ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Μέρα που αποτελεί σημαντικό ορόσημο των ρεσπέρηδων και των νοικοκεράδων. Είναι η μέρα του βασιλικού. Μήνες τώρα οι νοικοκυρές περιποιούνται στη γλάστρα του σπιτιού τους το βασιλικό, που θα τον φέρουν ανήμερα της μεγάλης αυτής γιορτής στην εκκλησία. Είναι συμβολική η προσφορά αυτή των χριστιανών, αφού κατά τη σωζόμενη παράδοση, το αρωματικό αυτό φυτό έδειξε στην Αγία Ελένη το σημείο όπου ήταν θαμμένος ο Σταυρός του Θεανθρώπου.
Η Εκκλησία στις 14 Σεπτεμβρίου, τιμά τον Σταυρό του Κυρίου. Πρόκειται για μία από τις σημαντικότερες εορτές της Ορθοδοξίας. Η τιμή προς τον Τίμιο Σταυρό ανάγεται στους αποστολικούς χρόνους. Οι επιστολές του αποστόλου Παύλου είναι γεμάτες από χωρία στα οποία εξαίρεται ο ρόλος του Σταυρού για τη σωτηρία του κόσμου. Το γεγονός ότι οι κατακόμβες είναι γεμάτες από χαραγμένους σταυρούς αποδεικνύει ότι οι διωκόμενοι χριστιανοί θεωρούσαν τους εαυτούς υπερασπιστές του αδίκως παθόντος Κυρίου Ιησού Χριστού. Το ιερό αυτό σύμβολο τους εμψύχωνε και τους έδινε τη δύναμη του μαρτυρίου.
Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Η παράδοση λέει ότι οι Χριστιανοί μετά την σταύρωση έθαψαν τον ξύλινο σταυρό του Χριστού βαθιά στο χώμα για να μην τον βρουν οι ειδωλολάτρες και τον μολύνουν. Όταν έπειτα από καιρό επικράτησε ο Χριστιανισμός, η μετέπειτα Αγία Ελένη, μητέρα του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, αποφάσισε να βρει και να ξεθάψει τον Τίμιο Σταυρό και να τον στήσει μέσα σε Εκκλησιά που θα χτίσει στα Ιεροσόλυμα για να τον προσκυνούν οι Χριστιανοί. Πήγε λοιπόν η ίδια στα Ιεροσόλυμα και ζήτησε να μάθει σε ποιο μέρος ήταν θαμμένος ο Σταυρός.
Όμως κανένας Χριστιανός δεν ήξερε να της πει. Εκείνοι που πριν από πολλά χρόνια τον είχαν θάψει βαθιά στο χώμα, είχαν πια πεθάνει. Έβαλε λοιπόν η Αγία Ελένη χιλιάδες εργάτες κι άρχισαν να σκάβουν όλα τα χωράφια εκεί γύρω. Ήταν σίγουρη πως θα ανακάλυπτε τον Σταυρό του Κυρίου. Κάποια μέρα, καθώς η Αγία Ελένη βάδιζε μέσα σ’ ένα χωράφι, πάτησε ένα χορτάρι και αμέσως μια γλυκιά μυρωδιά γέμισε τον αέρα. Η μυρωδιά προέρχονταν από το φυτό που πατούσε και αμέσως ζήτησε από τους εργάτες να σκάψουν ακριβώς εκεί. Ήταν, τελικά, το μέρος που ήταν θαμμένος ο Σταυρός. Το φυτό που αποτέλεσε σημείο αναφορά ονομάστηκε βασιλικός και έκτοτε κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου τιμάται αναλόγως.
Την ημέρα του εορτασμού της υψώσεως του Σταυρού, λοιπόν, οι ιερείς μοιράζουν βασιλικό στους πιστούς, για να υπενθυμίσουν στους πιστούς τον τρόπο και το σημείο που βρέθηκε ο Σταυρός που μαρτύρησε ο Χριστός.
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ Η ΕΥΡΕΣΗ
Ο ναός της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα
Οι εκκλησιαστικοί ιστορικοί Φιλοστόργιος και Νικηφόρος αναφέρουν ότι ο Σταυρός του Κυρίου εντοπίσθηκε ύστερα από θαύμα.
Το 326 μ.Χ. η Αγία Ελένη πήγε στην Ιερουσαλήμ για να προσκυνήσει τους Αγίους Τόπους και να ευχαριστήσει το Θεό για τους θριάμβους του γιου της Μεγάλου Κωνσταντίνου. Ο Θείος ζήλος της όμως, έκανε την Άγια Ελένη να αρχίσει έρευνες για την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού.
Επάνω στο Γολγοθά υπήρχε ειδωλολατρικός ναός της θεάς Αφροδίτης που είχε ανεγείρει το 135 ο ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός, μετά τη δεύτερη καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Η Ελένη, αφού διέταξε να τον γκρεμίσουν, άρχισε τις ανασκαφές. Σε κάποιο σημείο, βρέθηκαν τρεις σταυροί. Η συγκίνηση υπήρξε μεγάλη, αλλά ποιος από τους τρεις ήταν του Κυρίου; Τότε ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Μακάριος με αρκετούς Ιερείς, αφού έκανε δέηση, άγγιξε στους σταυρούς το σώμα μιας ευσεβέστατης κυρίας που είχε πεθάνει. Όταν ήλθε η σειρά και άγγιξε τον τρίτο σταυρό, που ήταν πραγματικά του Κυρίου, η γυναίκα αμέσως αναστήθηκε.
Η Ελένη, διέταξε πάνω στα ερείπια του γκρεμισμένου πλέον ναού της Αφροδίτης να κτίσουν τον περικαλλή Ναό της Αναστάσεως, ο οποίος αποτελεί μέχρι σήμερα ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του Χριστιανισμού. Ο Σταυρός του Κυρίου παραδόθηκε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Μακάριο, ο οποίος τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως στις 14 Σεπτεμβρίου 335.
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Ο Ηράκλειος επιστρέφει τον Τίμιο Σταυρό στα Ιεροσόλυμα
Η δεύτερη Ύψωση του Τιμίου Σταυρού σχετίζεται με τους Βυζαντινο-Περσικούς Πολέμους (602-628). Το 614 οι Πέρσες κυρίευσαν την Παλαιστίνη και αφού λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα του Χριστιανισμού, πήραν μαζί τους ως λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό. Οι πυρολάτρες Πέρσες θεώρησαν τον Σταυρό μαγικό, εξαιτίας κάποιων θαυμάτων που έγιναν και τον προσκυνούσαν. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος, μετά την οριστική νίκη του εναντίον των Περσών το 628, ανέκτησε το ιερό σύμβολο της Χριστιανοσύνης και το μετέφερε αρχικά στην Κωνσταντινούπολη (14 Σεπτεμβρίου 629), όπου αποτέλεσε μέρος του θριάμβου του και στη συνέχεια στα Ιεροσόλυμα.
«Ο Αδεσήρ ο Γ‘ και ο αυτοκράτορας Ηράκλειος συναντήθηκαν στην Αραβυσσό της Συρίας τον Ιούλιο το 629 μ.Χ. Μεταξύ των άλλων συμφωνηθήκαν, από Βυζαντινής πλευράς, υποστήριξη του Σαρβαραζά στην ανάρρηση της Αντιβασιλείας και από Περσικής, επίσπευση της εκκένωσης των ανατολικών επαρχιών και επιστροφή του Τιμίου Σταυρού.
Ένας αντιπρόσωπος του Σαρβαραζά παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον στρατηγό Δαβίδ Σαχαρχούνι και αυτός τον μετέφερε στον Ηράκλειο, στην Ιεράπολη. Η Ιερουσαλήμ ήταν έτοιμη και ασφαλής να δεχθεί τον Τίμιο Σταυρό στις αρχές του 630
Στην Ιερουσαλήμ, ο μετέπειτα Πατριάρχης Μόδεστος εξέτασε προσωπικά την θήκη, στην οποία βρισκόταν σφραγισμένος ο Τίμιος Σταυρός και την βρήκε άθικτη. Το κειμήλιο δεν είχε βεβηλωθεί. Ο Ηράκλειος εισήλθε στην πόλη από την Χρυσή Πύλη και αφού απεκδύθει τα αυτοκρατορικά ενδύματα και διάσημα, μετέφερε πεζός τον Σταυρό, σε ένδειξη ταπεινοφροσύνης. Η συμβολική αυτή κίνηση, τον κατέστησε κυριολεκτικά σταυροφόρο, όσο και αν αμφισβητείται η σταυροφορική σημασία της εκστρατείας του. Η ανύψωση του Τιμίου Σταυρού πραγματοποιήθηκε στις 21 Μαρτίου του 630 μ.Χ. Με αυτοκρατορική προτροπή, τον πατριαρχικό θρόνο της Ιερουσαλήμ έλαβε ο Μόδεστος, ο οποίος εκοιμήθει 6 μήνες αργότερα. Είχε προηγηθεί η υποδοχή του Τιμίου Σταυρού στην Κωνσταντινούπολη, στις 14 Σεπτεμβρίου 629 και της Ιεράς Λόγχης στις 29 Οκτωβρίου του ίδιου έτους».
Η εκκλησία των Ιεροσολύμων θεώρησε ότι ο Σταυρός του Χριστού ανήκει σε όλη την χριστιανοσύνη και γι’ αυτό αποφάσισε να τεμαχίσει το Τίμιο Ξύλο και να το διανείμει σε όλη την Εκκλησία. Έτσι διασώθηκαν μέχρι σήμερα πολλά τεμάχια, τα οποία φυλάσσονται ως τα πολυτιμότερα κειμήλια.
Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ
Η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου. Στις εκκλησίες ψάλλεται, μεταξύ των άλλων, το πασίγνωστο απολυτίκιο «Σώσον Κύριε τον λαόν σου…» και στους πιστούς μοιράζονται κλώνοι βασιλικού, εκκλησιαστική συνήθεια που πηγάζει από την παράδοση ότι στο μέρος που βρέθηκε ο Τίμιος Σταυρός είχε φυτρώσει το αρωματικό αυτό φυτό. Η Εκκλησία επιτάσσει την ημέρα αυτή αυστηρά νηστεία διότι όπως ο κάθε άνθρωπος που κάνει την ανακομιδή (εκταφή) των λειψάνων ενός συγγενή του (για παράδειγμα του πατέρα του, της μητέρας του και άλλων), λυπάται ενθυμούμενος το πρόσωπο αυτό, έτσι και εμείς οι Χριστιανοί βλέποντες τον Σταυρό και αναλογιζόμενοι ότι ο Χριστός Σταυρώθηκε για εμάς τους αμαρτωλούς και ως Άνθρωπος Έπαθε, ταπεινωνόμαστε και δείχνουμε συντριβή καρδιάς νηστεύοντες. Οι Άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας, επισημαίνουν ότι «η Εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού είναι Ισότιμη με την Μεγάλη Παρασκευή», αφού και στις δύο αυτές Ημέρες τιμούμε εξίσου τα Πάθη και την Σταύρωση του Κυρίου.
ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ
Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου, νίκας τοῖς Βασιλεῦσι κατὰ βαρβάρων δωρούμενος καὶ τὸ σὸν φυλάττων διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.
Η ΘΑΥΜΑΤΟΠΟΙΟΣ ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Η δύναμη του Τιμίου Σταυρού φάνηκε στο θαυμαστό όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, στα 312, ενώ βάδιζε εναντίον του Μαξεντίου κοντά στη Ρώμη. Οι ιστορικοί της εποχής αναφέρουν ότι ο αυτοκράτορας είδε στον ουρανό, ημέρα μεσημέρι, το σημείο του σταυρού, σχηματισμένο με αστέρια, και την επιγραφή «ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ», επίσης σχηματισμένη με αστέρια.
Ήταν η 28η Οκτωβρίου 312. Από εκείνη την ώρα έδωσε διαταγή το σημείο αυτό να γίνει το σύμβολο του στρατού του. Ο εχθρός κατατροπώθηκε και ο Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτωρ του απέραντου κράτους. Δεν είχε καμιά αμφιβολία ότι η δύναμη του Σταυρού του είχε χαρίσει αυτή την περήφανη νίκη, γι’ αυτό προσέγγισε τον χριστιανισμό.
ΤΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ
Πριν από είκοσι αιώνες ο σταυρός ήταν όργανο ατιμωτικής τιμωρίας και φρικτού θανάτου. Οι Ρωμαίοι καταδίκαζαν στην ποινή της σταύρωσης τους πιο μεγάλους εγκληματίες. Σήμερα ο σταυρός κυριαρχεί σ᾿ ολόκληρη τη ζωή των πιστών χριστιανών, σ᾿ ολόκληρη τη ζωὴ της Εκκλησίας μας, σαν όργανο θυσίας, σωτηρίας, χαράς, αγιασμού και χάριτος.
Δεν είναι χωρὶς εξήγηση το γεγονός ότι η Εκκλησία μας και οι χριστιανοὶ περιβάλλουμε το σημείο του Σταυρού με τη μέγιστη τιμή και ευλάβεια· κάνουμε δε χρήση του, τόσο συχνά κατά τις διάφορες Ακολουθίες, όπως και στην καθημερινή μας ζωή.
Ορισμένοι λένε ότι ο σταυρός, είναι όργανο εγκλήματος, και αποτελεί ειδωλολατρία η απόδοση σ᾿ αυτὸν τιμής. Υποστηρίζουν μάλιστα πως η αρχαία Εκκλησία δεν χρησιμοποιούσε το σημείο του σταυρού.
Η άποψη αυτή είναι πλανεμένη. Πρώτον, επειδή η Εκκλησία μας δεν τιμά τον σταυρό, σαν ένα τυχαίο γεωμετρικό σχήμα. Δεύτερον, επειδή η τιμή προς το σημείο του σταυρού έχει την αρχή της στους αποστολικούς ήδη χρόνους. Τρίτον, επειδή ο ίδιος ο Θεὸς φανέρωσε με υπερφυσικὰ γεγονότα, σε διάφορες περιπτώσεις και εποχές, ότι ο σταυρὸς αποτελεί το σύμβολό Του. Και τέταρτον, επειδή με το σημείο του σταυρού έγιναν και γίνονται εξαίσια θαύματα.
Η Εκκλησία μας Τον ασπάζεται και Τον προσκυνεί ως το σημείο του Υιού του ανθρώπου που έχει προσλάβει μυστικά και ακατάληπτα, όπως είπαμε, τη χάρη και τη δύναμή Του.
Πως κάνουμε το σταυρό μας και η σημασία των κινήσεων του χεριού μας
Ως όπλο ο Σταυρός κατά των κινδύνων που απειλούν κάθε χριστιανό, είναι παντοδύναμο και ακατανίκητο, αρκεί να πιστέψομε στην ισχύ του. Ο απλός λαός μας λέει : «Σταυρού βοήθεια, όπλο δυνάμεως».
Όταν κάνομε το σημείο του Σταυρού πάνω στο σώμα μας με το δεξί χέρι, πρέπει να ελέγχομε την κίνηση αυτή απόλυτα. Ας μην κινούμε λοιπόν το χέρι τους μηχανικά πάνω στο στήθος, όπως συμβαίνει με κάποιους ιερωμένους και λαϊκούς που φαντάζουν λες και παίζουν μπουζούκι ή κιθάρα. Αφού το σημείο του Σταυρού δηλώνει τη χριστιανική μας ιδιότητα και πίστη, πρέπει να γίνεται σωστά, με κάθε σεβασμό, και ταπεινότητα.
Επιδεικτικά σταυρώματα, απλώματα των χεριών προς τον ουρανό, πληθώρα ανεξέλεγκτων κινήσεων, προκαλούν ιλαρότητα στο θεατή που παρακολουθεί.
Αρχικά ενώνουμε τα τρία πρώτα δάκτυλα του δεξιού χεριού, ομολογώντας έτσι την πίστη μας σ᾿ ένα Θεό, που είναι ταυτόχρονα και τρεις υποστάσεις, τρία πρόσωπα -ο Πατήρ, ο Υιός και το Άγιον Πνεύμα-ομοούσια, ενωμένα μεταξύ τους «αχωρίστως» και «αδιαιρέτως». Τα άλλα δύο δάκτυλα, που ακουμπούν στην παλάμη, συμβολίζουν τις δύο φύσεις, δύο θελήσεις και δύο ενέργειες του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, δηλαδή τη θεία και την ανθρώπινη. Μ᾿ αυτὸ τον τρόπο κάνουμε μια συμβολική ομολογία της ορθοδόξου πίστεώς μας, που βάσεις και θεμέλιά της αποτελούν το τριαδολογικὸ και το χριστολογικὸ δόγμα.
Μετά φέρνουμε το χέρι στο μέτωπο, τη σωματικὴ περιοχὴ της διανοητικής λειτουργίας, φανερώνοντας έτσι ότι αγαπούμε τον Θεὸ μ᾿ όλη τη διάνοιά μας, και ότι αφιερώνουμε σ᾿ Αυτὸν όλες τις σκέψεις μας.
Το χέρι έρχεται κατόπιν στην κοιλιά. Ετσι δηλώνουμε συμβολικά ότι προσφέρουμε στον Κύριο όλες τις επιθυμίες μας και όλα τα συναισθήματά μας.
Τέλος, φέρνουμε το χέρι στους ώμους, πρώτα στον δεξιὸ και μετά στὸν ἀριστερό, ομολογώντας έτσι ότι και κάθε σωματική μας δραστηριότητα ανήκει σ᾿ Εκείνον.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
• Η γιορτή του Σταυρού έχει ιδιαίτερη σημασία για τους γεωργούς, διότι αποτελεί την αφετηρία της νέας χρονιάς, ενόψει της σποράς. Οι γεωργοί φέρνουν στην εκκλησία μείγμα από τα δημητριακά που θα σπείρουν για να δεχθούν την ειδική ευλογία του ιερέα: «Βλαστήσαι την γην, και δούναι σπέρμα το σπείροντι, και άρτον εις βρώσιν» («Ευχή επί ευλογήσει του σπόρου»).
• Την ημέρα του Σταυρού, οι ναυτικοί συνήθιζαν να σταματούν τα μακρινά ταξίδια με ιστιοφόρα, όπως συμβούλευε η παροιμία: «Του Σταυρού, σταύρωνε και δένε».
• Με το βασιλικό που παίρνουν από την εκκλησία, οι νοικοκυρές συνηθίζουν να φτιάχνουν το προζύμι της χρονιάς (Πήλιο, Κορώνη κ.ά).
• Στην Αίγινα αναβιώνει ο λεγόμενος «Λειδινός», μία μιμητική παράσταση, με μοιρολογήματα και ταφή ενός ομοιώματος μικρού παιδιού, έθιμο με πιθανότατα αρχαία καταγωγή. Ακολουθεί η προσφορά κολλύβων και η τελετουργία κλείνει με χορούς και τραγούδια. Οι επιλογικοί στίχοι του μοιρολογιού:
Πάλι θα ρθεις, Λειδινέ μου
Με του Μάρτη τις δροσιές
Με τ’ Απριλη τα λουλούδια
Τσαι του Μάη τις δουλειές…
Ήρθε η ώρα να μας φύγεις,
πάαινε εις το καλό,
τσαι με το καλό να έρθεις
τσ’ όλους να μας βρεις γερούς…
Ο «Λειδινός» («Δειλινός» με αντιμετάθεση δ και λ) είναι ένα δρώμενο, όπου κυριαρχεί το στοιχείο του θανάτου ως προϋπόθεση για τη νέα ζωή, με αυτονόητο τον συμβολισμό που αφορά τον μαρασμό της φύσης και την αναγέννησή της κάθε χρόνο.
• Στην Νεάπολη Λασιθίου, στην Κρήτη τα Μεσάνυχτα ξημερώνοντας του Τιμίου Σταυρού η μέρα, αν κοιτάξεις ψηλά θα δεις τον Τίμιο Σταυρό στο θόλος τ’ ουρανού. Λένε πως κείνη τη στιγμή αν κάμεις οποιαδήποτε ευχή, πραγματοποιείται.
Οι παλιές νοικοκυρές της Κρήτης τούτη τη μέρα ανεπιάνουν προζύμι.
Ζυμώνουν σκέτο αλεύρι με τον αγιασμό, καρφώνουν στο ζυμάρι ένα κλαδί βασιλικού που φέρνουν από την εκκλησία, κάνουν πρόσφορο και το δίνουν του παπά, αλλά από το νέο προζύμι που ανέπιασαν, δε δίνουν πουθενά (έστω και δανεικό) αν δεν περάσουν 40 μέρες.
Την ημέρα του Σταυρού, οι ρεσπέρηδες, έβαζαν σε σακούλια μικρά, λίγη ποσότητα σπόρων (σιτάρι, κριθάρι, ρόβι, μαναρόλια, ταγή, κλπ) και τα πήγαιναν στην εκκλησία, όπου ο παπάς μετά τη Λειτουργία άπλωνε πάνω στα σακούλια των ενοριτών, το πετραχήλι κι εδιάβαζε ειδική ευχή, για να ευλογηθούν οι σπόροι.
Τους ευλογημένους αυτούς ελάχιστους σπόρους, τους έριχναν στη μεγάλη ποσότητα που προορίζονταν για σπορά κι έτσι, η ευλογία σκορπούσε σ’ όλο το σπορικό.
Τα χρόνια που είχαμε ακόμη αγροφυλακή, με δραγάτες διορισμένους από το κράτος αλλά και παλιότερα ακόμη που τους δραγάτες τους διόριζε ο κοινοτάρχης ή ο δήμαρχος, υπήρχε το συνήθειο να φτιάχνουν από το Μάη μήνα σε δεσπόζουσα θέση ένα καλύβι, που χρησίμευε ως παρατηρητήριο. Την ημέρα του Σταυρού, επειδή τέλειωνε η σύμβαση που είχε ο παλιός δραγάτης με τον κοινοτάρχη ή το δήμαρχο, ο ίδιος έκαιγε το καλύβι, για να στήσει άλλο ο νέος συμβασιούχος. Τούτο το συνήθειο το πήραν και οι μετέπειτα διορισμένοι από το Δημόσιο δραγάτες. Σήμερο βέβαια αν γυρίσεις την εξοχή, θα δεις κάπου – κάπου κάποιο καλύβι αλλά αυτό είναι φτιαγμένο από βοσκούς για προστασία, ή από κυνηγούς του παρακαθιστού.
Ο φίλος Μιχάλης Χουρδάκης Νίσπιτας, που μας έδωσε τα παραπάνω λαογραφικά στοιχεία, αναφέρει ότι «στα 1991 μέρα του Σταυρού στο χωριό Αγ. Αντώνης Μεραμπέλου κατέγραψα από τα χείλη του συχωρεμένου Σκοντινοκωστή (90 χρόνων τότε) το παρακάτω έμμετρο για τον Τίμιο Σταυρό :
«Χαίρε Σταυρέ που έρχεσαι, χαρά να μάσε δώσεις
και άφεση αμαρτιών, σε όλους ν’ αξιώσεις
Σταυρέ μου δείξε μας εσύ, τ΄ ωραίο μονοπάτι
κι όλοι δα προχωρήσομε, με πίστη θερμοτάτη
Σταυρέ εσύ που κράτηξες, το βάρος του Χριστού μας
έλα και διώξε μακρυά, τα βέλη του εχθρού μας
Σταυρέ μου αγιώτατε, ξύλο ευλοημένο
που βάσταξες τον Ιησού, απάνω σταυρωμένο
Σταυρέ σε τρέμουν και θρηνούν, και φεύγουν οι διαόλοι
Σταυρέ που σε τιμήσανε οι βασιλιάδες όλοι
Τση Εκκλησίας φέρε μας, τον ποθητό Νυμφίο
ως αναφέρει τση Γραφής, το ιερό βιβλίο
Σταυρέ μας βάδιζε ομπρός, κι εμείς σου ακλουθούμε
και στα Ιεροσόλυμα, γλήγορα να βρεθούμε».
Επίσης ο Νίσπιτας στα ιστορικά στοιχεία της μέρας, που αφορούν την Νεάπολη, αναφέρει ότι η 14 Σεπτεμβρίου 1944 ήταν μεγάλη λαϊκή γιορτή για το Λασίθι και ιδιαίτερα για τη Νεάπολη (όπου η έδρα του ΕΑΜ Λασιθίου), με την αποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων κατοχής. Έτσι έγινε συγκέντρωση ενόπλων του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και άμαχου πληθυσμού στην πλατεία Νεάπολης και ομιλίες από τους αντιστασιακούς Γεώργιο Μηλιαρά Συντ/ρχη από τη Λατσίδα, Εμμανουήλ Πιτυκάκη από τη Βουλισμένη, Ταγ/ρχη Χωροφυλακής, Εμμανουήλ Καλλιατάκη από τη Βουλισμένη (Καλλουργιά), Ιωάννη Παυλάκη από τη Νεάπολη φοιτητή τότε και τον Άγγλο πράκτορα και σαμποτέρ John Housman (Πέτρο).
Πηγή:
https://www.sansimera.gr/articles/562
https://www.vimaorthodoxias.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου