23.4.1999 Ο βομβαρδισμός της Κρατικής Τηλεόρασης στο Βελιγράδι

23.4.1999 Μαύρη σελίδα για το ΝΑΤΟ

Ο βομβαρδισμός της Κρατικής Τηλεόρασης στο Βελιγράδι

Σαν σήμερα 23 Απριλίου του 1999 το κτίριο της σερβικής τηλεόρασης στο Βελιγράδι βομβαρδίστηκε από αεροπλάνα του ΝΑΤΟ, κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο, με αποτέλεσμα 16 άτομα να σκοτωθούν και πολλά να τραυματιστούν.

Στην Ελλάδα, οι εφημερίδες της 24ης Απριλίου κυκλοφόρησαν με μαύρη κορδέλα σε ένδειξη πένθους, ενώ το ΝΑΤΟ χαρακτήρισε το κτίριο στο Βελιγράδι «νόμιμο στόχο».

Η Διεθνής Αμνηστία εξέφρασε τις σοβαρές της ανησυχίες για την επίθεση που έπληξε τις πρώτες πρωινές ώρες της 23ης Απριλίου το κεντρικό κτίριο της Κρατικής Τηλεόρασης στο Βελιγράδι, κατά τη διάρκεια της οποίας σκοτώθηκαν 15 άνθρωποι, όλοι άμαχοι Πολίτες.

"Συμφωνά με πληροφορίες που έχουμε στη διάθεση μας. δεν μπορούμε να δικαιολογήσουμε με κανένα τρόπο την επίθεση αυτή. Ζητούμε επειγόντως από το NATO εξηγήσεις για τη εκτέλεση μιας τέτοιας επίθεσης " είπε ο Paul Miller, Ερευνητής της Διεθνούς Αμνηστίας στην πρώην Γιουγκοσλαβία.

Για να θεωρείται μια τοποθεσία νόμιμος στρατιωτικός στόχος, πρέπει να σχετίζεται άμεσα με τη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων και ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, οι κανόνες προστασίας για τη ζωή των άμαχων Πολιτών, πρέπει να χαίρουν σεβασμού .

Αναφέρθηκε ότι οι άνθρωποι που βρίσκονταν μέσα στο κτίριο είπαν, ότι είχαν καταλάβει, πως το NATO προτείθετο να βομβαρδίσει τους Αναμεταδότες και όχι το κεντρικό Τηλεοπτικό Κτίριο, που όμως χτυπήθηκε στις 23 Απριλίου. Ο Στρατηγός Jean Pierre Kelche, επικεφαλής των Γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων, είχε δηλώσει σε Συνέντευξη Τύπου στις 8 Απριλίου 1999: «Σκοπεύουμε να καταστρέψουμε τους Σταθμούς Αναμετάδοσης. Ο στόχος μας δεν είναι οι Δημοσιογράφοι».

Το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο απαγορεύει επιθέσεις εναντίον του άμαχου πληθυσμού. Επίσης απαιτεί αυστηρούς κανόνες προστασίας κατά τη διεξαγωγή επιθέσεων οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν τον άμαχο πληθυσμό.

Μόλις λίγες ημέρες μετά το πόρισμα του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για τα Εγκλήματα στην Πρώην Γιουγκοσλαβία (ICTY) που απάλλασσε το ΝΑΤΟ από κάθε κατηγορία για την αεροπορική εκστρατεία κατά της Γιουγκοσλαβίας, η Διεθνής Αμνηστία κατήγγειλλε τη Βορειοατλαντική Συμμαχία για διάπραξη εγκλημάτων πολέμου κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών την άνοιξη του 1999.

Σε νέα έκθεσή της η οργάνωση προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων το 2000 κατηγόρησε το ΝΑΤΟ ότι παραβίασε τις διεθνείς συνθήκες, προκαλώντας σε πολλές περιπτώσεις το θάνατο αθώων πολιτών και ζητήθηκε η παραπομπή των υπευθύνων στη δικαιοσύνη.

Την ίδια χρονιά, η διεθνής οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων "Human Rights Watch" ανακοίνωσε ότι δεν δικαιολογείται ο βομβαρδισμός του κτιρίου της τηλεόρασης και οι "Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα" δήλωσαν το 2002 ότι "η επίθεση στη Ραδιοφωνία και Τηλεόραση της Σερβίας θα μπορούσε χρησιμεύουν ως επικίνδυνο προηγούμενο και ανοίγουν το δρόμο για παρόμοιες επιθέσεις στα ΜΜΕ σε μελλοντικές συγκρούσεις ».

Η Διεθνής Αμνηστία χαρακτήρισε έγκλημα πολέμου τις αεροπορικές επιδρομές του ΝΑΤΟ στις 23 Απριλίου του 1999 κατά του κτιρίου όπου στεγαζόταν η σερβική κρατική τηλεόραση. Κατά την επίθεση αυτή είχαν χάσει τη ζωή τους άμαχοι πολίτες.

Επρόκειτο για σκόπιμη επίθεση κατά μη στρατιωτικού στόχου. Οι επικεφαλής του ΝΑΤΟ παραβίασαν τις διεθνείς συνθήκες συνεχίζοντας τους βομβαρδισμούς κατά πολλών δρόμων και γεφυρών. Ο αριθμός των πολιτών που σκοτώθηκαν θα είχε μειωθεί εξαιρετικά, εάν οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ είχαν σεβαστεί πλήρως τους κανόνες πολέμου ανέφερε στην ανακοίνωση της Διεθνούς Αμνηστίας.

Η ανθρωπιστική οργάνωση με την ανακοίνωσή της αυτή καταγγέλλει ότι η Συμμαχία δεν έλαβε τις κατάλληλες προφυλάξεις, προκειμένου να μειώσει τις απώλειες από την αεροπορική εκστρατεία στο Κοσσυφοπέδιο.

Η πλέον ισχυρή στρατιωτική συμμαχία του κόσμου θα έπρεπε να λειτουργεί με κανόνες που αποβλέπουν στην προστασία των πολιτών κατέληγε η έκθεση της οργάνωσης.

Το ΝΑΤΟ ακολούθως εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία χαρακτηρίζει αβάσιμες τις κατηγορίες της διεθνούς οργάνωσης.

Η σκληρή ΝΑΤΟϊκή επίθεση κατά του κτιρίου της σερβικής τηλεόρασης λίγες μόνο ώρες μετά τη νέα πρόταση του Βελιγραδίου για εκτόνωση της κρίσης προκάλεσε την αγανάκτηση της δημοσιογραφικής οικογένειας και οι ξένοι εκπρόσωποι του Τύπου την καταδίκασαν μαζί με τους Έλληνες συναδέλφους τους.

Ας δούμε όμως το άρθρο του Γιάννη Διακογιάννη στα ΝΕΑ της 24^ης Απριλίου 1999 όπου με γλαφυρό τρόπο περιγράφει τα γεγονότα.

Με 3 πυραύλους το ΝΑΤΟ επέβαλε τη σιωπή στην ενημέρωση

ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ

Το χαμόγελο είχε εξαφανισθεί χθες και για πρώτη φορά από την αρχή του πολέμου από τα πρόσωπα των όμορφων κοριτσιών και αγοριών της Σερβίας. Μόνον το πείσμα τους έδειχνε να είναι ακόμη μεγαλύτερο, αν και δεν ξέρω πλέον, τόσες μέρες που είμαι στο Βελιγράδι, από τι πρέπει να 'ναι φτιαγμένοι οι άνθρωποι αυτοί για να δείχνουν τόσο... τρελοί μέσα σ' αυτό τον πόλεμο και κάτω από έναν ουρανό που... βρέχει πυραύλους.

Λίγες μόλις ώρες μετά την αναχώρηση του Βίκτορ Τσερνομίρντιν από το Βελιγράδι, η εγκληματική ΝΑΤΟϊκή επίθεση, με νεκρούς και τραυματίες δημοσιογράφους και τεχνικούς στο κεντρικό κτίριο της ραδιοτηλεόρασης, απ' όπου εξέπεμπαν και όλες οι ξένες τηλεοράσεις, δεν άφησε κανέναν από τους Γιουγκοσλάβους και τους ξένους δημοσιογράφους που ζούμε αυτή την τραγωδία εδώ στο Βελιγράδι να κλείσουμε μάτι. Και όταν χθες το πρωί οι μπουλντόζες προσπαθούσαν να ανοίξουν δρόμο μήπως και διασωθεί κανείς, από το κατεστραμμένο κτίριο της πυκνοκατοικημένης και πολυσύχναστης οδού Αμπερντάρεβα, πολλοί συνάδελφοι έκλαιγαν βλέποντας να περνά η ώρα και να μη βρίσκουν τον διπλανό τους στη δουλειά.

Νεκροί και τραυματίες

Οι αριθμοί που ακούγονταν για τους νεκρούς και τους τραυματίες στα νοσοκομεία «έπαιζαν» για πολλές ώρες. Τρεις, επτά, δεκαπέντε νεκροί... Δεκαοκτώ, τριάντα, σαράντα τραυματίες...

Όλοι οι Έλληνες δημοσιογράφοι που βρεθήκαμε δέκα λεπτά μετά την επίθεση των ΝΑΤΟϊκών πυραύλων μπροστά στα συντρίμμια του κτιρίου, λίγα μόλις μέτρα από την ομοσπονδιακή Βουλή, γίναμε θεατές μιας απέραντης φρίκης. Γιατροί και τεχνικοί αναγκάσθηκαν να κόψουν τα... πόδια εγκλωβισμένου ατόμου για να μην πεθάνει!

Πηδούσαν από τα παράθυρα

Παρά τη συσκότιση ο ουρανός του Βελιγραδίου φωτίστηκε από τα αντιεροπορικά.

Την ίδια ώρα δημοσιογράφοι του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού σταθμού RTS που ισοπεδώθηκε προσπαθούσαν μέσα από τα συντρίμμια να τραβήξουν και να σώσουν κασέτες της τηλεόρασης και αρχειακό υλικό, ενώ νωρίτερα την ώρα της επίθεσης Γιουγκοσλάβοι συνάδελφοί μας πηδούσαν από τα παράθυρα για να γλιτώσουν!

«Όλο το σκηνικό είναι ένα σκηνικό του παραλόγου, που μόνον μία αρχαία τραγωδία θα μπορούσε να εκφράσει», δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο Γκόραν Μάτιτς, υπουργός και στενός συνεργάτης του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. «Οι τρεις πύραυλοι του ΝΑΤΟ επέβαλαν με το αίμα που χύθηκε τη λογοκρισία όχι μόνον στα γιουγκοσλαβικά μέσα ενημέρωσης, αλλά και στα ξένα τηλεοπτικά δίκτυα που χρησιμοποιούσαν τις εγκαταστάσεις μας για να στέλνουν το σήμα τους».

Για το CNN

Γνώρισαν τον τρόμο. Σέρβος αστυνομικός απομακρύνει δημοσιογράφο από τα χαλάσματα.

Ο σύμβουλος του υπουργού Εξωτερικών Ράντε Ντρόμπατς, σε σχετική ερώτηση, επεσήμανε στα «ΝΕΑ» ότι «δεν θεωρώ τυχαίο πως την ώρα που οι Ρώσοι και εμείς αναζητούμε διεξόδους και πολιτικές λύσεις, το ΝΑΤΟ αποφάσισε να σκληρύνει τη στάση του χτυπώντας την καρδιά της πληροφόρησης για να επιβάλει τη μονοκρατορία του CNN».

Ο Ντρόμπατς είπε ακόμη ότι «περιέργως ορισμένες δυτικές πηγές, αλλά και ο ίδιος ο Μπιλ Κλίντον, επεχείρησαν χθες να αποπροσανατολίσουν τη διεθνή κοινή γνώμη, ότι δήθεν κάτι γίνεται, ενώ ήδη είχαν αποφασίσει όχι απλώς να σκληρύνουν τη στάση τους, αλλά και να δολοφονήσουν δημοσιογράφους επιβάλλοντας σιγή στα μέσα ενημέρωσης».

Για το πρόβλημα πέραν της ανθρώπινης τραγωδίας των ξένων τηλεοπτικών συνεργείων να μπορούν να μεταδίδουν εικόνα έγιναν συσκέψεις χθες το πρωί, «μήπως μπορεί αυτό να γίνεται δορυφορικά», ενώ το ιδιωτικό – δημοτικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο STUDIO Β ανέλαβε να μεταδίδει, έστω και σε περιορισμένη εμβέλεια, το σήμα της κρατικής τηλεόρασης.

Όμως η Σλομποντάνκα Κογιαντίνοβιτς και ο σύζυγός της Ντράγκαν, που διευθύνουν τον σταθμό, όπως μου είπαν, έχουν κι αυτοί τα προβλήματά τους. Ο σταθμός βρίσκεται στην κορυφή του άλλου υψηλού ουρανοξύστη τον πρώτο τον κατέστρεψαν οι ΝΑΤΟϊκοί πύραυλοι και γι' αυτός τις... επικίνδυνες ώρες απομακρύνονται από αυτό οι δημοσιογράφοι, ενώ μηχανήματά του έχουν μεταφερθεί σε ασφαλέστερα μέρη.

Στο Κέντρο Τύπου του Στρατού, πολλοί ξένοι δημοσιογράφοι και από πολλά ραδιοτηλεοπτικά δίκτυα της Δυτικής Ευρώπης για πρώτη φορά εξέφραζαν τόσο ανοιχτά καταδικαστικές απόψεις για τη ΝΑΤΟϊκή επίθεση και ζητούσαν να διαμηνύσουν στον Γκόραν Μάτιτς τη συμπαράστασή τους, για το πλήγμα που δέχθηκε ο δημοσιογραφικός κόσμος της χώρας.

Δυστυχώς, όπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο Γαλλοϊταλός συγγραφέας Ντανιέλ Σιφόν, ο οποίος για μέρες βρίσκεται στο Βελιγράδι, συμπαραστεκόμενος στον λαό της Γιουγκοσλαβίας, «δεν πήραμε όλοι όσο σοβαρά έπρεπε τη συμβολική κίνηση για ανθρώπινη αλυσίδα - ασπίδα, που έγινε το βράδυ της Δευτέρας από πολλούς από εσάς τους ξένους δημοσιογράφους στο κτίριο της κρατικής ραδιοτηλεόρασης. Αν το επαναλαμβάναμε κάθε μέρα, αφού όλοι ξέραμε ότι το CNN είχε ειδοποιηθεί από την Ατλάντα πως θα χτυπηθεί το κτίριο, αν όλοι επαγρυπνούσαμε, ίσως δεν θα το τολμούσαν».

Ο Ντανιέλ Σιφόν, φιλόσοφος και συγγραφέας πολλών βιβλίων, την ώρα που... απρεπώς, στις 10 χθες το πρωί, του ζήτησα να σταματήσουμε τη συνομιλία για να προλάβω το ρεπορτάζ, μου είπε: «Θέλω μία φράση να προλάβω... Εμείς οι διανοούμενοι ας γίνουμε... κεραίες και... δορυφορικοί σταθμοί να μεταδίδουμε αυτό που οι εγκληματίες χτύπησαν τόσο σκληρά, την αλήθεια. Επιχείρησαν να σκοτώσουν την ελευθερία της πληροφόρησης και σκότωσαν δημοσιογράφους. Οι διανοούμενοι όμως είναι πολλοί...».

Χθες το πρωί, με το φως της ημέρας πλέον, που ξαναπήγα να δω τα ερείπια της τηλεόρασης, ο τεράστιος κρατήρας και το «σάντουιτς» των πέντε ορόφων σε απωθούσαν να φύγεις μακριά, να μη βλέπεις άλλο αυτή «την απίστευτη τραγωδία», όπως χαρακτηριστικά είπε στα «ΝΕΑ» ο Έλληνας πρέσβης στο Βελιγράδι, Παναγιώτης Βλασόπουλος, «που έπληξε τη δημοσιογραφική οικογένεια της Ευρώπης».

Τα σπασμένα τζάμια, οι καταστροφές στα γύρω κτίρια, οι ηλικιωμένες γυναίκες που έστεκαν με τις ώρες έξω από τις πόρτες των σπιτιών τους, για να μάθουν, τα λουλούδια που εναπόθετε ο κόσμος και εμείς οι Έλληνες, αλλά και Ιταλοί δημοσιογράφοι ο καιρός που ήταν όλο το πρωινό μουντός και βαρύς έδιναν ένα δυσάρεστο τοπίο.

Χθες τα ξημερώματα χτυπήθηκαν σ' όλη τη χώρα πολλοί αναμεταδότες. Το σημαντικότερο χτύπημα ήταν αυτό που έγινε στα Άβαλα και στην Κρίνιατσα, όπου ΝΑΤΟϊκοί πύραυλοι χτύπησαν σημαντικούς και κρίσιμους για το όλο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο αναμεταδότες.

Τον ΝΑΤΟϊκό βομβαρδισμό του Μεγάρου της Ραδιοτηλεόρασης στο Βελιγράδι καταδικάζουν με χθεσινή, κοινή τους ανακοίνωση οι συνδικαλιστικές οργανώσεις του Τύπου όλης της χώρας, ζητώντας από τη Διεθνή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων (ΔΟΔ), την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, καθώς και από τις δημοσιογραφικές ενώσεις των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προστατέψουν τη ζωή των πολιτών της Γιουγκοσλαβίας, αλλά και των δημοσιογράφων οι οποίοι βρίσκονται στο Βελιγράδι, επιτελώντας το επαγγελματικό τους καθήκον.

Όπως εξάλλου αναφέρεται στην ανακοίνωση, προδίδει «παρανοϊκή λογική» το να θεωρείται στρατηγικός στόχος το κτίριο της τηλεόρασης και να ονομάζονται «παράπλευρες συνέπειες του πολέμου» οι οποιεσδήποτε απώλειες σε ανθρώπους. «Επιτακτικό αίτημα όλων των Ελλήνων δημοσιογράφων», καταλήγει η ανακοίνωση, «είναι οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ να ζητήσουν άμεση διακοπή των βομβαρδισμών και να διαχωρίσουν τη θέση τους από αυτούς που τους διατάσσουν».

Συγκλονισμένος

Η Διεθνής Ομοσπονδία Δημοσιογράφων καταδίκασε έντονα χθες τον βομβαρδισμό του κτιρίου της κρατικής τηλεόρασης της Σερβίας RTS.

Ο γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας, Αϊντάν Ουάιτ, δήλωσε ότι αισθάνεται συγκλονισμένος από τον βομβαρδισμό, ο οποίος όπως είπε έγινε παρά τις έγγραφες διαβεβαιώσεις του εκπροσώπου Τύπου του ΝΑΤΟ. «Το ΝΑΤΟ μας είχε πει ότι είχε ακυρώσει ορισμένες επιχειρήσεις για να αποφύγει να έχει θύματα αμάχους. Τώρα είμαι ακόμη πιο συγκλονισμένος από την ξαφνική αλλαγή τακτικής», δήλωσε.

ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ

Κατάλογος των νεκρών