Όταν το φαγητό γίνεται εξάρτηση

Όταν το φαγητό γίνεται εξάρτηση

Το φαγητό επιδρά θετικά στην ψυχολογία μας. Συγκεκριμένες τροφές καταπραΰνουν τα δυσάρεστα συναισθήματα. Δεν πρέπει όμως να το παρακάνουμε, γιατί η εξάρτηση καραδοκεί

της ΕΛΕΝΑΣ ΚΙΟΥΡΚΤΣΗ

Πατατάκια για το άγχος, ξηροί καρποί για τη βαρεμάρα, πίτσα για το θυμό, ζέστη καρμπονάρα για τη στενοχώρια, και πάει... τρώγοντας. Στη δουλειά, στο δρόμο, στο σπίτι έχουμε πάντοτε κάτι στο στόμα μας για να μασουλάμε, χωρίς να πεινάμε, έτσι σαν χόμπι. Και καθώς τα αρνητικά συναισθήματα εναλλάσσονται, το μόνο σταθερό καταφύγιο ανακούφισης των ψυχολογικών μας διακυμάνσεων παραμένει το φαγητό. Σύμφωνα με τον κ. Στέφανο Κ. Κατσαρά, ψυχολόγο Msc, το emotional eating ή, αλλιώς, η ψυχολογική εξάρτηση από το φαγητό αφορά τη συχνή μηχανική κατανάλωση μεγάλης ποσότητας τροφής, με συνέπεια τα διαρκή τσιμπολογήματα ή γεύματα να αποκτούν τη δύναμη ενός «ναρκωτικού» που μπορεί να καταπραΰνει συναισθηματικά επώδυνες καταστάσεις, όπως η μοναξιά, η ανία, οι ενοχές, η θλίψη ή η κατάθλιψη, η απογοήτευση και η ματαιότητα της ζωής.

Το πώς γεννήθηκε αυτή η ανάγκη έχει διάφορες παραμέτρους. Ενδεχομένως, από πολύ μικρή ηλικία να έχουμε συνηθίσει τα «δύσκολα» συναισθήματα μας να τα κοιμίζουμε με το φαγητό. Όμως, αυτή η εύκολη λύση έχει αυτομάτως δημιουργήσει τη σύνδεση μεταξύ λύπης (ή θυμού) και τροφής και ταυτόχρονα την αποφυγή έκφρασης των συναισθημάτων μας. Από την άλλη, ο συνδυασμός κατανάλωσης σακχάρου και λίπους παράγει ενδορφίνες· που σημαίνει ότι η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε υδατάνθρακες, σάκχαρα κλπ., όπως οι σοκολάτες, είναι η εύκολη λύση προκειμένου ο εγκέφαλος να επιτύχει τα επιθυμητά επίπεδα ευχαρίστησης και ηρεμίας. Ωστόσο, η ψυχολογική ανακούφιση μέσα από την τροφή είναι προσωρινή, οπότε λειτουργεί σαν φαύλος κύκλος που εδραιώνει την εξάρτηση από το φαγητό, επισημαίνει ο ειδικός. Βέβαια, η συγκεκριμένη μορφή ψυχολογικής εξάρτησης δεν πρέπει να συγχέεται με τη βουλιμία, στην οποία το άτομο καταναλώνει υπερβολική ποσότητα τροφής και μετά την αποβάλλει με εμετό ή με χρήση καθαρτικών σκευασμάτων κλπ. Γι' αυτό, η διάγνωση εξαρτάται από την ένταση και τη συχνότητα του φαινομένου, καθώς και από άλλους παράγοντες.

Πεινάω στ' αλήθεια;

Για να «αποτοξινωθούμε», πρέπει, κατ' αρχάς, να αναγνωρίζουμε πότε πραγματικά πεινάμε. Αν, για παράδειγμα, έχουμε γευματίσει ή τσιμπολογήσει λίγη ώρα πριν, καλύτερα να μην το επαναλάβουμε. Επίσης, φροντίζουμε να «γεμίζουμε» την ημέρα μας με συναναστροφές ή δραστηριότητες και να κοιμόμαστε καλά, καθότι ο επαρκής ύπνος χαρίζει ευεξία και μειώνει την καταθλιπτική διάθεση. Φερόμαστε με κατανόηση στον εαυτό μας και δεν τον «πυροβολούμε» με ενοχές και απαξιωτικά συναισθήματα.

Γινόμαστε ο «κυρίαρχος», διότι, αν κάποιος πρέπει να ελέγχει το φαγητό, είμαστε εμείς και όχι το φαγητό εμάς. Τέλος, γυμναζόμαστε, αφού η καθημερινή άσκηση αποφορτίζει από το άγχος, δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα, ενώ ταυτόχρονα συνεισφέρει στην καλή φυσική κατάσταση.

ΕΨΙΛΟΝ