Ροσσέτου Φακιολά : Τεχνικές εξελίξεις και αγορά εργασίας

Τεχνικές εξελίξεις και αγορά εργασίας

του Ροσσέτου Φακιολά Ομότιμου Καθηγητή Οικονομικών στο Ε.Μ.Π

Ποτέ στην αγορά εργασίας δεν παρουσιάστηκαν τόσο σημαντικές αλλαγές, όσο με την τωρινή ανάπτυξη των Η/Υ, των ρομπότς και της τεχνικής νοημοσύνης, αλλά και τη μεγάλη εξειδίκευση της εργασίας που επιτάσσει εντονότερη κοινωνική προστασία και κατάλληλη μετεκπαίδευση εργαζομένων σε κίνδυνο να καταλήξουν ανειδίκευτοι από την νέα τεχνολογία.

Με τη λήξη του περασμένου αιώνα είχαν   παραχθεί   δισεκατομμύρια   Η/Υ που, ομού με τα τεχνολογικώς συγγενή κινητά τηλέφωνα θεωρούνται απαραίτητο συμπλήρωμα κάθε γραφείου και εφόδιο κάθε σπουδαστή σε όλες τις χώρες του πλανήτη. «Κατέστρεψαν» χιλιάδες θέσεις εργασίας αλλά δημιουργούν συνεχώς νέες, σε μια διεθνώς αναβαθμιζόμενη κοινωνική διαβίωση.

Η ρομποτική εφαρμόστηκε από τους Βαβυλωνίους που με την δύναμη του νερού στις όχθες του Ευφράτη που έφθανε στην επιφάνια της γης πότιζαν κήπους σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα: τους περίφημους Κρεμαστούς Κήπους της Βαβυλώνας, ενός από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου στην πρωτεύουσα της Μεσοποταμίας. Μετά από αιώνες επινοήθηκαν  αυτόματες  συσκευές   και χρησιμοποιήθηκε από δύο Τσέχους συγγραφείς η λέξη ρομπότ (1920, από το «pobota» και στα Ρωσσικά «pabota» = εργασία, έργο) για αυτόματες προγραμματιζόμενες ή τηλεχειριζόμενες συσκευές που υποκαθιστούν τον άνθρωπο. Τα ρομπότς κατασκευάζουν μικροαντικείμενα ενισχύοντας την ανάπτυξη της νανοτεχνολογίας. Αξιοποιούνται όμως και άμεσα στην ιατρική και άλλες επιστήμες ως νανορομπότς. Παρέχουν επίσης φθηνή, ομοιόμορφη και ταχύτατη παραγωγή εξαρτημάτων που συναρμολογούνται, κατά κανόνα με επίσης ρομποτικές διαδικασίες: Προκύπτουν λοιπόν χαμηλού κόστους αγαθά, δημιουργώντας μια τεράστια παγκόσμια αγορά. Στην Κίνα, Ινδίες και Ινδονησία, με το ήμισυ σχεδόν του παγκόσμιου πληθυσμού, οι Η/Υ και τα κινητά τηλέφωνα κατά κεφαλή, οριακά μόνο υστερούν έναντι εκείνων στην Ευρώπη.

Πολλές χώρες αντιμετωπίζουν αυξανόμενες δυσχέρειες επίτευξης και διατήρησης ικανοποιητικού επιπέδου απασχόλησης, αλλά και παράπονα εργοδοτών ότι δεν εκδηλώνεται επαρκής προσφορά ατόμων με τα ζητούμενα επαγγελματικά προσόντα. Συχνά τα διαθέσιμα άτομα αρνούνται να εργαστούν με τους προσφερόμενους μισθούς. Η μερική δε απασχόληση και η εκ περιτροπής εργασία εξυπηρετούν τους εργαζόμενους μόνο εάν δεν έχουν καλύτερες επιλογές. Κατά κανόνα όμως τους επιβάλλeται, εκτός εάν η φύση της εργασίας το απαιτεί, ενώ χώρες με έντονες εποχικές διακυμάνσεις στη ζήτηση αγροτικής εργασίας και τον τουρισμό καταφεύγουν στην πρόσκληση ξένων εργατουπαλλήλων. Ο θεσμός της μαθητείας που εφαρμόζεται από χρόνια στη Γερμανία και άλλες χώρες επιλύει ορισμένα από τα προβλήματα αυτά. Νέοι 15-26 ετών προσλαμβάνονται από επιχειρήσειw ως αμειβόμενοι μισθωτοί, με την υποχρέωση να εκμάθουν μια ειδικότητα από εκείνες που ζητούνται στην αγορά. Μετά την αποφοίτησή τους είναι σχετικά εύκολο να βρουν δουλειά εφόσον πιστοποιημένα κατέχουν την ζητούμενη ειδικότητα.

Τέλος, η συνεργασία τεχνητής νοημοσύνης και εξελιγμένων ρομπότς γίνεται μέρος της καθημερινότητάς μας, με ευρείς ορίζοντες περεταίρω επιδράσεων στην αγορά εργασίας. Επειδή η συνεχιζόμενη γήρανση του πληθυσμού επηρεάζει αρνητικά την οικονομική ανάπτυξη, οι μηχανές τείνουν να εξισορροπούν τις αρνητικές δημογραφικές τάσεις, μεταβάλλοντας τον ρόλο της εργασίας. Τα άτομα εκτελούν δραστηριότητες συμπληρωματικές της εργασίας των μηχανών και αντιστρόφως, επηρεάζοντας δραστικά τον τρόπο οργάνωσης των επιχειρήσεων, τη δομή του ανταγωνισμού και τα επιχειρηματικά πρότυπα. Το σοβαρό όμως αυτό θέμα απαιτεί ιδιαίτερη εξέταση.

Ο καθηγητής Ροσσέτος Φακιολάς είναι απόφοιτος της ΑΣΟΕΕ (1956), του Πανεπιστημίου της Γλασκώβης (B.Litt.1959) και της Οικονομικής Σχολής του Λονδίνου (Ph.D. 1961). Εργάστηκε στο Κέντρο Σοβιετικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μπέρμιγχαμ (1962-64), δίδαξε Συγκριτική Οικονομική στο Πανεπιστήμιο της Ουαλίας (1964-66) και απασχολήθηκε ως ερευνητής στο ΚΕΠΕ από το 1966 έως το 1968, οπότε απολύθηκε και επανήλθε το 1974. Το 1978-79 μετέβη στο Πανεπιστήμιο Harvard της Βοστόνης των ΗΠΑ ως επίτιμος ερευνητής και στις αρχές του 1981 εξελέγη καθηγητής της Οικονομικής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Τα δικά μας φτερά τ.172 σ.4