ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ ΤΟΥ ΙΣΘΜΟΥ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ.

Σαν σήμερα πριν 131 χρόνια έγινε η διάνοιξη του Ισθμού της Κορίνθου, ένα έργο μεγαλόπνοο και από χιλιάδες χρόνια  όνειρο γενιών Ελλήνων.

Με την ευκαιρία λοιπόν αυτή αλλά και με την έναρξη της συζήτησης για τις γερμανικές αποζημιώσεις, θα αναφερθούμε σήμερα τόσο στο ιστορικό της διάνοιξης του Ισθμού όσο και για την καταστροφή του το 1944 κατά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων κατοχής από την Ελλάδα.

Το ιστορικό της διώρυξης του Ισθμού Κορίνθου

Ο Ισθμός αποτελεί το κατεξοχήν στρατηγικό σημείο του ελλαδικού χώρου κι ένα από τα σημαντικότερα της Ανατολικής Μεσογείου. Η διάνοιξή του αποτέλεσε από την αρχαιότητα μείζον θέμα, καθώς η δημιουργία της διώρυγας θα έλυνε πολλά προβλήματα και θα διευκόλυνε τη ναυσιπλοΐα και το εμπόριο. 

 Έτσι, πρώτος συνέλαβε το έργο της διάνοιξης του Ισθμού ο τύραννος της Κορίνθου Περίανδρος, περί το 602 π.Χ., ο οποίος τελικά αρκέστηκε στη δημιουργία της διόλκου. Εν συνεχεία ο Δημήτριος ο Πολιορκητής, ο Ιούλιος Καίσαρ, ο Καλιγούλας και ο Νέρων διαδοχικά μελέτησαν και επιχείρησαν τη διάνοιξη, όμως χωρίς επιτυχία. Μάλιστα ο τελευταίος, κατά το 67 μ.Χ., άρχισε εργασίες εκσκαφής χρησιμοποιώντας χιλιάδες εργάτες και προχωρώντας σε μήκος 3.300 μέτρων. Ο Ηρώδης ο Αττικός, οι Βυζαντινοί στη συνέχεια και οι Ενετοί τέλος ήταν οι "διάδοχοι" του Νέρωνα στο όραμα της διάνοιξης του Ισθμού, αλλά εγκατέλειψαν την προσπάθεια για διάφορους λόγους. 

Τελικώς, μετά την Τουρκοκρατία το νεοσύστατο ελληνικό κράτος εξέτασε σοβαρά την περίπτωση της διάνοιξης και πάλι. Το 1852 ο Λ. Λυγούνης, ο οποίος είχε διατελέσει διευθυντής των έργων του Νείλου, επεξεργάστηκε σχέδιο τομής του Ισθμού και κατέθεσε την πρότασή του στην Ελληνική Κυβέρνηση, ενώ δέκα χρόνια αργότερα ο Γάλλος μηχανικός Grimant De Caux κατέθεσε τις δικές του προτάσεις στην ελληνική βουλή. Αμφότερες όμως, κρίθηκαν από το ελληνικό κράτος ανεδαφικές. Όταν, όμως, το 1869 πραγματοποιήθηκε η διάνοιξη της Διώρυγας του Σουέζ, η τότε Κυβέρνηση του Θρ. Ζαΐμη έλαβε -επιτέλους- την απόφαση τομής του Ισθμού κι ένα χρόνο αργότερα υπέγραψε σχετική σύμβαση με Γάλλους μηχανικούς, η οποία όμως ατόνησε και έτσι το 1881 το έργο κατακυρώθηκε στον στρατηγό Στέφανο Τυρρ μαζί με το προνόμιο εκμετάλλευσης της γέφυρας για 99 χρόνια.

Οι εργασίες άρχισαν στις 23-4/5-5 του επομένου έτους με μεγάλη επισημότητα, παρόντος του βασιλιά και της βασιλικής οικογένειας, ενώ προκρίθηκε ως οικονομικότερη και σωστότερη η χάραξη που είχε εφαρμόσει ο Νέρων με συνολικό μήκος 6.300 μέτρα. Στις 25-7/7-8 του 1893 -κι αφού το έργο είχε αναλάβει πια η ελληνική εταιρεία με την επωνυμία "Εταιρεία της διώρυγος της Κορίνθου" υπό τον Α. Συγγρό- εν τω μέσω κανονιοβολισμών η Βασίλισσα Όλγα έκοψε με χρυσό ψαλίδι την κορδέλα των εγκαινίων της Διώρυγος, ενώ το πρώτο πλοίο τη διέπλεε επισήμως. Η Διώρυγα, για τη δημιουργία της οποίας είχαν χρησιμοποιηθεί 2.500 εργάτες και τα τελειότερα μηχανήματα της εποχής, ήταν συνολικού μήκους 6.343 μέτρων, πλάτους στην επιφάνεια της θάλασσας 24,6 μέτρων και στο βυθό της 21,3 με ωφέλιμο βάθος 7,5 έως 8 μέτρα και είχαν εξορυχθεί 12 εκατομμύρια κυβικά μέτρα χωμάτων για την κατασκευή της, ενώ σε όλο το μήκος της είχαν κατασκευαστεί κρηπιδότοιχοι μέχρι ύψους 2 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Η "Εταιρεία της Διώρυγος της Κορίνθου" εκμεταλλεύτηκε τη Διώρυγα μέχρι το 1906, οπότε την ανέλαβε η Εθνική Τράπεζα μέσω της "Νέας Ανωνύμου Εταιρείας της Διώρυγος της Κορίνθου". Τέλος, από την 1η Νοεμβρίου του 1980 η εκμετάλλευση της Διώρυγας περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο το οποίο με το Ν. 1067/80 συνέστησε την "Ανώνυμο Εταιρεία Διώρυγος Κορίνθου" η οποία εκμεταλλεύεται μέχρι σήμερα τη Διώρυγα.

Στα 107 χρόνια της λειτουργίας της η Διώρυγα έχει κατά καιρούς κλείσει, κυρίως λόγω των καταπτώσεων των πρανών της, εξαιτίας της ιδιόμορφης γεωλογικής σύστασης της περιοχής. Έτσι μέχρι το 1940 παρέμεινε κλειστή συνολικά 4 χρόνια λόγω καταπτώσεων -με αποκορύφωμα το 1923 (2 χρόνια). Το 1944 κατά την αποχώρησή τους οι Γερμανοί προκάλεσαν την πτώση 60.000 κυβικών μέτρων χωμάτων και οι εργασίες εκφράξεως κράτησαν 5 χρόνια. 

 

 Η ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΤΟΥ ΙΣΘΜΟΥ

ΣΥΓΚΛΟΝΙΣΤΙΚΟ  ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΟΔΙΚΗΣ ΓΕΦΥΡΑΣ 

ΤΟΥ ΙΣΘΜΟΥ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ

 

Η ταινία αρχίζει με σκηνές κινηματογραφημένες από το Γερμανικό Στρατό Κατοχής. Λίγο πριν από την αποχώρησή τους από την ΕΛΛΑΔΑ οι γερμανικές δυνάμεις καταστρέφουν τις υποδομές του συγκοινωνιακού δικτύου στον ΙΣΘΜΟ της ΚΟΡΙΝΘΟΥ (1-10/10/1944) και "αποθανατίζουν" σαδιστικά την κτηνωδία τους. Λίγες ημέρες μετά υψώθηκε εκ νέου στην Ακρόπολη των Αθηνών η ελληνική σημαία . Πυροδοτώντας τα εκρηκτικά οι ΓΕΡΜΑΝΟΙ ανατινάζουν τη σιδηροδρομική γέφυρα και ρίχνουν βαγόνια τρένου στη διώρυγα για να τη φράξουν. Στη συνέχεια, ανατινάζουν με μεγάλη έκρηξη την οδική γέφυρα που είχε κατασκευαστεί από τους Ιταλούς και ολοκληρώνουν την καταστροφή πυροδοτώντας εκρήξεις στο βυθό του προλιμένα.

Τον ΑΠΡΙΛΙΟ του 1947 η Σχολή Μηχανικού του Ελληνικού Στρατού αναλαμβάνει την ανακατασκευή της οδικής γέφυρας με υλικό τύπου Μπέλεϋ, που αποτελεί δωρεά της ΟΥΝΡΑ (UNRRA - United Nations Relief and Rehabilitation Agency) . Η προετοιμασία για την εγκατάσταση της γέφυρας αρχίζει με την επιλογή και τη χάραξη της θέσης της και συνεχίζεται με την εκσκαφή του χώρου για την τοποθέτηση των κυλίστρων καθέλκυσης, ενώ παράλληλα κατασκευάζονται από μπετόν τα βάθρα όπου θα στηριχθεί η γέφυρα στις δύο όχθες. Όλα είναι έτοιμα για να αρχίσει η κυρίως κατασκευή της γέφυρας.

Η αφήγηση γίνεται από τον Κών/νο Σταυρόπουλο αλησμόνητο επί δεκαετίες (με τη χαρακτηριστική φωνή) εκφωνητή του Ελληνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας. Είναι ο ίδιος που είχε διαβάσει και το συγκλονιστικό τελευταίο ραδιοφωνικό διάγγελμα πριν από την κατάληψη της Αθήνας από τους Γερμανούς. («Ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών ύστερα από λίγο δεν θα είναι ελληνικός. Θα είναι γερμανικός και θα μεταδίδει ψέματα. Έλληνες, μη τον ακούτε. Ο πόλεμος συνεχίζεται και θα συνεχισθεί μέχρι της τελικής μας νίκης. Ζήτω το Έθνος των Ελλήνων».)

http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=0000032058

(Το υλικό αυτό τεκμηριώθηκε από το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο)

Στη Διώρυγα λειτουργούν σήμερα δύο βυθιζόμενες γέφυρες. Μία στην Ποσειδωνία και μία στην Ισθμία που εξυπηρετούν την επικοινωνία μεταξύ Στερεάς και Πελοποννήσου, ενώ κάθε χρόνο το πιο διάσημο κανάλι του ελλαδικού χώρου διαπλέεται από 15.000 περίπου πλοία, 50 τουλάχιστον διαφορετικών εθνικοτήτων, αποτελώντας αυτή τη στιγμή τον αδιαμφισβήτητο θαλασσινό "ομφάλιο λώρο" μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Μεσογείου.

 Πηγές :

ert-archives

http://www.korinthia.net/history-isthmos.htm