ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

O Γρ. Λαμπράκης μιλάει σε συγκέντρωση λίγο πριν από τη δολοφονία του, το βράδυ της 22/5/1963. Στο βιβλίο του ο κ. Λαμπρίδης καταγράφει μαρτυρία, σύμφωνα με την οποία αυτουργός ήταν ένας μοίραρχος της χωροφυλακής.

ΝΕΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

Στο φως νέα στοιχεία για τη δολοφονία Λαμπράκη

Γράφει ο  Σταύρος Τζίμας

Πενήντα χρόνια από την πολύκροτη δίκη για τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρήγορη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη και την καταδίκη των παρακρατικών Σπύρου Κοτζαμάνη και Εμμανουήλ Εμμανουηλίδη ως φυσικών αυτουργών, νέα «κρίσιμα στοιχεία» για την υπόθεση που λειτούργησε ως καταλύτης δραματικών εξελίξεων, οι οποίες οδήγησαν στην εφτάχρονη δικτατορία, έρχονται στο φως.

Ποιος σκότωσε τον Λαμπράκη ενώ κατευθυνόταν το βράδυ της 22ας Μαΐου του 1963 από το ξενοδοχείο, στη διασταύρωση των οδών Σπανδωνή και Ερμού, στην απέναντι αίθουσα του σωματείου εμποροϋπαλλήλων για να εκφωνήσει λόγο σε συγκέντρωση ειρηνιστών; Το δικαστήριο αποφάνθηκε τον Οκτώβριο του 1966 ότι το θανατηφόρο χτύπημα στο κεφάλι του βουλευτή κατάφερε ο Εμμανουηλίδης, ανεβασμένος στην καρότσα του τρικύκλου που οδηγούσε ο συνένοχός του Κοτζαμάνης, εκδοχή που αμφισβητήθηκε τότε και τροφοδότησε συζητήσεις στη συνέχεια γύρω από τον πραγματικό δράστη, πλην όμως η υπόθεση έκλεισε όταν εκφωνήθηκε η ετυμηγορία στο ακροατήριο.

Ένας εκ των τακτικών μελών του κακουργιοδικείου που δίκασε τους κατηγορουμένους, πρωτοδίκης τότε και διακεκριμένος δικαστικός λειτουργός στη συνέχεια, ο κ. Βασίλης Λαμπρίδης, όμως επανέρχεται θέτοντας στο βιβλίο του υπό τον τίτλο «Αναμνήσεις και εκμυστηρεύσεις ενός δικαστή», που κυκλοφορεί τη Δευτέρα από τις εκδόσεις Ιανός, εκ νέου το ερώτημα «ποιος ήταν εκείνος που κατάφερε το θανατηφόρο πλήγμα στον Λαμπράκη;», το οποίο, όπως σημειώνει, «εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να πλανάται στον ορίζοντα της Ιστορίας χωρίς απάντηση;».

«Ήταν πράγματι ο Εμμανουηλίδης ο δράστης του εγκλήματος; Ή πίσω από το σκοτεινό παρελθόν του ανθρώπου αυτού με τον κακό χαρακτήρα, τη ροπή του προς την κομπορρημοσύνη, αλλά και εξαιτίας κάποιων συμπτώσεων, κρύβεται έως και σήμερα ο αληθινός ένοχος; Ενας ένοχος που, εάν εξακολουθεί να είναι στη ζωή, δεν υπέχει πλέον ποινική ευθύνη για την πράξη του, αφού ο χρόνος της παραγραφής ως προς το κακούργημά του αυτό έχει ήδη συμπληρωθεί από τις 23 Μαΐου 1983;» αναρωτιέται.

 Η διαδρομή που ακολούθησε το τρίκυκλο στις οδούς Ελ. Βενιζέλου και Τσιμισκή αμέσως μετά το δολοφονικό χτύπημα, μέχρι το σημείο της σύλληψης των δραστών, λίγο πριν τη διασταύρωση των οδών Τσιμισκή με Αγίας Σοφίας. Και οι δύο αυτοί δρόμοι είναι σήμερα μονόδρομοι, με φορά αντίθετη προς την πορεία του τρίκυκλου.

Φέρνοντας στο φως ένα άγνωστο παρασκήνιο με νέες μαρτυρίες, ο συγγραφέας ενισχύει την εκδοχή όλων εκείνων που υποστήριξαν και εξακολουθούν να υποστηρίζουν πως αυτουργός της δολοφονίας ήταν ένας μοίραρχος της χωροφυλακής, ο οποίος χτύπησε στον Λαμπράκη με τη λαβή του πιστολιού του πριν εκείνος πέσει στην άσφαλτο και περάσει από πάνω του το τρίκυκλο του Κοτζαμάνη.

Πρόσωπο της αποκάλυψης του κ. Λαμπρίδη είναι ένας παρακρατικός, ο Γεώργιος Λεονάρδος, ο οποίος συμμετείχε μαζί με άλλους «αγανακτισμένους πολίτες» το βράδυ εκείνο στην εναντίον του Λαμπράκη συγκέντρωση, είδε από κοντά τη σκηνή της δολοφονίας, κάθισε στο εδώλιο του κατηγορουμένου αλλά τότε αθωώθηκε.

Ο δικαστικός λειτουργός αναφέρει ότι το 1987, είκοσι χρόνια δηλαδή μετά τη δίκη, πήγε στο γραφείο του ο Λεονάρδος και του είπε «με σημασία ότι θέλει κάποτε να μιλήσει για τη δίκη Λαμπράκη», πλην όμως δεν του έδωσε ιδιαίτερη σημασία και του απάντησε επιτιμητικά «να αφήσει την Ιστορία να μιλήσει γι’ αυτή την υπόθεση».

Εντελώς τυχαία αργότερα, το 1996, θα συναντηθούν στη Θεσσαλονίκη και ο Λεονάρδος θα του ζητήσει και πάλι να βρεθούν για να μιλήσουν. «Επειδή διέγνωσα τη φορά αυτήν ότι οι προθέσεις του ενείχαν κάποια δόση ειλικρινείας, συμφώνησα μαζί του να έλθει να με συναντήσει σε κτίριο όπου στεγάζονταν τότε τα γραφεία Θεσσαλονίκης του ΑΣΕΠ, του οποίου υπήρξα ένα από τα πρώτα μέλη», κι εκεί ο Λεονάρδος θα του αποκαλύψει ότι «τον Γρηγόρη Λαμπράκη τον χτύπησε στο κεφάλι με τη λαβή περιστρόφου άτομο που βγήκε αστραπιαία από ομάδα παρακρατικών ισταμένων στο πεζοδρόμιο της γωνίας των οδών Ερμού και Βενιζέλου. Καθώς και ότι το περιστατικό συνέβη αμέσως μετά την ολιγόλεπτη συνομιλία του θύματος με τον αστυνομικό διευθυντή Ευθύμιο Καμουτσή.

Συνεχίζοντας ο Λεονάρδος την εξομολόγησή του, μου είπε πως ελάχιστα δευτερόλεπτα μετά την παραπάνω βίαιη επίθεση κατά του Λαμπράκη ξεκίνησε από την οδό Σπανδωνή το τρίκυκλο με οδηγό τον Κοτζαμάνη και επιβάτη τον Εμμανουηλίδη. Για καλύτερο, μάλιστα, συντονισμό, το τρίκυκλο ξεκίνησε αφού προηγουμένως δόθηκε στον οδηγό του, Κοτζαμάνη, φωτεινό σήμα με φακό που χειριζόταν άτομο που συμμετείχε στο έγκλημα. Καθώς και ότι το εν λόγω άτομο καραδοκούσε επί ώρα στην είσοδο του κτιρίου όπου έγινε η εκδήλωση των ειρηνιστών, για να παίξει τον ρόλο σε αυτό στο έγκλημα, την κατάλληλη στιγμή. Μου φανέρωσε ακόμη πως η κίνηση του τρικύκλου, που πράγματι πέρασε επάνω από τα πόδια του ήδη πεσμένου στην άσφαλτο Λαμπράκη, έγινε για να συγκαλυφθεί η αλήθεια. Να θεωρηθεί, δηλαδή, ότι o θανάσιμος τραυματισμός του θύματος προκλήθηκε από τροχαίο ατύχημα. Ο ίδιος κατονόμασε σε μένα τόσο τον άνθρωπο που κατάφερε το θανατηφόρο πλήγμα κατά της κεφαλής του Λαμπράκη όσο και τον συνεργό του, που εξέπεμψε στον οδηγό του τρικύκλου Κοτζαμάνη το φωτεινό σήμα για να ξεκινήσει. Ο Γεώργιος Λεονάρδος αρνήθηκε κατηγορηματικά να επαναλάβει μπροστά σε ανοιχτό μαγνητόφωνο τα όσα μου είπε για το πρόσωπο του αυτουργού και του συνεργού του στο έγκλημα ή, τουλάχιστον, να τα γράψει, με το χέρι του σε χαρτί, όπως του πρότεινα». «Το εντυπωσιακό», συνεχίζει ο κ. Λαμπρίδης, είναι ότι την ίδια ακριβώς εκδοχή για το πρόσωπο που έπληξε τον Λαμπράκη, καθώς και για το φονικό μέσο που χρησιμοποίησε, είχε αποκαλύψει σε μένα στις αρχές του 1967 και ο δικηγόρος Μιχάλης Τσιτσικλής, συνήγορος του Κοτζαμάνη στη δίκη ενώπιον του κακουργιοδικείου της Θεσσαλονίκης. Με τον Μιχάλη Τσιτσικλή, παρά το ότι μας χώριζαν από άποψη ιδεολογίας αμέτρητα έτη φωτός, διατηρούσαμε μια ανθρώπινη σχέση αμοιβαίας εκτίμησης και εμπιστοσύνης».

Ιδιόχειρο σημείωμα

Ο κ. Λαμπρίδης αναφέρει ακόμη στο βιβλίο του ότι ο Λεονάρδος του έδωσε ιδιόχειρο σημείωμα και άλλα στοιχεία, τα οποία «όμως δεν επιθυμεί να δημοσιοποιήσει καθώς είναι ανυπόγραφα και υπάρχει κίνδυνος να αμφισβητηθούν». Οπως όμως σημειώνει ο ίδιος, «προσωπικά πιστεύω ότι ο Γεώργιος Λεονάρδος μου μίλησε με ειλικρίνεια και μου αποκάλυψε ένα σημαντικό μέρος της αλήθειας, που, όμως, αδυνατώ να δημοσιοποιήσω στο σύνολό της για τους λόγους που προανέφερα»

31.01.2016

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

http://www.kathimerini.gr/847644/article/epikairothta/ellada/sto-fws-nea-stoixeia-gia-th-dolofonia-lamprakh

ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΛΑΜΠΡΑΚΗ

Μισός αιώνας και συμπληρώθηκε από τότε που «έπεσε ο μέγας δρυς σε μεγάλο αγώνα», όπως απαθανάτισε το ιστορικό γεγονός σε επιτύμβιο επίγραμμα ο ποιητής Γ. Ρίτσος στις 22 Μαΐου 1963 .

 Παρακρατικοί ακροδεξιοί επιφέρουν θανάσιμα χτυπήματα στον Γρηγόρη Λαμπράκη, σε ένα στοιχειωμένο από τότε σταυροδρόμι της Θεσσαλονίκης.

Από τις 22 Μαΐου 1963, όταν έπεφτε θανάσιμα χτυπημένος από παρακρατικούς ακροδεξιούς ο βουλευτής της Αριστεράς και σύμβολο των αγώνων για την ειρήνη Γρηγόρης Λαμπράκης, σ' ένα στοιχειωμένο από τότε σταυροδρόμι της Θεσσαλονίκης, πολλά πολιτικά μυστήρια έχουν εξιχνιαστεί και, εν πάση περιπτώσει, φωτιστεί λίγο-πολύ.

Με αρχεία, μαρτυρίες, αποκαλύψεις και άλλα ντοκουμέντα. Η πολιτική δολοφονία, όμως, που σηματοδοτεί την προδικτατορική περίοδο και το «κράτος της Δεξιάς» δεν ανήκει σε αυτά!

Το αντίθετο, μάλλον, συνέβη. Με την έννοια ότι στον ιστορικό και πολιτικό λόγο για την εποχή εκείνη τείνουν να προσλάβουν δεσπόζουσα θέση οι εκδοχές του «υπερβάλλοντος ζήλου» των παρακρατικών, του «τρικύκλου της χούντας» και της «Φρειδερίκης». Κοινό σημείο τους με διάφορες παραλλαγές είναι ότι δεν υπήρχε σχέδιο για δολοφονία, αλλά «στραπατσάρισμα» του βουλευτή.

Το πρώτο σενάριο έχει διατυπώσει πολύ προσεκτικά ο ίδιος ο Κ. Καραμανλής στο «Αρχείο» του. Σε σημείωμά του, που δημοσιεύεται εκεί, αναφέρει: «H πολιτική ευθύνη διά το έγκλημα λογικώς απεκλείετο. Πρώτον, διότι η κυβέρνησίς μου μόνον ζημία ηδύνατο να αναμένει εξ αυτού, δεύτερον διότι ο Λαμπράκης ως πολιτικός παράγων ήτο ασήμαντος, διά να μην είπω ανύπαρκτος. Kαι τρίτον και σπουδαιότερον, διότι μόνον οι ηλίθιοι θα ηδύναντο να οργανώσουν μίαν επισφαλή δολοφονίαν με τρίκυκλον και εν μέσω Aγοράς...

 Χειροφίλημα Κωνσταντίνου Καραμανλή στη βασίλισσα Φρειδερίκη, όταν διανύανε... τα χρόνια του μέλιτος

Kατά την διάρκειαν της ομιλίας του συγκεντρώθηκαν εις τον δρόμον εξτρεμιστικά στοιχεία της δεξιάς με πρόθεσιν να τον αποδοκιμάσουν. Φαίνεται ότι μεταξύ αυτών υπήρχαν και μερικοί οργανωμένοι, που είχαν ως σκοπόν, όχι να δολοφονήσουν, αλλά να ''στραπατσάρουν'', όπως έλεγαν? Επίσης, ότι ορισμένα αστυνομικά όργανα ηνέχθησαν τα σχέδια αυτά, πιστεύοντας ότι με τον τρόπον αυτό εκπληρούν την αντικομμουνιστικήν αποστολήν των».

Το σενάριο Καραμανλή πάσχει «λογικώς» σε αρκετά σημεία του. Τα κενά και τις απορίες, που προκαλεί το ίδιο, επιχειρήθηκε μεταγενέστερα να καλυφθούν με διάφορους τρόπους. Όλες οι παραλλαγές του ξεκινούν και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν πολιτικές ευθύνες του ίδιου και της κυβέρνησης της ΕΡΕ.

Δύο σενάρια

Σύμφωνα με τα άλλα δύο σενάρια πίσω από τη δολοφονία βρίσκονταν αφενός μεν χουντικοί-φιλο-δικτατορικοί κύκλοι, που είχαν στόχο την ένταση και την αποσταθεροποίηση, ώστε να καταλάβουν την εξουσία. Όπως και έγινε το 1967. Αφετέρου δε ότι η δολοφονία ή το «στραπατσάρισμα» σχεδιάστηκε και εκτελέστηκε από τα Ανάκτορα και ειδικά τη βασίλισσα Φρειδερίκη. Με φονικό όργανο τους «παρακρατικούς» της Θεσσαλονίκης. Τα κίνητρα ήταν και «προσωπικά», κατά κάποιο τρόπο:

Εναντίον του Λαμπράκη, μετά από τα επεισόδια σε βάρος της κατά την επίσκεψή της στο Λονδίνο (δεύτερο δεκαήμερο Απριλίου 1963), όταν φέρεται να αναφωνεί: «Δεν θα με απαλλάξει κανείς απ' αυτόν τον άνθρωπο;».

Εναντίον του ίδιου του Καραμανλή, καθώς την περίοδο αυτή οι σχέσεις Ανακτόρων - αρχηγού της ΕΡΕ είναι «εχθρικές» και η Αυλή θέλει να απαλλαγεί απ΄ αυτόν, θεωρώντας ότι η πολιτική του υπονομεύει το Στέμμα.

Οι δύο εκδοχές συμπλέκονται με διάφορους τρόπους, αλλά χωριστά και μαζί, ρητά ή ανομολόγητα, λειτουργούν ως ιστορικό «πλυντήριο» για τις πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης Καραμανλή. Είναι χαρακτηριστικό από την άποψη αυτή ότι στην πιο πρόσφατη βιογραφία του Κωνσταντίνου Καραμανλή είναι δεδομένο ότι ουδεμία ευθύνη φέρει.

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης στον Τύμβο του Μαραθώνα ξεκινώντας μια ακόμη πορεία ειρήνης.

Ανύπαρκτη, θεωρείται, κάθε ανάμειξή του. «Λασπολογία» οι σχετικές κατηγορίες, οι οποίες έρχονται, δήθεν, και σε αντίθεση με την κοινή λογική και τις δικαστικές αποφάσεις (Κ. Σβολόπουλος, Καραμανλής 1907 ? 1998. Μια πολιτική βιογραφία). Αλλά τόσο η «λογική» όσο και η δίκη (όχι η απόφαση) για τη δολοφονία οδηγούν κατευθείαν στις πολιτικές ευθύνες...

Το κλασικό ερώτημα : Ποιος κυβερνάει αυτόν τον τόπο;

Τα γεγονότα της δολοφονίας του Γρηγόρη Λαμπράκη είναι λίγο-πολύ γνωστά. Ο βουλευτής της ΕΔΑ είχε μπει στο στόχαστρο των κρατικών αρχών και των παρακρατικών οργανώσεων για τη φιλειρηνική και δημοκρατική δράση του. Ιδιαίτερα μετά την πραγματοποίηση της Πρώτης Μαραθώνιας Πορείας Ειρήνης (21 Απριλίου 1963), που είχε απαγορεύσει η κυβέρνηση Καραμανλή. Αλλά και τις διαμαρτυρίες στο Λονδίνο μία εβδομάδα αργότερα με στόχο τη βασίλισσα Φρειδερίκη. Σε λιγότερο από έναν μήνα έπεφτε θανάσιμα χτυπημένος με λοστό στο κεφάλι από δυο ακροδεξιούς παρακρατικούς στη Θεσσαλονίκη, ύστερα από ομιλία του σε φιλειρηνιστές της πόλης.

Με την καθοδήγηση ή ανοχή των ανώτατων και ανώτερων διοικητών των σωμάτων ασφαλείας στην πόλη. Αυτό σε συνδυασμό με όσα ακολούθησαν (απόπειρες να παρουσιαστεί ως «τροχαίο» η δολοφονία, αλλά και να συγκαλυφθεί η υπόθεση) αναδεικνύει τις αδιαμφισβήτητες πολιτικές ευθύνες της κυβέρνησης της ΕΡΕ και των δυνάμεων που ασκούσαν την εξουσία σε μια ημι-δημοκρατική Ελλάδα. Οι δύο φυσικοί αυτουργοί της δολοφονίας (Εμμανουηλίδης και Γκοτζαμάνης) συνελήφθησαν τυχαία, ενώ η υπόθεση φωτίστηκε, αρχικώς, χάρη στη δημοσιογραφική και τη δικαστική έρευνα. Όχι την αστυνομική, που αποσκοπούσε στη συσκότιση.

Η παραίτηση Καραμανλή, μερικές εβδομάδες αργότερα, αν και επιχειρήθηκε (και επιχειρείται ακόμη) να αποδοθεί σε λόγους που δεν σχετίζονται με τη δολοφονία (διαφωνίες με τα Ανάκτορα κι άλλα παρόμοια), την εποχή εκείνη ελάχιστοι δεν συσχέτιζαν με την υπόθεση Λαμπράκη. Όπως άλλωστε και λίγοι ήταν αυτοί που δεν απέδιδαν πολιτικές ευθύνες στην κυβέρνηση για τη δολοφονία. Ακόμη κι εκείνο το παροιμιώδης «επιτέλους, ποιος κυβερνάει αυτόν τον τόπο;», που φαίνεται να εκστόμισε οργισμένος ο Καραμανλής με το άγγελμα της δολοφονίας (ο ίδιος ουδέποτε το παραδέχτηκε) κάθε άλλο παρά τον απαλλάσσει από πολιτικές ευθύνες. Παρακράτος και πολιτικός υπόκοσμος δεν υπάρχουν αυτοτελώς...

Θύματα και θύτες

Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης μια ολοκληρωμένη εκδοχή για τη δολοφονία του Λαμπράκη με «θύμα» τον Καραμανλή ανήκει στον Δ. Χαραλάμπη («Στρατός και πολιτική εξουσία...»). Σε αυτή συνδυάζεται το «χουντικό» σενάριο με εκείνο της Φρειδερίκης: «Είναι βέβαιη η σχέση της μοναρχίας και της βασίλισσας με τη διοίκηση της Χωροφυλακής Θεσσαλονίκης και τις παρακρατικές οργανώσεις, που εξετέλεσαν τη δολοφονία, αλλά πρέπει να θεωρηθεί βέβαιος και ο ρόλος των μηχανισμών, που δεν αποσκοπούσαν μόνο στην ήττα και αποπομπή μιας κυβέρνησης, αλλά και στην κρίση του κοινοβουλευτισμού».

Στο άντρο των Ανακτόρων

Το σενάριο της «Φρειδερίκης» φαίνεται να υιοθετεί και η τελευταία επίσημη ιστορία του ΚΚΕ («Δοκίμιο ιστορίας του ΚΚΕ, τ. Β', 1949-1968»). Εκεί, μαζί με την επισήμανση ότι η ιστορική έρευνα «δεν έχει πλήρως αποκαλύψει τα βαθύτερα αίτια στη μεθόδευση της δολοφονικής επίθεσης κατά του Γρ. Λαμπράκη», προστίθεται: «Αν και οι πολιτικές ευθύνες αναμφίβολα βαρύνουν την κυβέρνηση Καραμανλή, ταυτόχρονα είναι φανερό ότι αποτέλεσε πλήγμα κατά της κυβέρνησης. Από την άποψη αυτή φαίνεται πιθανότερη η εκδοχή κεφαλή της συνωμοσίας και εκτέλεσης του σχεδίου να ήταν τα Ανάκτορα».

Μάιος 2013

Τ. Κατσιμάρδος katsimar@yahoo.gr

http://www.ethnos.gr/koinonia/arthro/diatrita_ta_senaria_peri_mi_euthynis_karamanli-63829911/

Για τον Γρηγόρη Λαμπράκη

Ο Γρηγόρης Λαμπράκης (Κερασίτσα Αρκαδίας, 3 Απριλίου 1912 – Θεσσαλονίκη, 27 Μαΐου 1963) ήταν γιατρός, αθλητής, και βουλευτής της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ)) που δολοφονήθηκε από παρακρατικούς. Η δολοφονία του προκάλεσε διεθνή κατακραυγή για τις αυταρχικές πρακτικές της κυβέρνησης της ΕΡΕ και των Σωμάτων Ασφαλείας, που αποδείχθηκε ότι όχι μόνο ανέχονταν, αλλά και εξέτρεφαν τον ανεξέλεγκτο παρακρατικό μηχανισμό. Η υπόθεση Λαμπράκη αναζωογόνησε τον Ανένδοτο Αγώνα του Γεωργίου Παπανδρέου και έπαιξε τον πιο σημαντικό ίσως ρόλο στην πτώση της κυβέρνησης Καραμανλή τον ίδιο χρόνο.

wikipedia