ΑΝΑΔΡΟΜΕΣ & ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ μέσα στον χρόνο
Με ένα «ΝΑΙ» ή με ένα «ΟΧΙ»
Tου Νίκου Αμμανίτη
Ενενήντα πέντε ολόκληρα χρόνια, ολόκληρος σχεδόν αιώνας πέρασε από τότε
που διενεργήθηκε το πρώτο δημοψήφισμα. Ήτανε ουσιαστικά ένα δημοψήφισμα
χωρίς αντικείμενο, διότι ούτε πολιτειακό πρόβλημα εκκρεμούσε ούτε και
αμφισβητούσε κανένας το υπάρχον πολίτευμα. Η διαμάχη μεταξύ Κωνσταντίνου
και Βενιζέλου ήταν καθαρά προσωπική, παρότι ο Βενιζέλος στήριζε τον
βασιλικό θεσμό. Στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ο Κωνσταντίνος έδειχνε
συμπάθεια προς τους Γερμανούς, αντίθετα ο Βενιζέλος ήθελε να
συμπολεμήσουμε με τους Αγγλογάλλους. Τα τσούγκρισαν και επήλθε διχασμός.
Οι «σύμμαχοι» στήριξαν τον Βενιζέλο. Καταφθάσανε οι «κανονιοφόροι» στον
Πειραιά, απέλασαν τον βασιλέα και δεν επέτρεπαν να επιστρέψει ούτε μετά
την ήττα της Γερμανίας και την ανακωχή. Δύο χρόνια μετά τη λήξη του
πολέμου, τον Νοέμβριο του 1920, έγιναν βουλευτικές εκλογές τις οποίες ο
Βενιζέλος έχασε πανηγυρικά. Οι βασιλόφρονες τις κέρδισαν με πρόγραμμα τη
διακοπή των πολεμικών επιχειρήσεων στη Μικρά Ασία (που δεν τήρησαν) και
την επιστροφή του βασιλέως. Επειδή «ο συμμαχικός παράγων» είχε
αντιρρήσεις επί της επιστροφής, η κυβέρνηση, για να τις υπερβεί,
διενήργησε δημοψήφισμα με το ερώτημα «εάν επιθυμεί ο λαός την επιστροφή
του βασιλέως». Οι Έλληνες απεφάνθησαν «Ναι» και με παράτες, χορούς και
τραγούδια ο Κωνσταντίνος επέστρεψε σπιτάκι του. Οι θριαμβευτικές ιαχές
«Έτσι θέλαμε και τον φέραμε» κυριαρχούσαν για καιρό στην ατμόσφαιρα. Έλα
όμως που «οι άλλοι» δεν ξεχνούν. Δεν ξεχνούν και τιμωρούν. Και η
τιμωρία ήτανε βαριά. Απέσυραν τη συμπαράστασή τους στην εμπόλεμη, κατ'
εντολή τους, Ελλάδα, «αλληθώρισαν» προς τους εχθρούς μας και άφησαν τη
χώρα μας ξεκρέμαστη, με συνέπεια τη Μικρασιατική Καταστροφή, το ενάμισι
εκατομμύριο προσφύγων και χαμένη την Ανατολική μας Θράκη, που
εγκαταλείψαμε οικιοθελώς κατά σύσταση των φίλων μας Γάλλων, ως «επίδειξη
καλής θελήσεως» απέναντι στους Τούρκους. Η συνέχεια είναι γνωστή.
Επανάσταση, στρατοδικεία, εκτελέσεις στο Γουδί, φτώχεια και δυστυχία…
Καθώς «του Έλληνα ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει» πέραν ενός εύλογου χρονικού διαστήματος, μόλις άρχισε να ορθοποδεί ο τόπος, μερικοί βασιλόφρονες αξιωματικοί οργάνωσαν κίνημα για να αποβάλλουν από τον τράχηλό τους τον βενιζελικό ζυγό. Το πραξικόπημα κατεστάλη, αλλά «μπήκανε ψύλλοι στα αυτιά των νικητών» πως είχε χωμένη την ουρά του στο κίνημα και ο βασιλιάς. Για να μη χάνουν τζάμπα τον καιρό τους με ΕΔΕ και αηδίες, οι στρατιωτικοί, που κυβερνούσαν από το παρασκήνιο, αποφασίζουν με πρωτοστάτη τον στρατηγό Θ. Πάγκαλο, συνεπικουρούμενο από τον πολιτικό του σύμβουλο Αλ. Παπαναστασίου, την κατάργηση της «βασιλευόμενης» και ανακήρυξη ατόφιας Δημοκρατίας. Έτσι, στις 13 Απριλίου 1924 διενεργείται με «λελογισμένη χρήση βίας» το υπ' αριθμ. 2 δημοψήφισμα που ανέδειξε με ποσοστό 70% νικήτρια τη Δημοκρατία. Οι ταλαντούχοι ζωγράφοι την απεικόνιζαν σαν μια υψηλή και αγέρωχη κοπέλα, που ατενίζει δαφνοστεφανωμένη και γεμάτη αυτοπεποίθηση το μέλλον. Ενώ όμως τους ζωγράφους εμπνέει η θεϊκή και αιθέρια ύπαρξή της, εντούτοις τους ποιητές, που είναι ρεαλιστές, τους γοητεύουν οι στίχοι του Αχιλλέα Παράσχου: «…Ωχράν την θέλω και λευκήν ως νεκρικήν σινδόνην / με είκοσι φθινόπωρα, με άνοιξιν καμίαν!». Επειδή όμως παρόμοιοι λυρισμοί προκαλούν κακά προαισθήματα, που ενισχύονται από διάφορα εκλογικά παραπατήματα, το πράγμα ανησυχεί τους μέντορές της, που φοβούνται πως υπάρχει κάποιο χτικιό που υποσκάπτει την υγεία της νεαράς Δημοκρατίας. Άριστοι γιατροί οι ίδιοι, γνωρίζουνε εκ πείρας ότι το μοναδικό φάρμακο, πραγματικό ελιξήριο, είναι τα… κινήματα. Ζώνονται λοιπόν φυσεκλίκια και οδηγούμενοι από το σοφό «κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε» ετοιμάζονται να ορμήσουν. Πρώτος εξορμά για τη σωτηρία της ο Πλαστήρας, αλλά οι προθέσεις του παρεξηγούνται, η κίνησή του αποτυγχάνει και η «έννομος τάξις», που αποκαθίσταται, τον παίρνει στο κατόπι. Για να μη συλληφθεί, δραπετεύει σκαρφαλώνοντας στα κεραμίδια του στρατηγείου του, με τους συναδέλφους - ανταγωνιστές του να παραφράζουν τον τίτλο του «μαύρου καβαλάρη» που κέρδισε στα πεδία των μαχών, σε «μαύρος γάτος»… Γεγονός πάντως είναι ότι πλανιέται η αίσθηση πως μαγειρεύεται η παλινόρθωση της βασιλείας για να ενώσει τους Έλληνες, να σταματήσουν τα κινήματα και η ζωή «να ξαναρχίσει πιο χαρούμενη τώρα» Αλλά με αυτά και αυτά κατέστησαν τη Δημοκρατία ολίγον έγκυο, ετοιμάστηκαν να τη σφάξουν οι «συγγενείς της για λόγους τιμής» και το υπ' αριθμ. 3 δημοψήφισμα ψηνόταν για να εορτασθεί το χαρμόσυνο γεγονός. Αλλ' επ' αυτών μια άλλη φορά…
Καθώς «του Έλληνα ο τράχηλος ζυγόν δεν υποφέρει» πέραν ενός εύλογου χρονικού διαστήματος, μόλις άρχισε να ορθοποδεί ο τόπος, μερικοί βασιλόφρονες αξιωματικοί οργάνωσαν κίνημα για να αποβάλλουν από τον τράχηλό τους τον βενιζελικό ζυγό. Το πραξικόπημα κατεστάλη, αλλά «μπήκανε ψύλλοι στα αυτιά των νικητών» πως είχε χωμένη την ουρά του στο κίνημα και ο βασιλιάς. Για να μη χάνουν τζάμπα τον καιρό τους με ΕΔΕ και αηδίες, οι στρατιωτικοί, που κυβερνούσαν από το παρασκήνιο, αποφασίζουν με πρωτοστάτη τον στρατηγό Θ. Πάγκαλο, συνεπικουρούμενο από τον πολιτικό του σύμβουλο Αλ. Παπαναστασίου, την κατάργηση της «βασιλευόμενης» και ανακήρυξη ατόφιας Δημοκρατίας. Έτσι, στις 13 Απριλίου 1924 διενεργείται με «λελογισμένη χρήση βίας» το υπ' αριθμ. 2 δημοψήφισμα που ανέδειξε με ποσοστό 70% νικήτρια τη Δημοκρατία. Οι ταλαντούχοι ζωγράφοι την απεικόνιζαν σαν μια υψηλή και αγέρωχη κοπέλα, που ατενίζει δαφνοστεφανωμένη και γεμάτη αυτοπεποίθηση το μέλλον. Ενώ όμως τους ζωγράφους εμπνέει η θεϊκή και αιθέρια ύπαρξή της, εντούτοις τους ποιητές, που είναι ρεαλιστές, τους γοητεύουν οι στίχοι του Αχιλλέα Παράσχου: «…Ωχράν την θέλω και λευκήν ως νεκρικήν σινδόνην / με είκοσι φθινόπωρα, με άνοιξιν καμίαν!». Επειδή όμως παρόμοιοι λυρισμοί προκαλούν κακά προαισθήματα, που ενισχύονται από διάφορα εκλογικά παραπατήματα, το πράγμα ανησυχεί τους μέντορές της, που φοβούνται πως υπάρχει κάποιο χτικιό που υποσκάπτει την υγεία της νεαράς Δημοκρατίας. Άριστοι γιατροί οι ίδιοι, γνωρίζουνε εκ πείρας ότι το μοναδικό φάρμακο, πραγματικό ελιξήριο, είναι τα… κινήματα. Ζώνονται λοιπόν φυσεκλίκια και οδηγούμενοι από το σοφό «κάλλιο γαϊδουρόδενε παρά γαϊδουρογύρευε» ετοιμάζονται να ορμήσουν. Πρώτος εξορμά για τη σωτηρία της ο Πλαστήρας, αλλά οι προθέσεις του παρεξηγούνται, η κίνησή του αποτυγχάνει και η «έννομος τάξις», που αποκαθίσταται, τον παίρνει στο κατόπι. Για να μη συλληφθεί, δραπετεύει σκαρφαλώνοντας στα κεραμίδια του στρατηγείου του, με τους συναδέλφους - ανταγωνιστές του να παραφράζουν τον τίτλο του «μαύρου καβαλάρη» που κέρδισε στα πεδία των μαχών, σε «μαύρος γάτος»… Γεγονός πάντως είναι ότι πλανιέται η αίσθηση πως μαγειρεύεται η παλινόρθωση της βασιλείας για να ενώσει τους Έλληνες, να σταματήσουν τα κινήματα και η ζωή «να ξαναρχίσει πιο χαρούμενη τώρα» Αλλά με αυτά και αυτά κατέστησαν τη Δημοκρατία ολίγον έγκυο, ετοιμάστηκαν να τη σφάξουν οι «συγγενείς της για λόγους τιμής» και το υπ' αριθμ. 3 δημοψήφισμα ψηνόταν για να εορτασθεί το χαρμόσυνο γεγονός. Αλλ' επ' αυτών μια άλλη φορά…
"ΤΟ ΠΑΡΟΝ"
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου