Τ. Κατσιμάρδος : Ευρωπαϊκή δισημία

Ας αφήσουμε τα πολλά και περίτεχνα προεκλογικά, επιχει­ρώντας να προσεγγί­σουμε κάτι ουσιαστικό. Γιατί αυτές οι ευρωεκλογές είναι διαφορετικές από τις προηγού­­μενες οχτώ; Η απάντηση που δίνουν οι Βρυξέλλες συνοψίζεται σε δύο σημεία:

1) Πρόκειται να αναδειχθεί για πρώτη φορά Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με αυξημένες αρμοδιότητες.
2) Οι Ευρωπαίοι ψηφίζουν: α) για τον τρόπο που η ηγεσία της ΕΕ αντιμετωπίζει την κρίση και β) για μεγαλύτερη οικονομική και πολιτική ολοκλήρωση.

Στον δεύτερο λόγο (ο άλλος δεν απασχολεί εδώ) εμπεριέχεται, αν και μερικώς μεταλλαγμένη, μια απάντηση στο αρχικό ερώτημα. Πράγματι, οι πολίτες καλούνται να κρίνουν τον υπαρκτό νεοφιλελευθερισμό με τα προγράμματα λιτότητας και τα μνημόνια. Οποιος εγκρίνει και είναι ικανοποιημένος υπερψηφίζει κόμματα, δυνάμεις και πρόσωπα τα οποία αναδείχτηκαν πρωταγωνι­στές, οπαδοί, θεατές στην εφαρμογή τους ή απλώς παραβρέθηκαν ως τεθλιμμένοι συγγενείς στα θυσιαστήρια των μονοδρόμων.

Αυτό είναι το πρώτο και αυτονόητο, λοιπόν, που συνομολογεί, άλλωστε, η σημερινή ηγεσία της ΕΕ. Το μεταλλαγμένο βρίσκεται στην έγκριση ή αποδοκιμασία των σχεδίων για την ευρωπαϊκή «ολοκλήρωση». Το ναι, προφανώς, σημαίνει συμφωνία με την κατεύθυνση που έχει ήδη δρομολογηθεί. Το όχι μπορεί να έχει διττή σημασία: α) απόρριψη της συγκεκριμένης ολοκλήρωσης, β) άρνηση για όποια ολοκλήρωση.

Παρακάμπτοντας τις πολύσημες και θολές έννοιες του «φεντεραλισμού» και του «ευρωσκεπτικισμού», που απορρέουν από αντίστοιχες θέσεις απέναντι σε ένα ναι ή όχι, σε τελευταία ανάλυση, αναδύεται ένας ιστορικός διχασμός. Η Ευρώπη ως ιδέα διαμορφώθηκε, κατά κάποιο τρόπο, με δισημία. Από τη μια ήταν αυτή που προέκυψε από τις επαναστατικές αρχές του Διαφωτισμού του 19ου αιώνα. Από το πνεύμα της δημοκρατίας, του κοινωνικού κράτους, του αντιφασισμού, για να μείνουμε στα πιο εμβληματικά, τον επόμενο αιώνα. Από την άλλη υπήρχε η Ευρώπη των ισχυρών κρατών και ενώσεων, της υποταγής, της υπακοής λαών και πολιτών στις εξουσίες της.

Ουδέποτε η ευρωπαϊκή ιδέα ήταν μία και μοναδική. Τη διέτρεχαν πάντα δύο ρεύματα: Ενα ανατρεπτικό - επαναστατικό - δημοκρατικό, κι ένα συντηρητικό - αυταρχικό - κοινωνικά άδικο... Από την άποψη αυτή, παρά τις ριζικές διαφορές κάθε εποχής, το ίδιο ισχύει και σήμερα, τηρουμένων των αναλογιών. Σχηματικά έχουμε την ολιγαρχική «Ευρώπη της Μέρκελ», που θέλει να ολοκληρώσει ό,τι βλέπουμε μπροστά μας, και μια άλλη μετέωρη Ευρώπη ως αίτημα ιστορικό. Σε μια τέτοια βάση πράγματι (πάλι) οι κάλπες της 25ης Μαΐου είναι διαφορετικές...

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=28326&subid=2&pubid=64001637