Τελικά είναι η 25η Μαρτίου η μέρα έναρξης της Επανάστασης του 1821 ;

 

 

Τελικά είναι η 25η Μαρτίου η μέρα έναρξης της Επανάστασης του 1821 ;

Μεγάλη γιορτή είναι η σημερινή (25η Μαρτίου) για τη χώρα, καθώς εκτός από την εθνική μας επέτειο, έχει και έντονο θρησκευτικό χαρακτήρα για τη χώρα μας. Κάθε χρόνο στις 25 Μαρτίου τιμούμε και γιορτάζουμε τον ξεσηκωμό των υπόδουλων Ελλήνων κατά του Τούρκου δυνάστη για ελευθερία και αυτοδιάθεση και τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου. Εκ των πραγμάτων λοιπόν είναι η πιο σημαντική ημερομηνία στην ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας, ως αφετηρία της εθνικής παλιγγενεσίας.

 

Όμως τι συνέβη στην πραγματικότητα στις 25 Μαρτίου του 1821 και την έχουμε αναδείξει ως την ημέρα της εθνικής μας εορτής;  Τίποτα απολύτως λένε οι ιστορικοί. Ή σχεδόν τίποτα, για να είμαστε ακριβείς, πέρα από κάποιες αψιμαχίες. Κανένα σπουδαίο πολεμικό γεγονός που να δικαιολογεί αυτή την επιλογή. Ούτε καν η ύψωση του λάβαρου της Μονής της Αγίας Λαύρας και η ορκωμοσία των παλικαριών από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό. Όπως, όμως, και στην περίπτωση της 28ης Οκτωβρίου, έτσι και την 25η Μαρτίου γιορτάζουμε ουσιαστικά την έναρξη και όχι τη λήξη της επανάστασης.

 

Η επέτειος να γιορτάζουμε τον εθνικό ξεσηκωμό στις 25 Μαρτίου καθιερώθηκε στις 15 Μαρτίου 1838 από τον βασιλιά Όθωνα, προκειμένου να συνδεθεί με το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ήταν και επιθυμία του Αλέξανδρου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας να συνδεθεί η έναρξη της επανάστασης με μια μεγάλη εκκλησιαστική εορτή για να τονωθεί το φρόνημα των υπόδουλων Ελλήνων.

 

Στην πραγματικότητα, η Επανάσταση δεν ξεκίνησε στις 25 Μαρτίου 1821, αλλά λίγες μέρες νωρίτερα στην Πελοπόννησο, μία περιοχή με συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς και με μικρή στρατιωτική παρουσία των Τούρκων. Άλλωστε ο στρατιωτικός και πολιτικός διοικητής της Πελοποννήσου Χουρσίτ Πασάς βρισκόταν στα Γιάννινα για να εξοντώσει τον Αλή Πασά, ο οποίος είχε αυτονομηθεί από την Υψηλή Πύλη. Πριν από την αναχώρησή του, ο Χουρσίτ είχε ζητήσει και είχε λάβει διαβεβαιώσεις από τους προεστούς του Μοριά ότι οι φήμες που κυκλοφορούσαν για τον επικείμενο ξεσηκωμό των ραγιάδων ήταν ανυπόστατες.

 

Όμως στις 21 Μαρτίου αρχίζει η πολιορκία των Καλαβρύτων από τον Σωτήρη Χαραλάμπη και τους Πετμεζαίους και η πράξη αυτή είναι η πρώτη πολεμική ενέργεια της Επανάστασης. Η  πολιορκία θα λήξει νικηφόρα μετά από πέντε ημέρες.

 

Στις 23 Μαρτίου οι Μανιάτες υπό την αρχηγία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και τη συνεπικουρία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη καταλαμβάνουν την Καλαμάτα και με διακήρυξή τους κάνουν γνωστό στη διεθνή κοινότητα τον ξεσηκωμό των Ελλήνων. Την ίδια ημέρα, οι άνδρες του Αντρέα Λόντου θέτουν υπό τον έλεγχό τους τη Βοστίτσα (σημερινό Αίγιο), ενώ επαναστατικός αναβρασμός επικρατεί στην Πάτρα. Από την Κωνσταντινούπολη με προορισμό το Άγιο Όρος αναχωρεί ο Σερραίος έμπορος και φλογερός πατριώτης Εμμανουήλ Παππάς, προκειμένου να ξεκινήσει την Επανάσταση στη Μακεδονία.

 

Επομένως η 23η Μαρτίου είναι ο πρώτος σημαντικός σταθμός του εθνικού αγώνα και θα μπορούσε κάλλιστα να είχε πάρει τη θέση της 25ης Μαρτίου στο εορταστικό καλεντάρι της χώρας μας.

 

Πότε όμως πάρθηκε πραγματική η απόφαση κήρυξης της Ελληνικής Επανάστασης;

 

Ευρισκόμενος στο έτος ορόσημο για την ελληνική ιστορία, το 1821, ο αρχηγός της Φιλικής εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης ως επικεφαλής των προετοιμασιών της επικείμενης Επανάστασης για την απελευθέρωση των Ελλήνων από τον οθωμανικό ζυγό πιέζεται για το πότε και που θα κηρύξει την έναρξη της.

 

Ήδη από το προηγούμενο έτος υπήρχε μια ευνοϊκή συγκυρία για το έργο της Φιλικής Εταιρείας, καθώς μέσα στην αυτοκρατορία είχε ξεσπάσει πόλεμος επίδειξης ισχύος μεταξύ του Σουλτάνου Μαχμούτ Β’ και του Αλή Πασά των Ιωαννίνων. Αυτό απασχολούσε μια δεόντως μεγάλη ομάδα στρατιωτών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ήταν μια ευκαιρία ανεπανάληπτη για τους οραματιστές της Ελληνικής Επανάστασης. Έπρεπε όμως να υπάρξει γρήγορα δράση διότι υπήρχαν αρκετοί πρόθυμοι που ήθελαν να καταδώσουν τα σχέδια της Φιλικής Εταιρείας στο επιτελείο του Μαχμούτ Β‘.

 

 Ως πιο πιθανό σενάριο εμφανιζόταν η Ελληνική Επανάσταση να ξεκινήσει από τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, παρά το γεγονός ότι ο Υψηλάντης έλαβε αρνητική απάντηση για πιθανή συμμαχία με τους Σέρβους στην περιοχή για την ομαδική οργάνωση και διενέργειά επανάστασης στις περιοχές αυτές. Ταυτόχρονα ο Υψηλάντης φιλοδοξούσε να πυρπολήσει τον οθωμανικό στόλο στο Βόσπορο ώστε να προκαλέσει την ανατροπή ή έντονη αμφισβήτηση και κλονισμό του Σουλτάνου στα εσωτερικά της αυτοκρατορίας. Τίποτα όμως δε φαινόταν να είναι εφικτό.

 

Στις 16 Φεβρουαρίου του 1821, πριν από 203 χρόνια, στο Κισνόβιο της Βεσσαραβίας (σημερινό Κισινάου της Μολδαβίας) λαμβάνεται η πρώτη οριστική απόφαση για την έναρξη της επανάστασης και όχι φυσικά όπως ανακριβώς γιορτάζεται από τους Έλληνες την 25η Μαρτίου. Η απόφαση λαμβάνεται μέσω σύσκεψης που διοργάνωσε ο ίδιος ο Υψηλάντης. Στη σύσκεψη έγινε ανασκόπηση της κατάστασης. Επειδή όμως ήταν αδύνατο να ειδοποιηθούν όλοι οι Φιλικοί σε Ελλάδα και Βαλκάνια αποφασίστηκε να επισπευσθούν οι εξελίξεις. Η ιδέα της πυρπόλησης του οθωμανικού στόλου και η μετάβαση του Υψηλάντη στην Πελοπόννησο εγκαταλείφθηκε. Η επανάσταση θα ξεκινούσε από τη Μολδοβλαχία, στις 27 Φεβρουαρίου, Κυριακή της Ορθοδοξίας.

 

Όμως η Επανάσταση κηρύχτηκε τρεις μέρες νωρίτερα, στις 24 του μήνα. Η προκήρυξη καλούσε όλους τους Έλληνες σε όλο τον κόσμο, επιφανείς και μη, να ξεσηκωθούν και αναφέρεται στους αγώνες που έκαναν οι ευρωπαϊκοί λαοί για να διώξουν τους τυράννους τους πρωτύτερα. Ακόμη, αναφέρει έμμεσα ότι η Ρωσία θα βοηθήσει εν τέλει την Ελληνική Επανάσταση.

 

Ως τα μέσα Μαρτίου ο Υψηλάντης είχε οργανώσει ένοπλο σώμα, αποτελούμενο από δυο και πλέον χιλιάδες στρατιώτες και εισήλθε στο Βουκουρέστι στις 27 Μαρτίου, δύο ημέρες μετά την έναρξη της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Η είδηση αυτή έφτασε στον Τσάρο, που ήταν μέλος της «Ιεράς Συμμαχίας». Ο Τσάρος Αλέξανδρος τότε έδωσε την άδεια στα σουλτανικά στρατεύματα να εισέλθουν στη Μολδοβλαχία και να διαλύσουν την εξέγερση, ενώ ο πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ αφόρισε τους επαναστάτες, όταν ο σουλτάνος απείλησε με γενική σφαγή του ελληνικού πληθυσμού στην Κωνσταντινούπολη.

 

Οι έντονες τριβές του Υψηλάντη με τους τοπικούς προεστούς, το διεθνές περιβάλλον που δεν αντιμετώπιζε με το καλύτερο “μάτι” την επανάσταση και η μη αρκετή οργάνωση με την οποία εκδηλώθηκε, προμήνυαν την αποτυχία της.

 

Μετά την ήττα του Υψηλάντη και των στρατευμάτων του στη Μάχη του Δραγατσανίου (7 Ιουνίου 1821), η Επανάσταση στη Μολδοβλαχία κατέρρεε και παρά τις όποιες ελπίδες, τελείωσε τον Σεπτέμβριο του 1821.

 

Διωκόμενος ο Υψηλάντης, πέρασε στην Αυστρία μαζί με τον Κοζανίτη υπασπιστή του Γεώργιο Λασσάνη, μερικούς αξιωματικούς και αρκετούς στρατιώτες. Οι οπλαρχηγοί Ιωάννης Φαρμάκης και Γεωργάκης Ολύμπιος νικήθηκαν τον Σεπτέμβριο του 1821 πολεμώντας εναντίον των Τούρκων. Ο Γεωργάκης Ολύμπιος και οι συμπολεμιστές του ανατινάχτηκαν στη μονή Σέκου, για να μην πιαστούν αιχμάλωτοι.

 

Η 7μηνη εξέγερση στη Μολδοβλαχία μπορεί να τελείωσε γρήγορα, κατάφερε όμως να ανακατευθύνει τα οθωμανικά στρατεύματα και να επιταχύνει την επανάσταση στην Ελλάδα. Συνέβαλε επομένως αποφασιστικά στην επιτυχία της Επανάστασης στην Πελοπόννησο..

 

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου

 

Στις 25 Μαρτίου, εκτός από την Επανάσταση εναντίων των Τούρκων, γιορτάζεται και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, μιας από τις μεγαλύτερες γιορτές του Χριστιανισμού. Άλλωστε για τον λόγο αυτό συνδέθηκε και ο εορτασμός της Επανάστασης με την ημέρα αυτή.

 

Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση η ημέρα του Ευαγγελισμού είναι η μέρα που η Παναγία έμαθε την χαρμόσυνη είδηση ότι πρόκειται να γεννήσει τον Χριστό, τον υιό του Θεού. Τα χαρμόσυνα νέα τα μετέφερε στη Θεοτόκο Μαρία ο Αρχάγγελος Γαβριήλ που της ανακοίνωσε όχι μόνο απλά το νέο ότι πρόκειται δηλαδή να φέρει στον κόσμο τον Ιησού, σαν κάτι το δεδομένο, αλλά και ζήτησε τη συγκατάθεση της. Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά που κατέγραψε το γεγονός, ο Θεός με αυτό τον τρόπο έδωσε στην Παναγία τη δυνατότητα να αποφασίσει μόνη της, δίνοντας της την χαρά της συνδημιουργίας.

 

Η Παναγία ρώτησε τον Άγγελο πως θα γινόταν να κυοφορήσει παιδί δεδομένου ότι δεν είχε σωματική επαφή με κάποιον άνδρα μιας και ήταν απλώς αρραβωνιασμένη και όχι παντρεμένη με τον Ιωσήφ. Τότε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εξήγησε στη Μαρία ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού και ότι Αυτός θα φροντίσει για όλα. Για αυτό και το παιδί αυτό θα είναι ο Υιός του Θεού. Μάλιστα ανέφερε το παράδειγμα της Ελισάβετ, η οποία αν και ήταν στείρα γέννησε με τη βοήθεια του Θεού σε προχωρημένη ηλικία. Έτσι η Παναγία πείστηκε και δέχτηκε το Θεϊκό πρόσταγμα και ο Γαβριήλ αποχώρησε έχοντας εκπληρώσει το έργο του.

 

Πηγές:

 

sansimera.gr / ethnos.gr/ parallaximag.gr