Το πρώτο βασιλικό διαζύγιο στην Ελλάδα

Το πρώτο βασιλικό διαζύγιο στην Ελλάδα

Ο γάμος του Γεωργίου του Β' με την Ελισάβετ της Ρουμανίας το 1921 και ο επεισοδιακός χωρισμός

Του ΤΑΣΟΥ Κ. ΚΟΝΤΟΓΙΑΝΝΙΔΗ

Την άνοιξη του 1921, ο διάδοχος του ελληνικού θρόνου πρίγκιπας Γεώργιος (μετέπειτα βασιλιάς Γεώργιος Β') ετέλεσε τους γάμους του στο Βουκουρέστι με την πριγκίπισσα Ελισάβετ, κόρη του βασιλιά της Ρουμανίας Φερδινάνδου και αδελφή του διαδόχου Καρόλου. Λίγες ημέρες μετά, η αδελφή του Γεωργίου Ελένη παντρεύτηκε τον αδελφό της Ελισάβετ, διάδοχο Κάρολο. Δηλαδή, δύο αδέλφια τέλεσαν γάμους με άλλα δύο αδέλφια! Και όταν ο νεόνυμφος Γεώργιος αναχωρούσε για το μικρασιατικό μέτωπο, στην Κέρκυρα γεννιόταν ο εξάδελφος του Φίλιππος σύζυγος σήμερα της βασίλισσας Ελισάβετ της Αγγλίας.

Ο Γεώργιος πολέμησε στη Μικρά Ασία και, όταν επέστρεψε μετά την κατάρρευση του Μετώπου στην Αθήνα, υποχρεώθηκε από τους επαναστάτες του '22 να εγκαταλείψει με τη γυναίκα του Ελισάβετ την Ελλάδα. Εγκαταστάθηκαν τότε στο Βουκουρέστι και η συμβίωση τους στην αρχή ήταν αρμονική, αλλά προϊόντος του χρόνου οι σχέσεις τους κλονίσθηκαν και επιδεινώθηκαν όταν πέθανε ο πατέρας της Ελισάβετ βασιλεύς Φερδινάνδος.

Η Ελισάβετ προσέλαβε τότε ως διαχειριστή της τεράστιας περιουσίας της τον ομογενή εκ Ρωσίας μηχανικό Σκαναβή, τον οποίο διόρισε αυλάρχη της. Ο Σκαναβής αφού απέκτησε την εύνοια της Ελισάβετ, ήλθε σε προστριβές με τον υπασπιστή του Γεωργίου, Δημήτριο Λεβίδη, τον οποίο ο βασιλεύς της Ρουμανίας Κάρολος θεωρούσε υπεύθυνο για τα δημοσιεύματα των εφημερίδων του Λονδίνου, που αναφέροντο στις εξωσυζυγικές του σχέσεις με μια Εβραία, τη Μαγδα Λουπέσκου.

Έτσι, ο Κάρολος (σύζυγος της πριγκίπισσας Ελένης, αδελφής του Γεωργίου) ζήτησε την απομάκρυνση του Λεβίδη, με τη συνηγορία της αδελφής του Ελισάβετ. Ο Γεώργιος αρνήθηκε και οι σχέσεις του Καρόλου με την Ελένη επιδεινώθηκαν σε σημείο ώστε εκείνη να εγκαταλείψει το Βουκουρέστι και να εγκατασταθεί στην Ιταλία. Από την άλλη πλευρά, ο έκλυτος βίος της Ελισάβετ εξέθετε τον Γεώργιο, ο οποίος, μη ανεχόμενος την κατάσταση αυτή, εγκατέλειψε το Βουκουρέστι το 1931 και εγκαταστάθηκε στο ξενοδοχείο «Μπράουνς» του Λονδίνου και συνήψε, καθώς λέγεται, ερωτικές σχέσεις με την αριστοκράτισσα μις Γουόρθ.

Η Ελισάβετ προσέλαβε τότε τον Έλληνα δικηγόρο Μιχάλη Αντωνιάδη και κίνησε τη διαδικασία του διαζυγίου σύμφωνα με τον ρουμανικό νόμο, προβάλλοντας ως λόγο την αδικαιολόγητη πέραν της διετίας εγκατάλειψη της συζυγικής στέγης. Η αγωγή εκδικάσθηκε στις 5-7-1935 και το διαζύγιο εκδόθηκε υπαιτιότητι του Γεωργίου, ο οποίος το πληροφορήθηκε από τις εφημερίδες, όπως και το γεγονός ότι η... τέως βασίλισσα ανέκτησε και τη ρουμανική ιθαγένεια.

Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο βασιλεύς Γεώργιος Β' ανέθεσε στον νομικό του σύμβουλο Σπύρο Μαρκεζίνη το θέμα του διαζυγίου, τον Αύγουστο του 1939. Ήταν το πρώτο και μοναδικό εκδοθέν διαζύγιο βασιλέως ή μέλους βασιλικής οικογενείας της Ελλάδος.

Η σχετική αναφορά έγραφε: «Αγωγή της Α.Μ. του Βασιλέως Γεωργίου του Β' κατά της τέως συζύγου Αυτού Α.Β.Υ. Πριγκιπίσσης της Ρουμανίας Ελισάβετ... Αθήναι 24-6-39». Πρόεδρος του Πρωτοδικείου που εκδίκασε αυθημερόν την υπόθεση ήταν ο μετέπειτα αρεοπαγίτης και υπουργός Δ. Κιουσσόπουλος.

Εκτός όμως από τη νομική λύση του γάμου, χρειάστηκε και η πνευματική. Η Σύνοδος είχε αποφασίσει να μην επιτρέπεται η υποβολή αιτήσεως διαζυγίου, έστω και αν απέτυχαν η απόπειρα συμβιβασμού και η παρέλευση του τριμήνου. Ο Μαρκεζίνης μετέβη στον αρχιεπίσκοπο Χρύσανθο και τον έπεισε λέγοντας: «Ο ιερεύς που συλλαμβάνει την σύζυγόν του μοιχευμένην οφείλει να την διαζευχθεί. Άρα, επί της ιδίας περιπτώσεως έχομεν δύο διαφορετικός επιταγάς».

Ο ΧΡΥΣΑΝΘΟΣ άκουσε τον Μαρκεζίνη σιωπηλός και στο τέλος τού είπε: «Υποβάλετε την σχετικήν αίτησιν και θα εισηγηθώ κατ' εξαίρεσιν την αποδοχήν της». Στις 22 Ιουλίου 1939, ο Χρύσανθος υπέγραψε το διαζευκτήριο του βασιλιά Γεωργίου, ο οποίος, αν και έλαβε διαζύγιο, δεν σκέφθηκε έκτοτε να νυμφευθεί. Άλλωστε, διήγε το 49ο έτος της ηλικίας του, τα καθήκοντα του δεν του επέτρεπαν ανάπαυση και τα σύννεφα του πολέμου άρχισαν να γίνονται ορατά σε όλη την Ευρώπη. Ένα χρόνο μετά, η Ελλάς αντέτασσε το περίφημο «Όχι», έργο του ιδίου και του πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά.

Realnews