: από τα φωτιστικά, τις πόρτες και τις επιγραφές μέχρι τα είδη υγιεινής, ακόμα και τα μάρμαρα από τους πάγκους. Οι τοίχοι στέκουν γυμνοί. Η ίδια εικόνα επαναλαμβάνεται και σε άλλα κτίρια που κάποτε εξυπηρετούσαν εκατομμύρια επιβάτες. «Έμεινε μόνο ό,τι δεν μπορεί να μεταφερθεί. Τις γεννήτριες, επειδή δεν μπορούσαν να τις κλέψουν, τις απογύμνωσαν από όλα τα εξαρτήματα τους. Δεν έχει απομείνει τίποτε από τον ηλεκτρομηχανολογικό εξοπλισμό», λέει στέλεχος της Ελληνικό Α.Ε., η οποία έχει πλέον την ευθύνη του χώρου. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες ένα από τα κτίρια έπιασε φωτιά και καταστράφηκε. «Έσβησαν τα ίχνη του πλιάτσικου», πιστεύει ο ίδιος άνθρωπος.

Περίπου η ίδια εικόνα επαναλαμβάνεται και στο κτίριο του Ανατολικού Αερολιμένα, γνωστό ως Σαάρινεν (από το όνομα του Αμερικανο-Φινλανδού αρχιτέκτονα Eero Saarinen, που το σχεδίασε). Για παράδειγμα, τα ακριβότερα μάρμαρα... αντικαταστάθηκαν με άλλα. Αυτοί που τα πήραν ήξεραν την αξία τους, λένε άνθρωποι που εργάζονταν εκεί. Τα φώτα λείπουν από τις ψευδοροφές, μαζί με ό,τι είχε κάποια αξία. Το αξιοπερίεργο είναι ότι μέχρι πρότινος το κτίριο ανήκε στα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα, χρησιμοποιούνταν για εκθέσεις και, μάλιστα, υπήρχαν 6 άτομα προσωπικό για τη φύλαξη και τον καθαρισμό του. Σε μια άλλη γωνιά του αεροδρομίου, ένα παλαιό Τζάμπο και τρία μικρότερα αεροπλάνα της Ολυμπιακής στέκουν μισοδιαλυμένα. Ανήκουν στο πολιτιστικό κέντρο των εργαζομένων στην Ολυμπιακή και είχαν αποκτηθεί με σκοπό να συμπεριληφθούν στα εκθέματα ενός Μουσείου Αεροπορίας. Η κατάσταση τους περιγράφει εύγλωττα την τύχη αυτών των σχεδίων...

Έντεκα χρόνια μετά τη μεταφορά του αεροδρομίου στα Σπάτα, η Πολιτεία ακόμη πασχίζει να βρει χρήση για τα 5.250 στρέμματα του πρώην αεροδρομίου, έχοντας πλέον περάσει από τις φιλόδοξες εξαγγελίες Σημίτη για τη δημιουργία του μεγαλύτερου μητροπολιτικού πάρκου της Ευρώπης στο άλλο άκρο, στην πώληση της έκτασης μέσω διεθνούς διαγωνισμού, ωε οικοπέδου, μαζί με την παραλιακή ζώνη του Αγίου Κοσμά. Το εγχείρημα έχει αναλάβει το Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων, ενώ το ρόλο του συντονιστή η Ελληνικό Α.Ε., η οποία και προετοιμάζει το ακίνητο.

Στα νύχια των επιτήδειων

Τι μεσολάβησε, λοιπόν; Όπως αναμενόταν, το Ελληνικό αντιμετωπίστηκε ως «πίσω αυλή» της ευρύτερης περιοχής, συγκεντρώνοντας σταδιακά ολοένα και περισσότερες ανεπιθύμητες ή «άστεγες» δραστηριότητες: από γήπεδα για τους Ολυμπιακούς Αγώνες μέχρι το αμαξοστάσιο του τραμ, το δημαρχείο Ελληνικού και ένα σταθμό μεταφόρτωσης απορριμμάτων. Δίπλα στις χρήσεις που νόμιμα βρήκαν στέγη σε κάποιο από τα άδεια πλέον κτίρια του ήρθαν και δεκάδες επιτήδειοι, οι οποίοι κατέλαβαν κτίρια, άλλαξαν κλειδαριές και παρέμειναν εκεί, χωρίς βέβαια να καταβάλλουν ενοίκιο. Για να τους ανακαλύψει, η Ελληνικό Α.Ε. έφτασε στο σημείο, τον περασμένο Οκτώβριο, να κόψει το ρεύμα και το νερό. «Μετά άρχισαν να εμφανίζονται ένας-ένας και να διαμαρτύρονται», λέει στέλεχος της εταιρείας. Ποιοι ήταν αυτοί; Από ιδιωτικές εταιρείες μέχρι πολιτιστικοί σύλλογοι.

Η κυβέρνηση ελπίζει πως το Ελληνικό θα λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης για την Αθήνα. Έπειτα από αρκετές μελέτες και έναν διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, τελικά, την τελευταία διετία προκρίθηκε η ιδέα της πώλησης ολόκληρου του χώρου, μαζί με την παραλιακή ζώνη του Αγίου Κοσμά. Το ίδιο το πλεονέκτημα του, όμως, δηλαδή η τεράστια ανεκμετάλλευτη έκταση του (6.200 στρέμματα) στην παραλιακή ζώνη μιας μεσογειακής πρωτεύουσας ενδέχεται να αποδειχτεί μειονέκτημα. Για παράδειγμα, πολλοί εκφράζουν το φόβο πως ο επενδυτής θα εστιάσει το ενδιαφέρον του στο «φιλέτο» της παραλιακής ζώνης και το υπόλοιπο θα παραμείνει στα αζήτητα. Η Πολιτεία, πάντως, δεν μπορεί να κάνει και πολλά για να υποχρεώσει οποιονδήποτε επενδυτή να αξιοποιήσει όλη την έκταση· το κυριότερο, που ήδη έπραξε, ήταν να ορίσει με νόμο (ν. 4062/12) ποιες χρήσεις επιτρέπονται και ποιες όχι, αφήνοντας σ' εκείνον τη διακριτική ευχέρεια να τις τοποθετήσει στο χώρο.

Που βρισκόμαστε λοιπόν σήμερα; Εν αναμονή της β' φάσης του διαγωνισμού για την πώληση του, η Ελληνικό Α.Ε. συνεχίζει την προετοιμασία του χώρου. Μέσα στο επόμενο διάστημα θα πάρει το «πράσινο φως» από το υπουργείο Περιβάλλοντος για την κατεδάφιση 10 από τα 480 κτίρια που βρίσκονται στο πρώην αεροδρόμιο. Στην πρώτη ομάδα κατεδαφίσεων θα βρεθούν ένα καμένο γυμναστήριο, ένα επίσης καμένο κτίριο του Δυτικού Αερολιμένα και μερικά μικρά βοηθητικά κτίρια, χωρίς αρχιτεκτονική αξία. Ενδεχομένως, θα ακολουθήσουν και άλλα.

Το κακό είναι ότι η οικονομική κρίση ρίχνει βαριά τη σκιά της στα όποια σχέδια. Πολλοί εκφράζουν ανησυχία πως η Πολιτεία, υπό την πίεση των δημοσιονομικών, θα πουλήσει το 100% των μετοχών της Ελληνικό Α.Ε. και έτσι θα χάσει την πιθανότητα να καρπωθεί την υπεραξία του οικοπέδου σε βάθος χρόνου, προκειμένου να εισρεύσει ζεστό χρήμα στα ταμεία. Άλλοι φοβούνται ότι στο ενδεχόμενο αποτυχίας του διαγωνισμού (εάν, δηλαδή, οι προσφορές είναι πολύ λίγες ή και πολύ χαμηλές) η Πολιτεία θα οδηγηθεί στη «σαλαμοποίηση» του χώρου, πουλώντας το τμηματικά, για να χτιστούν σπίτια και Μalls. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι προετοιμασίες για την επόμενη ημέρα του παλαιού αεροδρομίου θα έπρεπε να είχαν ξεκινήσει το 1995, όταν αποφασίστηκε η μεταφορά του αεροδρομίου στα Σπάτα, και όχι το 2011. 

Κ της Καθημερινής τ.466/6.5.2012