Για το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο

H εθνική μας περιουσία

Γράφει η Λίνα Μενδώνη*

Πρόσφατα η Διεύθυνση Διαχεί­ρι­σης Εθνικού Αρχείου Μνη­μείων, Τεκμηρίωσης και Προ­στασίας Πολιτιστικών Αγαθών του υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρη­σκευμάτων παρουσίασε το Ολο­κληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα και τη Διαδικτυακή Πύλη του Αρχαιολο­γικού Κτηματολογίου. Το έργο, ο σχεδιασμός του οποίου ξεκίνησε το 2002 (η ένταξή του στο Πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση» έγινε το 2010 με περίπου 7 εκατ. €), αποτελεί την πρώτη συστηματική, ενιαία και διαρκώς επικαιροποιούμενη ψηφιακή καταγραφή και τεκμηρίωση των δημόσιων ακινήτων που διαχειρίζεται το υπουργείο, κυρίως όμως μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων της χώρας με χαρτογράφηση και απεικόνιση του καθεστώτος προστασίας τους.

Η αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών στη δημόσια διοίκηση συμβάλλει καθοριστικά στην ορθολογική διαχείριση των πόρων, στη διαφάνεια της λειτουργίας των υπηρεσιών, στην αποτελεσματική εξυπηρέτηση του πολίτη. Ταυτόχρονα, αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και την προσέλκυση επενδύσεων, απαραίτητων για την επίτευξη του στόχου της ανάπτυξης. Ειδικά για το υπουργείο Πολιτισμού, η εμπέδωση και η εμβάθυνση της χρήσης των νέων τεχνολογιών βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σταθερά στο επίκεντρο της στρατηγικής του για την προστασία, τη διαχείριση και την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, ως κοινού πολιτισμικού αγαθού και ως εθνικής περιουσίας.

Το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο αποτυπώνει γεωχωρικά, περιγραφικά, ιδιοκτησιακά και διαχειριστικά δεδομένα για περισσότερα από 7.500 δημόσια ακίνητα, γαίες και κτίσματα, περισσότερα από 20.000 αρχαία και νεότερα μνημεία, περισσότερους από 4.000 κηρυγμένους χερσαίους αρχαιολογικούς χώρους και ιστορικούς τόπους, που με τις ζώνες προστασίας τους καλύπτουν έκταση ±10% της ελληνικής επικράτειας, περισσότερους από 100 κηρυγμένους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους.

Αποτελεί το εργαλείο που επιτρέπει ανά πάσα στιγμή να γνωρίζουμε τι ακίνητα πολιτιστικά αγαθά κατέχουμε, πού βρίσκεται το καθένα, ποια η κατάσταση διατήρησής του, υπό ποιο νομικό και διαχειριστικό καθεστώς τελεί, με ποιον τρόπο είναι προσβάσιμο και αξιοποιήσιμο. Το Αρχαιολογικό Κτηματολό­γιο θα είναι απολύτως ανοιχτό και προσβάσιμο στον οποιονδήποτε επιθυμεί να ενημερωθεί με έγκυρο τρόπο για τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους της επικράτειας, καθώς και για τις ισχύουσες σχετικές κηρύξεις και τις θεσπισμένες ζώνες προστασίας τους, ώστε να γνωρίζει τους όρους και τους περιορισμούς που διέπουν την αξιοποίηση της γης κάθε περιοχής, που ενδεχομένως επηρεάζουν την ιδιοκτησία του, τις χρήσεις, τις αναγκαίες αδειοδοτήσεις, τους όρους δόμησης.

Τα οφέλη από την κατάρτιση του Αρχαιολογικού Κτηματολογίου και τη δημιουργία σύγχρονης τεχνολογικής υποδομής είναι τεράστια. Στο στάδιο της συγκέντρωσης του υλικού διαπιστώθηκε υπερδιπλάσιος αριθμός ακινήτων υπό τη διαχειριστική αρμοδιότητα του υπουργείου Πολιτισμού από αυτόν που ήταν καταγεγραμμένος στους καταλόγους του υπουργείου Οικονομικών.

Εντοπίστηκαν πολυάριθμες περιπτώσεις ακινήτων με εκκρεμότητες στις διοικητικές διαδικασίες απόκτησής τους, ακίνητα καταπατημένα από όμορους ιδιώτες, κτίσματα υπό παράνομη κατάληψη από τρίτους ή υποκείμενα σε χρήση αυθαίρετη και ξένη προς τον σκοπό της δημόσιας ωφέλειας. Το Αρχαιολο­γικό Κτηματολόγιο, εφόσον ολοκλη­ρω­θεί, θα προσφέρει μία νέα δυναμική στην αξιοποίηση και την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, στην προάσπιση της δημόσιας περιουσίας, στον εξορθολογισμό των απαλλοτριώσεων, στην ελαχιστοποίηση των σχετικών δημόσιων δαπανών.

Εκτός από την προφανή χρησιμότητά του στο έργο των αρμοδίων κρατικών υπη­­ρεσιών, θεμελιώδης είναι η σημασία του για τους πολίτες, τους κατόχους έγγειας περιουσίας, αλλά και για την ανά­πτυξη επενδύσεων σε μία χώρα όπου η συνεχής κατοίκηση από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα έχει δημιουργήσει ένα εκτεταμένο αρχαιολογικό παλίμψηστο, που προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες βιώσιμης ανάπτυξης, συγχρό­νως όμως επιβάλλει δεσμεύσεις και απαιτεί πειθαρχίες.

*Κύρια ερευνήτρια στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=28326&subid=2&pubid=64163517

Έως τα τέλη του 2015 το Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο

Το έργο παρουσιάστηκε σε ημερίδα στο Μουσείο Ακρόπολης

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται η υλοποίηση του έργου «Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο», το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2015, όπως έγινε γνωστό σήμερα στην ημερίδα που παρουσιάστηκε στο αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης.

Συγκεκριμένα παρουσιάστηκαν το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα και η διαδικτυακή πύλη «Γαία», δύο εργαλεία που θα εξυπηρετήσουν με καθοριστικό τρόπο τόσο το έργο των υπηρεσιών του υπουργείου Πολιτισμού όσο και τους πολίτες, οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να πληροφορούνται οτιδήποτε αφορά τη θέση και το καθεστώς προστασίας μνημείων, αρχαιολογικών και ιστορικών τόπων μιας περιοχής, αλλά και την κατάσταση των περιουσιών τους όταν, για παράδειγμα, βρίσκονται σε κατάσταση απαλλοτρίωσης.

Πρόκειται για την πρώτη οργανωμένη, ενιαία, συστηματική και διαρκώς επικαιροποιούμενη ψηφιακή καταγραφή και τεκμηρίωση των Δημοσίων Ακινήτων που διαχειρίζεται το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων (τέως Υπουργείο Πολιτισμού), καθώς και των μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων, χαρτογραφώντας το καθεστώς προστασίας τους που διέπει το σύνολο της επικράτειας.

Τα δύο αυτά εργαλεία, όπως παρουσιάστηκαν εκτενώς από τον εκπρόσωπο της ένωσης εταιρειών με την επωνυμία «IKNOWHOW- VELTI- TELENAVIS» Μιχάλη Ζερβό, η οποία έχει αναλάβει την υλοποίηση του έργου, θα έχουν διαφορετική χρήση το καθένα. Το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα θα είναι προσβάσιμο μόνο από τους υπαλλήλους του ΥΠΠΟ, οι οποίοι θα εμπλουτίζουν διαρκώς, μέσα από ένα εύχρηστο και πλήρως ταξινομημένο πληροφοριακό εργαλείο, όλα τα δεδομένα (γεωγραφικά, χωρικά, περιγραφικά) τουλάχιστον 30.000 αρχαιολογικών χώρων και θέσεων, προστατευόμενων μνημείων, καθώς και δημόσιων ακινήτων.

Η διαδικτυακή πύλη «Γαία» θα απευθύνεται σε όλους τους πολίτες, οι οποίοι θα μπορούν με γεωγραφικά ή περισσότερα κριτήρια να πληροφορούνται για την ακίνητη περιουσία που διαχειρίζεται το ΥΠΟΠΑΙΘ, τις περιοχές προστασίας πολιτιστικού περιβάλλοντος (αρχαιολογικοί χώροι, ιστορικοί τόποι, Ζώνες Προστασίας Α΄ και Β΄, Περιφερειακές Ζώνες Προστασίας Μνημείων και Χώρων, Περιβάλλοντες Χώρους Ακινήτων Μνημείων), καθώς και για τα ακίνητα μνημεία όλων των ιστορικών περιόδων. Ιδιαίτερη σημασία για την ενημέρωση των πολιτών θα έχει η αναζήτηση, μέσω της πύλης, της θέσης ιδιοκτησιών (για παράδειγμα αν γειτνιάζουν με αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία), ενώ θα υπάρχει και η δυνατότητα εγγραφής για προσωποποιημένη πληροφόρηση κυρίως σε περιπτώσεις απαλλοτριώσεων.

«Η δημιουργία ενός Αρχαιολογικού Κτηματολογίου έχει αποτελέσει εδώ και χρόνια μια από τις βασικές προτεραιότητες του ΥΠΟΠΑΙΘ με στόχο τη δημιουργία μιας ενιαίας και συστηματικής ψηφιακής καταγραφής τόσο των ακινήτων που διαχειρίζεται το υπουργείο όσο κυρίως των μνημείων, αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών τόπων, αποσκοπώντας από τη μια στην προστασία τους και από την άλλη στην ενθάρρυνση του υγιούς "επιχειρείν"», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο αναπληρωτής ΥΠΠΟ Ν. Ξυδάκης στον χαιρετισμό του, όπως διαβάστηκε από την προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, δρ. Έλενα Κόρκα.

«Το έργο συνιστά θεμελιώδη προϋπόθεση για την εκπλήρωση του πολυσχιδούς έργου προστασίας, διαχείρισης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς, καθώς και της ανάγκης παρακολούθησης των διαδικασιών απαλλοτρίωσης, αλλά και της καταγραφής και της τεκμηρίωσης του συνόλου της ακίνητης περιουσίας που κατέχει ή διαχειρίζεται το υπουργείο» ανέφερε από τη μεριά της η κ. Κόρκα για το έργο, που διαμορφώθηκε κατά την περίοδο 2009-2011 με πρωτοβουλία της τέως Διεύθυνσης Απαλλοτριώσεων και Ακίνητης Περιουσίας υπό τον τότε προϊστάμενό της, αείμνηστο Αντώνη Γιουρούση, και εντάχθηκε στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Ψηφιακή Σύγκλιση» στις αρχές του 2011.

«Με την ολοκλήρωση του έργου προβλέπεται ότι θα έχουν αποτυπωθεί με συστηματικό, επιστημονικό και ολοκληρωμένο τρόπο αναλυτικά, γεωχωρικά και περιγραφικά δεδομένα για πάνω από 7.500 δημόσια ακίνητα και πάνω από 25.000 κηρυγμένους αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία με τις ζώνες και τα όρια προστασίας τους σε ένα ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης γεωγραφικής πληροφορίας» συμπλήρωσε η ίδια.

Το έργο «Αρχαιολογικό Κτηματολόγιο» εντάχθηκε ως οριζόντια πράξη στα Επιχειρησιακά Προγράμματα «Ψηφιακή Σύγκλιση», «Μακεδονία - Θράκη», «Κρήτη & Νήσοι Αιγαίου», «Θεσσαλία - Στερεά Ελλάδα - Ήπειρος», «Αττική». Η Πράξη, συνολικού προϋπολογισμού σχεδόν 7 εκατ. ευρώ, υλοποιείται σε τρία υποέργα.

http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/801792/eos-ta-teli-tou-2015-to-arhaiologiko-ktimatologio/