Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΑΝΑΓΡΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΠΑΡΑΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

 ΠΑΡΑΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΕΥΝΕΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ

Ο ΠΑΥΛΟΣ ΝΙΡΒΑΝΑΣ, Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΜΠΕΝΑΚΗ Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΧΩΡΕΜΗ, Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ, Ο ΣΠΥΡΟΣ ΜΕΛΑΣ ΗΤΑΝ ΜΕΡΙΚΑ ΜΟΝΟ ΑΠΟ ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΠΟΥ ΣΥΜΜΕΤΕΙΧΑΝ ΣΕ ΑΠΙΣΤΕΥΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ ΜΕ ΔΙΑΙΣΘΗΤΙΚΟΥΣ

Γράφει η Στελίνα Μαργαρίδου

Την πρωτοσυνάντησα στο διαμέρισμα της, στο κέντρο της Αθήνας. Σε προχωρημένη ηλικία πια η Ελένη Κικίδου, η τελευταία εν ζωή μαθήτρια του Αγγέλου Τανάγρα, η μοναδική ίσως «ψυχική ντετέκτιβ» της Ελλάδας είχε το προνόμιο να συμμετέχει σε έναν κλειστό κύκλο διανοούμενων που διοργάνωναν τα πιο απίστευτα πειράματα ψυχοκίνησης και τηλεπάθειας στην Αθήνα της δεκαετίας του 30!

Ο Παύλος Νιρβάνας, η κόρη του Εμμανουήλ Μπενάκη η Αλεξάνδρα Χωρέμη, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Σπύρος Μελάς ήταν μερικά μόνο από τα ονόματα που συμμετείχαν σε απίστευτα πειράματα με διαισθητικούς, μέντιουμ δηλαδή. Οι άνθρωποι αυτοί όχι μόνο προσπάθησαν με κάθε σοβαρότητα, με επιστημονικά τεκμήρια να διερευνήσουν τα μεταφυσικά φαινόμενα σε μια εποχή που η δεισιδαιμονία ήταν κοινός τόπος στη φτωχή Ελλάδα της δεκαετίας του ‘30, αλλά ανέπτυξαν έντονη κοινωνική δράση διαδίδοντας πρωτοποριακές επιστημονικές ιδέες σε μια χώρα που μετρούσε μόλις λίγα χρόνια ως ελεύθερο κράτος!

Όσο απίστευτο ή μάλλον παράδοξο φαίνεται σήμερα που οι τηλεοπτικοί δέκτες γεμίζουν από κάθε λογής «μάγους» και «μέντιουμ», όσο και εάν ορισμένοι κύκλοι επιθυμούν να αποσιωπήσουν την πρωτοποριακή έρευνα που έχει γίνει στη χώρα μας, όσο και εάν ορισμένοι προσπαθούν να κρατήσουν μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας τα μυστικά πειράματα που γίνονταν μεταξύ Ελλάδας, Αιγύπτου, Γαλλίας, Αγγλίας, αλλά και Γερμανίας από τη δεκαετία του '30 μέχρι και το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, κάτι περίεργο, κάτι πραγματικά εντυπωσιακό είχε επιτευχθεί στο χώρο της Μεταφυσικής στην Αθήνα της εποχής εκείνης. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι τα ημερολόγια του φωτεινού μυαλού, του επιστήμονα-ερευνητή, του Αγγέλου Τανάγρα, βρίσκονται στις Η.Π.Α. σε ιδιωτική συλλογή και γίνονται προσπάθειες να έλθει έστω ένα μέρος τους πίσω στην Ελλάδα. Ίσως να μην είναι τυχαίο ότι η μοναδική εν ζωή μέχρι πρότινος μαθήτρια της Σχολής Τανάγρα δέχθηκε κατά καιρούς απειλές για την ίδια της τη ζωή, προκειμένου να μην αποκαλύψει όλα όσα γνωρίζει για εκείνα τα πειράματα και τις έρευνες που έγιναν στην Ελλάδα και το εξωτερικό...

ΠΟΙΟΣ ΗΤΑΝ Ο ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΨΥΧΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

Ο Άγγελος Τανάγρας, ο Πρόεδρος της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών, ήταν επιστήμονας ξεχωριστού κύρους, άνθρωπος με υψηλή κοινωνική θέση στην Αθήνα της εποχής που έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Αυτός ήταν ο κύριος λόγος που η εταιρεία απέκτησε τόσο γρήγορα φήμη και αναγνώριση.

Ό ιδρυτής της Εταιρείας ο Άγγελος Τανάγρας, όπως ήταν το ψευδώνυμο του γιατρού Άγγελου Ευαγγελίδη, γεννήθηκε το 1877 και εργάστηκε ως γιατρός του Πολεμικού Ναυτικού ως το 1923 που αποστρατεύθηκε. Αμέσως μετά την αποστράτευση του ίδρυσε την πρώτη στην Ελλάδα ομάδα που ασχολήθηκε επιστημονικά με την έρευνα και την καταγραφή των ψυχικών φαινομένων. Δημιούργησε την πρώτη Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το καταστατικό ίδρυσης της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών, η Ελληνική Εταιρεία Ψυχοφυσιολογίας ιδρύθηκε το 1924 στην Αθήνα με πρωτοστάτη τον Άγγελο Τανάγρα που ήταν και ο Πρόεδρος της.

Τα ονόματα που πλαισιώνουν την προσπάθεια είναι εντυπωσιακά: στο Εκτελεστικό Συμβούλιο ήταν ο Άγγελος Τανάγρας, ο Παύλος Νιρβάνας, ο Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς, η Αλεξάνδρα Χωρέμη-Μπενάκη. Γενικός Γραμματέας ήταν ο ιατρός-νευρολόγος Αρ Μιλτιάδης Βλαστός, ταμίας ο Διευθυντής της Λαϊκής Τράπεζας Κοσμάς Καλυβίτης. Ως ένας από τους πρώτους συνεργάτες της Εταιρείας αναφέρεται και ο Πρωθυπουργός Αθ. Ευταξίας.

Η ιδέα ήταν πρωτοποριακή, αφού για πρώτη φορά οι δεισιδαιμονίες και οι προλήψεις που ταλάνιζαν την ελληνική κοινωνία θα έμπαιναν κάτω από το μικροσκόπιο της επιστήμης. Η πρώτη ομάδα που συγκροτήθηκε ξεκίνησε από την καταγραφή των πιο αξιόλογων περιπτώσεων. Ψυχοκινητικές από την Καβάλα που μόλις έμπαιναν σε ένα δωμάτιο έσπαζαν τα πιάτα, φαινόμενα τηλεπάθειας και διαίσθησης, εμφάνιση φαντασμάτων, όπως αυτό που συνέβη στα τέλη της δεκαετίας του '30 στις Σπέτσες, όλα εξετάζονταν επιτόπου σε ειδικές αποστολές που οργανώνονταν.

Ποιοι ήταν οι πραγματικοί στόχοι της Εταιρείας; «Η πάταξη της δεισιδαιμονίας όλης αυτής της ψυχικής διαταραχής που αποπροσανατολίζει και δηλητηριάζει τους ανθρώπους» λέει με βαθιά, βραχνή φωνή η Ελένη Κικίδου. «Τότε ήμουν 11 χρονών κοριτσάκι. Στον Άγγελο Τανάγρα με πήγε η δασκάλα μου γιατί είχε διαπιστώσει ότι ήμουν διαισθητική. Στην αρχή και για μερικά χρόνια ακόμη νεαρή κοπελίτσα δεν μπορούσα να συνειδητοποιήσω τη σημασία όσων γίνονταν στη Σχολή του Αγγέλου Τανάγρα. Έρευνα, πειράματα, διαλέξεις, φροντιστήρια, μαθήματα σε ερευνητές, συγκεντρώσεις διαισθητικών, μέντιουμ δηλαδή, από ολόκληρη την Ελλάδα...». Ο ίδιος ο Άγγελος Τανάγρας, σε μια από τις διαλέξεις του που άφησαν εποχή και συγκέντρωναν το ενδιαφέρον όλου του επιστημονικού κόσμου της χώρας, λέει:

Όταν πριν από 50 χρόνια ιδρυόταν στο Λονδίνο από διαπρεπείς επιστήμονες της εποχής εκείνης η πρώτη Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών, μια νέα μορφή επιστημονικής έρευνας ανέτειλε για την παγκόσμια διανόηση, με σκοπό όχι μόνο την έρευνα των ψυχικών φαινομένων, αλλά και την καταπολέμηση της δεισιδαιμονίας και των ολέθριων υλιστικών θεωριών που δηλητηρίασαν την ψυχή και έκαναν τον άνθρωπο να χάσει την εμπιστοσύνη του προς το παρόν και την ελπίδα για το μέλλον. Οι πράγματι μεγάλοι εκείνοι επιστήμονες, απόλυτα πεπεισμένοι από τα αποδεικτικά πειράματα, δεν δίστασαν με το θάρρος της γνώμης τους και την πεποίθηση στο κύρος τους, να αντιμετωπίσουν τους επιπόλαιους, τους ασυγχρόνιστους, τους οπισθοδρομικούς, τους τρέμοντας για το κύρος τους και την αξιοπρέπεια τους, οι οποίοι περιμένουν να πεισθεί και ο υπηρέτης τους για να συμφωνήσουν με τους προλαλήσαντες. Αυτοί χάραξαν νέες ατραπούς...

Αυτό που ουσιαστικά πρόσφερε η Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών του Αγγέλου Τανάγρα, είναι η σοβαρή έρευνα γύρω από τα παραψυχολογικά φαινόμενα που έγινε για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Μια έρευνα για την οποία δεκαετίες μετά δεν γνωρίζουμε απολύτως τίποτε, αφού τα ειδικά εκπαιδευμένα μέντιουμ δεν έχουν μέχρι σήμερα αποκαλύψει τίποτε σχετικό με αυτά. Κι όμως η περίφημη ομάδα της Αθήνας επικοινωνούσε τηλεπαθητικά με τις αντίστοιχες ομάδες του Παρισιού, του Καϊρου και του Λονδίνου στα πειράματα μακράς αποστάσεως. Κάποιες πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι σε αντίστοιχα πειράματα συμμετείχαν αργότερα και ομάδες ναζιστών. Από το 1923 ακόμη τότε που ο Άγγελος Τανάγρας ίδρυσε την Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών μαζί με σημαντικά ονόματα της εποχής το ενδιαφέρον της αθηναϊκής κοινωνίας και μάλιστα των διανοούμενων αστών της εποχής στράφηκε σε αυτήν εξαιτίας των λαμπρών ονομάτων που συγκέντρωνε στο βασικό της πυρήνα. Ο λογοτέχνης Παύλος Νιρβάνας βοήθησε σημαντικά στις παραψυχολογικές έρευνες. Ο ακαδημαϊκός Σπύρος Μελάς, ο Νίκος Ι. Λούβαρης, οι καθηγητές πανεπιστημίου Σπύρος Λιβιεράτος, Θεοφάνης Βορέας, Σ. Μένανδρος, Μ Κατσαρός, οι γιατροί-νευρολόγοι Μιλτιάδης Βλαστός, Σ. Βλαβιανός, Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης, ο αρχαιολόγος Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς, ο διευθυντής της εφημερίδας Εστία, ο Μητροπολίτης Κοζάνης Ιωακείμ, πολλοί υπουργοί και καλλιτέχνες, όπως η Ίλια Λιβυκού, αλλά και ο διάσημος ποιητής Άγγελος Σικελιανός, ήταν μερικά μόνο από τα ονόματα αυτών που παρακολουθούσαν από κοντά τις έρευνες της Εταιρείας και λάμβαναν μέρος σε αυτές. Το διάστημα 1924-1933 το έργο της Εταιρείας ήταν ιδιαίτερα παραγωγικό:

•  Εκδόθηκε ένα περιοδικό στο οποίο καταγράφονταν η δράση της Εταιρείας και γίνονταν αναφορές στα πειράματα τηλεπάθειας που πραγματοποιούνταν στην Αθήνα και στο εξωτερικό. Το περιοδικό της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών αποστελλόταν δωρεάν σε διευθυντές σχολείων, στις ανώτερες κρατικές σχολές, στα επιστημονικά επιμελητήρια κ.ά.

•  Έγιναν εκατοντάδες πειράματα στα γραφεία της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών «με τα διαισθητικά και δαιμονόλητα» μέντιουμ, όπως αποκαλούνταν από τον ίδιο τον ιδρυτή της Εταιρείας, Άγγελο Τανάγρα.

•  Από το 1928 και μετά τα πειράματα «τηλεπάθειας μακράς απόστασης» με ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που διοργανώθηκαν απέφεραν εκπληκτικά αποτελέσματα.

•  Παράλληλα ερευνήθηκαν ανάλογες περιπτώσεις ανθρώπων σε όλη την Ελλάδα.

•  Επιστημονικές ομάδες μελών της Ε.Ψ.Ε. ερευνούσαν κάθε περίπτωση διαισθητικού που αναφερόταν σε ολόκληρη τη χώρα και γίνονταν αποστολές για την εξακρίβωση και καταγραφή του περιστατικού.

•  Ανάλογες ομάδες ερευνούσαν περιπτώσεις τηλεπάθειας, ψυχοκινητικής, τηλεκινησίας που αναφέρονταν σε διάφορα μέρη του ελληνικού χώρου . Εκείνη την εποχή συνήθως οι πρωταγωνιστές αυτών των φαινομένων αντιμετώπιζαν την περιθωριοποίηση της κοινωνίας ως ….. δαιμονισμένοι, φρενοβλαβείς κ.ά.

• Το 1930 διοργανώθηκε στην Αθήνα το 4° Διεθνές Συνέδριο Ψυχοφυσιολογίας, στο οποίο προήδρευσε ο ιδρυτής του Νεοβιταλισμού, καθηγητής του πανεπιστημίου της Λειψίας Driesch, Πήτερ Έστεραιχ (Oesterich).

•   Εκδόθηκαν και προβλήθηκαν σε διεθνές επίπεδο οι διάφορες πρωτότυπες εργασίες του ιδρυτή της Εταιρείας Αγγέλου Τανάγρα. Ιδιαίτερη απήχηση στους διεθνείς επιστημονικούς κύκλους είχε η «θεωρία της ψυχοβολίας» (ή αλλιώς η εξήγηση του ειμαρμένου και της τύχης), που αποτέλεσε την αφορμή για να ανακηρυχθεί ο Άγγελος Τανάγρας επίτιμο μέλος της Βρετανικής Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών.

•  Δημιουργήθηκαν φροντιστήρια παρατήρησης και ανάλυσης ψυχικών φαινομένων τα οποία λειτούργησαν για φοιτητές, επιστήμονες και ερευνητές στα γραφεία της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών.

• Έγινε εισαγωγή της πειραματικής τηλεπάθειας στο ψυχολογικό φροντιστήριο του Πανεπιστημίου Αθηνών από τον καθηγητή Θεόφιλο Βορέα. Στο εργαστήριο συμμετείχαν και τα διαισθητικά μέντιουμ της Εταιρείας.

ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΕΝΤΙΟΥΜ

«Ήμουν περίπου τριών ετών. Στην αυλή ήξερα ότι έπαιζε ένας φίλος μου ο Λευτέρης και πάνω στο παιχνίδι είχε πέσει μέσα στο πηγάδι. Εγώ αυτά τα κατάλαβα την ώρα που ήμουνα στο σπίτι μου ή μάλλον τα ένιωσα. Άρχισα λοιπόν να φωνάξω: «Μπλουμ, Λευτέρης». Φώναζα συνέχεια και κάποια στιγμή πήγαν οι μεγάλοι να κοιτάξουν στο πηγάδι και βρήκαν ευτυχώς μέσα τον Λευτέρη. Αυτή ήταν η πρώτη ένδειξη για το χάρισμα μου». Έτσι ξεκινά η ιστορία της διαισθητικής Ελένης Κικίδου που αποτέλεσε τη μικρότερη τότε μαθήτρια του Αγγέλου Τανάγρα, αφού η δασκάλα της την σύστησε στην ομάδα του σε ηλικία 11 χρονών.

Τα άλλα μέντιουμ η Κωνστάντια Νικολαίδου, η Ανδρονίκη Χαλκιαδάκη, η Ελένη Ζακινδυνού, «Κασσάνδρα», η Ελπίδα Παυλάτου, η Δάφνη Ντόλα, η Σοφία, η Μαρίνα Χαϊκάλη, η φημισμένη τηλεκινητική Κλειώ Γεωργίου-Γκιόκα, αλλά και ο πρώτος Έλληνας ραβδοσκόπος αρχίατρος Κώστας Παπαθανασίου, είχαν έλθει σε επαφή με την ομάδα του Αγγέλου Τανάγρα πολύ αργότερα.

Τα περισσότερα πειράματα πραγματοποιήθηκαν στα γραφεία της Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών από το 1877 έως το 1964. Στη δεκαετία του 30 που ξεκίνησε τη δραστηριότητα της η Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών, άνθρωποι με το χάρισμα της διαίσθησης ή της ενόρασης χαρακτηρίζονταν με μεγάλη ευκολία από τον περίγυρο τους ως δαιμονισμένοι και απομονώνονταν ως πλάσματα αλλόκοτα με υπερφυσικές ικανότητες. Για τους ανθρώπους αυτούς που ουσιαστικά έπεφταν θύματα των ίδιων των ικανοτήτων τους, η ομάδα ερευνητών του Αγγέλου Τανάγρα ήταν μια διέξοδος.

ΟΙ ΠΕΡΙΦΗΜΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΑΝΑΓΡΑ

«Οι ψυχικοί διαθέτουν μια σειρά από παραψυχολογικά ταλέντα στα οποία περιλαμβάνεται η τηλεπάθεια, η πρόγνωση και η αναφορά σε γεγονότα του παρελθόντος», τόνιζαν συμπερασματικά μετά από μελέτη πολλών περιπτώσεων διαισθητικών από όλη την Ελλάδα οι επιστήμονες της Ε.Ψ.Ε.

Οι προσπάθειες να εξηγηθεί η αιτία αυτής της... παράξενης συμπεριφοράς των «ψυχικών» ήταν πολλές. Μέχρι λίγο πριν πεθάνει η Ελένη Κικίδου υποστήριζε με θέρμη την άποψη του δασκάλου της λέγοντας:

Όλοι έχουμε τέτοιες ικανότητες, αλλά δεν έχουν βγει στην επιφάνεια. Εμείς οι διαισθητικοί ή ψυχικοί έχουμε αυτές τις ικανότητες σε μεγαλύτερο βαθμό από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Είναι κάτι αυθόρμητο που τις περισσότερες φορές δεν μπορεί να εξηγηθεί, καθώς δεν υπάρχει κάποιο σημάδι ή κάτι άλλο που να προηγείται αυτής της κατάστασης. Έτσι ξαφνικά παρουσιάζονται, προβάλλονται στο μυαλό μας κάποιες εικόνες με ή χωρίς λόγια, σαν σκηνές από ταινία. Κι αυτά αφορούν κάτι που θα συμβεί ή κάτι που έχει συμβεί στο παρελθόν, αλλά συνήθως δεν είναι γνωστό.

Το εντυπωσιακό πάντως είναι ότι αντίστοιχα πειράματα είχαν ξεκινήσει στη δεκαετία του '30 και στην Αθήνα. Μέχρι σήμερα κανείς δεν ξέρει εάν και από ποιους έχουν αξιοποιηθεί τα πολύτιμα συμπεράσματα εκείνων των πειραμάτων. Πάντως η πληροφορία ότι το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου του Αγγέλου Τανάγρα βρίσκεται στην κατοχή κάποιας γυναίκας στην Αμερική (το όνομα της είναι Eileen J, Garrett), δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητη. Αυτό που έκανε διεθνώς γνωστό τον Άγγελο Τανάγρα και του χάρισε επάξια μια θέση στο πάνθεον των ερευνητών ψυχικών φαινομένων, είναι η περίφημη «Θεωρία της Ψυχοβολίας», κομμάτι της οποίας ενσωμάτωσε αργότερα και ο Γιουνγκ στις δικές του απόψεις.

Η θεωρία της Ψυχοβολίας αποτελεί μια από τις πρώτες σοβαρές προσπάθειες επιστημονικής εξήγησης της πρόγνωσης και της εξωαισθητηριακής αντίληψης. Η μυστηριώδης ραδιενέργεια (η ψυχή) που εκπέμπεται από το ανθρώπινο σώμα και η οποία εκτελεί τηλεκινητικά φαινόμενα, αποδεικνύεται ότι είναι ένα είδος ενέργειας ενδιαμέσου καθαρότητας και εντοπίζεται μεταξύ του υλικού ατόμου (της ύλης) και του άυλου. Πρόκειται για μία άγνωστη δημιουργική δύναμη, τον αιθέρα που θα μπορούσε να έχει ιδιότητες, όπως ο ηλεκτρισμός, ο μαγνητισμός, η υπεραισθητική ακτινοβολία κ.λ.π. Κι όμως αυτές οι δυνάμεις της Φυσικής θεωρούνται «τυφλές», δεν έχουν στόχο, ενώ τα τηλεκινητικά φαινόμενα έχουν σαφή στόχο και κατεύθυνση.

Η θεωρία του Αγγέλου Τανάγρα δημοσιεύθηκε το 1929 στην Επιθεώρηση Παραψυχολογικών Ερευνών του Βερολίνου και τυπώθηκε σε χωριστό τόμο στα γαλλικά με τίτλο 2ο Πεπρωμένο και η Τύχη υπό το Φως της Ψυχοβολικής εξήγησης Ο Άγγελος Τανάγρας είναι ακόμη ο θεμελιωτής της θεωρίας της ψυχορετρίας ένα είδος.. .ανάγνωσης των αντικειμένων που έχει υιοθετηθεί από μέντιουμ και παραψυχολόγους. Σύμφωνα με τον Τανάγρα, έχει παρατηρηθεί ότι τα όρια της πραγματικότητας του κόσμου μας δημιουργούν μια τέτοια δομή, ώστε να διατηρούνται μέσα από την ύπαρξη ενός αντικειμένου. Το αντικείμενο δηλαδή που περισσότερο χρησιμοποιούσε ένα άτομο στη ζωή του είναι εμποτισμένο με την ενέργεια του, αποτελεί ένα είδος δοχείου αποθήκευσης, μια κιβωτό μνήμης...

Σήμερα διαπιστώνεται ότι ο ζωικός οργανισμός κατέχει σε λανθάνουσα κατάσταση υπεράνθρωπες ιδιότητες που μόλις υποκρύπτονται από την υλική ηλεκτρονιακή του υπόσταση. Τηλεπάθεια, Διόραση, Ψυχομετρία, Τηλεκινησία. Δεν είναι δυνατό να ορισθεί όριο για τις δυνατότητες αυτές. Κι έχουν σχέση με τις αφάνταστες δυνάμεις τις οποίες η σύγχρονη Φυσική λανθασμένα ανιχνεύει στο υλικό άτομο...  

«ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ»

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Άγγελος Τανάγρας

Ο 'Άγγελος Τανάγρας, γεννήθηκε με το όνομα Άγγελος Ευαγγελίδης το οποίο άλλαξε για άγνωστους λόγους. Έλληνας στρατιωτικός γιατρός, υποναύαρχος του υγειονομικού, λογοτέχνης, διπλωμάτης, ο μοναδικός πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχικών Ερευνών, [Ε.Ε.Ψ.Ε.], που θεωρείται πατέρας του μυστικισμού στην Ελλάδα, γεννήθηκε είτε στις 20 Μαΐου 1875 ή στις 7 Μαρτίου 1877 και πέθανε στις 3 Φεβρουαρίου 1971 στην Αθήνα.

Βιογραφία

Σπούδασε στην Ιατρική σχολή Αθηνών και πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Βερολίνο της Γερμανίας, όπου για πρώτη φορά, επιχείρησε μέσω πειραμάτων, να εξηγήσει τη σχέση μεταξύ ψυχής και μεταφυσικών φαινομένων. Το 1897 κατατάχθηκε στο Πολεμικό Ναυτικό και πήρε μέρος στους Ελληνοτουρκικούς καθώς και στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Διετέλεσε υπεύθυνος του υγειονομικού τμήματος στο λιμάνι του Πειραιά, στο λοιμοκαθαρτήριο Σαλαμίνας και στο λιμάνι της Σμύρνης, ενώ στάλθηκε σε αποστολές και ως αντιπρόσωπος της Διεθνούς Υγειονομικής Επιτροπής μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Αποστρατεύτηκε το 1923 ως γενικός αρχίατρος του Πολεμικού Ναυτικού, με το βαθμό του υποναύαρχου υγειονομικού. Από το 1956 έως το 1958 διατέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Λογοτεχνών.

Παραψυχολογία

Επί πολλά χρόνια ασχολήθηκε με τις ψυχοφυσιολογικές έρευνες. Μετά την αποστρατεία του ίδρυσε το 1923 την Ελληνική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών, [Ε.Ε.Ψ.Ε.], η οποία έπαψε να υπάρχει το 1962, μαζί με τους Πισσάνο και Μελά, ενώ πρώτος γραμματέας της ήταν από το 1923 έως το 1932, ο γιατρός Κωνσταντίνος Κοντούλης, και ασχολήθηκε επιστημονικά με τη μελέτη και τη καταγραφή παραφυσικών φαινομένων. Η εταιρεία αναγνωρίστηκε επίσημα από τη Βρετανική Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών, [B.S.P.R.], και το 1930 αναγορεύθηκε σε επίτιμο μέλος της, ενώ πήρε μέρος σε διάφορα διεθνή συνέδρια ψυχικών ερευνών και παράλληλα διοργάνωσε το 1930, το 4o διεθνές Ψυχοφυσιολογικό Συνέδριο στην Αθήνα. Μεταξύ των μελών της εταιρείας ήταν γνωστά ονόματα της εποχής, όπως ο Παύλος Νιρβάνας, τότε αρχίατρος της Ναυτικής Ακαδημίας, ο Α. Φιλαδελφεύς, τότε έφορος αρχαιοτήτων, ο K. Καλυβίτης, τότε διευθυντής της Λαϊκής Τράπεζας, ο συγγραφέας Άγγελος Σικελιανός, ο πανεπιστημιακός Παναγιώτης Βλαστός, ο Ανρί Μπερξόν, ο Σίγκμουντ Φρόϋντ, η Μαρί Σκλοντόφσκα-Κιουρί και ο Άλμπερτ Αϊνστάϊν. Βοηθός του και χορηγός της Εταιρείας ανέλαβε η Αλεξάνδρα Μπενάκη-Χωρέμη. η οποία μαζί με την Καλλιρόη Παρρέν, φεμινίστρια και ιδρύτρια του Λυκείου των Ελληνίδων, ανέλαβαν να προωθήσουν τις ιδέες του στον λαό, καθώς με πρωτοβουλία της Παρρέν, δόθηκε η πρώτη διάλεξη του Τανάγρα στην αίθουσα του Λυκείου Ελληνίδων. Από το 1925 είχε αρχίσει να εκδίδει το μηνιαίο περιοδικό «Ψυχικαί Έρευναι», στο οποίο δημοσιεύονταν επιστημονικά άρθρα και ανταποκρίσεις από συνέδρια και εκδηλώσεις ψυχικών ερευνών.

Αυτοτελή έργα του:

«Η θεωρία της ψυχοβολίας»,

 «Μεγάλη φυσιολογία της ψυχής»,

 «Αι ενδείξεις και αι αρνήσεις υπάρξεως ενσυνείδητων δημιουργικών δυνάμεων»,

 «Φιλοσοφικοί περίπατοι»,

 «Το πεπρωμένον και η τύχη»,

 «Αι αποδείξεις και αρνήσεις της υπάρξεως του Θεού»,

 «Το άσχετον του εγώ προς την μνήμην», και

 «Η θρησκεία της επιστήμης».

Πειράματα «τηλεπάθειας και επιστημονικές εργασίες

Το 1928 άρχισε να πραγματοποιεί πειράματα «τηλεπάθειας μακράς αποστάσεως» μεταξύ Αθήνας, Λονδίνου και Παρισιού, παράλληλα με τη σειρά των αντίστοιχων πειραμάτων του καθηγητή νευρολογίας του Πανεπιστημίου του Μιλάνου, δρα Καζαμάλι, συμβάλλοντας σημαντικά στη διατύπωση της θεωρίας της ψυχοβολίας, με την οποία προσπάθησε να εξηγήσει επιστημονικά την πρόβλεψη του μέλλοντος, στηριζόμενη στο φαινόμενο της τηλεκινήσεως. Προς υποστήριξη της θεωρίας του μάλιστα εξέδωσε στα Γερμανικά την εργασία «Zeitschrift für Parapsyhologie» και στα Γαλλικά τη «Le Destin et la Chance au Jour de l’Explication Psychobolique».

Οι εργασίες του είχαν σημαντική απήχηση και η Μεταφυσική ως κλάδος εισήχθη στα ελληνικά επιστημονικά επιμελητήρια, μετά από εισήγηση του Δημήτρη Σωτηριάδη, καθηγητή Μικροβιολογίας, ενώ σε δύο πανεπιστήμια της Ολλανδίας δημιουργήθηκαν έδρες Ψυχοφυσιολογίας, καθώς στη Λειψία και στη Βόννη, όπου διδάσκονταν μαθήματα με το ίδιο αντικείμενο. Μαθήτρια της Σχολής Ψυχικών Ερευνών ήταν η γνωστή ενδιάμεσος Ελένη Κικίδου, η μεγαλύτερη Ελληνίδα διαισθητικός, η οποία βοήθησε ακόμη και την ελληνική Αστυνομία στην διαλεύκανση εγκλημάτων. Το 1929 η Πειραματική Τηλεπάθεια, υπό την καθοδήγηση του καθηγητή της Θεολογικής και της Φιλοσοφικής Σχολής, Θεόφιλου Βορέα, έγινε μάθημα στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, ενώ το 1933 στο ίδιο πρόγραμμα σπουδών, συμπεριλήφθηκε και η Μεταφυσική, όμως η προσπάθεια δεν είχε διάρκεια.

Το 1940 επισκέφθηκε αναστενάρηδες στη Μαυρολεύκη Σερρών, όπου με την ιδιότητα του καθηγητή των ψυχικών ερευνών του Πανεπιστημίου της Αθήνας συζήτησε μαζί τους για το έθιμο της πυροβασίας. Αρχικά τους έπεισε να κάνουν δημόσια τελετή πυροβασίας και στη συνέχεια αφού εξασφάλισε την άδεια της Αρχιεπισκοπής Αθηνών και της Αστυνομίας, παρουσίασαν στις 21 Μαΐου 1940, για πρώτη φορά δημόσια, το έθιμο, ενώ το 1946 επισκέφθηκε για τον ίδιο λόγο την Αγία Ελένη Σερρών. Το 1947 επέστρεψε ξανά στη Μαυρολεύκη, όπου πραγματοποιήθηκε για δεύτερη φορά δημόσια, το έθιμο και εξέτασε τα πόδια αλλά και τις κάλτσες των πυροβατών και δεν παρατήρησε την παραμικρή φθορά του δέρματος ή κάκωση, αλλά ούτε και στις κάλτσες οι οποίες βρίσκονται στο Κέντρο Θρακικών και Βυζαντινών Μελετών στην Αθήνα.

Η διατύπωση της θεωρίας της ψυχοβολίας, έφερε αναταραχή στην κοινότητα της παραψυχολογίας, και δημιούργησε κύμα αμφισβητήσεως γύρω από το όνομα του Τανάγρα, ενώ γι’ αυτήν γίνεται συζήτηση μόλις το Δεκέμβριο του 1961, στο περιοδικό «Journal of the Society for Psychical Research». Ο W. G. Roll, μέλος της B.S.P.R., ανέφερε παραπάνω έντυπο ανέφερε, «…το 1929, ο Πρόεδρος της Ε.Ε.Ψ.Ε. δρ. Τανάγρας, ανέπτυξε μία πανομοιότυπη θεωρία ως εξήγηση για το φαινόμενο της πρόβλεψης του μέλλοντος», ενώ το 1931 έκανε αναφορά στη σχέση μεταξύ της θεωρίας της ψυχοβολίας και του φαινόμενου της προβλέψεως. Τον Ιούνιο του 1968, στο ίδιο περιοδικό, ο Alan Mayne παρουσίασε το βιβλίο «Psychophysical Elements in Parapsychological Traditions», γράφοντας ότι «…αποτελεί …{…}… ένα εξαιρετικά σημαντικό βιβλίο, ακόμα και αν αρκετοί από τους πολλούς σκεπτικιστές ψυχικούς ερευνητές βιάζονται σήμερα να το χαρακτηρίσουν ως απόλυτο σκουπίδι…». Επίσης στο περιοδικό «Proceedings of the Society for Psychical Research» αναφέρεται ότι τη διετία 1969-70 οι Rejdak και Vasiliev πραγματοποίησαν τηλεκινητικά πειράματα βασιζόμενοι σε παλιότερες έρευνες του Τανάγρα πάνω στο τηλεκινητικό μέντιουμ Κλειώ.

Το τέλος του Τανάγρα

Το 1971 λίγο πριν πεθάνει, είπε σε συνέντευξή του, «...Εγώ φεύγω με τη θλίψη ότι το έργο μου, η ίδρυση της Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών, ερευνών αυστηρώς επιστημονικών, υπήρξε πρόωρος διά τον τόπο μου, όπου το πλείστον ή αδιαφορεί ή εξακολουθεί να ενδιαφέρεται διά εντυπωσιακάς παρεξηγήσεις των ψυχικών φαινομένων και αυταπάτας, όπως δήθεν επικοινωνιών με πνεύματα νεκρών».

Εργογραφία

Το συγγραφικό του έργο είναι μεγάλο, όμως δεν αξιώθηκε ανάλογης φήμης. Ήταν ο κύριος εκπρόσωπος της «αμέριμνης λογοτεχνίας» του παλαιού καιρού, έγραψε πολλά βιωματικά πεζογραφήματα με θαλασσινά θέματα στηριγμένα στη θητεία του, ως γιατρού, στο πολεμικό ναυτικό. Ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία, τη δημοσιογραφία και τη μετάφραση έργων από την αρχαία Ελληνική γλώσσα. Έργα του μεταφράστηκαν στα Γαλλικά και τα Γερμανικά, ενώ σχεδόν κάθε διήγημα του χαρακτηριζόταν από την ύπαρξη πολυποίκιλων μυστικιστικών νοημάτων. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε με την έκδοση του μυθιστορήματος «Σπογγαλιείς του Αιγαίου», το οποίο μεταφράστηκε και στα γαλλικά.

Μελέτες – Δοκίμια

«Ο πέπλος της Ίσιδος» (Γυναικεία ψυχολογία). Αθήνα, εκδόσεις «Ι.Ν.Σιδέρης»,

 «Το πεπρωμένον και η τύχη, (Η θεωρία της ψυχοβολίας), Πρωτότυπος συμβολή εις την ψυχικήν έρευναν», Αθήνα, εκδόσεις «Ανατολή», το 1943.

 «Η επιστημονική μου διαθήκη», Αθήνα, το 1955.

Πεζογραφία

«Η Μεγαλόχαρη» Νησιωτικό μυθιστόρημα, Αθήνα, εκδόσεις «Ι.Ν.Σιδέρης»,

«Σπογγαλιείς του Αιγαίου», Αθήνα, εκδόσεις «Ι.Ν.Σιδέρης»,

 «Ως ζωή… Ως όνειρο», Αθήνα, εκδόσεις «Άγκυρα»,

 «Νενίκηκας Ναζωραίε! · Εν τούτω νίκα», Ιστορικό μυθιστόρημα, Αθήνα, εκδόσεις «Δημητράκος»,

«Εις τα πτερά του θανάτου», Αθήνα, εκδόσεις «Παπαπαύλος»,

Το ρόδον των Γαδείρων», Αθήνα, εκδόσεις «Ι.Ν.Σιδέρης»,

 «Μαύρες πεταλούδες», Αθήνα, εκδόσεις «Ι.Ν.Σιδέρης», το 1921,

 «Μακεδονικαί ραψωδίαι», Αθήνα, το 1905,

 «Νησάκια του Σαρωνικού, Ο Πόρος, Φιλοσοφικοί περίπατοι», Αθήνα, εκδόσεις «Ι.Ν.Σιδέρης»,

 «Η Ιππότισσα της Μάλτας, Αναμνήσεις ταξειδίων», Αθήνα, εκδόσεις «Ι.Ν.Σιδέρης»,

 «Άγγελος εξολοθρευτής», το 1913,

 «Η ανατίναξις του Φετχί Μπουλέντ και της κανονιοφόρου», Αθήνα, εκδόσεις «Φέξης», το 1914.

 «Εις τα πτερά του θανάτου», το 1918,

Μεταφράσεις

«Ηλέκτρα» Ευριπίδου, Αθήνα, εκδόσεις «Φέξης», το 1910.

http://www.livepedia.gr/index.php/Τανάγρας_Άγγελος

Η Ελληνική Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών

Από έρευνες του κ. Νίκου Κουμαρτζή, δημοσιογράφου συγγραφέα και ιδρυτή των εκδόσεων iWrite.gr

Με νωπές τις μνήμες της Μικρασιατικής Καταστροφής, των Ιουλιανών, της απόπειρας δολοφονίας του Ελευθέριου Βενιζέλου στο Παρίσι και της δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη που την ακολούθησε, οι αρχές του 20ου αιώνα, βρίσκουν την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, σε μια περίοδο έντονων αλλαγών τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Την ίδια περίοδο στην Ευρώπη, χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από τα ελληνικά εδάφη, λειτουργεί ήδη από το 1882, η Βρετανική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών με έδρα το Λονδίνο. Κύριος στόχος της είναι η μελέτη των παραφυσικών και ψυχικών φαινομένων μέσω αυστηρών για την εποχή επιστημονικών μεθόδων.

«Η πορεία της εταιρίας έμελλε να είναι σημαντική αφού μέχρι τις μέρες μας στάθηκαν στην προεδρία της, μεγάλες προσωπικότητες όπως οι Charles Richet,γιατρός, βραβευμένος με Nobel το 1913 και John William Strutt φυσικός, βραβευμένος με Nobel το 1904».

Στα πρότυπα αυτής της εταιρίας, ιδρύεται το 1923 στην Αθήνα, η Ελληνική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών, η πρώτη εταιρία που ασχολήθηκε επιστημονικά με τη μελέτη και τη καταγραφή παραφυσικών φαινομένων στην Ελλάδα από τον Άγγελο Τανάγρα.

Η αναγνώρισή του Δρ. Τανάγρα από τον διεθνή χώρο της παραψυχολογίας δεν άργησε να έρθει, με την ανακήρυξη του σε επίτιμο μέλος της Βρετανικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών. Έτσι η Εταιρεία, χάρη στον πρόεδρό της, κατάφερε να συγκεντρώσει στις τάξεις της, την αφρόκρεμα της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας της εποχής αλλά και την προσοχή της ελληνικής κοινωνίας στο σύνολό της.

Στο ερευνητικό της επιτελείο συμμετείχαν μερικοί εκ των σημαντικότερων Ελλήνων επιστημόνων της εποχής (αρχίατροι, ακαδημαϊκοί, ψυχίατροι και ψυχολόγοι, χημικοί, φυσικοί, βιολόγοι κ.ά.), πλάι σε πλήθος διαμέσων (medium). Εξαιτίας των προσωπικοτήτων που αποτελούσαν το ερευνητικό προσωπικό της, η εταιρία βρήκε άμεσα χορηγό, στο πρόσωπο της Αλεξάνδρας Χωρέμη-Μπενάκη, της γνωστής οικογενείας.

«Το κίνημα του Πνευματισμού που είχε αναπτυχθεί σε Η.Π.Α. και Ευρώπη, άρχισε να αγγίζει και τη χώρα μας και σύντομα έγινε «μόδα» και στην ελληνική κοινωνική αφρόκρεμα. Τότε ήταν που έκανε την εμφάνιση της και η Ελληνική Εταιρία Ψυχικών Ερευνών προσπαθώντας να βάλει σε επιστημονική βάση όσα φαινόμενα εμφανίζονταν ως παραφυσικά και παράλληλα να καταδείξει την εξαπάτηση, όταν αυτή λάμβανε χώρα. Την περίοδο αυτή, των απανωτών και έντονων αλλαγών για τη χώρα, τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, άνθρωποι τόσο υψηλού όσο και χαμηλού κοινωνικού επιπέδου συγκεντρώνονταν σε σπίτια και με τη βοήθεια διαμέσων προσπαθούσαν να έρθουν σε επαφή με τα πνεύματα νεκρών συγγενών και φίλων. Μάλιστα, όλο αυτό γινόταν πολλές φορές μέσα σε ένα πλαίσιο επιστημονικοφάνειας.

Οι έρευνες της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών ήταν κάτι διαφορετικό. Στην Εταιρεία συγκεντρώνονταν άνθρωποι τόσο υψηλού όσο και χαμηλού κοινωνικού επιπέδου οι οποίοι με τη βοήθεια διαμέσων προσπαθούσαν να έρθουν σε επαφή με τα πνεύματα νεκρών συγγενών και φίλων» αναφέρει ο κ. Κουμαρτζής.

«Μάλιστα, όλο αυτό γινόταν μέσα σε ένα πλαίσιο επιστημονικοφάνειας, μιας και συμμετείχαν πολλές φορές επιστήμονες, προσπαθώντας να αποδείξουν πειραματικά την αλήθεια ή και την εξαπάτηση πίσω από τα πνευματιστικά φαινόμενα. Υπό το πλαίσιο αυτό, ο Δρ. Τανάγρας και τα μέλη της εταιρίας ερεύνησαν μέσα σε βάθος χρόνου φαινόμενα τηλεκίνησης, εκτοπλάσματος, τηλεπάθειας, poltergeist, προφητικών ονείρων κ.ά.» συμπληρώνει ο συγγραφέας ενώ διευκρινίζει πως χάριν της μεγάλης εκτίμησης που έχαιρε ο Δρ. Τανάγρας από την επιστημονική κοινότητα, εξ' αρχής καλούσε σημαίνουσες προσωπικότητες να παραβρεθούν ως μάρτυρες ή ερευνητές στα φαινόμενα που μελετούσε.

«Σε μια προσπάθεια να καταγράψουμε ενδεικτικά μερικές από αυτές, θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τον αρχίατρο της Ναυτικής Ακαδημίας, Π. Νιρβάνα, τον έφορο αρχαιοτήτων, Α. Φιλαδελφεύ καθώς και τον τότε διευθυντή της Λαϊκής Τράπεζας, K. Καλυβίτη».

Το επιτυχημένο πείραμα τηλεπάθειας

Όπως θα περίμενε κανείς, σε κάθε φαινόμενο ακολουθούνταν και διαφορετική ερευνητική διαδικασία, πάντα όμως με την πλέον επιστημονική προσέγγιση για τα δεδομένα της εποχής. Ως ενδεικτικό παράδειγμα των πειραμάτων της εποχής ο κύριος Κουμαρτζής αναφέρει την επιτυχή έκβαση πειραμάτων τηλεπάθειας μεταξύ Παρισιού και Αθήνας.

«Ήταν στο τελευταίο διεθνές συνέδριο Ψυχικών Ερευνών στο Παρίσι, το 1928, όταν μέσα από τις γαλλικές ανακοινώσεις ξεχώρισε αυτή του Dr. Warcolier, σχετικά με την επιτυχή έκβαση πειραμάτων τηλεπάθειας μεταξύ Παρισιού και Νέας Υόρκης.

Στα πειράματα αυτά συμμετείχαν η ομάδα του Dr. Warcolier του Μεταψυχικού Ινστιτούτου Παρισίων και η αντίστοιχη του Dr. Murphy, καθηγητή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, όπου και δίδασκε πειραματικά τη μεταβίβαση σκέψης, σε τέτοιο βαθμό είχε φτάσει η αναγνώριση των ψυχικών ερευνών κατά το παρελθόν...

Ο Άγγελος Τανάγρας, ως πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών, έδειξε αμέσως ενδιαφέρον και προχώρησε στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να πραγματοποιηθούν ανάλογα πειράματα μεταξύ Αθηνών και Παρισιού. Κάπως έτσι, σχηματίστηκαν δύο ομάδες στις πόλεις αυτές.

Κάθε ομάδα αποτελούνταν από πομπούς και από δέκτες. Από το Αστεροσκοπείο Αθηνών ζητήθηκε η ακριβής διαφορά ώρας μεταξύ Αθήνας και Παρισιού. Έτσι, στις 14 Ιανουαρίου του 1928, ημέρα Σάββατο, οι δύο ομάδες συγκεντρώθηκαν στα γραφεία της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών και στο Μεταψυχικό Ινστιτούτο Παρισίων αντίστοιχα.

Η ελληνική ομάδα αποτελούταν από τον Τανάγρα, τις διάμεσους Κωνσταντία Νικολαΐδου και δεσποινίδα Ελπινίκη, τους νευρολόγους Βλαστό και Κωνσταντινίδη, τον ιατρό Ζαφειρέλλη, τον πανεπιστημιακό καθηγητή ψυχολογίας Βορέα, τον επίσης πανεπιστημιακό καθηγητή φαρμακευτικής χημείας Εμμανουήλ, καθώς και μία πληθώρα ιατρών, αρχιάτρων και λοιπών επιστημόνων.

Το πρώτο σχήμα που έπρεπε να στείλουν οι πομποί της ομάδας της Αθήνας ήταν ένας ερυθρός κύκλος με διάμετρο 26 εκατοστά και πάχος 10, ενώ η ομάδα των Παρισίων μία τριγωνική σφραγίδα που έφερε ένα θυρεό. Παράλληλα, οι εκάστοτε δέκτες προσπαθούσαν να οραματιστούν το σχήμα που έστελναν οι αντίστοιχοι πομποί.

Τα αποτελέσματα καταγραφήκαν αμέσως, κλείστηκαν σε φάκελο και στάλθηκαν την ίδια μέρα ταχυδρομικώς στην Αθήνα και στο Παρίσι αντίστοιχα.

Με το ίδιο πειραματικό πρωτόκολλο τα πειράματα συνεχίστηκαν μεταξύ Αθηνών, Παρισίου και Λονδίνου, ενώ αργότερα προστέθηκαν και άλλες ευρωπαϊκές πόλεις όπως η Χάγη και η Βαρσοβία» αναφέρει ο κ. Κουμαρτζής.

Η αποδοχή της Ελληνικής Κοινωνίας

Σύμφωνα με τον κ. Κουμαρτζή, τόσο τα πειράματα όσο και τα αποτελέσματα τους, έκαναν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης να μιλούν για την ελληνική εταιρεία Ψυχικών Ερευνών αλλά και τον ίδιο τον Άγγελο Τανάγρα να πει στα πλαίσια του δεκαετή εορτασμού της Εταιρείας

«[…] τιμώντα το ελληνικόν όνομα εν τη ξένη και ανυψώσαντα την Εταιρείαν εις εθνικόν κεφάλαιον εν τη διεθνή επιστήμη. Διότι η Εταιρεία Ψυχικών Ερευνών, κατορθώσασα να επιβληθή τω εξωτερικώ, είναι η μόνη διεθνούς κύρους Εταιρεία εν Ελλάδι».

Το στάδιο εξέλιξης δε των δραστηριοτήτων και του έργου της εταιρείας ήταν τόσο προχωρημένο, ώστε ιδρύθηκε και φροντιστήριο τελειοφοίτων και φοιτητών, με σκοπό να σχηματίζουν προσωπική γνώμη για τη θεωρία που μελετούσαν στις πανεπιστημιακές αίθουσες, εξηγεί ο κ. Κουματρζής.

«[…] εις τα γραφεία της Εταιρείας φροντιστηρίου τελειόφοιτων και φοιτητών, όπως οι νέοι επιστήμονες οίτινες μέχρι τούδε ενεποτίζοντο με υλιστικάς θεωρίας εις το Πανεπιστήμιον παρά μερικών ασυγχρονίστων καθηγητών, ημπορούν να κρίνουν και να μορφώνουν ιδίαν γνώμην επί τη βάσει πειραματικών τεκμηρίων […]».

Άλλωστε, όπως συμπληρώνει, χάρη στην εταιρεία, ο κλάδος της Ψυχικής εισήχθη στα Επιστημονικά Επιμελητήρια της χώρας με τη βοήθεια του μικροβιολόγου Δ. Σωτηριάδη, ενώ το 1929, στο Εθνικό Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, εισήχθη η πειραματική τηλεπάθεια με καθηγητή τον κ. Βορέα.

«Έως το 1933 μάλιστα, στο πρόγραμμα σπουδών συμπεριλήφθηκε ολόκληρη σειρά ψυχικών φαινομένων. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και το γεγονός ότι λίγο πριν τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε κατατεθεί πρόταση νόμου που συμπεριελάμβανε την ίδρυση ακαδημαϊκής έδρας Παραψυχολογίας στο Εθνικό Πανεπιστήμιο, τότε εύλογα συμπεραίνει κανείς σε τι βαθμό είχε φτάσει η αναγνώριση του έργου της εταιρίας».

Οι υποστηρικτές

Οι στιγμές αναγνώρισης και σεβασμού της πολιτικής, κοινωνικής και επιστημονικής κοινότητας προς την εταιρία και τον Δρ. Τανάγρα υπήρξαν αρκετές.

«Ένθερμος και στενός υποστηρικτής της εταιρίας υπήρξε ο Σίμων Μέναρδος πρώτος Γενικός Γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, την ίδια εποχή που στο συμβούλιο υπήρξε και ο Κωστής Παλαμάς. Συχνά λάμβανε μέρος στις συναντήσεις της εταιρίας η Καλλιρρόη Παρρέν, γνωστή ιστορική προσωπικότητα της εποχής ως μία από τις πρώτες φεμινίστριες στην Ελλάδα" αναφέρει ο συγγραφέας, αποδεικνύοντας πως ο κατάλογος, με γνωστές πλέον σήμερα προσωπικότητες της εποχής ήταν μακρύς.

«Σε αυτό το πλαίσιο λοιπόν, δεν μας δημιουργεί πλέον εντύπωση το γεγονός ότι η Αλεξάνδρα Χωρέμη-Μπενάκη, κόρη του γνωστού ευεργέτη του έθνους, αποφάσισε να στηρίξει έμπρακτα το έργο της εταιρίας. Όπως αναφέρει ο Δρ. Τανάγρας σε επιστολή του προς τον Dr. Warcollier (στα γαλλικά) το 1933 :

«Έχω την ευχαρίστηση να σας ανακοινώσω ότι στις 5 Δεκεμβρίου γιορτάσαμε τα 10 χρόνια από την ίδρυση της εταιρείας μας, το 1923. Μετά από εμένα, πολλοί καθηγητές πήραν τον λόγο ανάμεσα σ’ αυτούς και ο Δρ. Λιβιεράτος (καθηγητής Παθολογίας), ο Δρ. Μέρμηγκας (καθηγητής Χειρουργικής), καθώς επίσης και ο πρόεδρος της Ένωσης Ιατρών Αθηνών, Δρ. Βλαβιανός. Παραβρέθηκαν πολλοί καθηγητές, βουλευτές, άνθρωποι των γραμμάτων και μεγάλο πλήθος. Όλος ο τύπος ήταν πολύ ευνοϊκός απέναντι μας. Όλοι ανακοίνωσαν ότι η εταιρεία μας επέβαλε την ψυχική έρευνα στην Ελλάδα. [...]

Επί ευκαιρία αυτών των γενεθλίων, μια Ελληνίδα πάμπλουτη και πολύ πνευματώδης, η κ. Αλεξάνδρα Χωρέμη, κόρη του Έλληνα ευεργέτη Μπενάκη, βεβαίωσε τη συνέχεια του έργου της Εταιρείας μας με μία ετήσια χορηγία στη μνήμη των γονέων της. Η κ. Χωρέμη έχει την πρόθεση να ιδρύσει ένα μεγάλο ίδρυμα ψυχικής έρευνας στην Αθήνα».

Το Τέλος της Εταιρείας

Δυστυχώς, η έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου «έπεσε» πάνω στην καλύτερη καμπή στην ιστορία της Ελληνικής Εταιρίας Ψυχικών Ερευνών. Οποιαδήποτε χρηματοδότηση από ιδιώτες ή συνδρομητές (από το 1925 ο Δρ. Τανάγρας εξέδιδε το περιοδικό της εταιρίας “Ψυχικαί Ερεύναι) διακόπηκε αμέσως, ενώ η προσωπική περιουσία του Α. Τανάγρα είχε ήδη εξαντληθεί εξολοκλήρου. Η εταιρία είδε να χάνονται τα περισσότερα μέλη της - ποιος είχε πλέον «όρεξη» για επιστημονική έρευνα, όταν υπήρχε θέμα επιβίωσης; - ενώ ο Τανάγρας έμενε να παλεύει μόνος του.

«Όταν τελείωσε ο πόλεμος, ό,τι είχε απομείνει ήταν η ανάμνηση της εταιρίας και ένας Τανάγρας πλήρως απομονωμένος. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, η μόνη οικονομική στήριξη που είχε ήταν από το ίδρυμα παραψυχολογίας (Parapsychology Foundation) της Νέας Υόρκης και την ιδρυτή του, Eileen J. Garrett.» Αυτός είναι και ο λόγος, όπως μας λέει ο κ. Κουμαρτζής,  που τα ημερολόγια του Άγγελου Τανάγρα με τα πειράματα της εποχής σήμερα δεν βρίσκονται στην Ελλάδα.

«Λίγο πριν πεθάνει, έστειλε ένα μεγάλο μέρος του προσωπικού του αρχείου και τα προσωπικά του ημερολόγια στις Η.Π.Α., ώστε να προστατευθούν στη βιβλιοθήκη του οργανισμού. Εκεί παραμένουν μέχρι σήμερα, με την ύπαρξη τους εντελώς άγνωστη στο ελληνικό κοινό μέχρι πριν λίγο καιρό».

The Tanagras Project

Σήμερα γίνεται από τον κ. Κουμαρτζή, μια προσπάθεια επαναπατρισμού τους, ενώ ταυτόχρονα μέσα από δύο βιβλία που έχει γράψει και ένα ντοκυμαντέρ που έχει γυρίσει για την εμβληματική αυτή προσωπικότητα και το έργο της, επιχειρείται η γνωστοποίηση του έργου του και της ζωής του. Όπως αναφέρει ο συγγραφέας όλη η έρευνα για στη ζωή και το έργο του πατέρα της παραψυχολογίας ξεκίνησε διάβαζοντας τυχαία μια αναφορά για τον Δρ Τανάγρα.

«Για εμένα, η προσωπικότητα του Δρ. Τανάγρα ήταν αυτή που με τράβηξε  εξ αρχής, όταν έπεσα τυχαία σε μία σχετική αναφορά κατά την έρευνα μου για ένα από τα πρώτα μου άρθρα στον ειδικό τύπο. Έκτοτε, συνέλλεγα οποιαδήποτε σχετική πηγή συναντούσα, με αποκορύφωμα, την αποστολή από τις ΗΠΑ αντιγράφων του ημερολογίου και του προσωπικού φωτογραφικού αρχείου του Τανάγρα, μετά από 2ετή μου προσπάθεια να πείσω τον οργανισμό για τις αγνές μου προθέσεις.

Ανατρέχοντας το ημερολόγιο και τις εκατοντάδες μοναδικές φωτογραφίες της εποχής του που περιλαμβάνονται, δεν θα ήταν υπερβολικό να πω πως έκανα ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο και στις σημαντικότερες ιστορικές στιγμές του ελληνικού έθνους στον 20ο αιώνα. Διότι πέρα από την ενασχόληση του Δρ. Τανάγρα με τον κλάδο της Παραψυχολογίας, υπήρξε αρχίατρος του Πολεμικού Ναυτικού και παράλληλα αναγνωρισμένος και πολυβραβευμένος λογοτέχνης. Εξαιτίας των παραπάνω, ήταν παρόν στα περισσότερα σημαντικά γεγονότα της εποχής, ενώ είχε και την πένα ώστε να τα αποτυπώσει με γλαφυρό τρόπο στο χαρτί.

Κάπως έτσι, είδα μέσα από τα μάτια του Τανάγρα ξανά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την πυρπόληση της Σμύρνης, όπου ήταν παρόν, τη δολοφονία του πρωθυπουργού Δηλιγιάννη κ. ά. Επιπλέον, γνώρισα τα φιλοσοφικά και κοινωνικά σαλόνια της εποχής στην Αθήνα, είδα μέσα από τα μάτια του την τότε πολιτική και κοινωνική αφρόκρεμα της Ελλάδας, ενώ έζησα μαζί του όλες τις προσπάθειες του για τη διάδοση της επιστημονικής έρευνας πάνω στα παραφυσικά φαινόμενα.

Κυρίως όμως, γνώρισα έναν άνθρωπο των αρχών του 20ου αιώνα, με απόψεις που θεωρούνται ακόμα και σήμερα, έναν αιώνα μετά, προοδευτικές και εν μέρει… επαναστατικές.

Έτσι αποφάσισα να καταγράψω στο βιβλίο «Ψυχικές Έρευνες στην Ελλάδα» που εκδόθηκε το 2010, από τις Εκδόσεις Δίον, μία πρώτη επαφή με τη χρυσή περίοδο της επιστημονικής έρευνας πάνω σε παραφυσικά. φαινόμενα στη χώρα μας. Εκεί συμπεριλαμβάνονται πολλά περιστατικά παραφυσικών φαινομένων και ο τρόπος με τον οποίο ερευνήθηκαν από τον Δρ. Τανάγρα και την εταιρία, μέσα από στοιχεία που υπάρχουν σε παλιά τεύχη του περιοδικού «Ψυχικαί Ερεύναι».

Στη συνέχεια βέβαια, μελετώντας το στάδιο που βρίσκεται σήμερα ο κλάδος της Παραψυχολογίας, τις έρευνες που γίνονται σε πανεπιστήμια του εξωτερικού και τα φαινόμενα που έχουν αποδειχθεί πέρα πάσας αμφιβολίας, έγραψα το δεύτερο βιβλίο «Η Λευκή Βίβλος της Παραψυχολογίας» που εκδόθηκε το 2011 από τις Εκδόσεις iWrite.gr .

Και τα δύο παραπάνω βιβλία εντάσσονται στις δραστηριότητες του The Tanagras Project, μίας συλλογικής εθελοντικής προσπάθειας να συνδεθεί ξανά ο Έλληνας αναγνώστης με την πλούσια παραψυχολογική ιστορία της χώρας του. Πέρα από τα δύο βιβλία λοιπόν, έχουν γραφτεί εκατοντάδες άρθρα και στήλες σε περιοδικά και εφημερίδες, ενώ έχει γυριστεί και κυκλοφορήσει, με την εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος, ένα σχετικό ντοκιμαντέρ με τίτλο «Δρ. Άγγελος Τανάγρας, η Τελευταία Διάλεξη» ,που προβλήθηκε μάλιστα το 2013 στην Ιταλία.

Απώτερος στόχος μας είναι ο επαναπατρισμός των ημερολογίων και του προσωπικού αρχείου του Άγγελου Τανάγρα, ο οποίος θα πυροδοτήσει ξανά το ενδιαφέρον του κοινού μέσα από εκθέσεις, φωτογραφικά αφιερώματα κ.λπ. Ήδη έχουν γίνει οι πρώτες κινήσεις για την εύρεση του κατάλληλου φορέα να φιλοξενήσει τα αρχεία, μιας και έχει κατατεθεί σχετική πρόταση στη διοίκηση του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα. Για την επιτυχή έκβαση όμως της συλλογικής προσπάθειας του TheTanagrasProject, χρειάζεται ηβοήθεια όλων μας».

http://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/734937/ta-peiramata-tilepatheias-kai-allon-psuhikon-fainomenon-stin-ellada-tou-1923

Ένα μίνι αφιέρωμα στον μεγάλο Έλληνα παραψυχολόγο Άγγελο Τανάγρα. Η παραγωγή έγινε στα πλαίσια άσκησης του Εργαστηρίου Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας (2010). Έρευνα: Μηνάς Παπαγεωργίου (δημοσιογράφος - ιδρυτικό μέλος της Ελληνικής Κοινότητας του Μεταφυσικού - metafysiko.gr) Επιβλέπων καθηγητής: Κώστας Σπυρόπουλος, Συμμετείχαν οι: Νικόλαος Κουμαρτζής , Γιώργος Ιωαννίδης και Άγγελος Βιαννίτης