Πώς είδαν την Ελλάδα οι σωτήρες εισαγωγής

Τριπλή προστασία (Ξενοκρατία) και Η Ανάπηρη ηγετική τάξη, Ασμοδαϊος, 1875

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΒΑΥΑΡΟΥΣ ΕΩΣ ΤΟΝ ΤΟΜΣΕΝ

Πώς είδαν την Ελλάδα οι σωτήρες εισαγωγής

Είναι οι άνθρωποι που συμβολίζουν τη διεθνή βοήθεια προς τη χώρα μας σε καιρούς οικονομικής κρίσης. Τέσσερις πρωταγωνιστές ή ένα φανταστικό αφήγημα που περιμένει ακόμη τον συγγραφέα του. 

Σε πρώτη φάση, εκεί που σκοτωνόμασταν μεταξύ μας μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους ήρθαν οι Βαυαροί -με επικεφαλής τον Γεώργιο Λουδοβίκο φον Μάουρερ- και προσπάθησαν να μας κάνουν «κράτος». Κάτι έκαναν, αλλά κάποια στιγμή σηκώθηκαν και έφυγαν. Καμιά πενηνταριά χρόνια αργότερα, τότε που «δυστυχώς επτωχεύσαμεν», ήρθαν οι Βρετανοί με τον Εδουάρδο Λω και προσπάθησαν να μας κάνουν -αστικό κράτος». Κάτι έκαναν, αλλά κάποια στιγμή σηκώθηκαν και έφυγαν. Καμιά πενηνταριά χρόνια αργότερα, εκεί που πάλι σκοτωνόμασταν, ήρθαν οι Αμερικανοί με τον Πολ Πόρτερ και προσπάθησαν να μας κάνουν-δυτικό κράτος». Κάτι έκαναν, αλλά κάποια στιγμή σηκώθηκαν και έφυγαν. 

Καμιά πενηνταριά χρόνια αργότερα, εκεί που πάλι «δυστυχώς επτωχεύσαμεν» -έστω κι αν αυτό δεν πήρε επίσημη νομική μορφή-, ήρθαν οι διεθνείς δανειστές -με επικεφαλής τον Πολ Τόμσεν- και "προσπάθησαν" να μας "κάνουν" «ευρωπαϊκό κράτος». Το αν "πέτυχαν" ή όχι θα το δείξει η ιστορία. Προς το παρόν ο Ελληνικός Λαός υποφέρει…

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΦΟΝ ΜΛΟΥΡΕΡ (1790-1872)

«Οι Έλληνες έμεναν είτε σε σπηλιές είτε σε καλύβες!»

Συνέταξε τον πρώτο Ποινικό Κώδικα και δρομολόγησε τη δημιουργία των Δημοτικών Σχολείων και του Πανεπιστημίου Αθηνών

Ήρθε στην Ελλάδα τον Ιανουάριο του 1833 ως μέλος της τρόϊκας των αντιβασιλέων που όρισαν οι Βαυαροί για να συνοδεύσουν τον ανήλικο βασιλιά Όθωνα. Ήρθε με τις καλύτερες προθέσεις, αλλά γρήγορα υπέστη μάλλον ένα μικρό σοκ, αφού περιέγραψε την κατάσταση ως εξής: «Όπου κι αν γυρίζεις τα μάτια σου, βράχοι γυμνοί και ξεραΐλα, χωράφια ακαλλιέργητα, πουθενά δρόμος, πουθενά γεφύρια. Οι άνθρωποι έμεναν είτε σε σπηλιές είτε σε καλύβες. Αν πεις για τη σπίτια άπου μείναμε,., κι όμως, καθώς έλεγαν, τα είχαν ετοιμάσει ειδικά για μας».

Όλα αυτά όμως ουδόλως τον αποθάρρυναν. «Εργαζόμενος πυρετωδώς μέσα στον αθηναϊκό καύσωνα» συνέταξε εντός λίγων μηνών τον πρώτο ελληνικό Ποινικά Κώδικα, τους Κώδικες Ποινικής και Πολιτικής Δικονομίας, καθώς και τον Κώδικα περί Οργανισμού των Δικαστηρίων και Συμβολαιογραφείων. Δρομολόγησε τη δημιουργία των Δημοτικών Σχολείων (από τους δήμους), του Πανεπιστημίου Αθηνών, του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ενώ ήρθε σε ρήξη με την Εκκλησία, τους Φαναριώτες, τον Κολοκοτρώνη, τον Πλαπούτα και κυρίως τον πολυέξοδο κόμη Αρμανσμπεργκ, μέλος της τρόικας των αντίβασιλέων. Τον Ιούλιο του 1834, δηλαδή 19 μήνες μετά την άφιξη του στην Ελλάδα, ο Μάουρερ ανεκλήθη στη Βαυαρία με εντολή του βασιλιά Λουδοβίκου, χωρίς ποτέ να ανακοινωθούν οι λίγοι της ανάκλησης του.

Δεν πρόλαβε να συντάξει Αστικό Κώδικα και αυτό διότι προηγουμένως ήθελε να έχει πλήρη εικόνα για τα ελληνικά ήθη και έθιμα της εποχής. Επί του θέματος αυτού έγραψε τα εξής: «Μόλις έφτασα στην Ελλάδα, κατέβαλα κάθε προσπάθεια για να μάθω ποιο ήταν το δίκαιο που επικρατούσε ως τότε. Αλλά το πόσο είναι δύσκολο και κοπιαστικό να μάθει κανείς στην Ελλάδα μια οποιαδήποτε αλήθεια αυτό θα το εκτιμήσει μονάχα εκείνος που ασχολήθηκε ο ίδιος προσωπικά με κάτι τέτοιο

Γυρνώντας ο Μάουρερ στη Βαυαρία, επέστρεψε στο προηγούμενα καθήκοντα του και το 1847 ανέλαβε υπουργός. Όταν επισκέφθηκε αργότερα την Ελλάδα, το 1858, στις εορτές της 25ετηρίδας της βασιλείας του Όθωνα, σύσσωμοι οι έλληνες δικαστές τον τίμησαν με ειδικό χρυσό μετάλλιο που έφερε την προτομή του και ειδικό επίγραμμα σε ένδειξη ευγνωμοσύνης.

ΕΔΟΥΑΡΔΟΙ ΛΩ (1846-1908)    .

«Το ελληνικό Δημόσιο δαπανά χρήματα που δεν διαθέτει»

Τόνισε ότι η κρίση του 1898 οφειλόταν κατά κύριο λόγο στις στρατιωτικές δαπάνες και στην κακή διαχείριση του Δημοσίου.

Το 1898 η πτωχευμένη Ελλάδα ετέθη υπό τον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (ΔΟΕ). Η πειθαρχία που επέβαλε ο ΔΟΕ, κατά τον καθηγητή Γιώργο Δερτιλή («Ιστορία του Ελληνικού Κράτους»), «μπορεί να ήταν ταπεινωτική, αλλά ήταν τουλάχιστον ορθολογική και σταθερή. Ήταν άλλωστε, δυστυχώς, αναγκαία». Μέσα στην ατυχία των χρόνων εκείνων, συνεχίζει ο Γ. Δερτιλής, «η Ελλάδα ευτύχησε τουλάχιστον ως προς την επιλογή του προσώπου που ανέλαβε τη διεύθυνση του ΔΟΕ. Ο Εδουάρδος Λω δεν ήταν μόνο ένας νοήμων και ευρυμαθής Βρετανός. Είχε και την εντιμότητα, την πείρα, τον κοινό νου και την ευθυκρισία του βρετανού δημοσίου υπαλλήλου».

Ο Εδουάρδος Λω το 1892, και ενώ βρισκόταν με άδεια αναψυχής στην Ισλανδία, έλαβε ένα τηλεγράφημα από το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών που τον διέταζε να μεταβεί εσπευσμένα στην Ελλάδα: «Να με πάρουν απ' εδώ για την Ελλάδα! Πώς να μεταβεί κανείς εις αυτήν την χώραν; Ουδέποτε εσκέφθην της υπάρξεως της» ήταν η πρώτη αντίδραση του.

Έναν χρόνο αργότερα όχι μόνο είχε αντιληφθεί τα πάντα για την ελληνική οικονομία, αλλά συνέταξε και μία από τις σημαντικότερες εκθέσεις στην οικονομική ιστορία της χώρας. Αναφερόμενος στην αστάθεια της ισοτιμίας του εθνικού νομίσματος αποφάνθηκε πως είναι «εύκολο να την εξηγήσει κανείς. Μισή δωδεκάδα κερδοσκόποι είναι σε θέση να ελέγχουν αυθαιρέτως τις ισοτιμίες και να αρπάζουν και την παραμικρή ευκαιρία για να κινήσουν την αγορά προς όφελος τους και εις βάρος του Δημοσίου».

Στην ίδια έκθεση υπογράμμιζε ότι το ελληνικό Δημόσιο δαπανά χρήματα τα οποία δεν διαθέτει, ότι οι αιτίες της κρίσης έγκεινται στις στρατιωτικές δαπάνες και στην κακή διαχείριση του Δημοσίου, ενώ πρότεινε την αύξηση της φορολογίας και τη λήψη δανείου. Ωστόσο δήλωνε πεπεισμένος ότι «θα λάβη την καλλιτέραν όψιν η μέλλουσα ευμάρεια της Ελλάδος. Η τελευταία διαπίστωση μάλλον οφείλεται στη «ρομαντική κοσμικότητα (Ε. Σκιαδάς. «Μικρός Ρωμιός») των Αθηνών της εποχής και στον έρωτά του για την Αικατερίνη Χατζοπούλου, την οποία παντρεύτηκε σχεδόν κρυφά ώστε να αποφύγει την κατηγορία άτι μερολήπτησε υπέρ της Ελλάδος, Ο Λω πέθανε το 1908 και σύμφωνα με την επιθυμία του μεταφέρθηκε για να ταφεί με μεγάλες τιμές στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.

 Ο επικεφαλής της αμερικανικής αποστολής στην Αθήνα, το 1947

ΠΟΛ ΠΟΡΤΕΡ (1904-1975)

«Εδώ δεν υφίσταται κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα»

«Ο πολυτελής τρόπος ζωής (εννοεί των πλουσίων) εν μέσω της πτώχειας συντείνει εις το να εξοργίζη τας μάζας»

Το 1947, ενόψει της οικονομικής- βοήθειας του δόγματος Τρούμαν προς την Ελλάδα, δόθηκε στη δημοσιότητα το λεγόμενο Μνημόνιο Πόρτερ. Ο συντάκτης του Πολ Πόρτερ ήταν έναν ψηλόλιγνος με ματογυάλια αμερικανός δικηγόρος και πολίτικος που επί προεδρίας Φ. Ρούζβελτ είχε αναλάβει πρόεδρος της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Επιτροπής Επικοινωνιών. Τον Δεκέμβριο του 1946 ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν, έχοντας δεχθεί προηγουμένως τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Τσαλδάρη που ζητούσε εναγωνίως  οικονομική βοήθεια, διόρισε τον Πόρτερ επικεφαλής της Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής  στην Ελλάδα με τον βαθμό του πρέσβη.

Ο Πόρτερ ήρθε στην Ελλάδα στις 18 Ιανουαρίου του 1947 και στις 14 Φεβρουαρίου έφυγε αφού παρουσίασε το Μνημόνιό του. Με βάση τα αποσπάσματα που είδαν το φως της δημοσιότητας εκείνη την εποχή, κατέληξε στα εξής συμπεράσματα τα οποία αναδημοσιεύουμε ασχολίαστα:

«Εδώ δεν υφίσταται κράτος σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα. Αντ' αυτού υπάρχει μια «χαλαρή ιεραρχία ατομιστών πολιτικών, |,..] που είναι τόσο απασχολημένοι με τον -προσωπικό τους αγώνα για εξουσία, ώστε δεν έχουν τον χρόνο να αναπτύξουν οικονομική πολιτική, ακόμη κι σν υποθέσουμε ότι είχαν την ικανότητα. Υπάρχει μεγάλη ανομοιομορφία εις το βιοτικόν επίπεδον και τα εισοδήματα ανά την Ελλάδα. Οι κερδίζοντες, δηλαδή οι βιομήχανοι, οι έμποροι, οι κερδοσκόποι και οι μαυραγορίται, διάγουν εν πλούτω και χλιδή, το πρόβλημα δε αυτό ουδεμία κυβέρνησης το αντιμετώπισεν αποτελεσματικώς. Εν τω μεταξύ  αι  λαϊκαί μάζαι περνούν μιαν αθλίαν ζωή. Οι κερδίζοντες είναι σχετικώς ολίγοι τον αριθμόν και ο συνολικός πλούτος των, περιερχόμενος εις το σύνολον του πληθυσμού θα επέφερεν ελάχιστην βελτίωση-- των γενικών συνθηκών διαβιώσεως. Αλλ' ο πολυτελής τρόπος ζωής των εν μέσω της πτώχειας συντείνει εις το να εξοργίζη τας μάζας και να υπογραμμίζη την δυστυχίαν των πτωχών. Απ' ό,τι μπόρεσα να διαπιστώσω, η ελληνική κυβέρνηση δεν έχει καμιάν άλλη πολιτική πρακτική από το να εκλιπαρεί για ξένη βοήθεια ώστε να διατηρηθεί στην εξουσία απαριθμώντας θορυβωδώς τις θυσίες της Ελλάδος... |...| στόχος της είναι να χρησιμοποιήσει την ξένη βοήθεια ως μέσο για τη διαιώνιση των προνομίων μιας μικρής κλίκας εμπόρων και τραπεζιτών, οι οποίοι αποτελούν την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα».

Στο σημείο αυτό το άρθρο του Μανώλη Σπινθουράκη στα ΝΕΑ αναφέρεται στον γνωστό Πολ Τόμσεν και την δράση της Τρόϊκας στην Ελλάδα με κολακευτικά λόγια. Αποφύγαμε λοιπόν να αναφερθούμε σε κάτι που βρίσκεται υπό την κρίσιν της ιστορίας και την απαξιωτική κριτική από τον ελληνικό λαό μετά τις τελευταίες εκλογές  (Ιανουάριος 2015), τις 10.000 αυτοκτονίες και την διάλυση της οικονομίας της χώρας που προκάλεσε ένα πρόγραμμα "στήριξης" που έχει διεθνώς καταδικαστεί από μεγάλο αριθμό οικονομολόγων ως αποτυχημένο και για το οποίο και η ίδια η τρόικα δέχεται ότι είχε σημαντικά λάθη.

Από άρθρο του Μανώλη Σπινθουράκη στα ΝΕΑ