Οι
πρώτοι Έλληνες μετανάστες στον κόσμο
Πεντακόσια χρόνια μετά την
άφιξη του πρώτου Έλληνα στο έδαφος των ΗΠΑ, οι καταγόμενοι από την Ελλάδα
Αμερικανοί πολίτες ξεπερνούν τα τρία εκατομμύρια.
Ο πρώτος Έλληνας
μετανάστης έγινε γνωστός στην Αμερική ως Δον Τεόντορο (Don Teodoro), ο οποίος
αποβιβάστηκε στη Φλόριντα το 1528 με την εξερευνητική αποστολή του Ισπανού
Panfilio Narváez και πέθανε εκεί, όπως οι περισσότεροι από τους συντρόφους του.
Δον Τεόντορο (Don Teodoro)
Ο δεύτερος Έλληνας έποικος
του Νέου Κόσμου, ήταν ο Κεφαλλονίτης καπετάνιος Ιωάννης Φωκάς (ή κατ’ άλλους
Απόστολος Βαλεριανός), ο οποίος υπηρετούσε το ισπανικό στέμμα και γι’ αυτό
έμεινε γνωστός στην ιστορία ως Χουάν ντε Φούκα.
Το 1768 περίπου 500
Έλληνες κυρίως από τη Σμύρνη, την Κρήτη και τη Μάνη μαζί με Ιταλούς,
Κορσικανούς και Μινορκανούς εγκαταστάθηκαν και δημιούργησαν τη Νέα Σμύρνη στη
Φλόριντα υπό την καθοδήγηση του Άντριου Τέρνμπολ και της γυναίκας του Μαρίας
Ρουμπίνη. Η συστηματική, όμως μετανάστευση Ελλήνων προς τις ΗΠΑ άρχισε κατά το
δεύτερο μισό του 19ου αιώνα. Την εποχή εκείνη οι Έλληνες εισέρχονταν στις ΗΠΑ
ως «Λεβαντίνοι», επειδή προέρχονταν από τη Μικρά Ασία και από ελληνικά νησιά
που ανήκαν στην Τουρκία.
Ο καπετάνιος Ιωάννης Φωκάς (ή κατ’ άλλους
Απόστολος Βαλεριανός)
ΟΙ
ΠΡΩΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
Οι ελληνικές παροικίες της
Λατινικής Αμερικής ιδρύθηκαν κυρίως από Χιώτες ναυτικούς, η παρουσία των οποίων
στην Αμερική ξεκίνησε με την ανακάλυψή της από τον Χριστόφορο Κολόμβο, ο οποίος
το 1484 πήγε στη Χίο και πήρε οκτώ έμπειρους ναυτικούς για να τον βοηθήσουν στο
μακρινό ταξίδι του.
Από το 1670 βρίσκουμε
Χιώτες στη Βραζιλία και την Αργεντινή. Στις χώρες αυτές καθώς και στη
Βενεζουέλα και την Ουρουγουάη πρωτοστάτησαν στην ίδρυση των Ελληνικών Κοινοτήτων
που υπάρχουν έως και τις μέρες μας.
ΕΝΑΣ
ΗΡΑΚΛΕΙΩΤΗΣ ΣΤΗ ΧΙΛΗ
Το ελληνικό Μαυσωλείο στο Βαλπαράϊζο
Αν και ο Λόνκος (αρχηγός)
Κιλαπάν υποστηρίζει ότι οι Αραουκανοί, Ινδιάνοι της Χιλής, είναι απόγονοι των
Λακεδαιμονίων, τα πρώτα ιστορικά στοιχεία σχετικά με την άφιξη Ελλήνων στη
φιλόξενη αυτή χώρα έχουν ως εξής: Το 1540 έφτασε στη χώρα ο πλοίαρχος Πέδρο ντε
Βαλντίβια με 150 άνδρες και μία γυναίκα, ήταν οι πρώτοι κατακτητές και
εποικιστές της Χιλής. Από αυτούς τρεις δεν ήταν Ισπανοί. Ήταν ένας Πορτογάλος,
ένας Γερμανός και ένας Έλληνας: Ο Πέτρος Μαρτίνος, από το Χάνδακα της Κρήτης,
που γεννήθηκε μεταξύ του 1511 και του 1516. Εγκαταστάθηκε στη Χιλή και έζησε
μέχρι ηλικίας 90 χρόνων.
Ο Πέδρο ντε Βαλντίβια
έδωσε γη και Ινδιάνους βοηθούς στον Πέτρο Μαρτίνο και τον ονόμασε «έμπιστο»
στις πόλεις Λα Ιμπέριαλ, Κονσεπσιόν και Χιλλάν. Ο Έλληνας παντρεύτηκε Ισπανίδα
που του έδωσε 4 γιους, τους Μιχάλη, Αλόνσο, Μαρτίνο και Αλέξανδρο, και οι
τέσσερις αυτοί έκαναν απογόνους. Δύο από αυτούς πήραν το αξίωμα του «έμπιστου»
και οι άλλοι δύο έγιναν αξιωματικοί του ισπανικού στρατού. Μέχρι το 1565
έφτασαν στη Χιλή άλλοι 20 Έλληνες, ναυτικοί, στρατιωτικοί και τεχνίτες.
Στον πόλεμο του Ειρηνικού
κατά της συμμαχίας Περού-Βολιβίας, τον πιο σημαντικό πόλεμο στην ιστορία της
Χιλής, πέντε Έλληνες πήραν μέρος στη Ναυμαχία της Ικίκε στις 21 Μαΐου, το 1879.
Ο Κωνσταντίνος Μικάλβης, υποναύκληρος, ο Θωμάς Βλαχόπουλος, ναύτης Α’, ο
Δημήτριος Γεωργίου, ναύτης Α’, ο Πέτρος Σταματόπουλος, θερμαστής Α’, και ο
Στέφανος Δεσπότης, ναύτης Β’. Τα ονόματά τους φαίνονται ανάγλυφα στο Ναυτικό
Μουσείο Βαλπαράϊζο.
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟΥ ΜΕΞΙΚΟΥ
Οι Έλληνες έφτασαν στο
Μεξικό στο περιθώριο του μεγάλου μεταναστευτικού ρεύματος προς τη Βόρεια
Αμερική.
Το διάστημα κατά το οποίο
έφτασαν οι περισσότεροι Έλληνες, ήταν η δεκαετία του 1930, ο δε αριθμός τους
σήμερα δεν ξεπερνά τα 1000 άτομα. Η ομογένεια του Μεξικού είναι οργανωμένη σε
τρεις κοινότητες, στην πόλη του Μεξικού, στη Γουαδαλαχάρα και στην πόλη
Κουλιακάν. Οι μετανάστες της δεύτερης και τρίτης γενιάς, προερχόμενοι κατά
πλειοψηφία από γάμους μικτούς δεν έχουν εθνική συνείδηση, ωστόσο συμμετέχουν
πρόθυμα στις ομογενειακές και κοινοτικές εκδηλώσεις. Σε ολόκληρο το Μεξικό
υπάρχει μόνο μία ελληνορθόδοξη εκκλησία, ο ναός της Αγίας Σοφίας, που
λειτουργεί από το 1968 στην πρωτεύουσα. Ο λογοτέχνης Όμηρος Αρίτζης θεωρείται
ένας από τους καλύτερους σύγχρονους Μεξικανούς λογοτέχνες, ποιήματά του έχουν
μεταφρασθεί και στα ελληνικά.
ΟΙ
ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΗΣ ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑΣ
Ως πρώτος Έλληνας στη Βενεζουέλα
φέρεται ο Γιάννης από τη Σπάρτη, Σπάρτακος ή Χουν Γριέγο ένα από τα πρωτοπαλίκαρα
του Σιμόν Μπολιβάρ, αρχηγός της επανάστασης κατά των Ισπανών το 1810. Ο Γιάννης
Σπάρτακος σκοτώθηκε σε μια μάχη στο νησί Μαργαρίτα, η παρουσία και η δράση του
στη χώρα αυτή έχουν αποθανατιστεί με δύο ονομασίες αυτή της νησιωτικής
Πολιτείας Νουέβα Εσπάρα (Νέα Σπάρτη) και αυτή του λιμανιού Πόρτο Γριέγο στο
νησί Μαργαρίτα.
Ακολούθησαν στα 1890
Έλληνες που έφτασαν στην Βενεζουέλα ως εργάτες γαλλικής εταιρίας για την
δημιουργία σιδηροδρομικής γραμμής στα σύνορα Βενεζουέλας- Βραζιλίας. Το μεγάλο
όμως μεταναστευτικό κύμα άρχισε με την λήξη του Δευτέρου παγκοσμίου πολέμου.
ΟΙ
ΠΡΩΤΟΙ EΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟ ΚΟΝΓΚΟ
Ο γιατρός και εξερευνητής
Παναγής Ποταγός (1832-1903), από την Βυτίνα Αρκαδίας. Αφού πρώτα περιηγήθηκε
ολόκληρη την Ασία κατέληξε στην Κωνσταντινούπολη. Το δεύτερο ταξίδι του είχε ως
αφετηρία το Σουέζ και αφού περιηγήθηκε στις βορειοδυτικές περιοχές της Ινδίας,
στα νότια της Περσίας και στο Αφγανιστάν, επέστρεψε στο Κάιρο για να επιδοθεί
στην τρίτη του εξερευνητική αποστολή. Από την αιγυπτιακή πρωτεύουσα έφτασε στην
Κεντρική Αφρική, μέσω του Σουδάν, και συνέχισε μέχρι τις βόρειες περιοχές του
Κονγκό, φτάνοντας μακρύτερα ακόμα και από τον διάσημο Γερμανό εξερευνητή Γ.
Σβάινφουρτ.
Ο Παναγής Ποταγός συνέβαλε
πολύ στην ανάπτυξη των τότε πρωτόγονων φυλών της Κεντρικής Αφρικής. Μετά από 15
χρόνια επέστρεψε στην Αθήνα και με δαπάνες του Εθνικού Πανεπιστημίου εξέδωσε το
έργο «Περίληψις περιηγήσεων Ποταγού» που μεταφράστηκε στα Γαλλικά. Όταν ο
βασιλιάς του Βελγίου Λεοπόλδος Β’ του ζήτησε να υπογράψει στη Χρυσή Βίβλο των
περιηγητών, εκείνος έγραψε μόνο δυο λέξεις: «Είς Έλλην».
Για να τον τιμήσει, η
Βελγική Κυβέρνηση ονομάτισε «λεωφόρος Ποταγού» κεντρική αρτηρία της πόλης
Πάουλις – Ισίρο στο Βελγικό Κογκό.
ΟΙ
ΠΡΩΤΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΣΤΗΝ ΑΙΘΙΟΠΙΑ
Γιορτή στο Ελληνικό σχολείο της Αντις Αμπέμπα
Επί αυτοκράτορα Αιθιοπίας
Ιωάννη Δ’ (1872-1889), ο πρόξενος της Ελλάδας στο Σουέζ Α. Μητσάκης ήταν ο
πρώτος επίσημος Έλληνας που πήγε στην Αιθιοπία, ως απεσταλμένος της Αγγλίας,
προκειμένου να ρυθμίσει ένα σοβαρό ζήτημα που είχε προκύψει ανάμεσα στις δύο
χώρες. Αργότερα, ο βασιλιάς της Ελλάδας Γεώργιος Α’ έστειλε αντιπρόσωπό του,
τον ιατρό Παρίση, ο οποίος πήρε τον τίτλο του «Ρας» κι έπαιξε σημαντικό ρόλο
στην αναζωογόνηση του πατροπαράδοτου αιθιοπικού φιλελληνισμού.
Από τους Έλληνες της
Αιθιοπίας πρέπει να αναφερθούν ο Γ. Ζερβός, ιδιαίτερος γιατρός του αυτοκράτορα,
και ο Α.Ε Καββαδίας, εκδότης της πρώτης αιθιοπικής εφημερίδας «Αϊρόμπ = Γνώση».
Τα νέα ανάκτορα της Αιθιοπίας έχτισε ο πατέρας του αείμνηστου βουλευτή και
δημάρχου Υμηττού, Ανδρέα Λεντάκη, ο οποίος ήταν πολιτικός μηχανικός και η
οικογένεια τους, τότε, ζούσε στην Αιθιοπία. Τόσο πολύ είχε ευχαριστηθεί ο
αυτοκράτορας από τη δουλειά του πατρός Λεντάκη που του έκανε δώρο μια μεγάλη
έκταση γης.
Ο
ΠΡΩΤΟΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ
Ο Γκίκας Βούλγαρης ήταν ο
πρώτος Έλληνας, ο οποίος έφθασε στην Αυστραλία το 1829 και πέθανε το 1874, σε
ηλικία 67 ετών. Ο Γκίκας, που ήταν γνωστός στους Αυστραλούς της εποχής του ως
Τζίγκερ, είχε κατηγορηθεί για πειρατεία στα ανοικτά της Κρήτης και καταδικάσθηκε
αρχικά (μαζί με άλλους έξι πατριώτες) σε θάνατο από τους Βρετανούς και στη
συνέχεια σε φυλάκιση και εξορία στην Αυστραλία.
Η ιστορία των Ελλήνων της
Κουινσλάνδης αρχίζει το 1859 και έως το 1945, την καταγράφει ο Ντένις Άρθουρ
Κόνομος, ο Κυθήριος στην καταγωγή συγγραφέας, στο βιβλίο του με τίτλο “Οι
Έλληνες του Κουίνσλαντ” (The Greeks in Queensland). Δημοσιεύονται 140 σπάνιες
φωτογραφίες και καταγράφεται το ιστορικό των μεταναστών Ελλήνων από τα Κύθηρα,
τη Μικρά Ασία, την Ιθάκη, το Καστελόριζο, την Κύπρο, την Κρήτη, τη Ρόδο, τη
Σάμο, την Πελοπόννησο, την Αθήνα, την Ήπειρο και από κάθε γωνιά της πατρίδας
στην Πολιτεία της Κουινσλάνδης, τα πρώτα χρόνια. Το βιβλίο καλύπτει πολλούς
άλλους τομείς εργασίας, όπως τους πρώτους Έλληνες που ξεκίνησαν τις επιχειρήσεις
“καφέ” στο Σύδνεϋ, τα δύσκολα χρόνια στα τέλη του 1880 και πώς αυτά τα
καταστήματα άνοιγαν κατόπιν το ένα μετά το άλλο, όχι μόνο στο Σίδνεϊ, αλλά σε
ολόκληρη τη Ν.Ν.Ο., με γρήγορους ρυθμούς, όπως και στην επαρχία της
Κουινσλάνδης.
Πηγές:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου