Πως κτίστηκε το Βυζάντιο

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΘΡΥΛΟΙ ΤΩΝ ΛΑΩΝ

Πως κτίστηκε το Βυζάντιο

(Ελληνική παράδοση)

Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η συνήθεια, όταν μια πόλη μεγάλωνε πολύ και ο τόπος της δεν μπορούσε να θρέψη όλους τους κατοίκους, να φεύγουν μερικοί, να πηγαίνουν άλλου και να χτίζουν νέα πόλη: Η νέα πόλη λεγόταν αποικία και η παλιά πόλη, σα μητέρα πού ήταν, λεγόταν μητρόπολη: Καμιά φορά μάλιστα η αποικία γινόταν μεγαλύτερη κι απ' τη μητρόπολη. Είτε όμως γινόταν μεγαλύτερη είτε παρέμενε μικρότερη κρατούσε πάντα τό σεβασμό, πού κρατά το παιδί στη μητέρα του.

Για να ιδρυθεί όμως μια αποικία των αρχαίων προγονών μας , έπρεπε να υπάρχει η συμβουλή από κάποιο μαντείο , την οποία θα έπαιρνε  ο επικεφαλής της αποικιακής αποστολής που ονομαζόταν οικιστής . Ο οικιστής ήταν πάντα από αριστοκρατική γενιά της μητρόπολης . Οι άποικοι μπορεί να συμμετείχαν στην αποστολή και πάρα τη θέληση τους! Την παραμονή της αναχώρησης γίνονταν μεγαλοπρεπείς εκδηλώσεις και αθλητικοί αγώνες προς τιμή του Απόλλωνα, προστάτη των αποικιστών. Στο ξημέρωμα της ημέρας αναχώρησης, μετά από λαμπρή τελετή ο οικιστής έπαιρνε από το βωμο της μητρόπολης το ιερό πυρ . Το ιερό πυρ συμβόλιζε το δεσμό της αποικίας με την μητρόπολη . Αποτελούσε την παρηγοριά και την άσβηστη ανάμνηση των δικών τους ανθρώπων που θα αφήναν στα Μέγαρα . Τα μεταφορικά μέσα ήταν πάντα καράβια , τα οποία τα προμήθευε η μητρόπολη . Πήγαιναν στο σημείο που είχε υποδείξει το μαντείο , το οποίο ήταν σχεδόν πάντα κοντά σε θάλασσα (για να είναι εύκολη η επικοινωνία με την μητρόπολη) . Η νέα πατρίδα έπρεπε να είναι σε εύφορη περιοχή  για να μπορεί να συντηρήσει τους αποίκους. Το πρώτο μέλημα των αποίκων  (όταν έφταναν στο προορισμό τους) , ήταν να κατασκευάσουν βωμό με ειδική εστία για το ιερό πυρ και να διατηρήσουν για πάντα αναμένει την ιερή φλόγα από την πατρίδα .

Ασφαλώς  όλοι έχετε ακούσει για αυτά τα Μέγαρα. Είναι τώρα μια συνηθισμένη πόλη κοντά στην Αθήνα. Όμως υπήρξε μια από τις αρχαιότερες πολιτείες της πατρίδας μας που ίδρυσε 20 αποικίες. Και αυτό όχι μόνο για την δόξα της πόλης αλλά και γιατί ο  κάμπος της γύρω ούτε μεγάλος υπήρξε, ούτε πλούσιος. Και κάθε φορά στην αρχαιότητα που οι κάτοικοι των Μεγάρων πλήθαιναν αποφάσιζαν να κάνουν αποικία,  να χτίσουν δηλαδή μια νέα πατρίδα και για να μη τρέχουν άδικα εδώ κ' εκεί, έστελναν να ρωτήσουν το   μαντείο    των    Δελφών για το που θα πάνε. Έτσι έγινε και στην ιστορία μας.

Όταν γύρισε ο ταχυδρόμος, έφερε την εξής   απάντηση   της   Πυθίας:

—Να πάτε να χτίσετε απέναντι στην πόλη  των τυφλών!

Βάσανο βρήκε τώρα τους Μεγαρίτες. Κανένας δεν είχε ακούσει ποτέ να υπάρχει κάπου «πόλη των τυφλών». Ρώτησαν όλους τους γέρους των Μεγάρων και των γύρω περιοχών, άλλα κανένας δεν είχε ακούσει τέτοιο παράξενο όνομα...

Μα τί να κάνουν;  Έπρεπε να υπακούσουν στο χρησμό: Διάλεξαν, λοιπόν, οικιστή τους αρχηγό τον μυθικό ήρωα Βύζαντα* και ξεκίνησαν. Γύρισαν εδώ, γύρισαν εκεί, γύρισαν παντού και πόλη τυφλών δεν εύρισκαν. Κατάντησε να γυρίσουν όλη την Ευρώπη.  Αφού απελπίστηκαν εδώ, αποφάσισαν να περάσουν στην Ασία. Στη στενή θάλασσα, πού χωρίζει την Θράκη από την Ασία βρήκαν ένα καλό καράβι και πέρασαν. Περπατώντας ύστερα στην ακρογιαλιά κατακουρασμένοι έφτασαν ένα βράδυ στη Χρυσούπολη   το   σημερινό    Σκουτάρι όπου και ξεκουράστηκαν.

Το πρωί πρώτος ξύπνησε ο αρχηγός. Κατέβηκε μόνος του στην ακρογιαλιά, μήπως μάθη τίποτε για το ζήτημα πού τόν βασάνιζε τόσον καιρό. Δεν βρήκε κανέναν εκεί. Ξαπλώθηκε τότε στον άμμο κι αγνάντευε αντίπερα. Το θέαμα όμως  πού απλωνόταν μπροστά του, τον μάγεψε: Μια στενή θαλασσούλσ, σαν ένα μεγάλο ποτάμι, χώριζε τις δύο μεριές· στην απέναντι ακτή βρισκόταν το ομορφότερο μέρος από  όσα είχαν δει τα μάτια του.  Εφτά λόφοι κατάφυτοι ύψωναν το ωραίο ανάστημα τους· στα πόδια τους η θάλασσα σχημάτιζε όμορφα λιμάνια πού θα τα ζήλευε κάθε καράβι. Στην πίσω πάλι πλευρά των λόφων ξαπλωνόταν κάμπος κατάφυτος απ' όλα τα δέντρα της γης.  Όταν φυσούσε ο αέρας από κει, ως τη Χρυσούπολη έφτανε η ευωδιά των ανθισμένων δέντρων.

- Αγαπητοί μου σύντροφοι, τελείωσαν πια τα βάσανα μας! Να, ή πόλη των τυφλών! Η Χρυσούπολη είναι. Δεν είναι τυφλοί οι άνθρωποι αυτοί, πού ήρθαν εδώ κ' έκτισαν  τα σπίτια τους και δεν άνοιξαν τα μάτια τους να δουν τον παράδεισο, πού βρίσκεται απέναντι τους; Κοιτάξτε και σεις και πείτε μου, αν έχω δίκιο. Εκεί, λοιπόν, ας πάμε να χτίσουμε τη νέα μας πατρίδα εκεί, απέναντι  στην πόλη των τυφλών, όπως μάς είπε κι ο χρησμός της Πυθίας!

Και στα 657 π. Χ. πάνω στους έρημους ως τότε λόφους κτίστηκε η ξακουσμένη αποικία των Μεγάρων. Οι άποικοι μ' όλο τους το δίκιο τη βάφτισαν με τ' όνομα του αρχηγού τους και την ονόμασαν Βυζάντιο. Κ' είναι η σημερινή   Κωνσταντινούπολη.

*Ο μυθικός ήρωας Βύζας θεωρείται γιος του βασιλιά Νίσου από τα Μέγαρα ή γιος του Ποσειδώνα και της Κερόεσσας, κόρης της Ιούς και του Δία, την οποία η μητέρα της γέννησε στον Κεράτιο κόλπο. Άλλη εκδοχή εμφανίζει τον Βύζαντα ως γιο της νύμφης Σεμέστρας