17
Δεκεμβρίου 1997: Όταν έπεσε το Γιάκοβλεφ
Τα Πιέρια Όρη είναι ένας
από τους ομορφότερους ορεινούς όγκους της Ελλάδας, ιδιαίτερα αγαπητά στους
ορειβάτες της περιοχής και όχι μόνο. Ο ανυποψίαστος διαβάτης θα απολαύσει τη
φύση, τον καθαρό αέρα και την πλούσια βλάστηση. Αν είναι όμως τυχερός ή καλά πληροφορημένος
μπορεί να βρεθεί μπροστά σε ένα μνημείο μια τραγωδίας που συγκλόνισε το
πανελλήνιο, 14 χρόνια πριν. Κρυμμένα ανάμεσα σε χαράδρες και φυτά βρίσκονται
εκεί ακόμα τα συντρίμμια του Γιάκοβλεφ, του μοιραίου ουκρανικού αεροσκάφους που
συνετρίβη στις 17 Δεκέμβρη του 1997 σε υψόμετρο 1200μ στην τοποθεσία
«Ντίτσιος».
Ο φακός του «Βήματος»
εντόπισε τα ίχνη της πτώσης του αεροσκάφους: σπασμένες κορυφές δέντρων, ένα
μισοθαμμένο κάθισμα, αλουμινένια κομμάτια από την άτρακτο, σωλήνες και καλώδια,
σε μια άκρη ένα άδειο μπουκάλι βότκα, πιθανότατα αφημένο, από τους συγγενείς
των 72 νεκρών που τελούν το ετήσιο μνημόσυνο στο σημείο της τραγωδίας. «Δεν
είναι πολλοί εκείνοι που ξέρουν το ακριβές σημείο της πτώσης, ούτε ότι τα
συντρίμμια είναι ακόμα εδώ» λέει η δασολόγος κυρία Δάφνη Μπαμπάτση, η οποία
εργάζεται στο Δήμο Πέτρας. «Επιπλέον το συγκεκριμένο σημείο είναι ουσιαστικά
κρυμμένο από τη μορφολογία του εδάφους, ακόμα και όσοι πεζοπορούν στην περιοχή
μόνο από τύχη θα το εντοπίσουν».
Δεν είναι τυχαίο ότι και ο
εντοπισμός του μοιραίου αεροσκάφους, ανάμεσα στους άτυχους επιβάτες του οποίου
βρίσκονταν αρκετοί Έλληνες που εργάζονταν σε τεχνική εταιρεία ελληνικών
συμφερόντων στην Οδησσό, πέρασε από σαράντα κύματα. «Ξεκινήσαμε την αναζήτηση
Πέμπτη πρωί και δεν βρήκαμε το κουφάρι παρά το Σάββατο το μεσημέρι» λέει στο
«Βήμα» ο δάσκαλος κ. Βαγγέλης Γιαννικός, που δραστηριοποιείται στον Ελληνικό
Ορειβατικό Σύλλογο Λιτόχωρου και ήταν από τους πρώτους που έφτασαν στο σημείο
που συνετρίβη το Γιάκοβλεφ. «Η κακοκαιρία ήταν πρωτόγνωρη, φανταστείτε ότι στην
Κατερίνη που βρίσκεται στο περίπου στο υψόμετρο της επιφάνειας της θάλασσας, το
χιόνι ξεπερνούσε τους 50 πόντους. Επιπλέον η ομίχλη περιόριζε την ορατότητα μας
στα 2-3 μέτρα. Την πρώτη μέρα φτάσαμε σε απόσταση είκοσι μέτρων από το σημείο
και όμως δεν πήραμε χαμπάρι τίποτα».
Η εικόνα που αντίκρισαν οι
εθελοντές και επαγγελματίες όταν τελικά βρήκαν τα υπολείμματα του μοιραίου
αεροσκάφους ήταν κάτι το απίστευτο. «Κομμένα χέρια, αίματα παντού, ανοικτές
βαλίτσες και ρούχα να κρέμονται σαν φρούτα από κλαδιά δέντρων» θυμάται ο κ.
Νικόλαος Κωτσογιάννης, υπάλληλος της Δασικής Υπηρεσίας που βρέθηκε και αυτός
από τους πρώτους στο σημείου του ατυχήματος. «Αυτό που δε θα ξεχάσω ποτέ είναι
ένα όρθιο αεροπορικό κάθισμα, πάνω στο οποίο βρισκόταν ακόμα δεμένη μια νεκρή
γυναίκα με ένα βρέφος». Λόγω δουλειάς, ο κύριος Κωτσογιάνης επισκέπτεται συχνά
την περιοχή και περνά από το συγκεκριμένο σημείο: «Προσπαθώ να κάθομαι όσο
λιγότερο γίνεται, για να μη θυμάμαι εκείνη την ημέρα».
Τα μεγαλύτερα από τα
κομμάτια του αεροσκάφους, μεταφέρθηκαν με φροντίδα του Δήμου Πέτρας σε
περίφρακτο χώρο, περίπου 2 χιλιόμετρα μακριά από το σημείο του ατυχήματος και
σε υψόμετρο 600 μέτρων, από τότε όμως παραμένουν εκεί. «Κατά καιρούς δεχτήκαμε
διάφορες παραινέσεις προκειμένου να απομακρύνουμε τα συντρίμμια, για να μην
θυμίζουν στο κόσμο το γεγονός. Εμείς όμως για αυτό ακριβώς το λόγο δεν τα
απομακρύνουμε. Είναι πλέον ένα κομμάτι της ιστορίας της περιοχής μας» λέει ο
πρώην Δήμαρχος Πέτρας κύριος Θωμάς Παπαδημητρίου.
Η
διπλή τραγωδία
Το ουκρανικό αεροσκάφος
Γιάκοβλεφ ΥΑΚ-42 που συνετρίβη στις 17
Δεκεμβρίου 1997 σε υψόμετρο 1.200 μ. στην τοποθεσία Ντίτσιος στα Πιέρια Ορη
ερχόταν για προσγείωση στο Αεροδρόμιο της Μίκρας στη Θεσσαλονίκη. Ο πιλότος αφού
είχε προβεί σε αποτυχημένη προσπάθεια να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο της Μίκρας
στη Θεσσαλονίκη ζήτησε βοήθεια από το ραντάρ για την τελική προσέγγιση. Όταν
τον ενημέρωσαν ότι το αεροδρόμιο δεν διαθέτει ραντάρ προσέγγισης, ο πιλότος
απάντησε ότι είναι σε διαδικασία προσέγγισης, έχει βρει το σωστό ίχνος και
κατεβαίνει προς τα 3.500 πόδια.
Όπως αποδείχθηκε εκ των
υστέρων, το πλήρωμα του ουκρανικού αεροσκάφους είχε χαθεί και δεν μπορούσε να
συνεννοηθεί με τους ελεγκτές λόγω κακής γνώσης της αγγλικής γλώσσας. Κάνοντας
κύκλους και προσπαθώντας να ξαναβρούν το αεροδρόμιο, οι δύο χειριστές μετά από
18 λεπτά άσκοπων κύκλων «κάρφωσαν» το αεροσκάφος στα Πιέρια Όρη χωρίς να
αντιληφθούν ότι κινδυνεύουν, αφού είχαν χαθεί εντελώς και δεν γνώριζαν το
ασφαλές ύψος της περιοχής που βρίσκονταν.
Του εντοπισμού του
αεροσκάφους προηγήθηκε πολυήμερη αποτυχημένη επιχείρηση, ενώ είχαν αναζητηθεί
δορυφορικά δεδομένα από τη βάση του ΝΑΤΟ στη Νάπολι και από εταιρία που
εκμεταλλευόταν δεδομένα από δορυφορικές καταγραφές στην Καλλιθέα. Έπειτα από
τέσσερις ημέρες, σε βουνό ανάμεσα στο τρίγωνο που σχηματίζουν τα χωριά Φωτεινά,
Σκοτεινά και Μηλιά, που απέχει (σε ευθεία) περίπου 15 χλμ. από την Κατερίνη,
βρέθηκε ό,τι είχε απομείνει από το ΥΑΚ-42.
Περίπου μία ώρα προτού
εντοπιστούν τα συντρίμμια του μοιραίου ουκρανικού αεροσκάφους, C-130 της
Πολεμικής Αεροπορίας συνετρίβη στο όρος Πάστρα (βορείως της Οινόης), την ώρα
που συμμετείχε στην αναζήτηση του ΥΑΚ-42. Από την πρόσκρουση βρήκαν τραγικό
θάνατο και τα πέντε μέλη του πληρώματός του.
Το C130 πήγαινε στην
Τανάγρα για να παραλάβει καταδρομείς, οι οποίοι θα έπαιρναν μέρος στις έρευνες
για τον εντοπισμό του Γιάκοβλεφ. Η
συντριβή του μεταγωγικού αεροσκάφους αποδόθηκε στην υπερεκτίμηση των ικανοτήτων
του πιλότου, καθώς, όπως ανέφερε το ρεπορτάζ της εποχής, παρά τις δυσμενείς
καιρικές συνθήκες επέμενε να μην συμβουλεύεται τα όργανά του και να πετά με
γνώμονα την οπτική επαφή που είχε με την
περιοχή.
Όταν εντοπίστηκαν τα
συντρίμμια του ουκρανικού αεροσκάφους προέκυψε ότι πάνω από την περιοχή
πετούσαν συνεχώς επί τρεις ημέρες δεκάδες ελικόπτερα του Στρατού και του
Ναυτικού, αλλά η χαμηλή νέφωση δεν επέτρεπε τον εντοπισμό του. Το ουκρανικό
αεροσκάφος βρήκε τελικά πιλότος ελικοπτέρου Σικόρσκι του Πολεμικού Ναυτικού.
Όμως και αυτός στη βιασύνη του έδωσε λανθασμένες συντεταγμένες.
Το ΥΑΚ-42 βρέθηκε μόλις
πέντε χιλιόμετρα και σε ευθεία γραμμή από το σημείο όπου χάθηκε από τα ραντάρ
της Πολιτικής Αεροπορίας, πράγμα που σημαίνει ότι κατέπεσε έπειτα από πτήση 12
μόλις δευτερολέπτων από την ώρα που χάθηκαν τα ίχνη του. Τα πτώματα των 72
επιβατών βρέθηκαν διασκορπισμένα σε μεγάλη απόσταση γύρω από το αεροσκάφος, τα
περισσότερα καμένα, γεγονός που «δείχνει» ανάφλεξη του αεροσκάφους μετά την
πρόσκρουσή του.
Οι Δύο ελεγκτές εναερίου
κυκλοφορίας που δεν κατάφεραν να καθοδηγήσουν σωστά το αεροσκάφος τιμωρήθηκαν
από τα δικαστήρια για την παράλειψη να αντιληφθούν εγκαίρως το πρόβλημα και να
ζητήσουν τη συνδρομή του ραντάρ της Πολεμικής Αεροπορίας, ενώ κάποιες από τις
αποζημιώσεις των συγγενών ακόμα βρίσκονται σε εκκρεμότητα.
Αναζητώντας
το αεροσκάφος
Ρεπορτάζ
του Σωκράτη Μουτίδη (2011),
από
το www.kozani.tv
Στο ρεπορτάζ που ακολουθεί
θα διαβάσετε τι είπαν οι συγγενείς δυο θυμάτων από την Αιανή Κοζάνης, δυο χρόνια
πριν, τον Δεκέμβρη του 2011, σε έρευνα που έγινε από το περιοδικό Omikron
Magazine και δημοσιεύτηκε στο τεύχος Δεκεμβρίου του ίδιου έτους.
Πως και πως περίμεναν να
συναντήσουν, έπειτα από μήνες, τους δικούς τους ανθρώπους, για να τους σφίξουν
στην αγκαλιά τους και να περάσουν τις γιορτές των Χριστουγέννων μαζί.
Η Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου
1997 πλησίαζε και ήδη είχαν ξεκινήσει οι προετοιμασίες για την υποδοχή των
ξενιτεμένων. Ήταν να προσγειωθούν στη Θεσσαλονίκη στις 9:40 το πρωί εκείνης της
ημέρας, αλλά η πτήση από την Οδησσό της Ουκρανίας είχε καθυστέρηση. Μια
καθυστέρηση… παντοτινή.
Η συντριβή του αεροσκάφους
Γιάκοβλεφ 42 στα Πιέρια Όρη εκείνο το χειμωνιάτικο βράδυ άλλαξε τη ζωή πολλών.
Μεταξύ αυτών και του Χαρίση Στάμου από την Αιανή Κοζάνης, ο γιος του οποίου
επέβαινε στο αεροσκάφος και επρόκειτο να αρραβωνιαστεί τέσσερις μέρες μετά την
άφιξή του από την Οδησσό. Πίσω από κάθε τραγική ιστορία κρύβονται παιχνίδια της
τύχης. Ο 68χρονος σήμερα Χάρης όπως τον φωνάζουν, πατέρας του Νίκου, μας
διηγείται με λεπτομέρειες τα γεγονότα που μεσολάβησαν από την ημέρα του
δυστυχήματος μέχρι και δυο μέρες μετά, όταν εντοπίστηκαν τα συντρίμμια του
αεροπλάνου σε μια πλαγιά των Πιερίων σε ύψος 3300 ποδών.
Ο κ. Χάρης θυμάται και δεν
είναι λίγες οι φορές που τα μάτια του βουρκώνουν. «Αδιαφορία και βλακεία έριξαν
το αεροπλάνο» μας λέει με αυστηρό ύφος και μας δίνει να καταλάβουμε πως είναι
αποφασισμένος να μιλήσει τη σκληρή και πικρή γλώσσα της αλήθειας. Αυτό που
συνεχίζει να τον εξοργίζει μέχρι και σήμερα, όπως μας λέει, είναι η προσπάθεια
του ελληνικού δημοσίου «να εξαπατήσει και να παραπλανήσει τους συγγενείς των
θυμάτων, με σκοπό να στρέψουν την οργή τους προς τους Ουκρανούς». Με αυτή την
άποψη συμφωνεί απόλυτα και ο δημοσιογράφος Γιάννης Κουμπούρας, ο οποίος στο
δυστύχημα αυτό έχασε τον πατέρα του, ενώ από μια άλλη σύμπτωση παραλίγο να
βρισκόταν και ο ίδιος σε αυτό το αεροπλάνο, αν αρνούνταν την επαγγελματική πρόταση
που του έγινε για να εργαστεί στην Κοζάνη.
«Όλοι οι άνθρωποι μας
επέστρεφαν από την Ουκρανία, γιατί το έργο στο οποίο δούλευαν σταμάτησε λόγω
του ολικού παγετού που επικρατούσε στη χώρα. Κανονικά θα έρχονταν έξι μήνες
μετά αλλά….» διηγείται ο κ. Χάρης και σκύβει το
κεφάλι μελαγχολικά. Ο Γιάννης που κάθεται δίπλα του συμπληρώνει τη
μισοτελειωμένη κουβέντα του «θείου», όπως τον αποκαλεί από μικρό παιδί παρότι
δεν έχουν συγγένεια, «ούτε να μας κοροϊδέψει δεν ήταν ικανό το ελληνικό
δημόσιο. Ισχυρίστηκε ότι οι Ουκρανοί πιλότοι πριν την πτήση μάζευαν πατάτες για
να συμπληρώσουν το εισόδημά τους και ήταν κουρασμένοι. Έλα όμως που στους μείον
25 βαθμούς Κελσίου τα πάντα είναι παγωμένα, πόσο μάλλον οι… πατάτες». «Την
πατάτα την έκαναν οι δικοί μας» ολοκληρώνει χωρίς κανένα δισταγμό ο κ. Χάρης.
Ο κ. Στάμος ένα χρόνο αφού
έχασε το παιδί του, ξεκίνησε έναν μαραθώνιο αγώνα ανεύρεσης και συλλογής κάθε
λογής στοιχείων που αφορούσαν στο δυστύχημα. Είναι πεπεισμένος πως το αεροπλάνο
μπορούσε να σωθεί αν έδινε την δέουσα προσοχή ο πύργος ελέγχου του αεροδρομίου
«Μακεδονία». «Εννοείται ότι κανένας δεν έπιασε δουλειά με την πρόθεση να
σκοτώσει κόσμο. Επίσης, εννοείται ότι και οι πιλότοι δεν ήταν χαζοί και άσχετοι
και ούτε ήθελαν να αυτοκτονήσουν. Εγώ μιλάω για αδιαφορία και αμέλεια, μιλώ για
βλακεία που στοίχησε όμως ζωές» λέει.
Με τα στοιχεία που
συγκέντρωσε όλα αυτά τα χρόνια ο κ. Χάρης που αναγκάστηκε να μάθει και νομικά
και υπολογιστές για να βρει το δίκιο του, κατάφερε να αλλάζει πολλές φορές την
τροπή της υπόθεσης στα δικαστήρια, μετά την αγωγή που κατέθεσαν οι συγγενείς
των θυμάτων του Γιάκοβλεφ κατά του Ελληνικού δημοσίου. Δημοσιεύματα εφημερίδων
και περιοδικών, μαρτυρίες, απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες, ακόμη και τεχνικά
χαρακτηριστικά του αεροσκάφους, είναι μερικά από τα στοιχεία που συγκέντρωσε
και τα οποία μαζί με το πόρισμα του αεροπορικού δυστυχήματος του ανακριτικού
συμβουλίου αεροπορικών ατυχημάτων, συνοδευόμενα από φωτογραφικό υλικό και την
προσωπική του άποψη, εξέδωσε σε ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε το 2007, αφιερωμένο
στο γιο του, με τίτλο «Στάμος Νίκος». «Ήθελα να δω τι έφταιξε και γιατί έγινε
το κακό. Το αεροπλάνο πήγαινε να προσγειωθεί, του έδωσαν νέα πορεία, το
εγκατέλειψαν και έφτασε στα Πιέρια. Όταν μίλησα με ένα μέλος επιτροπής που ήρθε
στην Αιανή, ένα χρόνο μετά, για να μας δώσει δώρα για το Πάσχα, πιλότος ήταν,
μου είπε – χαίρομαι που σε αυτό το μέρος της Ελλάδας γνωρίζουν την αλήθεια,
παλέψτε και το δίκιο είναι με το μέρος σας. Αυτός ήταν ένας ακόμη λόγος που δεν
το έβαλα κάτω» αναφέρει ο κ. Χάρης.
Όπως ομολογεί και ο
Γιάννης Κουμπούρας, ο «θείος» έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην υπόθεση και πολλές
φορές υπήρξε εκείνος σύμβουλος των δικηγόρων. Η επιμονή του να ανακαλύψει την
αλήθεια έφερε πολλά στοιχεία στο φως, όπως το γεγονός ότι το Γιάκοβλεφ δεν
επιτρεπόταν να πετάξει στη Θεσσαλονίκη, αλλά παρόλα αυτά ήταν η 13η φορά που
εκτελούσε το δρομολόγιο. Βάση της σχετικής σύμβασης, η πτήση Οδησσός –
Θεσσαλονίκη εκτελείτο με αεροσκάφος Boeing 737, αλλά λόγω βλάβης αυτό δεν
πέταξε, όπως και το εφεδρικό ίδιου τύπου αεροσκάφος, με αποτέλεσμα η Aerosweet
να νοικιάσει το μοιραίο Γιάκοβλεφ. «Το αεροσκάφος δεν έπρεπε να το δεχτούν και
έπρεπε να το γυρίσουν πίσω, όπως έγινε λίγο καιρό πριν το δυστύχημα στο Μόναχο.
Παρόλα αυτά το Γιάκοβλεφ έδειξε ότι δεν είχε πρόβλημα να εκτελέσει το
δρομολόγιο υπό φυσιολογικές συνθήκες, γιατί έφτασε πάνω από το αεροδρόμιο και
πήγε να προσγειωθεί. Γι’ αυτό λέμε ότι δεν έδωσαν την δέουσα προσοχή οι
ελεγκτές» μας λέει ο Γιάννης Κουμπούρας.
Σύμφωνα με τα λεγόμενα των
συγγενών, οι ελεγκτές του «Μακεδονία» έπρεπε να καταλάβουν ότι το πλήρωμα του
Γιάκοβλεφ δυσκολευόταν να επικοινωνήσει και επιπλέον τελούσε σε σύγχυση. Αυτό
επιβεβαιώνεται και από το πόρισμα της επιτροπής, το οποίο στη δεύτερη παράγραφο
της έκτης σελίδας αναγράφει ότι μέσα στο πιλοτήριο επικρατούσε μεγάλη σύγχυση.
«Εκείνη την ώρα τις συνομιλίες τις άκουσαν και δυο πιλότοι που προσέγγιζαν στη
Θεσσαλονίκη. Μάλιστα είπαν στον πύργο να ασχοληθεί με το Γιάκοβλεφ που
χρειαζόταν βοήθεια και ότι αυτοί μπορούσαν να περιμένουν. Βέβαια στη συνέχεια
οι πιλότοι από μάρτυρες υπερασπίσεως έγιναν μάρτυρες κατηγορίας και δεν είπαν
την αλήθεια» λέει απογοητευμένος ο Χάρης Στάμος.
Το βιβλίο του στέκεται με
λεπτομέρεια στα γεγονότα των ημερών εκείνων και προσεγγίζει από τη δική του
σκοπιά τους λόγους που οδήγησαν στο μοιραίο συμβάν. Μόνος τους ζητά να μας πει
την άποψή του για τους πιλότους του Γιάκοβλεφ, «εγώ τα λάθη των Ουκρανών δεν τα
εντάσσω στα θανάσιμα λάθη. Υπήρξε ασυνεννοησία μεταξύ τους και πρέπει να τους
χάλασε κι ένα όργανο, κάτι όμως που δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Από τον πανικό τους
δεν ήξεραν που πηγαίνουν, αλλά αν έδιναν τη δέουσα προσοχή οι επίγειοι και
έκαναν πέρα τον ψευτοεγωισμό και τον τσαμπουκά που έχουν με την πολεμική
αεροπορία, θα ζητούσαν τη βοήθεια του ραντάρ στο Χορτιάτη. Ο χρόνος για να μη
γίνει το κακό ήταν αρκετός, 18,5 ολόκληρα λεπτά» μας εξηγεί ο κ. Χάρης και ο
Γιάννης συμπληρώνει, «από την πρώτη στιγμή θέλησαν να ρίξουν όλη την ευθύνη
στους πιλότους. Μα είναι δυνατόν πάντα να φταίει ο νεκρός;» μας λέει.
Η κουβέντα μας με τους δύο
Αιανιώτες διήρκησε περισσότερο από μιάμιση ώρα. Δεν έχουν μιλήσει με τόσες
λεπτομέρειες ποτέ σε άλλον, παρά μόνο με τα προσφιλή τους πρόσωπα. Μας εξηγούν
λεπτομέρειες για το συμβάν, όπως για το ότι δεν υπήρχε ραντάρ προσέγγισης, για
την απουσία συστήματος τυφλής προσγείωσης, για τους χάρτες του αεροπλάνου, για
την εμπειρία του πιλότου κ.α. Και φτάνουν να μας διηγηθούν τη στιγμή που όλα
άρχισαν, όταν το αεροσκάφος χάθηκε από το ραντάρ και η τηλεόραση έγινε ο
αγγελιοφόρος των κακών μαντάτων. «Έβλεπα έναν αγώνα μπάσκετ εκείνη την ώρα και
είδα το μήνυμα που περνούσε στο κάτω μέρος της οθόνης. Αμέσως κατάλαβα ότι τα
νέα δεν θα ήταν καλά και με το που έφτασα στο χωριό είδα ότι υπήρχε
κινητοποίηση» λέει ο Γιάννης. Ο κ. Χάρης είδε κι εκείνος το έκτακτο δελτίο
ειδήσεων, αλλά δεν ξύπνησε αμέσως τη σύζυγο του γιατί ήθελε να είναι απόλυτα
σίγουρος για το τι έγινε. Μόλις μετά από λίγο διέκοψαν και πάλι τη μετάδοση του
προγράμματος για νέο έκτακτο και άκουσε τι είχε συμβεί, τότε την ενημέρωσε κι
εκείνη ξέσπασε σε κλάματα.
«Μέσα σε λίγη ώρα
οργανώσαμε ομάδες από φίλους και συγγενείς, πήραμε τα αυτοκίνητά μας και
κατευθυνθήκαμε προς το τελευταίο σημείο που ο Χορτιάτης είχε δει το αεροσκάφος.
Στο χωριό Μηλιά της Κατερίνης ήταν ένα περιπολικό και ο πρόεδρος του χωριού που
μας ενημέρωσαν πως εκεί δεν είχε πέσει αεροπλάνο και πως πληροφορίες ανέφεραν
ως σημείο συντριβής την τοποθεσία Προφήτης Ηλίας, μια ώρα μακριά» αφηγείται ο
κ. Χάρης. Η ώρα ήταν περασμένες δυο τα χαράματα της 18ης Δεκεμβρίου και η
ομίχλη, το πολικό ψύχος και ο χιονιάς έκαναν την κατάσταση ακόμη δύσκολη. Όμως
ο «θείος» μπροστά στο ενδεχόμενο να βρει το παιδί του ζωντανό δεν σκεφτόταν
τίποτα άλλο. Για δυο ολόκληρες μέρες, σωστικά συνεργεία, εθελοντές, στρατιώτες
και οι συγγενείς με τους φίλους των επιβαινόντων, έψαχναν μέσα στους δύσβατους
ορεινούς δρόμου να βρουν τα συντρίμμια του αεροσκάφους. Το χιόνι ξεπερνούσε το
ένα μέτρο και η παραπληροφόρηση για τα σημεία που μπορεί να έπεσε το Γιάκοβλεφ,
έδιναν και έπαιρναν. «Δεν μπορούσαμε να αντιληφθούμε πως κινδυνεύαμε να πάθουμε
κάτι κι εμείς γιατί ο στόχος μας ήταν άλλος. Κινούμασταν χωρίς εξοπλισμό και
φακούς σε μονοπάτια ορεινά με χιόνι και γκρεμούς, και είχαμε στο μυαλό μας ότι
πρέπει να κάνουμε γρήγορα μήπως και βρούμε κάποιους επιζώντες» μας λέει ο
Γιάννης. Το νερό που έπιναν ήταν το χιόνι που έτρωγαν και δεν τους ένοιαζε αν
είχαν παγώσει και είχαν γίνει μούσκεμα από την κορυφή ως τα νύχια. Το μόνο που
τους ένοιαζε ήταν να βρουν τους ανθρώπους τους.
«Την ώρα που περπατούσαμε
μέσα στο δάσος και φωνάζαμε ονόματα, είδαμε μέσα στην ομίχλη και στη
χιονοθύελλα να αναβοσβήνει ένα φως. Το στομάχι μου αμέσως ανακουφίστηκε, για
λίγο όμως, γιατί διαπίστωσα πως το φως προερχόταν από μια ομάδα εθελοντών
καταδρομέων από την Κατερίνη που έψαχναν και αυτοί τους ανθρώπους μας» συνεχίζει
ο κ. Χάρης. Έπειτα από τρία 24ωρα αναζήτησης, στις πλαγιές του όρους των
Πιερίων και του Βερμίου, την τρίτη μέρα το πρωί, όταν η ομίχλη άρχισε να
υποχωρεί, ένα ελικόπτερο του ναυτικού είδε σπασμένες κορυφές δέντρων. Η
αναγνώριση ήταν δύσκολη από ψηλά, γιατί χιόνιζε ασταμάτητα, με αποτέλεσμα το
χιόνι να έχει καλύψει τα συντρίμμια. Ένας άνδρας κατέβηκε με το βίντσι στο
σημείο και ήταν ο πρώτος που είδε τον τόπο της τραγωδίας. Συντρίμμια παντού,
σπασμένα δέντρα, διασκορπισμένα πράγματα. Εκείνες τις μέρες συνολικά περίπου
6.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις έρευνες, σε μια από τις μεγαλύτερες
επιχειρήσεις εντοπισμού αγνοουμένων που έγιναν ποτέ στη χώρα μας. Ο αριθμός θα
αυξανόταν κατά 50, αν το στρατιωτικό αεροσκάφος C-130 της πολεμικής αεροπορίας
επιβίβαζε τους στρατιώτες που θα έφερνε από την Ελευσίνα για το σκοπό αυτό,
αλλά μισή ώρα πριν βρεθεί το Γιάκοβλεφ κατέπεσε με αποτέλεσμα να φύγουν από τη
ζωή άλλοι πέντε άνθρωποι. «Ευχαριστώ όλους όσοι βοήθησαν εκείνες τις μέρες για
να βρεθούν τα παιδιά μας. Στεναχωριέμαι και για τους πέντε στρατιώτες που
έφυγαν άδικα» λέει ο κ. Χάρης. Στο σημείο της τραγωδίας πήγαν είκοσι μέρες
μετά, όταν τους επέτρεψαν να μαζέψουν τα προσωπικά αντικείμενα των ανθρώπων
τους ανάμεσα στις λαμαρίνες του Ουκρανικού αεροσκάφους.
Σήμερα, δεκατρία χρόνια
μετά την αεροπορική τραγωδία, οι εν ζωή συγγενείς βρίσκονται ακόμη σε δικαστική
διαμάχη με το ελληνικό δημόσιο, λόγω των αναβολών που έχει πάρει η εκδίκαση της
υπόθεσης κατά καιρούς. Η αγωγή εναντίον των Ουκρανών τελεσιδίκησε και το
δικαστήριο αποφάσισε να δοθούν αποζημιώσεις, οι οποίες και καταβλήθηκαν. Το
Ελληνικό δημόσιο ακόμη ενίσταται και κατά την προσφυγή του στο Συμβούλιο της
Επικρατείας, το τελευταίο απέρριψε το αίτημα του. Γι’ αυτό και οι συγγενείς των
θυμάτων ζήτησαν με επιστολή τους από τον Υπουργό Μεταφορών Χάρη Καστανίδη να
μεσολαβήσει και να μην προχωρήσει το ελληνικό δημόσιο σε άλλη μια ένσταση,
διότι ήδη υπάρχει προηγούμενη απορριπτική απόφαση από το ΣτΕ. «Ήδη πολλοί από
τους συγγενείς έχουν πεθάνει, χωρίς να δουν δικαίωση. Πότε θα δικαιωθούμε
ψυχικά εμείς; Το παιδί μου δεν γυρίζει πίσω, αλλά αυτοί που έφταιξαν για το
θάνατό του Νίκου, των έξι συνδημοτών μου και των εξήντα επτά συνανθρώπων μας
πρέπει να πληρώσουν» λέει οργισμένος ο κ. Χάρης
Σήμερα στο σημείο που
βρέθηκαν τα συντρίμμια του Γιάκοβλεφ υπάρχουν μερικά εκκλησάκια στη μνήμη των
νεκρών. Δίπλα τους μια μαρμάρινη επιγραφή, η οποία καλεί τον διαβάτη να
προσευχηθεί «το αιφνίδιον της ώρα εκείνης και υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των
αθρόως αναρπασθέντων αδελφών, κάνε και εσύ με ευλάβεια μια ταπεινή προσευχή».
Οι συγγενείς των θυμάτων πηγαίνουν τακτικά στο σημείο που άφησαν την τελευταία
τους πνοή οι άνθρωποί τους, για να ανάψουν ένα κερί στα μικρά εκκλησάκια. Η
φλόγα του κεριού θα σβήσει γρήγορα, η θύμησή τους ποτέ…
(Kozani.tv και
ρεπορτάζ για το περιοδικό Omikron το 2011)
ΣΤΟΙΧΕΙΑ
ΤΟΥ ΑΤΥΧΗΜΑΤΟΣ
Ημερομηνία Ατυχήματος : Τετάρτη 17 του Δεκεμβρίου του 1997
Ώρα: 21:12
UR-42334 in service with Tiger Air in the mid-1990s
Τύπος: Yakovlev 42
Αεροπορική εταιρία :
|
Ναυλωμένο από : Lvovskie
avialinii
Εγγραφή (Registration) : UR-42334
C / N / msn: 4520422606164
Πρώτη πτήση: 1986
Σύνολο ωρών πτήσης ατράκτου: 12008
Κύκλοι (Cycles): 6836
Kινητήρες: 3 Lotarev
D-36
Πλήρωμα: Θάνατοι: 8 / επιβάτες: 8
Eπιβάτες: Θάνατοι: 62 / επιβάτες: 62
Σύνολο: Θάνατοι: 70 / επιβάτες: 70
Bλάβη του αεροπλάνου: Ολοσχερής καταστροφή
Τοποθεσία συντριβής: 72 χιλιόμετρα (45 ml) ΝΔ της Θεσσαλονίκης
( Ελλάδα )
Crash site elevation: 1006 m (3301 πόδια) AMSL
Φάση πτώσης: Καθ 'οδόν (ENR)
Φύση πτήσης: Διεθνής τακτική επιβατική
Αεροδρόμιο αναχώρησης: Οδησσός-Central Airport (ODS / UKOO) , Ουκρανία
Αεροδρόμιο προορισμού: Το Διεθνές Αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης (SKG /
LGTS) , Ελλάδα
Αριθμός πτήσης: 241
* Ο επίσημος αιθμός των θυμάτων είναι 70 εκ των οποίων 5 παιδιά. Ο παραπάνω πίνακας προκύπτει από την δήλωση του προέδρου της αεοπορικής εταιρείας που αν και συμφωνεί στον αριθμό 70 στην ανάλυσή του δίνει 69 επιβαίνοντες (Leonid Pogrebnyak, President of the charter company, Aerosvit,
said there were 70 people on board the flight from Odessa, Ukraine:
an eight-member crew, 34 Greeks, 24 Ukrainians, two Poles and one
German. Five children were among the passengers.)
Μερικά επιπλέον στοιχεία
Ρεπορτάζ του Αργύρη Ντινόπουλου στις 17/12/1997 στον Antenna για την
πτώση του ουκρανικού αεροπλάνου Γιάκοβλεφ στα βουνά της Πιερρίας.
Η Aerosvit Airlines Flight
AEW241 ήταν μια προγραμματισμένη πτήση από το Κίεβο, Ουκρανίας στη Θεσσαλονίκη,
την Ελλάδα με μια καθ 'οδόν στάση στο Οδησσό.
Ουκρανία. Το πρώτο σκέλος
της πτήσης εκτελέστηκε με ένα Boeing 737 όμως λόγω προβλημάτων του κινητήρα, έγινε
αλλαγή αεροσκάφους στην Οδησσό. Το τελευταίο σκέλος της πτήσης διεξήχθη με ένα
Yakovlev 42 (UR-42334), το οποίο είχε ναυλωθεί από Lvovskie
Η πτήση: Το πλήρωμα της
πτήσης δεν είχε καμία προηγούμενη εμπειρία σε πτήσεις προς τη Θεσσαλονίκη. Η πτήση είχε ξεκινήσει από
την Οδησσό με το Νο 1 VHF / NAV δέκτη εκτός λειτουργίας, κάτι που ήταν αντίθετο
με τον κατάλογο ελάχιστου εξοπλισμού (MEL), και απογειώθηκε στις 17:23 ώρα UTC.
Οι καιρικές συνθήκες στο
αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης ήταν πέραν των ελαχίστων που απαιτούνται για προσέγγιση
και προσγείωση, ωστόσο, το σκοτάδι και ένα στρώμα νεφών καθιστούσε προβληματική
την συνειδητοποίηση της ορεινής μορφολογίας του εδάφους στην περιοχή.
Το αεροσκάφος προσέκρουσε
στην πλαγιά του όρους Πέντε Πηγάδια στα 3300 πόδια.Τα συντρίμμια βρέθηκε στις
10:30 το πρωί, στις 20 Δεκεμβρίου 1997
Στις 6 Οκτώβριου του 2000 ξεκίνησε
η δίκη των δύο ελεγκτών εναέριας κυκλοφορίας που κατηγορήθηκαν για ανθρωποκτονία
από αμέλεια και την παραβίασης των κανονισμών μεταφοράς. Καταδικάστηκαν σε
φυλάκιση πέντε ετών. Τον Δεκέμβριο του 2002, το Εφετείο Θεσσαλονίκη μείωσε τις
ποινές των ελεγκτών σε τέσσερα χρόνια και τέσσερις μήνες το καθένα.
Στην σελίδα http://asndata.aviation-safety.net/reports/1997/19971217-0_YK42_UR-42334.PDF
μπορείτε να διαβάσετε ολόκληρη την επίσημη Έκθεση
Ατυχήματος που δημοσιεύθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1998.
Πηγές :
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου