Τσίπουρο και (ζεστό) ρακόμελο

Τσίπουρο και (ζεστό) ρακόμελο

Τώρα μέσα στα όσα μας ταλαιπωρούν και μας βασανίζουν, καιρός είναι να κάνουμε ένα διάλειμμα πίνοντας ένα ελληνογενές απόσταγμα από οινόπνευμα ή από σταφύλι.

Γράφει ο Ηλίας Μαμαλάκης

Μέσα στα όσα τραβήξαμε αυτές τις μέρες καιρός είναι να πνίξουμε τον πόνο μας σε ένα τσιπουράκι.

Ευτυχώς εδώ και μερικά χρόνια οι νούμερο ένα καταναλωτές ουίσκι στον κόσμο, δηλαδή εμείς, εγκαταλείψαμε το σκοτσέζικο απόσταγμα και ανακαλύψαμε το ελληνογενές τσίπουρο με ή χωρίς γλυκάνισο. Βασικός γνώμονας είναι η μικρότερη τιμή του ελληνικού ποτού σε σχέση με το σκοτσέζικο. Παρά ταύτα πρέπει να παραδεχτούμε ότι το τσίπουρο υπάρχει στην Ελλάδα εδώ και εκατοντάδες χρόνια, αλλά όχι χιλιάδες.

Η ανάγκη του ανθρώπου από τους μυθικούς χρόνους τον οδήγησε στο να ανακαλύψει τη ζύμωση που φέρνει το οινόπνευμα σε ένα ποτό. Ο Νώε, όταν τελείωσε ο κατακλυσμός, μέθυσε και όταν τα παιδιά του πήγαν να τον μαζέψουν, ο θεός τα τιμώρησε για αυθάδεια. Είτε είναι κρασί είτε τσίπουρο ή μπίρα ή βαριά οινοπνευματώδη, το οινόπνευμα χαλαρώνει.

Η χαλάρωση

Η ζωή μας είναι εξαιρετικά δύσκολη. Δέκα δυσκολίες και μισή χαρά. Καρδούλα, σώμα και ψυχή θέλουν μια χαλάρωση και η χαλάρωση αυτή έρχεται μέσα από το οινόπνευμα. Ουδείς στην ανθρωπότητα έχει αμφισβητήσει ότι η μέτρια χρήση οινοπνεύματος κάνει κακό. Ίσα ίσα που χαλαρώνει, δίνει καλή διάθεση και δεν κάνει κακό. Ισα ίσα που χαλαρώνει, δίνει καλή διάθεση και πάντα μια καλή διάθεση είναι χρήσιμη και ενάντια στο άγχος της καθημερινότητας.

Κατά πάσα πιθανότητα την απόσταξη εφηύραν μοναχοί στην κεντρική Ευρώπη. Το οινόπνευμα δεν ήταν ξεκάθαρο, πιθανότατα να ήταν ανακατεμένο και με ξυλόπνευμα (μεθυλική αλκοόλη), που για να αφαιρέσουν τη βαριά μυρωδιά του έριχναν μέλι, ζάχαρη και πολλά βότανα. Διάσημο απόσταγμα καλόγερων είναι η περίφημη βενεδικτίνη από τους Βενεδικτίνους μοναχούς.

Στην Ελλάδα κυριαρχούν δύο αποστάγματα, το ούζο και το τσίπουρο. Έχουν μια ουσιώδη διαφορά μεταξύ τους. Το μεν ούζο προέρχεται από την απόσταξη οινοπνευμάτων, το δε τσίπουρο από την απόσταξη στέμφυλων σταφυλιού. Η διαφορά είναι μεγάλη. Λένε ότι το ούζο πήρε το όνομα του από τα γλυκάνισα που ήταν σε τσουβάλια και έφευγαν για τη Μασσαλία για να φτιάξουν το περίφημο τότε Perno και έγραφαν πάνω με μεγάλα γράμματα «uso per Marsillia», δηλαδή χρησιμοποιείται στη Μασσαλία

Οι Έλληνες απoσταγματοποιοί κράτησαν τη λέξη ούζο και ονόμασαν έτσι το ποτό. Στην Κωνσταντινούπολη το λέγανε «ντούτσικο» και σήμερα οι Τούρκοι, ο μόνος ισλαμικός λαός που πίνει οινόπνευμα, το λέει «Yeni Raki». Στην Κρήτη το τσίπουρο το λένε τσικουδιά, ενίοτε και ρακί Σε τίποτε δεν διαφέρει από το θεσσαλικό τσίπουρο, εκτός και αν οι Θεσσαλοί τού ρίξουν μέσα γλυκάνισο.

Τα παλαιότερα χρόνια μάζευαν ό,τι στέμφυλα έβρισκαν, τα άφηναν να ζυμωθούν καλά και έβγαζαν ένα βαρύ τσίπουρο το οποίο εν πολλοίς περιείχε και πολλά δηλητηριώδη στοιχεία.

Το πρώτο πράγμα που εξατμίζεται από τα στέμφυλα είναι τα αιθέρια έλαια (οξικός εθυλαιστέρας), τα οποία εν πολλοίς μπορεί να είναι και δηλητηριώδη, δηλαδή το κεφάλι της απόσταξης το οποίο οι σύγχρονοι αποσταγματοποιοί πετάνε. Στο τέλος της απόσταξης πάλι είναι άλλες ουσίες, όπως η μεθανόλη και έλαια με πολύ δυσάρεστες μυρωδιές, που πρέπει και αυτές να αφαιρεθούν. Είναι η ουρά, όπως λέγεται σήμερα, την οποία και πρέπει επίσης να κόψουμε. Έτσι λοιπόν ο καλός αποσταγματοποιός κρατάει την καρδιά.

Την ημέρα ή τις ημέρες που γίνεται η απόσταξη τσίπουρου υπάρχει μεγάλο γλέντι. Ψήνουν κρέας και πατάτες στον θερμαντήρα του αποστακτήρα και όπως βγαίνει ζεστό το τσίπουρο πίνουν όλοι και γλεντάνε και σε μικρό διάστημα βρίσκονται μεθυσμένοι.

Πώς το ποτό των πάμφτωχων της βόρειας Ιταλίας μετατράπηκε στη φημισμένη γκράπα!

Στην Ιταλία, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, ιδιαίτερα στο βόρειο μέρος που συνορεύει με την Αυστρία και την Ερζεγοβίνη, τα τσίπουρα θεωρούνταν το χειρότερο ποτό, που το έπιναν μόνο οι πάμφτωχοι.

Μια έμπνευση μιας συγκεκριμένης οικογένειας μετέτρεψε την ταπεινή γκράπα στο σπουδαιότερο εξαγωγικό οινόπνευμα όλης της Ιταλίας. Χαρακτηριστικό της, ότι αποστάζουν κάθε φορά στέμφυλα συγκεκριμένης ποικιλίας σταφυλιών και έτσι το τσίπουρο γκράπα αποκτά ειδικά αρώματα πολύ χαρακτηριστικά ειδικά για την ποικιλία.

Τούτη την ιδέα εκμεταλλεύτηκαν εν πολλοίς και οι Έλληνες αποσταγματοποιοί, αποστάζοντας στέμφυλα μόνο από μια ποικιλία, ομολογουμένως με εξαιρετικά αποτελέσματα. Αλλά το μεγαλύτερο επίτευγμα της ελληνικής ιδιοφυΐας είναι το ρακόμελο. Δηλαδή ρακί ανακατεμένο με μέλι, όπου για να διαλυθεί το μέλι μέσα στο οινόπνευμα ζεσταίνεται και γίνεται ένα γλυκό πιοτό, που μπορεί να σε μεθύσει χωρίς να το καταλάβεις.

Αυτό το εφεύρημα μπορεί να κάνει μια μοναδική καριέρα εκτός Ελλάδας, μια και πραγματικά αξίζει πάρα πολύ. Το μόνο που χρειάζεται είναι οι αποσταγματοποιοί να χρησιμοποιήσουν καλό μέλι και άριστη αναλογία τσίπουρου - μελιού.

Κλείνοντας δεν μπορώ να παραλείψω τα ούζα που παρασκευάζονται στο νησί της Χίου, στα οποία, αντί για γλυκάνισο, βάζουν μαστίχα Πρόκειται για ένα πολύ ενδιαφέρον ούζο, διαφορετικής γεύσης και επίγευσης από το γλυκανισάτο, το οποίο πραγματικά αξίζει. Τελευταία οι ίδιοι οι Χιώτες αποσταγματοποιοί έφτιαξαν και λικέρ με άρωμα μαστίχας, αλλά και μαστίχες εμπλουτισμένες με μέντα, φράουλα και μπανάνα, με εξαιρετικά αποτελέσματα.

Αγαπητοί μου αναγνώστες, η χρήση οινοπνεύματος δεν είναι κακό πράγμα, η κατάχρηση είναι κακό, αλλά και η χρήση οινοπνεύματος σε ανηλίκους. Ο νέος θέλει ειδική μεταχείριση και παρακολούθηση από τους γονείς για τη χρήση οινοπνευματωδών.

Διασκευή από άρθρο του Ηλία Μαμαλάκη

στην Κυριακάτικη Δημοκρατία