Πώς λειτουργούσε το 1929 το Κεντρικό Ταχυδρομείο

Πώς λειτουργούσε τα παλιά χρόνια το Κεντρικό Ταχυδρομείο

Μπορεί πλέον να στέλνουμε –αν στέλνουμε- ευχές με το κινητό, υπήρχαν όμως και οι παλιές εποχές που τα ευχετήρια γράμματα έπεφταν βροχή… Είχα την τύχη να ζήσω παρόμοιες εποχές τη δεκαετία του ’50. Η «ιεροτελεστία» ξεκινούσε με την αγορά των σχετικών καρτ-ποστάλ από τους πάγκους της Αιόλου. Πασπαλισμένες με χρυσό- ή ασημόσκονη, φάνταζαν στα παιδικά μάτια μαγικές. Ακολουθούσε ατέλειωτο γράψιμο από την κυρά-Δωροθέα που δεν ξεχνούσε κανένα συγγενή, μέχρι 15ου βαθμού! Και μετά, η αποθέωση: Επίσκεψη στο κεντρικό ταχυδρομείο που έμοιαζε θεόρατο, σωστό παλατάκι, στην πλατεία του Δημαρχείου. Κόσμος, ουρές, φωνές, μεγάλη ταραχή… Θυμάμαι, ακόμη, τον εντυπωσιακό και τεράστιο γυάλινο θόλο που δέσποζε στην κεντρική αίθουσα… Σήμερα έχει αλλάξει η χρήση του, αλλά δεν παύει να μας θυμίζει περασμένα μεγαλεία. 

ΤΟ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ

Γράφει ο Φώτος Γιοφύλλης  στην εφημερίδα Ημερήσιος Τύπος τπ 1929

«Μπορεί να μην έχη κανείς καμμίαν επαφή ή νταραβέρι με τα κρατικά γραφεία, μπορεί να μην έχη πατήση το πόδι του ούτε στο κατώφλι καν των Υπουργείων και των άλλων δημοσίων γραφείων, στο Ταχυδρομείον όμως ποιος Αθηναίος δεν έχει πάη ποτέ;

Το Ταχυδρομείον είνε το σημείον την γενικής και «πανδήμου» επαφής του Κράτους με τον πολίτην. Αν ο Αθηναίος δεν έχει γνωρίσει τα χάλια ή τας προόδους των δημοσίων γραφείων και των κρατικών υπηρεσιών με κανένα άλλον τρόπον θα τα μάθη από το Ταχυδρομείον. Είνε το πρώτο βήμα της αναγνωρίσεως. Είνε ο καθρέπτης της κρατικής μηχανής στα μάτια του μεγάλου κοινού.

Όλη εκείνη η μαύρη και πολύχρωμη μάζα του κόσμου που εισβάλει και εκβάλει όλην την ημέραν εκεί εις την μεγάλην είσοδον του Κεντρικού Ταχυδρομείου, κάθε φοράν βλέπει τα χάλια ή την πρόοδον της σκουριασμένης ή λαδωμένης κρατικής μηχανής. Βλέπει τους υπαλλήλους στα γκισέ, κρίνει την ευγένειάν των ή την ψυχρότητά των, την προθυμίαν των ή την απροθυμίαν των, την εργατικότητά ή την τεμπελιάν των … Μέσα στα διπλομανταλωμένα γραφεία πώς να τα ιδή ο πολίτης όλα αυτά. Τα βλέπει όμως και τα κρίνει στον καθρέφτη του Κεντρικού Ταχυδρομείου. Ώστε ας τα ιδούμε κ’ εμείς και ας τα κρίνουμε μαζύ του.

Ολίγη Ιστορία

Τι ήταν άλλοτε το Κεντρικόν Ταχυδρομείον και τι είνε σήμερα;

Προ 22 ετών έχει μεταφερθή στο μεγάλο κτιριο Μελά. Όπου είνε και σήμερα. Έως τότε ήτο εγκατεστημένο στο κτίριον της οδού Αμερικής (τότε Λυκαβητού) όπου τώρα είνε το Ελεγκτικόν Συνέδριον. Αλλ’ από τότε που η Αθήνα είχε μόλις 180 χιλιάδας κατοίκων το Κεντρικόν Ταχυδρομείον δεν ήτο αρκετά ευρύχωρον. Κι’ έτσι το 1907 μετεφέρθη στο κτίριον Μελά. Τότε το κτίριον αυτό ήτο πιο νέο και κομψό αλλά είχεν ένα πάτωμα ολιγώτερον από σήμερα. Κι’ εθεωρείτο πολύ ευρύχωρο για να χωρέση και το Ταχυδρομείο και το Τηλεγραφείο.

Έπειτα έγιναν παραρτήματα στο Σύνταγμα, στου Μακρυγιάννη, στου Λεβίδη, στους συνοικισμούς και όμως το κτίριον δεν χωρούσε. Προσετέθη ένα πάτωμα, έγιναν νέα κιόσκια στην αυλή, επιέσθησαν κι’ εστενοχωρήθησαν τα πάντα, έγινε παράρτημα για τα δέματα εις άλλο παραπλεύρως σπίτι και όμως κι’ έτσι το Κεντρικόν Ταχυδρομείον στενοχωρείται πολύ όπως είνε σήμερα.

Και αυτό είνε φυσικό. Η πόλις των 180 χιλιάδων κατοίκων επέρασε τον πληθυσμόν του μισού εκατομμυρίου και ολοένα αυξάνει … Ανάλογα βέβαια αυξάνει και η κίνησις του Ταχυδρομείου. Έτσι και το Ταχυδρομείο πρέπει ολοένα να προσθέτη νέα τμήματα, να πολλαπλασιάζη τα υπάρχοντα, να μεγαλώνη, να μεγαλώνη…

Η μεγάλη αυλή

Ας ιδούμε πως γίνεται η πιο άμεση επαφή με το κοινόν. Αυτό φαίνεται στην μεγάλην υαλοσκέπαστη κεντρική αυλή με τα γκισέ.

Γύρω-γύρω υπάρχουν θυρίδες με γκισέ. Από μέσα οι υπάλληλοι, απέξω το κοινόν. Και στη μέση ένα είδος από δυό μεγάλα κιόσκια με θυρίδες γύρω-γύρω. Κι’ άλλα μικρά κιόσκια στις γωνιές.

Έτσι υπάρχουν συνολικά μέσα στη μεγάλη αυλή τριάντα δύο (32) θυρίδες στις οποίες άλλοι τόσοι υπάλληλοι έρχονται σ’ επαφήν με το κοινόν. Σε 10 απ’ αυτές τις θυρίδες πωλούνται λιανικώς γραμματόσημα. Αυτές αι θυρίδες είνε στα κιόσκια του κέντρου της αυλής. Υπάρχουν ακόμη 4 θυρίδες στα τέσσαρα κιόσκια των γωνιών. Αυτές όμως είνε κλειστές. Φαίνεται θάνε επικουρικές για τις ημέρες της μεγάλης φούριας. 

Τα γκισέ των γραμματοσήμων

Μόλις μπή κανείς στην αυλή και προσέξη καλά θα ιδή ότι όλες οι άλλες θυρίδες –αλληλογραφίας, συστημένων κλπ- φαίνονται επαρκείς, μα αι θυρίδες της λιανικής πωλήσεως γραμματοσήμων φαίνονται ανεπαρκείς. Όταν όμως προσέξη καλλίτερα αντιλαμβάνεται κάτι άλλο: Πραγματικά δεν είνε ανεπαρκή αριθμητικώς τα 10 γκισέ, ανεπαρκείς είνε οι υπάλληλοι. Εις όλας τας θυρίδας είνε γυναίκες. Πάσης ηλικίας. Από νεαράς μέχρι … αλλά ας μη προχωρήσωμεν αφού πρόκειται περί κυριών…

Εδώ όμως συμβαίνει μια παρεξήγησις. Αντί στις θυρίδες αυτές να τοποθετηθούν οι πλέον ευκίνητοι, νέοι και πρόθυμοι υπάλληλοι, έγινεν ακριβώς το αντίθετον. Όλες σχεδόν αι υπάλληλοι αυτές βαρύνονται, λες, να κινηθούν. Σηκώνουν τα χέρια των σαν να είχαν βάρος 100 οκάδων το καθένα. Εννοούν τι θέλετε, μόνον αφού το πήτε δύο ή τρείς φοράς…

Εννοείται ότι αυτή η περίεργη κατάστασις φέρνει συχνά δυσφορίαν, γκρίνια, επεισόδια … Εμπρός στα γκισέ δεν ακούει κανείς παρά λόγια αγανακτήσεως και στενοχώριας. Και σήμερα ο χρόνος είνε περισσότερο παρά ποτέ πολύτιμος και η αργοπορία εμπρός στα γκισέ είνε ανυπόφορος…

Βέβαια μερικοί είνε υπερβολικοί. Βλασφημούν, βρίζουν, αγριεύουν … αλλά η σιγανή δυσφορία είνε πολύ δικαιολογημένη.

Αλλά τι πρέπει να γίνη;

Η λύσις είνε εύκολη. Μπορεί να τοποθετηθούν πιο ευκίνητοι και πρόθυμοι υπάλληλοι. Βέβαια οι καλοί υπάλληλοι δεν είνε δυνατόν ν’ απασχοληθούν γι’ αυτή τη μηχανική εργασία. Μα ίσως καλλίτερα θα την έκαναν, από όπως γίνεται σήμερα, έξυπνα παιδιά 15 έως 18 χρονών.

Έπειτα αλλού χρησιμοποιούν και τα αυτόματα μηχανήματα. Δεν θα ήταν άσχημο ίσως να τα δοκιμάσωμε και εδώ. Θα χρειασθή μόνον ένας ή δύο υπάλληλοι για να επιβλέπουν τα μηχανήμτα από κακοποιούς και τους λωποδύτας. Κι’ έτσι θα γίνη οικονομία προσωπικού. Αλλά και οικονομία χώρου συγχρόνως. Γιατί η υπηρεσία δεν τα δοκιμάζει;

Τα συστημένα

Ευτυχώς για την παραλαβήν των συστημένων τώρα υπάρχει κάποια άνεσις. Οι υπάλληλοι είνε γρήγοροι και τα γκισέ αρκετά. Έξ υπάρχουν μέσα στην αυλήν και από την οδόν Σοφοκλέους άλλη υπηρεσία παραλαμβάνει τα έντυπα. Η θυρίς της διανομής των συστημένων, αν και απασχολεί δύο υπαλλήλους φαίνεται και αυτή ανεπαρκής. Αυτό όμως συμβαίνει μόνον ωρισμένες ώρες. Η ανεπάρκεια αυτή δεν είνε πραγματική. Άλλως τε το μεγαλείτερον μέρος των συστημένων μοιράζεται απ’ ευθείας στας διευθύνσεις των.

Μεγάλην φασαρίαν έχει και η θυρίς των εντύπων. Αλλ’ εκεί η υπηρεσία γίνεται με μέθοδον και ταχύτητα ζηλευτήν.

Η καθαριότης

Ακούμε πολλά παράπονα για την καθαριότητα της μεγάλης αυλής του Ταχυδρομείου.

-Αυτό είνε αχούρι! Λένε οι πιο αυστηροί.

Και όμως αναλόγως της κινήσεως και αναλόγως της ακαταστασίας του Ρωμηού πάλιν καλά που είνε κι’ έτσι η αυλή αυτή … Καθαρίζεται τακτικά, αλλ’ ο Ρωμηός εννοεί να πετάξη όπου τύχη τα χαρτιά του. Συγχρόνως μετακομίζει άφθονη και την λάσπη του.

Εννοείται ότι υπάρχει πολύς κόσμος σήμερα –περισσότερος από άλλοτε- που ξέρει να διατηρήση καθαριότητα και προσέχει πολύ. Αλλά υπάρχουν ακόμη άπειροι κακομαθημένοι Ρωμηοί. Θα μάθουν σιγά σιγά.

Η αυλή αυτή κατά τον τελευταίον καιρόν έχει πάρει μια σύγχρονη όψιν. Έχει χάσει την αυστηρή της επισημότητα κι’ έχει γεμίσει με ρεκλάμες. Τεράστιαι διαφημίσεις κινηματογράφων κλπ γεμίζουν τους τοίχους. Το θέαμα έτσι γίνεται πολύ μοντέρνο και το Δημόσιον μαζεύει αρκετά από τας διαφημίσεις αυτάς.    

Οι διανομείς

Ανεβαίνουμε αν θέλετε κι’ επάνω. Στα διαμερίσματα της «διανομής». Στο δεξιό μέρος του κτιρίου τεράστιες σάλες ανοίγονται. Εκεί γίνεται η ταξινόμησις και το χώρισμα των εντύπων. Αληθινός ίλιγγος καταλαμβάνει τον θεατήν! Σωροί ολόκληροι εντύπων, επάνω εις μεγάλα τραπέζια, χωρίζονται και ταξινομούνται. Και άλλοι σωροί συνεχώς φθάνουν. Οι υπάλληλοι γρήγοροι και αεικίνητοι ξεχωρίζουν, ταξινομούν…

Από το άλλο μέρος του κτιρίου γίνεται η ταξινόμησις των γραμμάτων. Άλλος ίλιγγος εκεί! Εργασία κουραστική και προσεκτική γίνεται συνεχώς. Χέρια και μάτια πλήθους υπαλλήλων δουλεύει με ρυθμόν. Και η εργασία γίνεται ταχύτατα.

Πρέπει για να τελειώνουμε, να ομολογηθή ένα πράγμα: Η διανομή της αλληλογραφίας στην Αθήνα έχει κάμει μεγάλας προόδους. Η ταχύτης και σήμερα είνε παραδειγματική. Ίσως να συμβαίνουν κάπου-κάπου και λάθη. Αλλά συνολικώς στο κεφάλαιον αυτό έχουμε προοδεύσει σημαντικώτατα».

Ημερήσιος Τύπος, 1929, υπογράφει ο Φώτος Γιοφύλλης  

http://paliaathina.com/gr/pages/861/pws-leitoyrgoyse-ta-palia-xronia-to-kentriko-taxydromeio.html