Με αεροπλάνο πάνω από την Ανατολική Κρήτη
Φανταστείτε ότι βρίσκεστε στο αεροδρόμιο του Ηρακλείου Κρήτης στα 1939. Πρόκειται για ένα αεροδρόμιο που ξεκίνησε να κατασκευάζεται στα 1937 δέκα χιλιόμετρα ανατολικά από το ανάκτορο της Κνωσού. Αρχικά είχε μορφή ενός μεγάλου ισοπεδωμένου αγρού και το πρώτο αεροπλάνο που προσγειώθηκε και μετέφερε επιβάτες εκεί ήταν τύπου JUNKERS-52, χωρητικότητας 14 επιβατών που ανήκε στην Ελληνική Εταιρεία Εναέριων Συγκοινωνιών η οποία είχε ιδρυθεί στις 24 Δεκεμβρίου του 1930. Το πρώτο δρομολόγιο της, Αθήνα – Ηράκλειο, έγινε το 1939. Στα πλαίσια της προετοιμασίας της εταιρείας έγινε μια δοκιμαστική πτήση πάνω από την βόρειο-ανατολική Κρήτη στην οποία συμμετείχε και ο διευθυντής της εφημερίδας «ΑΝΟΡΘΩΣΙΣ» Ανδρέας Μ. Ζωγράφος που στην συνέχεια την περιέγραψε με μια ρομαντική και εκστατική διάθεση σε ένα άρθρο του στην εφημερίδα του της 22.4.1939 με τίτλο «Μία πτήση προς Άγιο Νικόλαο και Νεάπολη». Αυτό το άρθρο παρουσιάζω σε διασκευή δική μου με παρεμβάσεις όπου έκρινα αναγκαίες. Πάντως ολόκληρο το άρθρο του συνοδεύει σε εικόνα την ανάρτηση αυτή.
Με αεροπλάνο πάνω από την Ανατολική Κρήτη
Μία πτήση προς Άγιο Νικόλαο και Νεάπολη
Δεξιά: Μοχλός χειρισμού αεροσκάφους και κάθισμα πιλότου. Αριστερά: Μηχανές και ασύρματος -θέσεις δευτέρου πιλότου και ασυρματιστή.
Μία πτήση με κυβερνήτη τον άσσο της εμπορικής μας αεροπορίας και αρχιχειριστή της Ελληνικής Εταιρίας Εναερίων Συγκοινωνιών κ. Τσουκά, είναι απόκτημα και μάλιστα απόκτημα μεγάλο. Διότι ο ευγενικός κυβερνήτης δεν εκμηδενίζει απλώς τις αποστάσεις με τα μετάλλινα πτερά του αεροσκάφους του, άλλα και τους προσδίδει μιαν ιδιαιτέρα λαμπρότητα όταν πετά χάρις στους επιδέξιους χειρισμούς των υπερμοντέρνων και ισχυρότατων μηχανών του.
Ο κ. Τσουκάς είχε προγραμματιστεί την Πέμπτη 20 Απριλίου 1939 να κάμει μια πτήση αναγνωρίσεως στον αερολιμένα Ελούντας. Λόγοι τεχνικοί του επέβαλλαν την πτήση αυτήν προτού παραδώσει οριστικώς την γραμμή πού εγκαινίασε πρώτος, στους άλλους Ικάρους, τους επίσης δυνατούς και γνωστής φήμης συναδέλφους του αεροπόρους.
Επωφεληθήκαμε λοιπόν της ευκαιρίας και της ευγενικής του παραχώρησης να συμμετάσχουμε σαν επιβάτες στην τεχνικής φύσεως αποστολή του. Εκτός από τον υποφαινόμενο στην αίθουσα επιβατών στο Ηράκλειο έχουν καταλάβει τις θέσεις τους η κα. και ο κ. Λουίζος διευθυντής Τραπέζης Ελλάδος, χαριτωμένη δεσποινίς Μίνα Λουίζου, η παρεπιδημούσα εδώ συμπαθέστατη πρωταγωνίστρια του ελληνικού θεάτρου κα. Ανδρεάδη που καθυστέρησε ολίγον, η κα. Μαρία Διαλλυνά, η κα. Σωσώ Σαριδάκη σύζυγος ιατρού, η κα. και ο κ. Γεώρ. Καββαλάκης, ένας ζωντανός εκπρόσωπος της Μεσσαράς ο κ. Μήνας Σαρουλάκης, ο φίλτατος ιατρός κ. Στέφανος Χελιδόνης κ. α.
Η απογείωση Τσουκά είναι σημειώσατε όχι μόνο μέγα άλλα και το σημαντικότερο εχέγγυο της ασφαλείας του αεροπορικού μας ταξιδιού, ασχέτως του αν είναι τούτο μικρόν ή μεγάλο.
Μόλις αρχίζει το αεροπλάνο, υπό τους χειρισμούς του αρίστου αεροπόρου να αφήνει το τερέν του αεροδρομίου και να υψώνεται ήρεμα, χαράσσοντας την τελευταία του αυλάκωση ή μάλλον τα ίχνη μιας ανάλαφρης θωπείας του στο στερεό έδαφος, γεννάται σε εσάς αμέσως το συναίσθημα της απολύτου ασφαλείας. Της πεποίθησης ότι κατακτάτε μίαν άλλη δύναμη, άγνωστη, μυστηριώδη, ότι ο ίδιος έχετε ήδη τα πτερά σας, τα πανίσχυρα μετάλλινα πτερά με τα οποία θα μπορέσετε κατακτώντας τους αιθέρας να εκμηδενίσετε τις αποστάσεις να αντικρύσετε την άλλην όψη του κόσμου, του μέχρι σήμερα άγνωστου, την ωραιότερη πλευρά της ζωής.
Και η ζωή είναι ολόκληρος ένα τόλμημα, εάν φυσικά τόλμημα και κατάκτηση της ίδιας σας ζωής νομιζόταν -μέχρι της στιγμής εκείνης πού υφίστασθε ήδη το βάπτισμα του αέρος με μία πτήση - η πτήση αυτή, που προδιαγράφεται τόσον σταθερά και ασφαλής και τόσον βεβαία στην εξ ολοκλήρου επιτυχία της. Είναι στο κάτω—κάτω νίκη και θρίαμβος του εγώ σας πού το διαπιστώνετε ακμαίο και απολύτως ευρισκόμενο σε ισορροπία.
Αλλά ήδη πετάμε στα πενήντα, εκατό, διακόσια μέτρα, κατόπιν τριακόσια, αμέσως τετρακόσια μέτρα πάνω από την γη, βλέπουμε την εικόνα της θάλασσας πάνω από την οποίαν σε ελάχιστα λεπτά πετάμε σε ύψος χιλίων μέτρων, διαγράφομαι μικρό κύκλο μεταξύ Ντίας και των ακτών της Νέας Αλικαρνασσού και λαμβάνουμε πορεία προς ανατολάς.
Οι κυρίες πού για πρώτη φορά μπαίνουν σε αεροπλάνο εκπλήσσονται, δεν μπορούν να πιστέψουν στα ίδια τους τα μάτια, στις ίδιες τους τις αισθήσεις πού λειτουργούν τόσον καλά, τόσο θαυμάσια. Το ίδιο και οι συνεπιβάτες, έκτος του κ. Λουίζου πού κάνει την πεντηκοστή του πτήση και έχει κορυφαίο όπλο της ζωής του το αεροπλάνο.
Περάσαμε γρήγορα τον Καρτερό, το Κακόν Όρος εξαφανίστηκε κάτω από τα πόδια μας ως διά μαγείας, αφήσαμε πίσω την Ερυθραία του Αριστείδη, αποθαυμάζουμε λαίμαργα αριστερά μας το γαλήνιο ταπέτο της γαλανής μας θάλασσας, από το ύψος των 1200 μέτρων αντικρίζουμε το δαντέλλωμα των βουνών πού σφιχταγκαλιάζουν τον Μοχό, πίσω μας μένει σαν τσμπλώ μεγάλου ζωγράφου η Σταλίδα περνούμε με ταχύτητα πάνω από τα γραφικά Μάλλια, αντικρίζουμε τις χαράδρες του Βραχασιού, ενώ πίσω μας εκτείνονται οι φιδίσιες αναρριχήσεις της κεντρικής οδικής αρτηρίας. Περνούμε πάνω από τον Αγ. Γεώργιο Σεληνάρη, προσπερνούμε το Βραχάσι ενώ αριστερά μας διαγράφεται το Σείσι, η Μίλατος και μια άλλη εικόνα γοητείας καθώς ξεπροβάλλει, η Νεάπολη.
Λοξοδρομούμε, λαμβάνοντας πορεία αριστερότερα περνούμε επάνω και δεξιότερα της Καβαλλαράς, πλησιάζουμε τις Βρύσες, αφήνουμε δεξιά μας το Χουμεριάκο γιατί ήδη ακολουθούμε γραμμή ορατότητας της Ελούντας και του Αγίου Νικολάου. Αριστερά μας η Επάνω και Κάτω Φουρνή, έχοντας διανύσει όλη αυτή την απόσταση σε 17 πρώτα λεπτά!
Φθάνουμε στον Άγιο Νικόλαο. Λαίμαργα ρουφάμε την γραφικότητα τον ακτών του, λοξοδρομούμε προς τον Αλμυρό, επανερχόμαστε προς τον Άγιο Νικόλαο, θαυμάζουμε τις εναλλασσόμενες εικόνες τις ακρογιαλιές πού τον αγκαλιάζουν, θαυμάζουμε από τόσο ύψος την απύθμενο κατά την παράδοση λίμνη του. Πετούμε «Ανορθώσεις» για τον Τελώνη κ. Φουζέτη και τόν Δήμαρχο κ. Σκύβαλον και πέρνουμε πορεία προς Ελούντα.
Ούτε το γύρισμα ταινίας κινηματογραφικής δεν μπορεί νάχει τόση ταχύτητα στις εναλλαγές εικόνων. Ήδη φθάνουμε στον γραφικό κόλπο της Ελούντας. Από το ύψος των οκτακοσίων μέτρων πού έχουμε κατέλθει βλέπουμε την κόλαση της Σπιναλόγκας —το νησί του πόνου και της ανθρώπινης συμφοράς — που λούζεται στο φως μιας γαλήνης υπερκόσμιας να περιβρέχεται και ηδονίζεται από μικρούς, μόλις διακρινόμενους κυματισμούς και να ζει και αυτή την ζωή της πλανεύτρας φύσης.
Παρέκει ο αερολιμένας και η βενζινάκατος της Imperial Airways, o Ισθμός της Ελούντας, έργο της Γαλλικής κατοχής του 1900, η Πλάκα πού εξαφανίζονται πίσω μας, και μένουν σε λίγο στίγματα μόλις διακρινόμενα. Βλέπουμε ύστερα το συγκρότημα των βουνών πού περιβάλλει τον πάρα πολύ εύφορο κάμπο της Φουρνής, τα τρία χωριά της οποίας προσπερνούμε με ταχύτητα. Ήδη έχουμε ανέβει στα 1200 και πάλιν μέτρα, κατευθυνόμαστε προς τον Αφέντη Σταυρό αφήνουμε στα δεξιά μας τον Σχοινιά, τον Λούμα και άλλα μετόχια του Μεραμβέλλου, του οποίου η βόρεια ακτή παρουσιάζει μιαν επιβλητική μεγαλοπρέπεια, και ήρεμα κυκλώνοντας την Νεάπολη κατεβαίνουμε στα πεντακόσια μέτρα για να θαυμάσουμε το πράσινο και το μεγαλείο της βλάστησης της.
Ο κυβερνήτης κ. Τσουκάς, ο μηχανικός κ. Μεταξάς και ο ασυρματιστής του αεροσκάφους, του οποίου μου διαφεύγει το όνομα, γοητευμένοι από την εικόνα αυτή πού εκτείνεται από κάτω μας με τόση γραφικότητα, ζητούν πληροφορίες τις οποίες τους παρέχω μεγαλόφωνος. Διαγράφουμε ένα κύκλο χαιρετισμού της ωραίας κωμοπόλεως, της οποίας οι ολοκάθαροι δρόμοι έχουν πλημμυρίσει από κόσμο που θωρεί το θαύμα αυτό του «γαλάζιου πουλιού» και υψούμενοι περνούμε από την Βουλισμένη και την Λατσίδα, από τα γραφικά και βουτηγμένα και αυτά χωριά εις το πράσινο και λαμβάνουμε πορεία προς Ηράκλειο.
Οι ίδιες και άλλες εικόνες μας ανοίγουν τους ουρανούς των χρωμάτων και των όμορφων τοπίων τους. Στα Μάλλια οι χίλιοι μύλοι του παραδείσου των περιβολιών μάς χαιρετούν με τα αεικίνητα κάτασπρα πανιά τους.
Και πάλιν η Χερσόνησος με τα τρία της χωριά και την γραφική ακρογιαλιά της. Ύστερα οι Γούβες, οι Γούρνες, το Χάνι Κοκκίνη, η Ανώπολις, η Επισκοπή μακρύτερα και το Καλό Χωριό, η Επάνω και Κάτω Βάθεια, η Ελιά. και ξανά μετά το Κακόν Όρος, ο Καρτερός με την θαυμάσια καλλιέργεια των αμπελώνων του.
Σε λίγο στο αεροδρόμιο, απολαμβάνουμε το θαύμα προσγείωσης του κ. Τσουκά. Και ξαναπέφτουμε από τα ύψη της θεότητας, του εκμηδενισμού των αποστάσεων της σταθερής πορείας του ελληνικού αεροσκάφους, στην πεζότητα της καθημερινής ζωής μας.
Το ανάλαφρο αυλάκωμα που ξανακάνει πάνω στο στερεό έδαφος το αεροσκάφος, κορυφώνει την γοητεία της πτήσεως, που μας φάνηκε τόσο σύντομη, άλλα και ολοκληρώνει τον δίκαιο θαυμασμό μας προς τους Έλληνες αεροπόρους.
ΠΗΓΕΣ
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΑΝΟΡΘΩΣΙΣ 22.4.1939
http://hellenic-hi2.blogspot.com/p/blog-page.html
https://www.headforpoints.com/2020/12/29/domes-of-elounda-imperial-airways-flying-boats/
https://www.anatolh.com/2020/07/04/ο-σταθμός-ανεφοδιασμού-στην-ελούντα-τ/
http://www.greek-airports.gr/greek/airports/heraklio/herakhist_gr.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου