Ο στρατηγός Παπάγος εξιστορεί τι συνέβη την νύκτα της 28ης Οκτωβρίου

 

Ο στρατηγός Παπάγος εξιστορεί τι συνέβη την νύκτα της 28^ης Οκτωβρίου

Ο συναγερμός του Έθνους

 

Το τηλέφωνό του αντήχησε στις 4 παρά τέταρτο το πρωί εδώ στο σπίτι του στις 28 Οκτωβρίου του 1940. Κτυπούσε επίμονα. Το άκουσε μέσα στον ύπνο του ο Αρχηγός του Ελληνικού Επιτελείου και πετάχτηκε αναστατωμένος. Το σήκωσε.

-Ποιος είναι; ρώτησε.  Και η απάντηση ήρθε απόμακρη σαν να του απαντούσε όχι ένας άνθρωπος αλλά ένα Έθνος ολόκληρο.

-Αυτή την στιγμή μου επέδωσε ο Γκράτσι το τελεσίγραφο της Ιταλίας. Είπα όχι. Το απέρριψα. Εκηρύχθη ο πόλεμος.

Ο Επιτελάρχης αναγνώρισε την φωνή του Ιωάννη Μεταξά, ήρεμη, σταθερή σαν την φωνή της Ιστορίας.

-Ντύθηκα αμέσως, μας λέει, καθώς ρίχνει μια ματιά στο ίδιο τηλέφωνο που βρίσκεται ακόμα στο διάδρομο του σπιτιού του.

-Το περιμένατε αυτό το τηλεφώνημα; Τον ρωτάμε.

Και ναι και όχι. Είχαμε πάντα υπ’όψιν μας ότι επρόκειτο να μας επιτεθεί η Ιταλία. Αλλά ποια θα ήταν αυτή η στιγμή … αυτό δεν το γνωρίζαμε…

- Ούτε την παραμονή της 28^ης Οκτωβρίου;

-Ούτε και μάλιστα ακόμη λιγώτερο. Έδινε τότε αν ενθυμείσθε κάποια γιορτή ο Γκράτσι στην πρεσβεία με αδελφωμένα τα ιταλο-ελληνικά χρώματα…

Και πως δεν την ενθυμούμεθα την αξιοθρήνητον εορτήν των δολοφόνων; Είχαν παρευρεθεί υποχρεωτικώς οι επίσημοι και μερικοί άλλοι. Το δημόσιον αίσθημα που δεν εξαπατάται εύκολα έγινε αφορμή και άγνωστοι Έλληνες είχαν σπείρει με καρφιά την είσοδο του Μεγάρου της. Τα λάστιχα των αυτοκινήτων έσκαγαν και ήταν οι πρώτοι ανησυχητικοί κρότοι που ξάφνιαζαν τα αυτιά των Ιταλών. Μέσα στην κατάφωτη αίθουσα παρετίθετο μια τούρτα με τα ελληνικά και ιταλικά χρώματα και με προπόσεις της πατροπαράδοτης φιλίας. Στο διπλανό γραφείο όμως ένας γραμματέας της πρεσβείας ελάμβανε την ίδια στιγμή από την Ρώμη οδηγίες για την δολοφονική επίθεση… Πως λοιπόν να μην τα ενθυμούμεθα όλα αυτά;

-Ήμεθα διαρκώς εν αναμονή …συνεχίζει ο κ. Παπάγος, και σαν σήμερα πριν πέντε ετών, ντύθηκα βιαστικά το πρωί και έσπευσα στο Στρατηγείο στα Π. Ανάκτορα.

 

 

 

Ο αξιωματικός υπηρεσίας σαν με είδε κατάλαβε, τόσο βιαστηκά που ανέβαινα την σκάλα, πως κάτι το έκτακτο συμβαίνει. Με ακολούθησε στο γραφείο στο έρημο την στιγμή εκείνη. Από κει θα δίνονταν σε λίγο ο συναγερμός της ελληνικής επιστρατεύσεως, το σχέδιον της οποίας από καιρού ήταν έτοιμο με κάθε λεπτομέρεια.

-Η Ιταλία μας εκήρυξε τον πόλεμο, του είπα. Χωρίς κανένα σχόλιο, εις στάσιν προσοχής, ανέμενε διαταγάς,

-Καλέσατε τους αξιωματικούς… είπα.

Εντός ολίγου κατέφθαναν εις το Στρατηγείον όλοι. Από το τηλεφωνικόν κέντρον μεταδίδετο αδιακόπως προς όλας τας στρατιωτικάς αρχάς της Ελλάδος η διαταγή της επιστρατεύσεως. Το πρώτον σχέδιον,  είχε συμπληρωθεί και δεν ήταν ακόμη η έκτη πρωϊνή.

Εν τω μεταξύ ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως Ιωάννης Μεταξάς, συνεκάλει εκτάκτως εις το υπουργείον εξωτερικών το υπουργικόν Συμβούλιον το οποίον με ώριζε Αρχιστράτηγον του Ελληνικού Στρατού.

-Τι προβλέψεις είχατε; Ήμεθα αρκετά παρασκευασμένοι για μια τέτοια επίθεση;

-Όσο ήτο δυνατόν. Η δυσαναλογία των δυνάμεων του ελληνικού με τον ιταλικόν στρατόν, ήτο φυσικά μεγάλη. Εν τούτοις επιστεύαμε ότι θα τον συγκρατούσαμε στα σύνορά μας και ότι θα ήρχετο μια στιγμή δια να αναλάβωμεν την επίθεσιν.

-Και η ιταλική αεροπορία;

-Αυτή βεβαίως ήτο η μεγαλυτέρα απειλή. Είχαμε όμως λάβει μερικά μέτρα, εκτός της αεροπορίας μας, δια να την αντιμετωπίσωμεν. Η επιστράτευση λ.χ. της  Θεσσαλονίκης έγινε εκτός της πόλεως, διότι το σχέδιον προέβλεπε την συγκέντρωσιν τόσον του υλικού όσο και των ανδρών εις γειτονικά χωριά. Και όταν η ιταλική αεροπορία εβομβάρδισεν τους εκτός της Θεσσαλονίκης στρατώνας δια να ματαιώση την επιστρατευσιν οι στρατώνες ήσαν κενοί.. Επίσης το αντιαεροπορικόν πυροβολικόν μας απήντα ευστόχως εις τας επιδρομάς των και τα καταδιωκτικά μας αεροπλάνα επέδειξαν και αυτά μεγάλον ηρωϊσμόν. Εκείναι που εκινδύνευαν ήσαν φυσικά, αι  σιδηροδρομικαί μας συγκοινωνίαι, η καταστροφή των οποίων θα εδυσχέραινε την επιστράτευσιν. Όλοι περιμέναμε εκείνο το πρωί αγωνιωδώς τας πρώτας πληροφορίας δια την δράσιν των ιταλικών βομβαρδιστικών. Αλλά η πρώτη μέρα πέρασε χωρίς τίποτα το αξιόλογον ύστερα η δεύτερη η Τρίτη, μια εβδομάς δύο και αι συγκοινωνίαι μας παρέμενον άθικτοι, η επιστράτευσις και αι μεταφοραί ανενόχλητοι.

-Πως το εξηγείται αυτό; Η υπεροχή της ιταλικής αεροπορίας εις αριθμόν δεν ήταν μεγάλη;

-Βεβαίως

- Διατί τότε δεν έδρασε αποτελεσματικώτερα;

- Διερωτώμαι και εγώ.

- Και όμως κ. Αντιστράτηγε είναι πλέον γνωστόν τι συνετέλεσε, εκτός της αεροπορίας μας, εις την αδράνειαν της ιταλικής.

-Τι; Είμαι περίεργος να το μάθω.

- Η δειλία των Ιταλών αεροπορων…

-…. Και το θάρρος των δικών μας συμπληρώνει ο κ. Παπάγος.

- Σύμφωνοι.

Την σιωπή διακόπτει το κουδούνισμα του τηλεφώνου που μας ξαφνιάζει. Κτυπά επίμονα όπως τότε, όπως εκείνο το πρωί, το αλησμόνητον της ελληνικής ιστορίας. Και ο Αρχιστράτηγος με ένα μελαγχολικόν μειδίαμα, εγείρεται βαρύθυμος από την θέσιν του.

-Ποιος να είναι διερωτάται. Και δεν έχει άδικο. Όλα τα’ άλλα είνε πια ασήμαντα γεγονότα εδώ μέσα που αντήχησε ο πρώτος συναγερμός του Έθνους την 28^ην Οκτωβρίου του 1940.

Ν.

Πηγή

Εφημερίδα «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» 28.10.1945