Τα κλοπιμαία των Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

 

Χιλιάδες χρυσά νομίσματα και κοσμήματα που συγκέντρωσαν οι Ναζί και βρέθηκαν από τον 1ο Στρατό των ΗΠΑ σε μια σπηλιά που γειτνιάζει με το στρατόπεδο συγκέντρωσης Buchenwald τον Μάιο του 1945 στη Βαϊμάρη της Γερμανίας. Γερμανοί φρουροί των SS αφαίρεσαν τα τιμαλφή από τα νεκρά σώματα των θυμάτων του στρατοπέδου τους για να σώσουν τον χρυσό. (DOD Photo via Alamy Stock Photo)

 

Τα κλοπιμαία των Ναζί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο

Ίσως ποτέ άλλοτε όσο τα τελευταία χρόνια ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος δεν αποκαλύφθηκε τόσο ύποπτος, σκοτεινός και ανεπανάληπτα συναρπαστικός. Τα νέα ντοκουμέντα, οι μελέτες και οι αποδείξεις που έρχονται στο φως ανατρέπουν σε μεγάλο βαθμό τα έως τώρα δεδομένα και, με επίκεντρο την ενωμένη Γερμανία ένας νέος κόσμος προσκηνίου και παρασκηνίου εναλλάσσεται στην ευρωπαϊκή σκηνή. Πρόσωπα και θεσμοί υπεράνω πάσης υποψίας επί πάρα πολλά χρόνια βρέθηκαν να καταβαραθρώνονται καθώς ο ευρωπαϊκός κόσμος χωρίς τα διαχωριστικά τείχη του παρελθόντος και με μια εναγώνια προσπάθεια διατήρησης της ειρήνης στη Γηραιά Ήπειρο, συνειδητά επαναπροσδιορίζει την ιστορική του πορεία στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα.

Το ερώτημα «ποιος παππούς έκανε τι στον πόλεμο» διακατέχει τη γενιά των σαραντάρηδων. Τίθεται και διερευνάται με επιστημονικές μεθόδους από την πλευρά κυρίως των απογόνων εκείνων που επέζησαν του Ολοκαυτώματος και το 2023 θα γιορτάσουν την 75ετία από την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Η εξονυχιστική διδακτορική έρευνα του Ντανιέλ Γκόλντχαγκεν για τους συνηθισμένους Γερμανούς και πρόθυμους εκτελεστές του Χίτλερ έγινε στα μπεστ-σέλερ και καθιερώθηκε ως σημείο αναφοράς στη δεκαετία του '90. Η έκθεση «Τα εγκλήματα της Βέρμαχτ» από αδημοσίευτα αρχεία του Βελιγραδίου και της Μόσχας, η οποία διοργανώθηκε στα 1997 στο πλαίσιο του προγράμματος «Βία και καταστροφικότητα στον 20ό αιώνα» που έκανε το Ινστιτούτο Κοινωνικής Έρευνας του Αμβούργου, συντάραξε τον πολιτικό και κοινωνικό ιστό του Μονάχου. Η θύελλα αντιδράσεων κυρίως από την πλευρά των Χριστιανοδημοκρατών της Βαυαρίας, που έκριναν το περιεχόμενο της ως προσβλητικό για την τιμή του γερμανικού έθνους, κατέβασε στα 1997 τους νεοναζί σε πορείες διαμαρτυρίας και τους ειρηνιστές σε εκδηλώσεις υποστήριξης της ιστορικής αλήθειας. Είναι γιατί οι μύθοι του Αντενάουερ περί της καλής Βέρμαχτ και του κακού Χίτλερ που εκμεταλλεύτηκε  και πρόδωσε το στράτευμα, καταρρίπτονται και δημοσίως τώρα στη Γερμανία. Ο πόλεμος στην Ανατολική Ευρώπη διεξήχθη από τη Βέρμαχτ ως εκστρατεία εξολόθρευσης  ισχυρίζονται εγκυρότατοι ιστορικοί κύκλοι που τεκμηριώνουν σφαιρικά τα όσα υποστηρίζουν για την περίοδο αυτή. Ανασύροντας από τα αρχεία εντολές του αρχιστράτηγου Βάλτερ φον Ράινχαουρ που ενστερνίστηκε στη συνέχεια ο Χίτλερ, αποδεικνύουν ότι ο στρατός όφειλε να διεξάγει αγώνα ενάντια στο «ιουδαϊκό μπολσεβικικό σύστημα...», να είναι «φορέας της αμείλικτης ιδέας του έθνους... σκληρός κατά των υπανθρώπων Εβραίων... να εκτελεί το ιστορικό χρέος, τον προορισμό του γερμανικού λαού». Και παρουσιάζουν φωτογραφικά... το χρέος.

 

 

Από την άλλη μεριά, η ουδετερότητα τείνει να διαγραφεί από τις σελίδες ιστορίας των επόμενων δεκαετιών, καθώς πλήθος αποκαλυπτικών στοιχείων αναδεικνύουν χώρες όπως Ελβετία, Σουηδία, Ισπανία και Πορτογαλία, να συνθέτουν το πάνθεον των ραφινάτων Ευρωπαίων συνεργατών των ναζί και να έχουν συμβάλει τα μέγιστα στη συγκέντρωση, φύλαξη αλλά και στο «ξέπλυμα» του χρυσού - της λείας που τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής άρπαζαν απ' όπου περνούσαν. Οι παραδοσιακοί Ευρωπαίοι ανακαλύπτουν ότι οι μαυροντυμένοι άντρες με τις ψηλές μπότες δεν ήταν μόνοι τους, μήτε τα ντόπια Τάγματα Ασφαλείας και οι εγκάθετες κυβερνήσεις της εποχής, οι μοναδικοί συνεργάτες τους. Το επιβεβαιώνουν άλλωστε οι αποφάσεις της άλλοτε ουδέτερης Ελβετίας για τη δημιουργία «Ιδρύματος Αλληλεγγύης» που θα διαχειρίζεται τα αποθέματα χρυσού (επτά δισ. ελβετικά φράγκα ετησίως) και θα βοηθά τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Νεώτεροι πολιτικοί, παιδιά την εποχή εκείνη, αποδεσμεύονται από τα έως σήμερα δεδομένα, τηρούν αποστάσεις και αναλαμβάνουν ευθύνες.

Ο τεως Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ επιδίωξε στα 1997 να εξαλείψει τον ντεγκολικό μύθο, σύμφωνα με τον οποίο η συνεργασία του Βισί ήταν μια ιστορική παραδοξότητα και όχι ενέργεια αυτής καθαυτής της Γαλλικής Δημοκρατίας.

Στις αρχές του 1997 η Γαλλία αποκάλυψε ότι ο Μορίς Παπόν -υπηρεσιακός πρωθυπουργός στη δεκαετία του 70- θα δικαζόταν για τον ενεργό ρόλο και τη συμμετοχή του στην εξορία και το θάνατο 1.690 Γάλλων εβραίων. Και πραγματικά ο Παπόν δικάστηκε και καταδικάστηκε στις 2 Απριλίου 1998 σε κάθειρξη δέκα ετών. Εξέτισε όμως μόνον τρία χρόνια και στη συνέχεια αποφυλακίστηκε για λόγους υγείας και αποσύρθηκε στα περίχωρα του Παρισιού όπου είχε γεννηθεί. Στις 8 Φεβρουαρίου 2007 νοσηλεύθηκε με καρδιακή ανεπάρκεια και αργότερα υποβλήθηκε σε καρδιολογική επέμβαση. Πέθανε λίγες ημέρες αργότερα, σε ηλικία 96 ετών, χωρίς ποτέ να αποδεχθεί την καταδίκη του από το δικαστήριο του Μπορντό. Άλλωστε ο Ζακ Σιράκ σε ομιλία του το 1995 είχε παραδεχτεί την ευθύνη του Γαλλικού κράτους για την εξορία και το θάνατο 70.000 εβραίων στη διάρκεια του πολέμου. 

 

 

Η πτώση του τείχους του Βερολίνου και το άνοιγμα της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης που ακολούθησε αποκάλυψε ότι οι εβραϊκές περιουσίες που εκλάπησαν από τους ναζί έγιναν στη συνέχεια κτήμα των κομμουνιστικών καθεστώτων, τα οποία δήμευσαν πολύ περισσότερες περιουσίες εβραίων απ' ό,τι οι ναζί.

Σε πολύ σύντομο διάστημα οι κεντροευρωπαϊκές χώρες με τις νεαρές δημοκρατίες τους δεσμεύτηκαν έναντι των απαιτήσεων του Παγκόσμιου Εβραϊκού Συμβουλίου για την καταβολή αποζημιώσεων στις κοινοτικές περιουσίες που κατασχέθηκαν. (Η Ουγγαρία για παράδειγμα είχε  ήδη δώσει 96 εκατ. δολάρια στα 1997 και δεσμευόταν να επιστρέψει άλλα 60 έως το 2001.) Αντίθετα, η Ρωσία μόλις τον Φεβρουάριο του 1997 ψήφισε νόμο με το οποίο οι θησαυροί τέχνης που κατασχέθηκαν στη Γερμανία αποτελούσαν πλέον ρωσική περιουσία.

(Με βασική πηγή μας το άρθρο «Στο φως η αλήθεια για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» της κας Ελένης Γαλάνη που δημοσιεύτηκε στην Καθημερινή της 18^ης Μαρτίου 1997)