Οι άγνωστοι ήρωες του Αιγαίου
Γράφει ο Δημήτρης Σταυρόπουλος
Οι «άγνωστοι ήρωες» του Αιγαίου την περίοδο της Κατοχής, δεν είναι άλλοι από φτωχοί ψαράδες και ναυτικοί, που αψηφώντας τους κινδύνους πήραν μέρος σε μυστικές αποστολές και μετέφεραν με τα καΐκια και τις βάρκες τους, δεκάδες πατριώτες και αγωνιστές στις τουρκικές ακτές προκειμένου να συνεχίσουν τον αγώνα για λευτεριά.
Κάποιοι συνελήφθησαν από τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, μερικοί εκτελέστηκαν και άλλοι υπέστησαν φρικτά βασανιστήρια.
Δεν λύγισε όμως κανείς…
Όλοι τους ήταν λεβέντες θαλασσόλυκοι με θάρρος και ανιδιοτελή αγάπη για την Πατρίδα!
ΤΟ ΜΟΙΡΑΙΟ ΜΠΑΡΚΟ
Ένας μεγάλος ήρωας της διαφυγής ήταν και ο καπετάν Δημήτρης Γιαγκουδάκης, που είχε το ιστιοφόρο «Αγία Παρασκευή».
Έμενε στα Νέα Ψαρά Χαλκίδας και είχε 4 ανήλικα παιδιά.
Αυτό δεν τον εμπόδισε να πραγματοποιήσει 17 αποστολές διαφυγής.
Η τελευταία και σημαδιακή είχε προορισμό την Αίγυπτο. Ωστόσο, οι Γερμανοί πρόλαβαν να εντοπίσουν το σκάφος την Πρωτομαγιά του 1942 και να οδηγήσουν στο εκτελεστικό απόσπασμα 9 πατριώτες, στις 5-6-1942.
Τα ονόματα των 9, όπως αυτά καταγράφονται στο βιβλίο της Ιωάννας Τσάτσου «Εκτελεσθέντες επί Κατοχής» (εκδόσεις «Αετός Α.Ε.», Αθήνα 1947, σ. 16): Ιρινιάν Αράμ, Νίκος Μοσχόπουλος, Ηλίας Καζάκος, Γιώργος Κωτούλας, Γιώργος Αναγνωστόπουλος, Λευτέρης Κιοσές, Μιχάλης Ακύλας, Δημ. Γιαγκουδάκης και Παναγιώτης Θυμαράς (Καζάκος και Κωτούλας ήταν υποπλοίαρχοι του Λιμενικού Σώματος)….
Πρώτος έσυρε τον… χορό της διαφυγής ο Σταμάτης Τρατράς, από τις Ράχες Ικαρίας. Ο Θαν. Πιστικίδης, στο βιβλίο του «Ριζώματα, βιώματα, παθήματα. Αληθινές ιστορίες», Ραφήνα 1985, σ. 152 κ.ε., καταγράφει τα ακόλουθα: «Το πρώτο δρομολόγιο διαφυγής πραγματοποίησε, αρχές Ιουνίου 1941, το καΐκι «Παναγιά», του καπετάν Σταμάτη Τρατρά.
Κάτω από τη μύτη των Γερμανών, ο καπετάν Σταμάτης έκαμε δύο δρομολόγια στον Τσεσμέ, με επιβάτες Ελληνες αξιωματικούς και πολιτικά πρόσωπα».
Ο ίδιος επισημαίνει πως ο Τρατράς πραγματοποίησε συνολικά 19 ταξίδια και άλλα 17 ο Δημήτρης Γιαγκουδάκης, με το καΐκι «Αγία Παρασκευή».
Έπειτα από προδοσία, ο Τρατράς πιάστηκε και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς στην Καισαριανή, στις 29.5.1943.
Ήταν 32 ετών και μόλις είχε νυμφευθεί. Μαζί του εκτελέστηκαν και οι εξής τέσσερις: Νίκος Μενεγάτος, Σωκράτης Τσελέντης, Νίκος Παλιατσέας και Στράτος Αλλαγάς.
Την ώρα της σύλληψης του Τρατρά, στο καΐκι βρισκόταν και ο Λεωνίδας Πυροβολικός, που «έκανε τον ασυρματιστή στον μικρό πομπό που διέθετε το καΐκι»….
Η «ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΡΙΑ»
Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/o-ripsokindinos-kapetan-miltiadis-choumas-pou-xefevge-apo-ta-peripola-ton-germanon-me-to-ka%CE%90ki-tou-i-thriliki-evangelistria-diesose-dekades-vretanous-ke-patriotes-ke-tous-metefere-sti-mikra/
Ένας απ ΄τους πιο γενναίους καπετάνιους την περίοδο της Κατοχής ήταν ο Μιλτιάδης Χούμας.
Γεννημένος στη Σάμο το 1913 έγινε θαλασσόλυκος και σπουδαίος αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης.
Μετά τη εισβολή των Γερμανών στην Μακεδονία και την μάχη της Κρήτης, Έλληνες και Σύμμαχοι, κυρίως Βρετανοί, βρέθηκαν αποκλεισμένοι στην κατεχόμενη Ελλάδα και προσπάθησαν να διαφύγουν με κάθε τρόπο προς τη Μέση Ανατολή. Τα καΐκια ήταν το βασικό μέσο μεταφοράς….
Το 1941 ο καπετάν Χούμας έφτασε στη Λεμεσό. Εκεί το καΐκι του επιτάχθηκε απ΄το ελληνικό προξενείο και ο Άγγλος φιλέλληνας Michael Woodbine Parish τον μύησε στη Συμμαχική Οργάνωση Force A που είχε έδρα το Κάιρο και ναυτικές βάσεις σε νησιά και τη μικρασιατική ακτή. Ο Parish, είχε πάρει εντολή να σχηματίσει μια μυστική οργάνωση με ελληνικά καΐκια για να μπορέσουν να διαφύγουν όσοι Άγγλοι είχαν αποκλειστεί στην κατεχόμενη Ελλάδα.
Ο καπετάν Χούμας εντάχτηκε στην οργάνωση με το καΐκι του την «Ευαγγελίστρια» για τις ανάγκες του αγώνα. Πρώτα όμως έγιναν οι αναγκαίες μετατροπές του από ψαράδικο σε μεταφορικό. Έτσι αντικαταστάθηκε η μηχανή με μεγαλύτερη και δημιουργήθηκαν κρύπτες για τα όπλα του πληρώματος για τα έγγραφα και για τον ασύρματο….
Τον Ιανουάριο του 1942 δημιουργήθηκε και η ΜΙ-9, μια οργάνωση διαφυγής που διέθετε ήδη 16 καΐκια και με βάση κυρίως τον Τσεσμέ, Έλληνες και Άγγλοι εκτελούσαν τις αποστολές.
Μόνιμο πλήρωμα στην Ευαγγελίστρια ήταν ο Γ. Κατσουλάκης και οι Σ. Καραμπλάκας και Ν. Αναγνώστου. Με αυτούς τους τρεις και με την εικόνα του Αγίου Ελευθερίου μόνιμο συνοδοιπόρο, ο ηρωικός καπετάνιος πραγματοποίησε συνολικά 65 πετυχημένες αποστολές.
Οι δύο οικογένειες, Χούμα και Κατσουλάκη, είχαν σχέση καθώς ο καπετάν Μιχάλης, είχε παντρευτεί την κόρη της οικογένειας Κατσουλάκη, την Ελένη. Ο πατέρας της, Γεώργιος Κατσουλάκης, ήταν καραβομαραγκός από τη Σάμο και βρέθηκε μαζί με τους γιους του στον Τσεσμέ, όταν κλήθηκαν να μεταφέρουν με το καΐκι τους, τον «Ταξιάρχη», έναν Βρετανό πρόξενο.
Τη μεταφορά έκαναν οι δύο γιοι, αλλά σύντομα τους ακολούθησε και ο πατέρας, ο οποίος αργότερα, έφερε στον Τσεσμέ και τις γυναίκες της οικογένειας. Εκεί, η Ελένη γνώρισε τον καπετάνιο που έγινε σύζυγός της….
Ο καπετάν Χούμας κατάφερε να διασώσει 48 άνδρες των βρετανικών δυνάμεων και μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών και 100 Ιταλούς. Οι Γερμανοί τον συνέλαβαν τρεις φορές αλλά κατάφερε να γλυτώσει. Μια από τις σπουδαιότερες αποστολές του Χούμα ήταν η φυγάδευση απ΄την Κεφαλλονιά στη Σμύρνη του Βρετανού John Capes, ο οποίος είχε διασωθεί από τη βύθιση του υποβρυχίου Περσέας….
ΓΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ… ΕΞΟΡΙΑ!
Σημαντική δράση ανέπτυξε ο και ο καπετάν Κώστας Μεγαλοοικονόμος από το Φλες Ευδήλου Ικαρίας.
Ο γιος του, Σωκράτης, αφηγείται.
«Ο πατέρας του είχε 6 παιδιά κι ένα καΐκι, με το όνομα «Ειρήνη». Μ’ αυτό ζούσε την οικογένειά του, μέχρι που οι Γερμανοί επίταξαν το καΐκι.
Ο καπετάν Κώστας δεν το άντεξε και το 1943 κάνει την επανάστασή του. Οι ναζί είχαν φορτώσει στο «Ειρήνη» 74 βαρέλια λάδι, με προορισμό τον Πειραιά. Το φορτίο συνόδευαν τρεις ένοπλοι Γερμανοί.
Αψηφώντας τα πάντα, ο Μεγαλοοικονόμος αφοπλίζει και δένει τους στρατιώτες, με τη βοήθεια του ναύτη Γ. Τσαντέ και του εννιάχρονου γιου του, Γιώργου, κατευθύνεται στη Λεμεσό και παραδίδει τους Γερμανούς και το λάδι στην εκεί αγγλική βάση.
Επιστρέφει στην Ελλάδα και πραγματοποιεί αλλεπάλληλες αποστολές διαφυγής. Παράλληλα, κουρσεύει τα επιταγμένα καΐκια, μοιράζοντας δωρεάν τα φορτία στον πεινασμένο λαό.
Οι θιγόμενοι μαυραγορίτες τον στοχοποιούν και μετά την απελευθέρωση τον «καρφώνουν» στην Ασφάλεια ως δήθεν «επικίνδυνο κομμουνιστή».
Οι αστυνομικοί τον πιέζουν να υπογράψει δήλωση μετάνοιας.
Αυτός αρνείται, με αποτέλεσμα να εξοριστεί επί 8 χρόνια σε Μακρόνησο και Αϊ-Στράτη. Το 1955, στην Ικαρία κρύβονταν 5 καταζητούμενοι αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού.
Τότε, ο καπετάν Κώστας παίρνει στο καΐκι τούς αντάρτες, μαζί με 3 εξόριστους, τη 16χρονη κόρη του, Φούλα και όλοι μαζί πηγαίνουν στη Ρουμανία.
Εκεί ο Μεγαλοοικονόμος πέθανε το 1976, αφού η τότε Ελλάδα της μισαλλοδοξίας τού είχε στερήσει την ελληνική ιθαγένεια….
Ο ΑΣΥΛΛΗΠΤΟΣ ΧΑΡΗΣ
Ο παράτολμος Κρητικός Ιωάννης ή «Χάρης» Γραμματικάκης είναι ο άγνωστος ήρωας του Αιγαίου, καθώς ήταν αυτός που οργάνωσε με μυστικότητα την φυγάδευση εκατοντάδων Ελλήνων και Βρετανών στη Μ. Ανατολή.
Για τις ανάγκες της μεταφοράς τους είχε στρατολογήσει ιδιοκτήτες καϊκιών από την Πάρο και είχε δημιουργήσει καταφύγια στην Αντίπαρο με την συνεργασία των ντόπιων.
Μετά το τέλος του ελληνοϊταλικού πολέμου, ο γενναίος αξιωματικός της Μεραρχίας Κρητών βρέθηκε από τα βουνά της Τρεμπεσίνας στην κατεχόμενη Αθήνα. Εκεί είδε τους συμπολεμιστές του να περιφέρονται απελπισμένοι και να αναζητούν μάταια μέσο διαφυγής για την Κρήτη.
Γερμανικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν συμμαχικά πλοία και ιταλικά υποβρύχια βύθιζαν αμέσως κάθε σκάφος που θα τολμούσε να πλεύσει στο Αιγαίο.
Ο δαιμόνιος Γραμματικάκης έλαβε τότε την παράτολμη απόφαση να μεταφέρει τους αποκλεισμένους συμπατριώτες του στην Κρήτη, μυστικά, με καΐκια με την πρόφαση πως δήθεν θα μετέφερε τοπικά προϊόντα.
Ο Παναγιώτης Λίβας, παλιός του φίλος πριν από τον πόλεμο, του παραχώρησε το καΐκι «Βενετία» για τη μυστική διαφυγή των Κρητών….
Τον Αύγουστο του 1941, ο Γραμματικάκης, δηλώνοντας ότι θα μετέφερε κεράσια, εξασφάλισε άδεια ταξιδιού για την Πάρο χωρίς επιβάτες. Από την Πειραϊκή και την Ανάβυσσο 120 Κρητικοί επιβιβάστηκαν στο «Βενετία» και ο Γραμματικάκης ταξιδεύοντας όλη τη νύχτα με σβησμένα φώτα, παρά τις περιπολίες γερμανικών και ιταλικών πλοίων και αεροπλάνων, τους οδήγησε στον όρμο Δεσποτικού στην Αντίπαρο.
Τα αδέλφια Πατέλη επί 3 ημέρες τους φιλοξένησαν κρυφά μέχρι να οργανωθεί η διαφυγή τους στην Κρήτη.
Ο «Χάρης» έβαλε μπρος το δεύτερο σκέλος του σχεδίου του. Παρουσιάστηκε στον Ιταλό διοικητή Τζιοβάνι Ρουστικέλι στην Πάρο και του ζήτησε άδεια απόπλου για την Κρήτη.
Ο Ιταλός διοικητής, εξέτασε τις πλαστές ταυτότητες που εξέδωσε η χωροφυλακή της Πάρου, του χορήγησε την άδεια, υπό τον όρο ότι στην επιστροφή από την Κρήτη θα έφερνε τρόφιμα και χαρούπια για τους πεινασμένους κατοίκους.
Ο Γραμματικάκης τους παρέλαβε από την Αντίπαρο και τους μετέφερε νύχτα στο λιμάνι του Αγίου Νικολάου….
Ο «Χάρης» είχε καταφέρει πολλά, αλλά η επιχείρηση κινδύνευε να «τιναχτεί» στον αέρα καθώς οι κατοχικές αρχές επέταξαν το «Βενετία».
Τότε έπεισε τα αδέλφια Φουρναράκη να του παραχωρήσουν ένα μικρό ψαροκάικο για την συνέχιση του ταξιδιού του. Η ανάγκη να βρεθούν και άλλα καΐκια για την μυστική φυγάδευση και άλλων από την ηπειρωτική χώρα ήταν μεγάλη.
Τότε οι Παριανοί, όπως τα αδέλφια Τσαντάνη και Κατρή, αποφάσισαν να μπουν στον αγώνα και διέθεσαν τα πετρελαιοκίνητα καΐκια τους. Έτσι μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, έγινε δυνατή η μεταφορά στην Κρήτη από τις ακτές της Αττικής, μέσω Αντιπάρου, 2.500 εγκλωβισμένων Κρητικών.
Οι κατοχικές αρχές, η ιταλική μυστική κατασκοπεία C.S και οι τοπικές κατοχικές διοικήσεις δεν είχαν αντιληφθεί το παραμικρό….
Πηγές
Νίκος Πηγαδάς
Εφοπλιστής
Μηχανή του Χρόνου
Efsyn
https://www.militaire.gr/oi-agnostoi-iroes-toy-aigaioy-stigmes-istorias/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου