Τ. ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ : Δρόμος διπλής κατεύθυνσης

Δρόμος διπλής κατεύθυνσης

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο για το όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Μπορεί, όμως, να είναι και ο ιστορικός σταθμός προς τον μαρασμό και την παρακμή

Όπως σε κάθε σεισμό, έτσι και με το βρετανικό δημοψήφισμα, το πιο κρίσιμο ερώτημα εν μέσω των πρώτων ερειπίων παραμένει ένα: ήταν ο κύριος σεισμός ή προσεισμός; Για οποιαδήποτε έγκυρη απάντηση θα χρειαστεί χρόνος. Προς το παρόν, το μόνο βέβαιο είναι οι ισχυροί μετασεισμοί, οι θεωρίες και τα μοντέλα των σεισμολογούντων για το επόμενο κρίσιμο διάστημα.

Πέραν της Βρετανίας, το σοκ του δημοψηφίσματος συνιστά την πρώτη μεγάλη ήττα της ευρωπαϊκής ολιγαρχίας. Συνολικά του κατεστημένου, των δυνάμεων του σημερινού status quo και της επιβολής του οικονομικού επί του πολιτικού. Ειδικά της συντηρητικής γερμανικής ελίτ, καθώς αυτή βρίσκεται πλέον στο τιμόνι ενός Τιτανικού. Οδηγώντας στο παγόβουνο, παρά τις δραματικές προειδοποιήσεις από καιρό και από πολλές πλευρές. Αντί για διορθωτικές κινήσεις, όμως, οι «καπετάνιοι» τις αγνόησαν επιδεικτικά. Άλλοτε με το καρότο κι άλλοτε με το μαστίγιο.

Έκαναν, μάλιστα, ό,τι περνούσε από το χέρι τους, μέχρι την τελευταία στιγμή, ώστε να κρύψουν το πραγματικό πρόβλημα κάτω από το χαλί. Έτοιμοι να «μεταφράσουν» το Bremain σε επιδοκιμασία των πολιτικών τους και επιβεβαίωση της κυριαρχίας τους. Δίνοντας έτσι νέα ώθηση στο Brexit!

Δυστυχώς, το σοκ επήλθε σε συνθήκες που παραπέμπουν σε σκοτεινό παρελθόν. Σε αντιλήψεις και νοοτροπίες εθνικισμού, απομονωτισμού και ξενοφοβίας.

Σε περιβάλλον το οποίο, υποτίθεται, είχε εξοριστεί διά παντός. Αυτός, όμως, δεν είναι λόγος, όπως και οι πανηγυρισμοί της ακροδεξιάς, για να διασκεδα­στεί ή να αλλοιωθεί το αποτέλεσμα. Εθελοτυφλούν πάλι όσοι βλέπουν σ' αυτό επικράτηση του λαϊκισμού, αναγορεύοντας τον τελευταίο σε βασικό, δήθεν, αντίπαλο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Συγχέοντας τον λαϊκισμό με τη λαϊκή ετυμηγορία.

Εχθρός της ενοποίησης ήταν και είναι οι ίδιες οι εφαρμοσμένες πολιτικές της ηγεσίας και των τεχνοκρατών στην Ευρωπαΐκή Ένωση. Αυτές ακριβώς τροφο­δοτούν τις εθνικές περιχαρακώσεις και φοβίες. Οι ίδιες γέννησαν και έθρεψαν το «θέλουμε τη χώρα μας πίσω». Χθες στη Βρετανία και προφανώς αύριο αλλού, καθώς το «ντόμινο» δεν ανήκει πια μόνο στα σενάρια επί χάρτου.

Κατά τα άλλα, όμως, ήταν ένα επιβεβλημένο σοκ στην κατάσταση αφασίας που βρισκόταν η σημερινή ευρωπαϊκή ηγεσία. Σε μια περίοδο κατά την οποία η ευρωπαϊκή αυταρχική πορεία έμοιαζε αδιατάρακτη, ερήμην των πολιτών. Ακόμη σε μια φάση που φαινόταν ότι οι λαοί, μοιραίοι και άβουλοι, επέλεγαν το μη χείρον ως βέλτιστον.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν απαραίτητο, κατά κάποιον τρόπο, για την ευρωπαϊκή ιδέα. Αν δεχθούμε ότι αυτή μπορεί να επανακατασκευαστεί. Μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο για το όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης και την Ευρώπης των πολιτών. Μπορεί, όμως, να είναι και ο ιστορικός σταθμός προς τον μαρασμό και την παρακμή. Ο δρόμος που άνοιξε είναι διπλής κατεύθυνσης.

Η «αλλαγή πορείας», πάντως, που την επικαλούνται τώρα οι πάντες θα είναι ψευδεπίγραφη, αν δεν περνά από την αντιστροφή της τρέχουσας σχέσης μεταξύ οικονομικού και πολιτικού.

Τ. ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ

ΕΘΝΟΣ