Προς οικονομικό αδιέξοδο

Με τον τρόπο που κινείται η κυβέρνηση Παπανδρέου, επιταχύνεται η πορεία της χώρας προς το οικονομικό αδιέξοδο. Τα μέτρα που αναμένεται να ανακοινώσει η κυβέρνηση, με βάση τις υποδείξεις αυτών που ασκούν την εποπτεία της ελληνικής οικονομίας, κινούνται σε διαμετρικά αντίθετη κατεύθυνση από τις προεκλογικές θέσεις του κ. Παπανδρέου και των συνεργατών του.

Δεν πρόκειται για προσαρμογή θέσεων στην κρίση που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, αλλά για πλήρη ανατροπή τους. Πριν από τις εκλογές ο κ. Παπανδρέου συνήθιζε να καταγγέλλει τον κ. Καραμανλή, ο οποίος υποστήριζε το «πάγωμα» των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων. Από το καραμανλικό «πάγωμα» περάσαμε στην παπανδρεϊκή δραστική μείωσή τους, με ένα ποσοστό που θα καθοριστεί την επόμενη εβδομάδα.

Πριν από τις εκλογές ο κ. Παπανδρέου υποστήριζε πως η πάταξη της φοροδιαφυγής μπορούσε να εξασφαλίσει τα αναγκαία πρόσθετα έσοδα. Η κυβέρνηση Παπανδρέου προετοιμάζει αυτές τις μέρες τη μεγαλύτερη αύξηση καταναλωτικών φόρων των τελευταίων δεκαετιών, ενώ θα προχωρήσει και στην αύξηση των συντελεστών του ΦΠΑ παρά τη ρητή προεκλογική δέσμευση για διατήρησή τους στα ίδια επίπεδα.

Η στροφή 180 μοιρών που πραγματοποιεί ο κ. Παπανδρέου είναι πιθανό να επιδεινώσει το πρόβλημα της ελληνικής οικονομίας. Αυτοί που εποπτεύουν τη δημοσιονομική και οικονομική διαχείριση ζητούν πρόσθετα μέτρα 3,5 έως 4,5 δισ. ευρώ, με το σκεπτικό ότι ενισχύονται τα φαινόμενα ύφεσης και γίνεται πιο δύσκολη η αύξηση των φορολογικών εσόδων του Δημοσίου και των ασφαλιστικών εισφορών.

Ο κρατικός προϋπολογισμός του 2010 βασίζεται στην παραδοχή ότι θα υπάρξει μικρή μόνο μείωση του ΑΕΠ κατά 0,3%. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως η υποχώρηση του ελληνικού ΑΕΠ κατά το 2010 θα είναι της τάξης του 2%. Προωθεί λοιπόν το λεγόμενο σχέδιο Β΄, που στηρίζεται σε ιδιαίτερα σκληρά εισπρακτικά μέτρα, εκτιμώντας ότι η ενίσχυση των φαινομένων ύφεσης στην ελληνική οικονομία θα περιορίσει τα φορολογικά έσοδα και τις ασφαλιστικές εισφορές, ενώ θα οδηγήσει σε μεγάλη αύξηση διαφόρων κοινωνικού χαρακτήρα επιδομάτων, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τους ανέργους.

Αποδεικνύεται στην πράξη ότι πληρώνουμε πολύ ακριβά την έλλειψη αναπτυξιακής διάστασης στην οικονομική πολιτική της κυβέρνησης Παπανδρέου. Όπως επισημάναμε στο πρωτοσέλιδο κύριο θέμα του προηγούμενου φύλλου της «Free Sunday», κινδυνεύουμε να εμπλακούμε σε έναν φαύλο κύκλο μέτρων λιτότητας και ενίσχυσης των φαινομένων ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, με βασικά χαρακτηριστικά τη διατήρηση του δημοσιονομικού ελλείμματος σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα και την αδυναμία αποτελεσματικής διαχείρισης του υπέρογκου δημόσιου χρέους. Είναι αυτό που περιγράφουν οι αναλυτές των διεθνών οίκων ως αργό οικονομικό θάνατο. Αυτός μπορεί να αποτραπεί μόνο μέσα από μία εξαιρετικά δυναμική αναπτυξιακή διαδικασία, η οποία δεν διαφαίνεται στην πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση Παπανδρέου. Είναι τέτοια η πολιτική αστοχία σε ζητήματα της οικονομίας ώστε η κυβέρνηση άνοιξε μέτωπο κατά των ελληνικών τραπεζών σε μια περίοδο που αυτές δέχονται τεράστιες πιέσεις εξαιτίας της κρίσης αξιοπιστίας του ελληνικού Δημοσίου. Όπως χαρακτηριστικά είπε ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ κ. Παναγόπουλος, στις άλλες χώρες η χρηματοπιστωτική κρίση οδήγησε σε δημοσιονομική κρίση, ενώ στην Ελλάδα υπάρχει κίνδυνος η δημοσιονομική κρίση να οδηγήσει σε χρηματοπιστωτική κρίση. Η αρκετά δογματική προσέγγιση της υπουργού Οικονομίας κ. Κατσέλη σε ζητήματα λειτουργίας του τραπεζικού συστήματος, όπως και η ακατάσχετη πολιτική φλυαρία κυβερνητικών στελεχών για την εφαρμογή αναδρομικού πόθεν έσχες και την οικονομική «τιμωρία» των πλουσίων και των επιχειρήσεων, οδήγησαν σε σημαντική φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό –ιδιαίτερα προς την Κύπρο– και σε νέο περιορισμό του ελληνικού ασφαλιστικού συστήματος.

Η γνώριμη ρουτίνα

Παρά κάποιες πρωτοβουλίες, με στοιχεία νεοτερισμού, που συνόδεψαν την άνοδο του κ. Παπανδρέου στην εξουσία και την αρχική καλή πολιτική διάθεση του κ. Σαμαρά, επιστρέψαμε πολύ γρήγορα στη γνώριμη πολιτική, κομματική ρουτίνα που κάνει ακόμη πιο δύσκολη την αντιμετώπιση της δημοσιονομικής και οικονομικής κρίσης.

Με πρωτοβουλία του κ. Παπανδρέου, ανοίγει νέο πολιτικό μέτωπο γύρω από τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής της Βουλής που υποτίθεται ότι θα τεκμηριώσει τη δημιουργική λογιστική στην οποία κατέφυγε η κυβέρνηση Καραμανλή την περίοδο 2004-2009. Σε μια περίοδο κατά την οποία έχει καταρρεύσει η διεθνής αξιοπιστία της Ελλάδας, με αποτέλεσμα να έχουμε πρόβλημα στη διαχείριση του δημόσιου χρέους, η δημιουργία της συγκεκριμένης εξεταστικής επιτροπής μοιάζει με απαράδεκτη πολιτική πολυτέλεια. Όπως είναι φυσικό, η ΝΔ ζητεί, από την πλευρά της, τη διερεύνηση της δημοσιονομικής κατάστασης και της δημιουργικής λογιστικής από το 1981 και μετά, εκτιμώντας ότι είναι σε θέση να αποδείξει ότι οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ έχουν τη βασική ευθύνη για τη γιγάντωση του δημόσιου χρέους και πως η δημιουργική λογιστική αναπτύχθηκε επί κυβέρνησης Σημίτη για να διευκολυνθούμε στην προσπάθεια ένταξής μας στην ΟΝΕ.

Εάν κρίνουμε από την αδυναμία των ελληνικών Αρχών να πείσουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι η συνεργασία με την Goldman Sachs για τα πολυσυζητημένα swaps της περιόδου 2000-2001 ήταν σύμφωνη με τους κοινοτικούς κανόνες, η επιχειρηματολογία της ΝΔ μοιάζει αρκετά ισχυρή.

Ανεξάρτητα από το ποιος έχει δίκιο στα ζητήματα δημιουργικής λογιστικής ή παραποίησης των επίσημων στατιστικών στοιχείων, είναι φανερό ότι τα δύο κόμματα εξουσίας επαναλαμβάνουν μία πολιτική ρουτίνα που απαξιώνει το πολιτικό σύστημα στο εσωτερικό αλλά και διεθνώς. Γίνεται έτσι ακόμη πιο δύσκολη η συσπείρωση των περιορισμένων οικονομικών και κοινωνικών δυνάμεων που διαθέτουμε για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης.

Γ. ΚΥΡΤΣΟΣ

Πηγή:

www.freesunday.gr

Η δίψα της επιβίωσης

ΜΑΝΤΩ ΝΤΑΛΙΑΝΗ-ΚΑΡΑΜΠΑΤΖΑΚΗ,
«Παιδιά στη δίνη του ελληνικού εμφυλίου πολέμου,1946-1949. σημερινοί ενήλικες»
(επιστημονική επιμέλεια -.Ι. Τσιάντης - Δ. Πλουμπίδης).
Μουσείο Μπενάκη - Ε.Ψ.Υ.Π.Ε. - Εκδόσεις της Σχολής Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου
2009 - σελ, 526

Η δίψα της επιβίωσης

Σε μια μελέτη που κυκλοφόρησε πρόσφατα

στην Ελλάδα αναδεικνύονται οι επιπτώσεις

του εγκλεισμού σε παιδιά πολιτικών κρατουμένων

της δεκαετίας του '40.

Eίχε μόλις αποφοιτήσει από την Ια­τρική Σχολή, το 1949, όταν η Μαντώ Νταλιάνη, κόρη Μικρασιατών προ­σφύγων, συνελήφθη από τις ελληνικές Αρχές για παράνομη πολιτική δράση. Μέχρι να απαλλαγεί από τις κατηγορίες που τη Βάραιναν και να αφεθεί ελεύθερη, χρει­άστηκε να περάσει 20 μήνες στις Φυλακές Α­βέρωφ, στο παράρτημα όπου κρατούνταν απο­κλειστικά γυναίκες, καθώς και ορισμένα ανή­λικα τέκνα των εκεί πολιτικών κρατουμένων.

Ο εμφύλιος είχε μόλις φτάσει, επίσημα, στο τέλος του, ωστόσο ο βαθύς διχασμός στο κοι­νωνικό σώμα θα χρειαζόταν πολλές δεκαετίες μεταπολεμικά για να επουλωθεί. Επρόκειτο για ένα διχασμό που θα ριζωνόταν Βαθιά όχι μόνο στις πολιτικές συνειδήσεις, αλλά και στις ψυχές ιδίως όσων είχαν πάρει ενεργό μέρος στην ένο­πλη δράση του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ τη δεκαετία του '4Ο. Οι διώξεις των κομμουνιστών ή ακόμη και των «συμπαθούντων» την Αριστερά, με βάση ένα ολόκληρο νομικό-πολιτικό σύστημα το οποίο υ­ποστηριζόταν από εκτεταμένη αστυνομική επι­τήρηση του πληθυσμού και από τη συνεργεία ενός πολυπλόκαμου παρακρατικού μηχανι­σμού, θα λάμβαναν διάφορες μορφές, από τις διοικητικές διακρίσεις (μέσω του πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων) και την πολυ­ετή φυλάκιση ή την εκτόπιση σε ξεχασμένους τόπους εξορίας μέχρι και την εκτέλεση. Όσους κατάφερναν να επιβιώσουν τους περίμενε, στη συνέχεια, η απόρριψη από την πλευρά των συχωριανών τους ή και από την ίδια την οικογένεια τους, και ο εν γένει κοινωνικός αποκλεισμός, με τη φτώχεια, την ανέχεια (δεν τους επιτρεπόταν ούτε η πρόσληψη στο Δημόσιο ούτε η μετανά­στευση στο εξωτερικό) και τις διαρκείς παρενο­χλήσεις από την Ασφάλεια να καθορίζουν απο­φασιστικά τη ζωή τους.

Η Μ. Νταλιάνη, ούσα η ίδια θύμα του, αντε­λήφθη από την αρχή ότι η ψυχική επίδραση που ασκούσε το σύστημα αυτό στο έγκλειστο υποκεί­μενο, ιδίως αν περνούσε στη φυλακή τα πρώτα ευαίσθητα χρόνια της ζωής του, δεν μπορούσε να μην έχει ποικίλες και μακροπρόθεσμες συνέ­πειες για τον ψυχισμό του. Έτσι, από την πρώτη στιγμή της κράτησης της άρχισε να καταγράφει σε συνεντεύξεις την τραυματική αυτή εμπει­ρία, επικεντρώνοντας την προσοχή της στα παι­διά ηλικίας κάτω των 5 ετών και στις έγκλειστες μητέρες τους. Το σώμα του υλικού αυτού θα εμπλουτιστεί από περαιτέρω συνεντεύξεις που θα συγκεντρώσει η ίδια περίπου 30 χρόνια αρ­γότερα (από το 1980 μέχρι το 1986), έχοντας στο μεταξύ μεταναστεύσει στη Σουηδία, όπου ερ­γαζόταν ως παιδίατρος. Στόχος της μελέτης της, που εκπονήθηκε ως διδακτορική διατριβή, είναι να εξεταστεί πώς οι εμπειρίες αυτές επηρέα­σαν τη σωματική, ψυχολογική και συναισθημα­τική ανάπτυξη των παιδιών, κατά πόσο επηρέα­σαν την κοινωνική τους προσαρμοστικότητα και αν οι όποιες Βλάβες είχαν επίπτωση στον τρόπο που οι ίδιοι Βίωναν την πατρότητα ή τη μητρό­τητα ως ενήλικες πλέον.

Παρ' ότι για τις γυναίκες της εποχής η πο­λιτική δράση στο χώρο της Αριστεράς αποτέ­λεσε σημαντική οδό για τη χειραφέτηση τους, ωστόσο ο δρόμος αυτός έκρυβε σοβαρά προ­βλήματα. Οι μητέρες τις οποίες μελέτησε η Νταλιάνη-Καραμπατζάκη είχαν ενεργό δράση στο αντάρτικο ή ήταν σύζυγοι ανταρτών του ΕΛΑΣ. Όμως, στις ακραίες συνθήκες που θέτει πάντα ο ένοπλος αγώνας, η ταυτόχρονη συνύπαρξη της ταυτότητας της αγωνίστριας και της μητέ­ρας δεν μπορούσε παρά να θέτει περίπλοκα δι­λήμματα. Πολλά παιδιά γεννήθηκαν σε σπηλιές βουνών ή στην ύπαιθρο και γλίτωσαν μόνο από τύχη το θάνατο κατά τις πρώτες εβδομάδες της ζωής τους.

Συχνά, επίσης, οι μητέρες είχαν να επιλέ­ξουν ανάμεσα στο να ακολουθήσουν στο βουνό ή στην εξορία τον άνδρα τους ή να μείνουν με το ανυπεράσπιστο τέκνο τους, και δεν ήταν λίγες οι φορές που επικρατούσε τελικά η προσήλωση στο κόμμα. Το τραύμα της απόρριψης για το παιδί ήταν, σε αυτές τις περιπτώσεις, μεγάλο και διαχρονικό: «Τους σέβομαι για την αφοσίωση τους στον αγώνα για έναν καλό σκοπό» έλεγε ως ε­νήλικη η Τζένη, κόρη μιας κρατούμενης, «αλλά αισθάνομαι πικρία επειδή συνδύασαν τον αγώνα τους για κοινωνική δικαιοσύνη με ένα παιδί. Δεν είχαν κανένα δικαίωμα να το κάνουν αυτό. Τους έχω πει ότι αν είχα παιδί δεν θα συμμετείχα σε κανέναν αγώνα».

Πληγωμένοι άλλα όχι κατεστραμμένοι

Μεγάλους κινδύνους για την ψυχοσωματική α­νάπτυξη των παιδιών έκρυβε και η περίοδος που πέρασαν στις φυλακές μαζί με τις μητέρες τους. Ο χώρος που τους αναλογούσε, π.χ. στις Φυλα­κές Αβέρωφ, ήταν ελάχιστος, η επαφή τους με τον έξω κόσμο ανύπαρκτη, οι ευκαιρίες για παι­χνίδι πολύ λίγες, ενώ δεν περιλαμβάνονταν ούτε στο καθημερινό συσσίτιο, καθώς τα παιδιά δεν ήταν επισήμως καταγεγραμμένα ως τρόφι­μοι. Όπως προκύπτει από την εν λόγω έρευνα, αν κάτι μετρίαζε, ως ένα σημείο, το νοσηρό αυτό περιβάλλον, ήταν η προσπάθεια των κρατούμε­νων μητέρων να συμβιώσουν ομαδικά με τις συγκροτούμενες τους και να δώσουν στα παιδιά τους την αίσθηση ότι υπήρχαν κι άλλοι στους ο­ποίους θα μπορούσαν κάλλιστα να επενδύσουν για ασφάλεια, φροντίδα και αγάπη.

Αυτό θα αποδειχθεί πολλαπλώς χρήσιμο για όσα από τα παιδιά αυτό χρειαστεί να απο­μακρυνθούν αργότερα από τις βιολογικές τους μητέρες και αναγκαστούν να μεγαλώσουν είτε σε ανάδοχες οικογένειες (συνήθως συγγενών) είτε σε κάποια από τις δεκάδες «παιδουπόλεις» που θα οργανωθούν από το ελληνικό κράτος ανά την επικράτεια, υπό την εποπτεία της τότε βασίλισσας. Εκεί τα παιδιά μεγάλωναν με ημιστρατιωτικούς κανονισμούς, πουριτανική ηθική και δασκάλους που συνήθως ήταν αδιάφοροι ή και εχθρικοί. Παρ' όλα αυτά (με την εξαίρεση ο­ρισμένων παιδουπόλεων, όπως της Βέροιας, που χαρακτηρίζονται φρικτές), υπάρχουν αρκετές μαρτυρίες που δείχνουν ότι τα παιδιά αυτά, χάρη στον ανεξάρτητο χαρακτήρα τους, μπόρε­σαν να προσαρμοστούν στο νέο τους περιβάλλον, ενώ τα περισσότερα αντιμετώπισαν με ε­πιφύλαξη την εθνικόφρονα κατήχηση από τους δασκάλους τους.

Πιο οδυνηρή εμπειρία ήταν μάλλον η επα­νασύνδεση της μητέρας μετά παιδιά της, ακόμη και σε εκείνες τις περιπτώσεις που ο πατέρας δεν ήταν απών (είτε νεκρός είτε πολιτικός εξόρι­στος στο «Παραπέτασμα»). Υπήρχαν παιδιά που δυσκολεύονταν να αναγνωρίσουν τις γυναίκες αυτές ως μητέρες τους. «Η λέξη "μητέρα" δεν υ­πήρχε για τα παιδιά μου» αναφέρει χαρακτηρι­στικά μία από αυτές, ενώ ο γιος μιας άλλης πα­ραδέχεται ότι την αποκαλούσε στην αρχή «κομμουνίστρια».

Όσο κι αν όλα τα παραπάνω προδιαθέτουν ότι ο ενήλικας που ως παιδί έχει βιώσει τέτοιες οριακές καταστάσεις θα είναι ψυχικά τσακισμέ­νος, κοινωνικά και επαγγελματικά αποτυχημέ­νος, το βασικό συμπέρασμα από την παιδοψυχολογική αυτή έρευνα είναι μάλλον αισιόδοξο.

Σε γενικές γραμμές, τα παιδιά αυτά κατάφεραν να επιβιώσουν χωρίς να φέρουν τραύματα τέ­τοια που να τα καθιστούν δυσλειτουργικά στις σχέσεις τους ή στην εργασία τους. Μάλιστα, πολ­λές ήταν οι περιπτώσεις παιδιών που κατάφεραν να διακριθούν κοινωνικά και επαγγελματικά, όπως π.χ. ο Άρης, ο οποίος, παρ' ότι γεννήθηκε στη φυλακή από μια μητέρα που δεν ασχολή­θηκε ιδιαίτερα μαζί του και «κληρονόμησε» από εκείνα τα χρόνια πεπτικό έλκος και αγοραφοβία, κατόρθωσε να γίνει ένας πολύ καλός αθλητής, να μάθει στη συνέχεια μόνος του να ζωγραφίζει, να παντρευτεί και νά κάνει δύο παιδιά.

Ακόμη κι αν οι άνθρωποι αυτοί δεν μπόρεσαν να επου­λώσουν πλήρως τις πληγές τους, πέτυχαν, χάρη στη ζεστασιά που τους παρείχε η μικρή κοινό­τητα ενός απομονωμένου περιβάλλοντος με αξίες, να προχωρήσουν με αξιοπρέπεια και υπερηφάνεια σε όσα απρόοπτα τους επιφύλασσε η ζωή.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ (sotiropoutos@cpress.gr)

Πηγή:
FREESUNDAY/28.02.2010