ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Κάποτε στην Εκθεση

ΣΗΜΕΡΑ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΙ ΚΥΡΙΩΣ ΣΕ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΕΞΑΓΓΕΛΙΕΣ. ΓΙΑ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ, ΟΜΩΣ, Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΗΤΑΝ Η ΠΥΛΗ ΕΙΣΟΔΟΥ ΓΙΑ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ, ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΕΣ, ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΟΥ ΑΛΛΑΞΑΝ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ, ΕΝΩ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΑ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΗΣ ΣΤΡΩΘΗΚΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ «ΚΟΚΚΙΝΟ ΧΑΛΙ».

Ήταν το 1925 όταν ο Νικόλαος Γερμανός υπέβαλε αίτηση στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας για τη διοργάνωση μιας διε­θνούς έκθεσης στη Θεσσαλονίκη. Παρά το γεγο­νός ότι η πόλη ήταν ελεύθερη μόλις δωδεκάμισι χρόνια και η πολιτική ρευστότητα ήταν μεγάλη, η οργάνωση της πρώτης ΔΕΘ προχώρησε ταχύτα­τα και ξεπέρασε οικονομικά και πολιτικά εμπόδια μέσα σε 18 μήνες.

«Ερρίφθη η ιδέα χωρίς θόρυβον. Την ενεψύχωσαν ολίγοι εκλεκτοί. Την ενεκολπώθησαν άριστοι τινές άλλοι πολίται και ευθύς όλοι εις το έργο», ήταν τα λόγια του τότε γενικού διοικητή Μακεδονίας Αχιλλέα Καλευρά στα εγκαίνια της πρώτης ΔΕΘ τον Οκτώβριο του 1926. Από τότε η έκθεση δεν έπαψε ποτέ, εκτός από την περίοδο του Β' Πα­γκοσμίου Πολέμου, να δίνει τη νότα στο φθινό­πωρο της Θεσσαλονίκης. Συνδέθηκε με τεχνολο­γικά «θαύματα», πολιτικές συμφωνίες, κοσμικές δεξιώσεις και παρέλαση από σελέμπριτι, αλλά και με τη διοργάνωση μουσικών και κινηματογραφι­κών φεστιβάλ.

ΘΑΥΜΑΣΤΟΣ, ΚΑΙΝΟΥΡΙΟΣ ΚΟΣΜΟΣ

Ρίγη τρόμου προκαλούσαν στους επισκέπτες της 8ης ΔΕΘ (1933) οι «περιφρονητές του θανάτου», το διάσημο για την επο­χή ζευγάρι ακροβατών Ρίγκεν, οι οποίοι πηδούσαν από ύψη 18 και 35 μέτρων και εκτελούσαν το νούμερο της «μοτοσικλέτας του θανάτου». Τα ακροβατικά καθιερώθηκαν εκείνη τη χρονιά και κάθε έτος οι υπεύθυνοι της διοργάνωσης προσπαθούσαν να φέρνουν στην Έκθεση ολοένα και πιο «επικίνδυνα» και εντυ­πωσιακά νούμερα. Τα λούνα Παρκ από την Ιταλία και την Ουγ­γαρία αποτελούσαν πόλο έλξης για τις οικογένειες, ενώ το 1957 η τυχαία δημιουργία του καφέ φραπέ από τον Δημήτρη Βακόνδιο, υπάλληλο στο εκθεσιακό περίπτερο της εταιρείας Nestle στην Ελλάδα, έμελλε να συνδέσει, καλώς ή κακώς, τον παγωμένο στιγμιαίο καφέ με τη Θεσσαλονίκη.

Οι διοργανωτές της Έκθεσης προσπαθούσαν να εφεύρουν νέους τρόπους για να προσελκύσουν το κοινό. Έτσι το 1932 ορ­γανώθηκε το «λαϊκό λαχείο» προς 5 δραχμές ο κάθε λαχνός και κέρδη από 3.000 έως 5.000 δραχμές. Μια άλλη καινοτομία ήταν η καθιέρωση της «λαϊκής ημέρας» με εισιτήριο μόνο 5 δραχμές κάθε Τετάρτη. Ο αριθμός των επισκεπτών στην προπολεμική ΔΕΘ κυμαινόταν σε κάθε διοργάνωση από 180.000 έως 250.000.

Το 1930 η «Έκθεσις» ανοίγει τις πύλες της με παρατεταγμένους τσολιάδες (δεξιά).

Τη δεκαετία του 1940 ανεστάλη η λειτουργία της.

Και στην πρωτοποριακή για την εποχή της αφίσα της πρώτης μεταπολεμικής διοργάνωσης το πνεύμα του κερδώου Ερμή συνδέεται με τον Αγ. Δημήτριο (αριστερά).

Μετά το τέλος του πολέμου, η ευρύτερη συμμετοχή των ξένων χωρών άνοιξε για τους Θεσσαλονικείς και τους επισκέπτες της Έκθεσης ένα παράθυρο στον κόσμο. Και αυ­τό το παράθυρο «έβλεπε» σε πολλά τοπία. Το 1954 η Έκθεση γέμισε με ηλεκτρικές συσκευές από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Ωστόσο, οι εφημερίδες της επο­χής προειδοποιούσαν ότι τα προϊόντα «ορισμένων χω­ρών του ανατολικού μπλοκ» είχαν κατασκευαστεί με κλεμμένη τεχνολογία από τις δυτικές χώρες και τα εμπορεύματα μπορούσαν να κατασχεθούν.

Το 1955, πόλος έλξης για τους επισκέπτες ήταν η παρουσίαση της μπίρας Lager, ξανθής και μαύρης, για την οποία δόθηκε ειδική άδεια από το υπουργείο Εμπορίου, ενώ την επόμενη χρονιά το ενδιαφέρον του κόσμου στράφηκε στο αμερικανικό περίπτερο, το οποίο φιλοξενούσε έκθεση ατομικής ενέργειας και ένα κύκλωμα κλειστής τηλεόρασης. Το 1957 οι ΗΠΑ παρουσίασαν εφαρμογές της ηλιακής ενέργειας, ενώ η General Electric παρήγαγε με μια συσκευή ηλεκτρομα­γνητικά κύματα τα οποία μπορούσαν να σηκώσουν στον αέρα ένα δίσκο από αλουμίνιο, προκαλώντας δέος και θαυμασμό στους επισκέπτες. Η ΔΕΗ παρουσίασε αργότερα τους πρώτους «επιλογείς εντάσεως φωτός», τα ντίμερ, που σήμερα χρησιμο­ποιούνται ευρέως. Το 1960 παρουσιάστηκαν τα πρώτα πυρί­μαχα σκεύη, τα πυρέξ, ενώ στο περίπτερο του ΟΤΕ το ενδια­φέρον του κόσμου συγκέντρωσε το πρώτο φαξ με την ονομα­σία «τηλαυτόγραφον» και το πρώτο τηλέφωνο που μπορούσε να καλέσει στο εξωτερικό με αυτόματη κλήση, χωρίς την πα­ρεμβολή του κέντρου.

Οι ρώσοι κοσμοναύτες Μπελιάεφ και Λεόνοφ

έδωσαν το "παρών" στο σοβιετικό περίπτερο το 1965

Η κατάκτηση του διαστήματος δεν θα ήταν δυνατόν να μην κα­ταγραφεί από τη ΔΕΘ. Το 1960 το περίπτερο της ΕΣΣΔ φιλοξε­νούσε τρία ομοιώματα πυραύλων Σπούτνικ και το 1963 παρου­σιάστηκε από τις ΗΠΑ ο θαλαμίσκος με τον οποίο ο αστροναύ­της Γουόλτερ Σιρά πραγματοποίησε έξι περιφορές γύρω από τη Γη. Το 1965 η Έκθεση έκανε ρεκόρ εισιτηρίων. Την επισκέ­φτηκαν 1.623.488 άτομα και ήταν η χρονιά κατά την οποία φι­λοξενήθηκαν από την Έκθεση αμερικανοί και ρώσοι αστρο­ναύτες και η «Μις Υφήλιος» Κορίνα Τσοπέη. Το 1974 παρου­σιάστηκαν , στο περίπτερο της Γαλλίας συγκεκριμένα, τα πρώ­τα λάπτοπ, ενώ την ίδια χρονιά η ΔΕΗ σύστησε στο ελληνικό κοινό τη μέθοδο παραγωγής ενέργειας από τον ήλιο.

ΑΠΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΣΤΟ CD

Η διοργάνωση της ΔΕΘ ήταν μια ευκαιρία για πειραματισμούς με τις νέες τεχνολογίες και η τηλεόραση με όλα τα παρελκόμενά της δεν θα μπορούσε να λείπει.

Το 1960 στο περίπτερο της ΔΕΗ, εκεί που σήμερα βρίσκεται το Μακεδονικό Μουσείο Σύγ­χρονης Τέχνης, δημιουργήθηκε το πρώτο τηλεοπτικό στούντιο στην Ελλάδα. Η πρωτοβουλία της ΔΕΗ είχε βέβαια και επιχει­ρηματικό όφελος, αφού ήταν μία από τις εταιρείες που ήθελαν να αναλάβουν την οργάνωση της τηλεόρασης στη χώρα. Το πρόγραμμα βγήκε στον αέρα με παρουσιαστές τη Λίτσα Φωκίδου και τον Αλκή Στέα, ο οποίος μετέφερε στην οθόνη ένα τηλεφω­νικό παιχνίδι που έκανε στο ραδιόφωνο. Η ΔΕΗ τοποθέτησε 60 συσκευές τηλεόρασης στο χώρο της Έκθεσης για το κοινό και ο τότε πρωθυπουργός Κων­σταντίνος Καραμανλής εκφώνησε το πρώτο τηλεοπτικό μήνυμα. Το 1965 σε μια ταράτσα ενός περιπτέρου της ΔΕΘ στήθηκε το πρώτο στούντιο ιδιωτικής τηλεόρασης με την ονο­μασία «Τηλεόρασις Θεσσαλονίκης» από τον διαφημιστή Στέλιο Πανέτσο. Ο δημοσιο­γράφος Λευτέρης Κογκαλίδης είχε αναλάβει την παρουσίαση μιας ζωντανής εκπο­μπής και σ' εκείνη την ταράτσα κάλεσε την Παξινού και τον Μινωτή. Τηλεοπτι­κό στούντιο λειτούργησε και στον πύργο του ΟΤΕ το 1970 με διευθυντή τον δημοσιογράφο Κώστα Σισμάνη.

Στα επόμενα χρόνια ορ­γανώθηκε ραδιοφωνικός μαραθώνιος 18 ωρών με πολιτικούς, αστέρες του κινηματογράφου και καλλιτέχνες που επισκέπτονταν τα περίπτερα της Έκθεσης, ενώ στη ΔΕΘ του 1984 με­ταδόθηκε για πρώτη φορά μουσική από CD players.

ΤΑ ΦΛΑΣ ΑΣΤΡΑΦΤΟΥΝ

Η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης, ειδικά από το 1960 και με­τά, απασχόλησε τα μέσα και για τις κοσμικές εκδηλώσεις και δεξιώσεις που συγκέντρωναν την αφρόκρεμα της πόλης και όχι μόνο. Η καθιέρωση του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσ­σαλονίκης (Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου, όπως λε­γόταν τότε) το 1960 από τους επικεφαλής της Μακεδονικής Καλλιτεχνικής Εταιρείας «Τέχνη», Λίνο Πολίτη και Παύλο Ζάννα, σε συνδυασμό με τις πολυτελείς δεξιώσεις στις βίλες των οικογενειών Βελλίδη, Γεωργιάδη, Ζαρντινίδη, εκτόξευ­σαν την κοσμική ζωή της πόλης. Η Αλίκη Βουγιουκλάκη θα χορέψει με τον τότε δήμαρχο Θεσσαλονίκης, Παπαηλιάκη, στη δεξίωση για το 1 ο ΦΚΘ, ενώ λίγα χρόνια αργότερα η Ελέ­νη Ανουσάκη με ένα προκλητικό φόρεμα -και μάλλον για τη διαφημιστική προώθηση του Φεστιβάλ, σύμφωνα με τον δη­μοσιογράφο Λευτέρη Κογκαλίδη-θα βουτήξει στο σιντριβά­νι που υπήρχε τότε έξω από την Εταιρεία Μακεδονικών Σπου­δών και η φωτογραφία της θα γίνει πρωτοσέλιδο στις εφη­μερίδες.

Τα ξενοδοχεία «Ηλέκτρα» και «Μεντιτερανέ» φιλο­ξενούσαν τους περισσότερους επισκέπτες, οι οποίοι γευμάτιζαν στο θρυλικό εστιατόριο «Ολυμπος Νάουσα». Το ιστορικό μπιστρό «Ντορέ» στην περιοχή του Λευκού Πύργου συγκέντρωνε την αφρόκρεμα των καλλιτεχνών που επισκέ­πτονταν την πόλη. Στα τραπέζια του έχουν καθίσει ο Τάκης Κανελλόπουλος, ο Ντασσέν, η Μερκούρη, ο Φίνος.

Το 1962 το Φεστιβάλ Τραγουδιού διοργανώ­θηκε για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη και το 1964 έγινε κομμάτι της Έκθεσης, αυξάνοντας κατακόρυ­φα την επισκεψιμότητά της.

Πηγή:

"ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ" /19.9.2010

Οι βασικότεροι σταθμοί
στην ιστορία της Θεσσαλονίκης
 

Όταν ο βασιλιάς Κάσσανδρος της Μακεδονίας ίδρυε τη Θεσσαλονίκη το 315 π.Χ. στην περιοχή της αρχαίας ελληνικής κωμόπολης Θέρμη, επέλεξε να δώσει στην πόλη ένα όνομα σημαντικό για εκείνον, το όνομα της συζύγου του, ετεροθαλούς αδερφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Έτσι ξεκινούσε η ιστορία μιας πόλης που περισσότερα από 4.000 χρόνια προσελκύει τα διεθνή βλέμματα. Η Θεσσαλονίκη κερδίζει σύντομα τη φήμη της «Μητέρας όλης της Μακεδονίας» και ενδύεται τον μανδύα ενός κομβικού εμπορικού κέντρου με συνδέσεις προς όλους τους λιμένες της ανατολής, αναπτύσσοντας παράλληλα μια ξεχωριστή πολιτιστική ταυτότητα. Το 279 π.Χ. γίνεται πρωτεύουσα ρωμαϊκής επαρχίας, της επαρχίας της Μακεδονίας. Μια «ελεύθερη πόλη» κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής εποχής, συνδέεται με την ανατολή και τη δύση μέσω της Εγνατίας οδού, η οποία συμβάλλει καταλυτικά στην ανάπτυξη και την ευημερία της. Το 50 μ.Χ. ο Απόστολος Παύλος επισκέπτεται τη Θεσσαλονίκη και ιδρύει τη δεύτερη χριστιανική εκκλησία στην ευρωπαϊκή ήπειρο, που προετοίμασε και απέστειλε τις περίφημες επιστολές «προς Θεσσαλονικείς», οι οποίες θεωρούνται από τα πλέον σημαντικά κείμενα της χριστιανικής πίστης. Στο πλαίσιο της βυζαντινής αυτοκρατορίας η Θεσσαλονίκη αποκτά τον ρόλο του δεύτερου πόλου μετά την Κωνσταντινούπολη. Ο ρόλος της αυτός της κληροδοτεί έναν βυζαντινό χαρακτήρα, που διατηρείται ως σήμερα, αφού είναι η πόλη με τα περισσότερα βυζαντινά μνημεία από οποιαδήποτε άλλη. Οι καλλιτεχνικές, πνευματικές και θρησκευτικές της επιρροές επιδρούν καταλυτικά στους βαλκανικούς λαούς. Το κοινό κεφάλαιο της βυζαντινής αυτοκρατορίας, του λίκνου της χριστιανικής πίστης και του ελληνικού πολιτισμού, η Θεσσαλονίκη μετατρέπεται σε «μάτι της Ευρώπης και ιδιαίτερα της Ελλάδας». Το 1430 μ.Χ. καταλαμβάνεται από τους Τούρκους του Μουράτ Β’. Χιλιάδες Θεσσαλονικείς σφαγιάζονται ή οδηγούνται στα σκλαβοπάζαρα. Παρά την ένταση όμως του τούρκικου ζυγού η Θεσσαλονίκη καταφέρνει να διατηρήσει την ηθική και εθνική της δύναμη, που η πόλη είχε κληρονομήσει από τον ιστορικό της πολιτισμό. Μετά τους διωγμούς του Φερδινάνδου και της Ισαβέλλας στην Ισπανία χιλιάδες Εβραίοι καταφεύγουν στη Θεσσαλονίκη το 1492 και γίνονται φορείς οικονομικής και πολιτιστικής ανάπτυξης για την πόλη. Το 1912 η Θεσσαλονίκη ελευθερώνεται από τον ελληνικό στρατό, την ημέρα μάλιστα της εορτής του προστάτη της, Αγίου Δημητρίου, και σύντομα εισέρχεται σε μια νέα αναπτυξιακή τροχιά. Στο πέρασμα των χρόνων εξακολουθεί να δέχεται χτυπήματα, που όμως τη χαλυβδώνουν ακόμη περισσότερο. Το 1917 μεγάλη πυρκαγιά καταστρέφει το κέντρο της πόλης, αφήνοντας πίσω της ανυπολόγιστες ζημιές και χιλιάδες αστέγους. Μερικά χρόνια αργότερα, το 1925, ιδρύεται στην πόλη η Διεθνής Έκθεση και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, αμφότερα σύμβολα της αναπτυξιακής της πορείας. Το 1966 αναβιώνει στη Θεσσαλονίκη η γιορτή των Δημητρίων, ενώ το 1978 ένας ισχυρός σεισμός τη συγκλονίζει προκαλώντας καταστροφές. Σημαντικός σταθμός στην ιστορία της Θεσσαλονίκης αποτελεί το 1997 όταν ανακηρύσσεται πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης και καλείται να δώσει ένα δείγμα της πλούσιας πολιτιστικής της κληρονομιάς. Μια περιήγηση στην πόλη φανερώνει με την πρώτη ματιά το ιστορικό της παρελθόν. Το προπύργιο οχύρωμα με τους έξι πύργους του, όπου πρωταγωνιστεί ο Λευκός Πύργος, το σύμβολο της Θεσσαλονίκης, δίνει μια γεύση από την πλούσια ιστορία της. Η σύγχρονη Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη ανοιχτή και έτοιμη να ικανοποιήσει και τον πιο απαιτητικό επισκέπτη της. Μια πόλη, που πέρα από την ιστορική της ταυτότητα, παραμένει ζωντανή, προσαρμοσμένη στις σύγχρονες τάσεις, με τον παλμό να δίνεται από τους χιλιάδες νέους που φοιτούν στα δύο πανεπιστημιακά της ιδρύματα. Πηγή: http://www.tif.gr/index.php?name=News&file=article&sid=7

10 πράγματα...

πίσω από την ιστορία της Θεσσαλονίκης

της Ρούλας Γεωργακοπούλου

1 Ποια ήταν η αδερφή του Μεγαλέξανδρου;

Η Θεσσαλονίκη πήρε το όνομα της από τη γυναίκα του ιδρυτή της, βασιλιά Κάσσανδρου, ο οποίος, όπως πολύ καλά καταλάβατε, ήταν κουνιάδος του Μεγαλέξανδρου.

2 Ποιος έβαψε τον Λευκό Πύργο;

Το έμβλημα της πόλης λειτουργούσε ως φυλακή και ονομαζόταν «Πύργος του Αίματος» μέχρι τη μέρα που ο θανατοποινίτης Guelid, για να σκοτώσει την ώρα του, πήρε μια βούρτσα κι άρχισε να τον ασβεστώνει.

3 Πού περπάτησε η Ζωζώ Νταλμάς;

Στο σπίτι του Ατατούρκ, κοντά στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Οπως διηγήθηκε η ίδια, ο Ατατούρκ της έστρωσε κόκκινο χαλί, αυτή του χόρεψε γυμνή πάνω στο τραπέζι και μετά πέρασαν στην κρεβατοκάμαρα.

4 Ποια ήταν η Τερέζα Δαμαλα;

Σύμφωνα με τον Φρέντυ Γερμανό, ήταν η δεύτερη ελληνίδα καλλονή που χρημάτισε ερωμένη του Ατατούρκ στο σπίτι της Θεσσαλονίκης.

5 Σε ποια γλώσσα ήταν τα πρωτοσέλιδα ;

Σύμφωνα με τον Μοσκώφ, το 1912 εκδίδονται 16 εφημερίδες: δύο στα γαλλικά, πέντε στα ισπανοεβραϊκά, τέσσερις στα ελληνικά, τρεις στα τουρκικά, μία στα βουλγαρικά και μία στα ρουμανικά.

6 Τι είδε η χανούμισσα;

Οι μουσουλμάνες τριγύριζαν με τον φερετζέ τους και η μόνη τους κοινωνική διέξοδος ήταν το χαμάμ.

7 Τι είδε η Εβραιοπούλα;

Σύμφωνα με τον Μοσκωφ, οι Εβραιοπούλες είχαν τον περισσότερο ελεύθερο χρόνο από τις γυναίκες της πόλης, καθώς συνήθιζαν να μαγειρεύουν μία φορά την εβδομάδα επτά διαφορετικά φαγητά.

8 Ποιος ξύνει τα νύχια του;

Ο ακονιστής μαχαιριών και ψαλιδιών ήταν από τα κλασικότερα επαγγέλματα των Τσιγγάνων και των Αρβανιτών της Θεσσαλονίκης.

9 Ποιος είναι αυτός με τη γενειάδα;

Ο Βαφόπουλος περιγράφει τους τυπικούε εβραίους ψιλικατζήδες ως εξής: «Γέροι τις περισσότερες φορές, με αχτένιστες πατριαρχικές γενειάδες, φορούσαν ένα λερό φέσι κι ήσαν ντυμένοι με αντερί και μια μακριά ποδόσυρτη ποδιά από αλατζά ή παρδαλό τσίτι»

.10 Και γιατί φοράει φούστα;

Το 1915 η άφιξη στη Θεσσαλονίκη των συμμαχικών δυνάμεων προκάλεσε έκπληξη στους κατοίκους. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον συγκέντρωναν οι καλοξυρισμένοι Εγγλέζοι που τραγουδούσαν το «Tipperary», οι Ινδοί με το τουρμπάνι και κυρίωw οι Σκωτσέζοι με την κοντή πλισέ φουστίτσα τους.

Πηγή:

"ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΣ" /19.9.2010