Η Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου του Σεληναριώτη

 

Η  Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου του  Σεληναριώτη

Αφορμή για να γράψω αυτήν εδώ την ανάρτηση μου έδωσε ένα τυχαίο γεγονός. Πρόσφατα βρέθηκα νοσηλευόμενος στο νοσοκομείο «Υγεία» στο Μαρούσι και στο διπλανό μου κρεβάτι βρέθηκε με τα ίδια συμπτώματα ένας συνταξιούχος επαγγελματίας οδηγός, μερικά χρόνια μεγαλύτερος μου. Όταν με ρώτησε για την καταγωγή μου του μίλησα για τα Μάλια και αυτός γύρισε τότε και μου είπε. «Εσείς εκεί κάτω κοντά σας έχετε ένα ιερό προσκύνημα τον Αγ. Γεώργιο τον Σεληναριώτη, μεγάλη η Χάρη του». Όταν τον ρώτησα πως τον ήξερε μου απάντησε με μια προσωπική του ιστορία. «Ξέρεις μου είπε εγώ δεν ήμουν πολύ θρήσκος και ειδικά στα νεανικά μου χρόνια. Υπηρετούσα λοιπόν στην ΜΟΜΑ και φτιάχναμε τον δρόμο από Ηράκλειο προς Άγιο Νικόλαο. Μια μέρα ο Διοικητής μου έδωσε εντολή να πάρω μια «καναδέζα» και να πάω στο Άγιο Νικόλαο. Όταν ανέβηκα στο τιμόνι, ένας άλλος οδηγός συστρατιώτης μου από την Κρήτη μου είπε: «Σαν περνάς τώρα για πρώτη φορά από τον Αη Γιώργη τον Σεληναριώτη, σταμάτα να προσκυνήσεις, να πιεις δροσερό νερό και να συνεχίσεις». Γέλασα με τις προλήψεις του. Σαν έφθασα το μοναστήρι το προσπέρασα χωρίς να το σκεφτώ. Έκανα ακόμα 500 μέτρα και το αυτοκίνητο σταμάτησε. Έκανα τα αδύνατα δυνατά να ξεκινήσει. Το πάλεψα. Δεν εύρισκα τίποτα να δικαιολογεί την ακινησία του. Αυτό ήταν νεκρό. Τότε θυμήθηκα τι μου είπε ο συστρατιώτης μου. Γύρισα πίσω και πήγα μετανιωμένος και προσκύνησα την εικόνα ζητώντας συγγνώμη και συγχώρηση από τον Άγιο για την απρέπεια και την αλαζονεία μου. Πήγα μετά και τηλεφώνησα στην Μονάδα μου για την ακινησία του οχήματος ζητώντας βοήθεια και επέστρεψα στο αυτοκίνητό μου. Όταν ήλθε η βοήθεια μου είπαν να ξαναδοκιμάσω να το βάλω μπροστά και τότε το αυτοκίνητο, που δεν ξεκινούσε με τίποτα, πήρε μπροστά και έφυγα. Από τότε κάθε φορά που περνούσα από το Μοναστήρι σταματούσα και προσκυνούσα τον Άγιο για να με προσέχει στον δρόμο. Έχω χρόνια να κατεβώ στην Κρήτη μα την επόμενη φορά που θα πας άναψε και από εμένα ένα κερί στην Χάρη του. 

 

Η  Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου, κτισμένη στην αγκάλη της ομώνυμης χαράδρας ανάμεσα σε τρεις επαρχίες, Μεραμπέλου, Πεδιάδος και Οροπεδίου και σε δύο νομούς Λασιθίου και Ηρακλείου ξεκίνησε σαν ένα μικρό εξωκκλήσι στην αριστερά πλευρά της γραφικής χαράδρας Σελλινάρι, στο φαράγγι του Αγιασμένου, στο 42 χλμ. της κεντρικής αρτηρίας Ηρακλείου - Αγ Νικολάου και έδωσε δια μέσου των αιώνων, ένα παρόν στην Εκκλησία και στο γένος μας. Ο Κρητικός ιστορικός Μουρέλλος αναφέρει στην ιστορία του (Β' έκδοση σ. 1081), ότι η επαναστατική σημαία είχε υψωθεί στον Άγιο Γεώργιο στο Σεληνάρι στις 21 Απριλίου 1866, πριν ακόμη αρχίσει η επαναστατική εκδήλωση στη Δυτική Κρήτη, όπως φαίνεται από τις συνθηματικές επιστολές του Κ. Σαρολίδη.

Περιβάλλον

Το κομψό εκκλησάκι είχε πριν λίγα χρόνια πιο όμορφο και φυσικό περιβάλλον. Ο καινούργιος αυτοκινητόδρομος χάλασε την παλιά γραφική όψη του τοπίου. Ο επισκέπτης στα τέλη της δεκαετίας του 1950 αρχές του ’60 έβλεπε δεξιά και αριστερά του πολύ απότομες βουνοπλαγιές, σκεπασμένες από σκίνους, πρινάρια (κατσοπρίνια), χαρουπιές (άγριο-χαρουπιές) και άλλους θάμνους. Ήταν μια εικόνα άγρια, επιβλητική, γεμάτη μεγαλοπρέπεια. Ή ομορφιά συνεπαίρνει τον ταξιδιώτη. Το αυτοκίνητο έτρέχει στην άσφαλτο μέσα στην πρωτόγονη παρθενική φύση. Πανύψηλα βουνά, απότομες, κοφτές χαράδρες, κάτω το βαθύ ποτάμι (χείμαρρος) πού τα θολά νερά του το χειμώνα κυλούσανε αφρισμένα μουγκρίζοντας, ενώ κοπάδια κοράκια και άλλα άγρια πουλιά πετούσουν από πάνω. Μέσα σ' αυτό το φαράγγι αισθανόταν κανείς αδύναμος, ανυπεράσπιστος, σαν να οδηγείται σε κάποιο άγνωστο, απόκοσμο περιβάλλον, αφού όλα γύρω στεκόντουσαν άγρια, επιθετικά, σαν να θεωρούσανν ιεροσυλία το πέρασμα των ανθρώπων. Όλοι όσοι περνούσαν από το Σεληνάρι κυριεύονταν από αυτό το δέος. Δεξιά του δρόμου, μέσα στο φαράγγι υπήρχε το εκκλησάκι του Άη—Γιώργη. Δίπλα, του υπήρχε ένα όμορφο εξοχικό περίπτερο, όπου σερβίρονται αναψυκτικά, καλομαγειρεμένα φαγητά και ντόπιο καλό κρασί. Υπήρχε και δροσερό χωνευτικό νερό.

Στην περιοχή της μονής Σεληνάρι, με τις απότομες πλαγιές, στο παρελθόν ζούσαν ασκητές. Ο παλιός ναός της μονής χρονολογείται από τον 16ο αιώνα. Ήταν το καθολικό παλιάς μονής. Φαίνεται ότι παλιά ήταν κοινόβιο μοναστήρι, όπως έδειχναν και μερικά κελιά που ήταν γύρω από την εκκλησία στα οποία εγκαταστάθηκαν και άλλοι μοναχοί μέχρι τον 19ο αιώνα  οπότε διαλύθηκε και εγκαταλείφθηκε. Ο τελευταίος καλόγερος ήταν ένας Νικηφόρος από τη Μίλατο, που πέθανε το 1879.

Από το 1961 έγινε και πάλι μονή, με αίθουσα υποδοχής, βαπτιστήριο κ.λπ. που υπάγεται στη Μητρόπολη Πέτρας. Το 1963 ιδρύθηκε εκεί και γηροκομείο. Αποτελεί ιερό προσκύνημα για όλους τους ταξιδιώτες, που όλοι γενικά σταματούν, γιά να εκδηλώσουν την ευλάβεια των και να ανάψουν το κεράκι των στον Άγιο.

Η ιστορία της Μονής

 

Η ιστορία της μονής όμως αρχίζει από την Β’ βυζαντινή περίοδο (961-1204), επί του αυτοκράτορος Νικηφόρου Φωκά στα 961 μ.Χ. Εξ αρχής λειτούργησε Μονή μεγαλώνυμη, που λόγω της θέσεως της δίπλα από τον ορμίσκο του Σισίου, αποτελούσε κέντρο συνάξεων προκρίτων και έπαλξη απελευθερωτικών αγώνων. Γι’ αυτό πολλές φορές καταστράφηκε κατά την περίοδο της ενετικής κυριαρχίας  (1211) καθώς  και από το Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα το 1538.

Κτήτορ της Μονής υπήρξε ο μοναχός Νικόλαος από την Ρόδο. Σύμφωνα με την παράδοση το 1522 ύστερα από την κατάληψη της Ρόδου από τους Τούρκους, ήλθαν και εγκαταστάθηκαν στο Βραχάσι, γιά να αποφύγουν το σκληρό τουρκικό ζυγό τρία αδέλφια. Απόγονοι των Ροδιτών αυτών είναι η σημερινή οικογένεια Ροβίθη.  Ο ένας από τους τρεις αδελφούς, που ήλθαν από τη Ρόδο, ο Νικόλαος, στις αρχές τού 16ου αιώνα έγινε μοναχός και εγκαταστάθηκε στην περιοχή. Μια νύχτα είδε στην απέναντι πλαγιά ένα φως και μια φωνή να τον καλεί. Την επόμενη μέρα βρήκε εκεί ανάμεσα σε βάτους και πέτρες, την θαυματουργό εικόνα του Αγίου Γεωργίου και έτσι άρχιζε να κτίζει ένα εκκλησάκι. Εκεί στα θεμέλια της παλαιάς εκκλησίας έκτισε με τα ίδια του τα χέρια μια νέα, τον σημερινό ιστορικό ναΐσκο της Μονής. Όταν τελείωσε το έργο του, ο Νικόλας έγινε ερημίτης και αποσύρθηκε σ' ένα μικρό σπήλαιο, που βρίσκεται στην απότομη πλευρά τού απέναντι βουνού που λέγεται Ανάβλοχος, και εμόνασε εκεί ψηλά στο βουνό όπου αναπαύθηκε και τάφηκε σε ένα μικρό σπήλαιο διαστάσεων 1,5 x 1,5 μ. στην κορυφή του Ανάβλοχου σε τάφο που λάξευσε ο ίδιος. Η παράδοση των Βραχασιωτών μάλιστα αναφέρει :

Ο Νικολής ο Ροδίτης

το κοντόπλαστο αντρίτσι

που   μπαίνε κι εμετρούντανε

κι έβγαινε κι επελέκα.

 

Σήμερα διασώζεται ο λαξευτός τάφος του, στο σημείο ακριβώς που δεσπόζει ο μεγάλος σταυρός στην κορυφή του βουνού.

Χρόνια μετά το θάνατό του, ένα ροδίτικο καράβι περνούσε και οι ναύτες παρακολούθησαν την αξιοσημείωτη πορεία ενός αστεριού που σταμάτησε πάνω από το σπήλαιο και που έλαμπε σαν ήλιος. Κατάλαβαν τότε ότι ήταν θεϊκό σημάδι, πήγαν στο μέρος αυτό, πήραν τα κόκαλα του Νικόλαου και τα πήγαν στη Ρόδο την πατρίδα του. ( Ο Ανάβλοχος με το σπήλαιο βρίσκεται πάνω στην ανατολική πλευρά του φαραγγιού, απέναντι από τη μονή, και μπορείτε να τον διακρίνετε αν κοιτάξετε ψηλά και δείτε το μεγάλο σταυρό που προαναφέραμε ). Η πρόσβαση ως τον τάφο είναι εφικτή από μονοπάτι, αλλά απαιτεί καλή φυσική κατάσταση.

Μετά τη διάνοιξη της εθνικής οδού το 1925, ο ναός του Αγίου Γεωργίου έγινε τόπος προσκυνήματος για τους διερχόμενους οδηγούς, καθώς ο στενός ανηφορικός δρόμος περνούσε δίπλα από γκρεμό. Η σύγχρονη μονή ιδρύθηκε το 1961.

 

 

Η Μονή

Το μοναστηριακό συγκρότημα της Μονής έχει δύο επίπεδα. Η είσοδος στη μονή γίνεται από πύλη με τριμερές αέτωμα και με ψηφιδωτά. Μετά την είσοδο βρίσκεται πέτρινη κρήνη με ανάγλυφη διακόσμηση, η οποία κτίστηκε το 1923. Δίπλα στην κρήνη, στο ανατολικό τμήμα της μονής βρίσκεται ο παλιός ναός του Αγίου Γεωργίου, πιθανόν της ενετικής εποχής. Έχει δύο θυρώματα, στη νότια και στη δυτική πρόσοψη, και ένα παράθυρο. Το αγιοθύριδο μεταφέρθηκε από άλλο ναό και φέρει τη χρονολογία 1813. Οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό είναι σύγχρονες.

Δυτικότερα βρίσκονται οι νεότεροι ναοί των Θεοφανίων και της Αναστάσεως. Ο Ιερός Ναός των Θεοφανείων ανεγέρθηκε το 2000 και ο ναός της Αναστάσεως του Κυρίου το 1992. Δυτικά βρίσκεται το διώροφο συγκρότημα που στεγάζει την τράπεζα, τα γραφεία της μονής, κελιά μοναχών καθώς και το Εκκλησιαστικό Μουσείο. Σε υψηλότερο επίπεδο βρίσκεται το πυργώδες κωδωνοστάσιο και χώροι φιλοξενίας επισκεπτών. Στους αδερφούς της Μονής συγκαταλέγονται ο Αρχιεπίσκοπος Κρήτης Ευγένιος και ο Μητροπολίτης Πισιδίας Ιώβ.

 Τα κατά την παράδοση θαύματα

 

Ο  Άγιος Γεώργιος ο Σεληναριώτης, είναι για τους χριστιανούς μας ο προστάτης, ο θαυματουργός Άγιος. Γι’ αυτό  όπως παλαιά έτσι και σήμερα , πολύς κόσμος, διασώζοντας την παράδοση αιώνων, που θέλει να σταματούν οι πιστοί και να προσκυνήσουν τον Άγιο, ασπάζονται  την χαριτόβρυτη εικόνα του πάνω στην οποία  είναι έκδηλα τα σημάδια από τις περιπέτειες του τόπου μας.

Για τους Κρητικούς μάλιστα θεωρείται γρουσουζιά να περνάει κάποιος το φαράγγι, χωρίς να σταματήσει στον Άγιο Γεώργιο.

Αυτό έχει επικρατήσει καθώς παλιά η μονή ήταν ένα σημείο όπου σταματούσαν για να ξεκουραστούν οι ταξιδιώτες και τα ζώα τους. Μάλιστα υπάρχει μια πασίγνωστη μαντινάδα στην Κρήτη που λέει:

Από τα Μάλια όντε περνάς
και πας για Σεληνάρι
ένα κεράκι άναψε
στ’ Αϊ – Γιωργιού τη χάρη

Ένας θρύλος για τον Άγιο Γεώργιο στο Σεληνάρι λέει ότι κάποτε ένας βοσκός που πήρε ψεύτικο όρκο το χέρι του δεν μπορούσε να ξεκολλήσει από την εικόνα του Αγίου. Μετά που παραδέχτηκε ότι είπε ψέματα, αμέσως κατάφερε να φύγει.

Μια άλλη ιστορία για την θαυματουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου στο Σεληνάρι, λέει ότι πήγε κάποιος και ορκίστηκε “Ορκίζομαι! (είπε!) δεν έκλεψα εγώ τα ζά (ζώα) του κουμπάρου μου!! Να βγεί το μάτι μου ανε λέω ψόματα!” Είπε και πρίν προλάβει να πατήσει το πλατύσκαλο της εκκλησιάς, κρατούσε το ίδιο του το μάτι μέσα στα δυό του χέρια!

 

Οι Βραχσιώτες λένε πως μιά τυφλή κοπέλα από τις Πινές, πήγαινε στο Ηράκλειο στο γιατρό με το αυτοκίνητο. Όταν άκουσε πως περνούσαν από τον 'Αγ. Γεώργιο στο Σεληνάρι ζήτησε να σταματήσει το αυτοκίνητο για να πάει να προσκυνήσει. Οι άλλοι επιβάτες ήταν βιαστικοί και δεν σταμάτησε. Προσπερνώντας την εκκλησία το αυτοκίνητο σταμάτησε μόνο του και η κοπελιά οδηγήθηκε από τον πατέρα της στην εκκλησία και προσκύνησε. Αμέσως ανάβλεψε και κλαίοντας και ευχαριστώντας τον Άγιο, γύρισε μόνη της στο αυτοκίνητο. Όταν έφτασε στο Ηράκλειο αντί να πάει στο γιατρό πήγε στην εφημερίδα και διηγήθηκε το θαύμα.

Πολλές φορές επίσης λύνονται με όρκο στον Άγιο Γεώργιο στο Σεληνάρι διαφορές. Διηγούνται πως ένας Βραχασώτης υποψιάστηκε ένα γείτονα του, ότι τού άνοιξε το σπίτι και τού ' κλέψε το λάδι. Τον πήγε στο Σεληνάρι κι αυτός ορκίστηκε στην εικόνα λέγοντας πως είναι αθώος. Ύστερα από λίγο καιρό έπαθε λέπρα και την απέδωσε ο ίδιος στον ψεύτικο όρκο που πήρε. (Βλ. Αριστείδ. Βουρλάκη, Σεληνάρι, το ιερό προσκύνημα Αγ.Γεωργίου, Κρητ. Εστία, τεύχ. 64).

 

Για το ετυμολογικό τού τοπωνύμιου Σεληνάρι έχουν γραφεί πολλά από πολλούς κι έχουν γίνει οι πιο απίθανες ετυμολογίες, μέχρι τού σημείου να το παράγουν από τις τούρκικες λέξεις σαχιν-λαρ = Ξερολίμνη! (Πού είδε τη λίμνη;). Ο Ελευθ. Πλατάκης, που τον έχει απασχολήσει πολύ το θέμα, υποθέτει, ότι το τοπωνύμιο έχει σχέση με τις λέξεις Σελ/ και νερό. Σελινέρι > Σελινάρι.

Εδώ τελειώνει η προσωπική μου αφήγηση για την ιστορία του Αη Γιώργη του Σεληναριώτη και για την περιοχή. Θα σας προέτρεπα όμως όταν περνάτε από κει  να κάνετε τον σταυρό σας και να σταματάτε αν μπορείτε για να να ανάψετε ένα κερί. Ο τόπος είναι γεμάτος λουλούδια και μια δροσερή αύρα σε κυριεύει που αξίζει να την αισθανθείτε κάνοντας μια μικρή στάση. Αν μάλιστα είστε τυχεροί μπορείτε να δείτε και τους αετούς στην απέναντι βουνοκορφή να πετάνε και να κάνουν όμορφα στριφογυρίσματα στον αέρα.

http://boraeinai.blogspot.com/2013/08/blog-post_9580.html

https://el.wikipedia.org/wiki/Μονή_Αγίου_Γεωργίου_Σεληνάρι

https://www.cna.gr/tourism/iera-moni-agioy-georgioy-selinari-lasithi/

https://www.nostimonimar-online.com