Κ. Γιαννόπουλος, πρόεδρος στο «Χαμόγελο του Παιδιού»

Είναι συχνή η κακοποίηση παιδιών στην οικογένεια

Κ. Γιαννόπουλος, πρόεδρος στο «Χαμόγελο του Παιδιού»
Στη διαστροφή δεν υπάρχουν κοινωνικά όρια και πολίτες υπεράνω υποψίας

Δευτέρα ξημερώματα, 23 Αυγούστου. Επιστρέφοντας με ταξί στις τρεις το πρωί απ’ το αεροδρόμιο, παρά την κούραση και τη νύστα, το βλέμμα πέφτει στην ηλεκτρονική πινακίδα, πάνω από την Αττική Οδό: ένα εντεκάχρονο κορίτσι από το Ελαιοχώρι Αρκαδίας αγνοείται. Κάθε φορά που διαβάζω τέτοιο ηλεκτρονικό μήνυμα ή αφίσες με φωτογραφίες εξαφανισμένων παιδιών στο μετρό, η σκέψη είναι πάντα ίδια: τι να έχουν απογίνει; Στην προκειμένη περίπτωση, το ερώτημά μου απαντήθηκε την Τρίτη το πρωί, διαβάζοντας εφημερίδες: η Ρένι, το κοριτσάκι από τη Βουλγαρία, βρέθηκε κακοποιημένο και πνιγμένο μέσα σ’ ένα πηγάδι. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Και θλιβερά.

Οπως μού είπαν φίλοι, ανάλογα μηνύματα σχετικά με τη Ρένι διέτρεχαν την Κυριακή το απόγευμα, 22 Αυγούστου, όλη την Εθνική Οδό Αθηνών-Λαμίας, ενώ και τη Δευτέρα το πρωί, στο μετρό γίνονταν ακόμα ανακοινώσεις. Κάποιος ταξιδιώτης που είδε σχετική ανακοίνωση στο αεροδρόμιο και αυτός, τηλεφώνησε στο «Χαμόγελο του Παιδιού» και είπε ότι είχε δει ένα κοριτσάκι σαν αυτό της φωτογραφίας κάπου στην Ελευσίνα. «Φυσικά, δεν ήταν το κορίτσι που ψάχναμε», μου είπε ο Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος του «Χαμόγελου του Παιδιού», δίχως βέβαια κανένα χαμόγελο στα χείλη του. Ολες αυτές οι ανακοινώσεις και τα ηλεκτρονικά μηνύματα ήταν αποτέλεσμα του Αmber Αlert Hellas, υπηρεσίας του Συλλόγου «Το Χαμόγελο του Παιδιού».

Κρίσιμες οι πρώτες ώρες

Η κινητοποίηση ήταν άμεση λοιπόν, πλην όμως, δεν έφερε αποτέλεσμα. «Ειδοποιηθήκαμε την Κυριακή το απόγευμα, ενώ το κορίτσι αγνοείτο από τα ξημερώματα της ίδιας ημέρας. Χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Εμείς, και εγώ προσωπικά, βρεθήκαμε από τη στιγμή που ενημερωθήκαμε από το ευρύτερο οικογενειακό περιβάλλον της κοπέλας, την Κυριακή το απόγευμα -οπότε και έπεσε “συναγερμός” στις τάξεις του Χαμόγελου- στο χωριό, με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς. Προσπαθήσαμε να βοηθήσουμε, αλλά ποτέ δεν μπαίνουμε σε διαδικασίες που αφορούν την Αστυνομία. Δυστυχώς, όμως, ήταν πολύ αργά. Εχουμε εκπαιδευθεί από Αμερικανούς και Βέλγους, όπως τον Αλέν Ρεμί, ο οποίος αμέσως μετά την υπόθεση Ντιτρού ξεκίνησε μια ομάδα έρευνας εξαφανισμένων παιδιών. Σε κάθε χώρα που έχουν συσταθεί τέτοιες ομάδες και σύλλογοι, έχει προϋπάρξει κάποιο τραγικό γεγονός, όπως τα θύματα του Ντιτρού. Η εκπαίδευση λέει ότι οι πρώτες τρεις ώρες είναι κρίσιμες. Επίσης, αυτός που έχει κάνει κακό σε ένα παιδί είναι σχεδόν πάντα ένας από αυτούς που πρωτοστατούν στις έρευνες - όπως στην περίπτωση του Ελαιοχωρίου. Αυτό είναι κομμάτι του βασικού δεκαλόγου της εκπαίδευσης που λάβαμε, αλλά αυτά δεν τα γνωρίζουν οι ντόπιοι ή οι τοπικοί φορείς. Βλέπετε, με το Αmber Αlert πληροφορούμε και ενημερώνουμε τον κόσμο για το τι έχει συμβεί, του δίνουμε κάποια βασικά στοιχεία ώστε αν δει ή ακούσει κάτι να ειδοποιήσει ή εμάς ή την Αστυνομία. Το Αmber Αlert όμως είναι απλώς ένα εργαλείο, δεν είναι τρόπος έρευνας. Βέβαια, χάρη σε αυτό έχουν βρεθεί παιδάκια χαμένα, όπως ένα παιδί με προβλήματα επικοινωνίας που αγνοείτο και χάρη στο Αmber Αlert, βρέθηκε στη Νέα Μάκρη».

Λάθος αντίληψη

Ο Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος, πρόεδρος του Δ.Σ. του «Χαμόγελου», προτιμά να μην περνάει πολλές ώρες στο γραφείο. «Είμαι πιο πολύ επιχειρησιακός, όσο μπορώ», μας είπε, γι’ αυτό και την ημέρα που τον επισκεφθήκαμε στο γραφείο του, λίγα εικοσιτετράωρα από την ανακάλυψη της σορού της Ρένι, έδειχνε ακόμα φορτισμένος συναισθηματικά. «Το μόνο θετικό», υπογράμμισε, «είναι ότι ο δράστης βρέθηκε. Είναι θετικό, διότι αυτός ο άνθρωπος δεν κυκλοφορεί πια ανάμεσά μας. Και είναι θετικό διότι δεν θα κυκλοφορούν πια φήμες στο χωριό γύρω από το ποιος είναι. Ηδη, μου έλεγαν, αν μαθευτεί αυτό τι θα πει ο κόσμος για το χωριό μας. Τους είπα να σταματήσουν να έχουν αυτή την αντίληψη, ότι τέτοιες αντιλήψεις είναι που στιγματίζουν κοινότητες και χωριά που συγκαλύπτουν θηριωδίες, ότι αν βγουν μπροστά και αποκαλύψουν τους όποιους δράστες, αυτό θα εκτιμηθεί απ’ όλους».

Οταν του τηλεφωνήσαμε πάντως για να μας μιλήσει, ορμώμενοι από το συγκεκριμένο γεγονός, ο κ. Γιαννόπουλος αμέσως τόνισε: «Η περίπτωση της Ρένι πήρε δημοσιότητα, ξέρετε όμως πόσα άλλα παρόμοια περιστατικά έχουν συμβεί; Πριν από ένα μήνα, περίπου, στην πλατεία Αττικής, ένα αγοράκι από το Αφγανιστάν βιάστηκε και ξυλοκοπήθηκε από κάποιον που, όπως είπε μετά, μιλούσε ελληνικά». Τουλάχιστον, το Αφγανάκι το έσωσαν οι φωνές που έβαλε - η τραγική Ρένι φώναζε μέσα στις ερημιές, δεν είχε καμία τύχη. «Σπεύσαμε επί τόπου στην πλατεία Αττικής με κινητό ιατρείο, πήγαμε το παιδί στο νοσοκομείο σε κακή κατάσταση όπου επιβεβαιώθηκε ο βιασμός. Και μην ακούσω, “αυτό ήταν Αφγανάκι”. Το θέμα δεν είναι τι παιδί κακοποιήθηκε αλλά ότι ένα παιδί κακοποιήθηκε. Αύριο μπορεί να είναι το δικό μας παιδί. Σημειωτέον, ο δράστης κυκλοφορεί ακόμα ελεύθερος».

Ηταν όνειρο του 10χρονου γιου μου Ανδρέα

Πώς ξεκίνησε το «Χαμόγελο του Παιδιού»; «Ηταν το όνειρο του γιου μου Ανδρέα», μας πληροφορεί ο Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος. Ηταν το 1995, ο Ανδρέας ήταν μόλις δέκα χρόνων όταν διαγνώστηκε με όγκο στον εγκέφαλο. «Ταλαιπωρήθηκε γύρω στους δέκα μήνες. Επειδή ήξερε ότι δεν θα προλάβει να κάνει πράγματα, ήθελε να αφήσει κάτι πίσω του. Η ονομασία “χαμόγελο του παιδιού” δική του είναι».

Στις 22 Δεκεμβρίου εκείνης της χρονιάς, ο Ανδρέας πέθανε, πολύ σύντομα όμως ιδρύθηκε το «Χαμόγελο του Παιδιού». Από τότε κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι, και σήμερα ο Σύλλογος, χάρη στην προσφορά των εθελοντών αλλά και των εργαζομένων, χάρη στις χορηγίες και τις δωρεές πολλών ανωνύμων, έχει αναπτυχθεί και έχει εξακτινώσει τις δραστηριότητές του σε πολλούς τομείς. Μεταξύ των δράσεών του περιλαμβάνονται: η Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056 (επιτόπια παρέμβαση σε περιστατικά παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο, με τις κινητές μονάδες του Οργανισμού), τα δέκα Σπίτια για τα Παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο, η Ενιαία Ευρωπαϊκή Τηλεφωνική Γραμμή για Εξαφανισμένα Παιδιά 116000, η Amber Alert Hellas (με τη συνεργασία 55 φορέων, κρατικών και ιδιωτικών), η στήριξη παιδιών με σοβαρά προβλήματα διαβίωσης σε όλη την Ελλάδα, η στήριξη παιδιών με σοβαρά προβλήματα υγείας κ.ά. Ο βασικός στόχος όμως είναι πάντα ένας: η φροντίδα των παιδιών.

«Θα ήθελα να τονίσω», επισημαίνει ο Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος, «ότι αρχικά τα Σπίτια λέγονταν “Σπίτια Φιλοξενίας”. Σήμερα λέγονται απλώς “σπίτια” διότι έτσι τα λένε τα παιδιά που διαμένουν εκεί. Διότι δεν τα κρατάμε εκεί προσωρινά, αλλά μέχρι να βρεθεί ουσιαστική λύση στο πρόβλημά τους - και συχνά λύση δεν βρίσκεται. Συνεπώς, αυτό είναι το μόνιμο σπίτι τους».

Ο Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος σχολιάζει ότι «στην ουσία, ό,τι κάνω το κάνω από “ιδιοτέλεια”, χάρη στον Ανδρέα. Εχουμε όμως πολλούς εθελοντές που δεν είχαν κάποιο προσωπικό δράμα όπως εγώ, και που συμμετέχουν σε αυτή την προσπάθεια επειδή το θέλουν. Σε αυτούς βγάζω το καπέλο. Οταν ξεκίνησε αυτή η ιστορία, είχα στήσει δύο εταιρείες πληροφορικής. Τις διέλυσα. Κέρδισα όμως πολλά: το όνομα του Ανδρέα παραμένει ζωντανό και εγώ έμαθα πράγματα που αγνοούσα: όπως το ότι και στην Ελλάδα υπάρχουν παιδιά που πεινάνε, όπως και στην Αφρική. Τα αγνοούσα όλα αυτά, τα έζησα όμως, τα είδα, χάρη στο “Χαμόγελο”».

Στο «Χαμόγελο» έχουμε δεχθεί ύβρεις, ακόμη και απειλές

Ποιες είναι οι άμεσες ενέργειες των ανθρώπων του «Χαμόγελου», όσον αφορά τις καταγγελίες; «Αν διαπιστώσετε ότι ο γείτονας κακομεταχειρίζεται το παιδί του, τηλεφωνείτε στο 1056, εμείς ετοιμάζουμε μια καταγγελία και την αποστέλλουμε άμεσα στον εισαγγελέα. Από ’κει και πέρα, αναλαμβάνει η πολιτεία, τα σχετικά με την έρευνα της υπόθεσης. Εμείς δεν έχουμε το δικαίωμα να εμπλακούμε σε αυτές τις διαδικασίες. Ωστόσο, υποστηρίζουμε την προσπάθεια των αρχών με ψυχολογική και άλλη στήριξη. Ευτυχώς, χάρη στις χορηγίες, έχουμε νοικοκυρέψει το “Χαμόγελο”. Ο Δήμος Αμαρουσίου μας προσέφερε τα νέα μας γραφεία, διαθέτουμε ασθενοφόρα, τα οποία όμως είναι ενταγμένα στο ΕΚΑΒ, και τα οικονομικά μας στοιχεία ελέγχονται από το σώμα ορκωτών ελεγκτών Price Waterhouse Coopers. Κι όμως, όταν στην Ελλάδα κάνεις νοικοκυριό, το πληρώνεις άσχημα. Διότι θεωρείσαι “πλούσιος”. Εχουμε δεχθεί ύβρεις, ακόμα και απειλές», λέει ο Κων. Γιαννόπουλος.

Πολλά έχουν βελτιωθεί, πολλά όμως παραμένουν και στάσιμα. «Δυστυχώς, γίνονται οι καταγγελίες, οι αρχές διαπιστώνουν το όποιο πρόβλημα αλλά μας λένε ότι αδυνατούν να παρέμβουν. Εκκρεμεί μια σημαντική σύσκεψη με την ηγεσία της Αστυνομίας και το αρμόδιο υπουργείο, το οποίο οφείλω να πω έχει δείξει καλή διάθεση να αλλάξουν κάποια πράγματα, ώστε να δημιουργηθεί ειδική συντονιστική ομάδα εκπαιδευμένων ανθρώπων οι οποίοι θα αναλάβουν και την ενημέρωση τοπικών φορέων. Διότι το μεγάλο πρόβλημα είναι εκεί, το είδαμε και στο Ελαιοχώρι. Επειτα, επικρατούν ακόμα περίεργες αντιλήψεις. Ερχονται κοινωνικοί λειτουργοί και μας λένε ότι “κάνουμε τις λάθος καταγγελίες” επειδή κατά καιρούς καταγγέλλουμε πανεπιστημιακούς δασκάλους, δικαστές, πολίτες υπεράνω υποψίας, δηλαδή. Μα αφού συμβαίνουν αυτά τα πράγματα. Η διαστροφή δεν γνωρίζει κοινωνικά όρια και συχνότατα η κακοποίηση των παιδιών συμβαίνει μέσα στην οικογένεια. Μια τέτοια περίπτωση αποκαλύφθηκε τελικά, παρά τις δικές μας καταγγελίες, μόνον όταν η μητέρα εθεάθη να συμπεριφέρεται βάναυσα στο παιδί της σε δημόσιο χώρο. Πριν από λίγα χρόνια, είχαμε κάνει τέσσερις καταγγελίες για κακοποίηση ενδοοικογενειακή, αγνοήθηκαν και το παιδί βρέθηκε σκοτωμένο. Αυτή τη στιγμή έχουμε καταγγελίες για παιδιά των οποίων η ζωή κινδυνεύει. Διαπιστώνεται το πρόβλημα, αλλά δεν βρίσκονται λύσεις. Μας το λένε από τις υπηρεσίες. Δεν υπάρχει και διάθεση να βρεθούν λύσεις, να γίνουν υποδομές, δομές και διαδικασίες. Δεν θέλω να ξανακούσω τη φράση “μα σε τι μας χρειάζεται η Πυροσβεστική;” από αρμόδιους φορείς όταν έχουμε περιπτώσεις εξαφανισμένων παιδιών».

Σύμφωνα με τον Κων. Γιαννόπουλο, «οι άνθρωποι που απαντούν στις καταγγελίες που μας γίνονται τηλεφωνικά, είναι άνθρωποι εκπαιδευμένοι. Προηγείται πάντα ένα χρονικό διάστημα ειδικής εκπαίδευσης και είναι ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, μόνον. Απασχολούμε μεγάλο αριθμό επιστημόνων, μεγάλο ειδικά για τα ελληνικά δεδομένα, εργαζομένους, πέρα από τους εθελοντές. Ευτυχώς, πάντως, στην προσπάθειά μας τα τελευταία χρόνια βοηθάνε πολύ και τα ΜΜΕ, αν και προ της υπόθεσης Αλεξ της Βέροιας ήταν εξαιρετικά δύσκολο να πείσεις ένα σταθμό να συμπεριλάβει στο δελτίο ειδήσεων ανακοίνωση εξαφανισμένου παιδιού. Η ευαισθησία στη χώρα μας πάνω στο ζήτημα των εξαφανισμένων, κακοποιημένων παιδιών προέκυψε μετά την τραγωδία του μικρού Αλεξ».

Για τον Κωνσταντίνο Γιαννόπουλο, «όλα αυτά που λέμε δεν είναι για να κάνουμε περιγραφή του προβλήματος, αλλά για να αποφύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις στο μέλλον. Ακούστηκε, αλλά δεν το έχω τεκμηριώσει, ότι ο δολοφόνος της Ρένι στο Ελαιοχώρι είχε κατηγορηθεί στην Αλβανία για κακοποίηση παιδιών. Στην Ελλάδα, δεν πρέπει να γνωρίζουμε αν ένας άνθρωπος έχει τέτοιο παρελθόν; Προστατεύουμε τον δράστη και όχι το παιδί τελικά».

Αραγε, η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει το «Χαμόγελο του Παιδιού»; «Το «Χαμόγελο» πρέπει να επιβιώσει. Εχει 400.000 - 500.000 ευρώ έξοδα τον μήνα. Εχουμε χορηγίες από εταιρείες και ιδιώτες. Μας λένε τώρα κάποιοι, “αν δείτε ότι δεν μπορούμε άλλο να σας ενισχύσουμε, θα σημαίνει ότι είμαστε στο τελικό στάδιο της χρεοκοπίας”. Ετσι, ναι, η οικονομική κρίση μπορεί να επηρεάσει κι εμάς. Η μεγάλη μου χαρά όμως είναι ότι κάποια από τα παιδιά που βοηθήσαμε κάποτε, σπούδασαν, προχώρησαν, όπως και εθελοντές που ήρθαν κοντά μας σε νεαρή ηλικία, συνεχίζουν το έργο τους. Και το έργο αυτό είναι αποτέλεσμα υπέρβασης εκ μέρους τους».

Oι σταθμοί του

1995
9 Νοεμβρίου: ο 10χρονος Ανδρέας Γιαννόπουλος εκφράζει στο ημερολόγιό του την επιθυμία του να δημιουργηθεί το «Χαμόγελο του Παιδιού».
22 Δεκεμβρίου: ο Ανδρέας χάνει τη μάχη με τη ζωή. Ομως το «Χαμόγελο του Παιδιού«» ιδρύεται λίγο μετά, με πρώτη έδρα στην οδό Στουρνάρη.

1996
Δημιουργία της πρώτης Τράπεζας Ειδών στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη για παιδιά με προβλήματα διαβίωσης.

1997
Ιδρυση της τηλεφωνικής γραμμής SOS 1056. Την ίδια χρονιά, ο Σύλλογος αποκτά την πρώτη ιατρική κινητή μονάδα εντατικής θεραπείας.

1998
Το «Χαμόγελο» γίνεται αποδέκτης καταγγελιών που αφορούν σε εξαφανίσεις ανηλίκων και δημιουργεί το γραφείο για το Χαμένο Παιδί.

1999
Ο Σύλλογος συγκεντρώνει 80 τόνους με ιατροφαρμακευτικό υλικό, τρόφιμα, είδη υγιεινής και ιματισμό με προορισμό την εμπόλεμη Γιουγκοσλαβία.

2000
Αποκάλυψη κυκλώματος βιντεοκασετών παιδοφιλικού περιεχομένου από φοιτητή Νομικής, ενεργό εθελοντή του Συλλόγου.

2004
Ο Σύλλογος συνεργάζεται με τη Scotland Yard για την ψηφιακή επεξεργασία φωτογραφιών εξαφανισμένων παιδιών στην Ελλάδα.

2006
Εφαρμογή του Amber Alert για πρώτη φορά στην Ελλάδα από το «Χαμόγελο του Παιδιού». Ο Σύλλογος αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία για τα Εξαφανισμένα και Σεξουαλικά Κακοποιημένα Παιδιά ως Εθνικό Κέντρο για την Αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων.

Η συνάντηση

Κάτι η συναισθηματική φόρτιση από τη νωπή ακόμα τραγική υπόθεση του Ελαιοχωρίου, κάτι ο φόρτος εργασίας, η συνάντηση με τον πρόεδρο του «Χαμόγελου του Παιδιού» και η συζήτηση που ακολούθησε, περιορίστηκε στα γραφεία του Συλλόγου, στο Μαρούσι. Ωστόσο, όταν πέρασε η ώρα προσφέρθηκαν από τον Σύλλογο πίτσες και αναψυκτικά.

Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνάντησής μας, ο κ. Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος επέμεινε ότι η ουσία της συνομιλίας μας δεν είναι η προσωπική του πορεία, αλλά το βιογραφικό και η συλλογική δράση που γίνεται αυτά τα δεκαπέντε χρόνια μέσα από το «Χαμόγελο του Παιδιού».

Του Ηλια Μαγκλινη

Πηγή:

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_29/08/2010_413049