Δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστεί κανείς ότι οι προτεραιότητες της επόμενης ημέρας των εκλογών συμπυκνώνονται σε μία - την υλοποίηση των εκάστοτε εκπεφρασμένων κυβερνητικών στόχων. Γιατί το λέω αυτό; Με λίγες εξαιρέσεις, ενθουσιαζόμουνα κάθε φορά που άκουγα μια ομιλία του Κώστα Καραμανλή και ενθουσιάζομαι όταν ακούω μια ομιλία του Γιώργου Παπανδρέου. Αλλά, μετά από έξι χρόνια κυβερνήσεων Καραμανλή και ένα χρόνο των κυβερνήσεων Παπανδρέου, αισθάνομαι ότι συστηματικά υπάρχει μεγάλο χάσμα ανάμεσα σε λόγια και έργα. Αυτό δεν μπορεί να είναι συγκυριακό. Πιστεύω ότι υπάρχουν δύο λόγοι που κατά βάθος πηγάζουν από την ίδια αιτία: την παθογένεια του πολιτικού μας συστήματος, που προσπαθεί, ορθολογικά από την πλευρά του, να διαχειριστεί τη στρεβλή δομή της κοινωνίας, που το ίδιο δημιούργησε.
Από τη μεταπολίτευση και μετά, η δομή της ελληνικής κοινωνίας θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί από την ύπαρξη δύο ομάδων - αυτών που είναι «μέσα στο σύστημα» (insiders) και αυτών που είναι «έξω από το σύστημα» (outsiders). Αυτοί που είναι μέσα στο σύστημα απολαμβάνουν θεμιτά και αθέμιτα οφέλη, ενώ το σύστημα τούς προστατεύει από τη δική τους τυχόν παραβατική συμπεριφορά, τον ανταγωνισμό και την αξιοκρατία. Αυτοί που είναι έξω από το σύστημα, είναι μεν πολύ περισσότεροι αλλά είναι διάσπαρτοι και σε αντίθεση με τους εντός του συστήματος, είναι πολύ λίγο ή καθόλου οργανωμένοι όσον αφορά την προάσπιση των συμφερόντων τους. Εντός του συστήματος, για παράδειγμα, λογίζονται: οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο, στις ΔΕΚΟ, στους κλάδους του ιδιωτικού τομέα με έντονη συνδικαλιστική παρουσία ή και επιδοτήσεις, επιχειρηματίες που προμηθεύουν το Δημόσιο και τις ΔΕΚΟ, επαγγελματίες κλειστών επαγγελμάτων και οι επιχειρήσεις που προστατεύονται από τον ελεύθερο ανταγωνισμό. Εκτός συστήματος, για παράδειγμα, λογίζονται οι μισθωτοί του μη προστατευόμενου ιδιωτικού τομέα, οι νέοι, οι άνεργοι, οι συνταξιούχοι, οι οικονομικοί μετανάστες, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, επαγγελματίες που δεν φοροδιαφεύγουν και οι ξένοι που προσπαθούν να υλοποιήσουν άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα μας.
Τα επιτελεία των κομμάτων αντιλαμβάνονται ότι για να εκλεγούν χρειάζονται τις ψήφους αυτών που είναι εκτός συστήματος. Ετσι, είναι υποχρεωμένα πριν από τις εκλογές να υιοθετήσουν συνθήματα που «αρέσουν» στους τελευταίους: «επανίδρυση του κράτους» (βλέπε, ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες με λιγότερο κόστος), περιορισμός της γραφειοκρατίας και της διαφθοράς, πάταξη της φοροδιαφυγής, απλούστερη και δικαιότερη φορολόγηση, άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Οταν γίνουν κυβέρνηση όμως δεν μπορούν να εναντιωθούν στα εμπόδια που προβάλλουν στις μεταρρυθμίσεις οι εντός του συστήματος, καθώς κυριαρχούν οι δυνάμεις εκείνες, που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «αδράνεια του status quo».
Ετσι, υπάρχει μεγάλο χάσμα στη ρητορική των κομμάτων πριν από τις εθνικές εκλογές και στις πρακτικές τους όταν γίνουν κυβέρνηση.
Ο δεύτερος λόγος που εξηγεί το μεγάλο χάσμα ανάμεσα στους μετεκλογικούς στόχους και τα αποτελέσματα της οικονομικής πολιτικής, συνδέεται με την επιλογή του ταλέντου στα κόμματα. Τα τελευταία, λόγω της προαναφερθείσας παθογένειας του κοινωνικού συστήματος, ενδιαφέρονται να στελεχωθούν με άτομα που είναι πολύ καλά επικοινωνιακά, άσχετα με τα ουσιαστικά τους προσόντα και τις πραγματικές τους ικανότητες και δεξιότητες για τη λύση των προβλημάτων της χώρας.
Του Τρυφωνα Κολλιντζα
Καθηγητή του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_2_17/12/2010_426026
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου