Πώς εκβίασαν την Κύπρο για να ξεπουλήσει τις τράπεζες

Πώς εκβίασαν την Κύπρο για να ξεπουλήσει τις τράπεζες

Υπό την απειλή εξόδου από την ευρωζώνη, αναγκάστηκε να δώσει στην Τράπεζα Πειραιώς περιουσία 4 δισ. € αντί 524.000.000 €

Στο τρίγωνο Αθήνα - Φρανκφούρτη - Βρυξέλλες η Κύπρος έχασε 3,6 δισ. ευρώ, τα οποία πήγαν στα θησαυροφυλάκια της Τράπεζας Πειραιώς. Οσο κι αν προσπάθησε να αντισταθεί η κυπριακή κυβέρνηση, της είχαν βάλει το πιστόλι στον κρόταφο με το αμείλικτο τελεσίγραφο: Ή πουλάτε τις τράπεζες που έχετε στην Ελλάδα αντί πινακίου φακής ή σας πετάμε έξω από την ευρωζώνη. Εν τέλει αναγκάστηκε να συμβιβαστεί και να πουλήσει περιουσιακά στοιχεία 4 δισ. ευρώ στην τιμή των 524.000.000 ευρώ. Βλέπετε, οι Κύπριοι ιθύνοντες υπέστησαν διπλό εκβιασμό: έναν από τους Ευρωπαίους δανειστές με επικεφαλής τον Γερμανό Γιεργκ Ασμουσεν, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), και τον δεύτερο από Ελληνες πολιτικούς και τραπεζίτες, όταν ξεκίνησε η διαπραγμάτευση για την παραχώρηση των καταστημάτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα, στην Τράπεζα Πειραιώς.

Σε πολιτικό επίπεδο, η Κύπρος δεν ήταν καθόλου έτοιμη, αφού μόλις είχε σχηματιστεί η κυβέρνηση του νεοεκλεγμένου Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και ο υπουργός Οικονομικών Μιχάλης Σαρρής ήταν στο πόστο του μόλις πέντε ημέρες, όταν πήγε στο Eurogroup για να συζητήσει το θέμα. Επίσης, λίγο καιρό πριν η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία είχαν μπει σε μνημόνια και είχαν πάρει δάνεια. Το ίδιο αναγκάστηκε να κάνει και η Κύπρος, αλλά, δυστυχώς, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είχε κανέναν φίλο. Επιπλέον, απέναντί της βρισκόταν η Ανγκελα Μέρκελ, η οποία είχε αποφασίσει αυτήν τη φορά να πληρώσουν οι καταθέτες, να εφαρμοστεί, δηλαδή, το bail in που είχε επιβάλει η ίδια σε όλους τους Ευρωπαίους εταίρους.

Πόσο εχθρικό ήταν το κλίμα το διαπίστωσε ο Μιχάλης Σαρρής όταν στις 3 Μαρτίου 2013, μόλις πέντε ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, πήγε στις Βρυξέλλες για να διαπραγματευτεί το επείγον δάνειο. Από την πρώτη κιόλας συνάντηση με τον Γερμανό εταίρο του, τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, και τους επικεφαλής της τρόικας συνειδητοποίησε ότι δεν είχε απομείνει τίποτα προς διαπραγμάτευση. «Όλα είχαν αποφασιστεί από καιρό» είχε πει ο Σαρρής σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στον Γερμανό δημοσιογράφο Χάραλντ Σούμαν. Συμφωνήθηκε η Κύπρος να πάρει δάνεια για να εξυπηρετήσει τα χρέη της, αλλά απαγορεύτηκε να δοθεί έστω και ένα σεντ από τα χρήματα αυτά για να καλυφθούν οι τραπεζικές απώλειες. Ο εκβιασμός ήταν ωμός και ο υπουργός Οικονομικών της Κύπρου κατάλαβε αμέσως ότι, χωρίς κρατική ενίσχυση, οι απώλειες των τραπεζών θα επιβάρυναν τους μετόχους, τους πιστωτές τους και τους πελάτες τους. Όπως ο ίδιος ο κ. Σαρρής είχε εξομολογηθεί, από το Εurogroup έλαβε ένα τελεσίγραφο, σύμφωνα με το οποίο η Κύπρος δεν θα έπαιρνε τα δάνεια, αν δεν πωλούνταν τα υποκαταστήματα στην Ελλάδα.

Το επόμενο δεκαπενθήμερο ο Νίκος Αναστασιάδης αλλά και ο Μιχάλης Σαρρής προσπάθησαν να πείσουν τους Ευρωπαίους ότι η επιλογή αυτή θα έπληττε καίρια τις κυπριακές τράπεζες και πως το bail in συνιστά «οικονομική αυτοκτονία» για την Κύπρο, αλλά δυστυχώς η διαμαρτυρία απέβη μάταιη. Βλέπετε, όπως αποκαλύψαμε την προηγούμενη Κυριακή (κυριακατικη δημοκρατια 8.10.2017), η λύση για παραχώρηση των κυπριακών τραπεζών αντί πινακίου φακής είχε δρομολογηθεί, σύμφωνα με το εμπιστευτικό έγγραφο της ΕΚΤ, αρκετούς μήνες πριν, και εκεί τα νήματα κινούσε ο Γερμανός Γιεργκ Ασμουσεν. Για να ξεπεραστούν οι αντιδράσεις των Κύπριων τραπεζιτών που δεν υπέγραφαν, τροποποιήθηκε η νομοθεσία. Τη σύνταξη της απαραίτητης νομοθεσίας ανέλαβε αμέσως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Υπό την καθοδήγηση του τότε μέλους του Δ.Σ. της Γιεργκ Ασμουσεν, το νομικό τμήμα συνέγραψε έναν νόμο που επιτρέπει στην Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου να αναλαμβάνει τη διαχείριση τραπεζών σε περίπτωση κρίσης και έτσι να τις υποχρεώνει να πωλούν τα υποκαταστήματά τους στο εξωτερικό. Ο νόμος παρουσιάστηκε στη Βουλή από τον Έλληνα νομικό της ΕΚΤ.

Στις 9 Μαρτίου 2013 ήρθαν στην Αθήνα οι Κύπριοι για να διαπραγματευτούν την πώληση των υποκαταστημάτων στην Ελλάδα σε ελληνική τράπεζα. Στην ομάδα δεν συμμετείχαν διοικητές τραπεζών (βλέπετε, αυτοί, όπως σας αποκαλύψαμε την περασμένη Κυριακή, διαφωνούσαν και δεν υπέγραφαν), αλλά υπάλληλοι του κυπριακού υπουργείου Οικονομικών και της Κεντρικής Τράπεζας.

Το ίδιο διάστημα, όπως έχει αναφερθεί στην κυπριακή Βουλή, ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας και ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς με απανωτά τηλεφωνήματα ασκούσαν τεράστιες πιέσεις στον Μιχάλη Σαρρή και τον Νίκο Αναστασιάδη να κλείσει η συμφωνία και να γίνει η πώληση των δραστηριοτήτων των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα στα περίπου 500.000.000 ευρώ (τελικά πουλήθηκαν στα 524.000.000 ευρώ).

Στις διαπραγματεύσεις που έκανε «η ελληνική πλευρά υπό την αιγίδα του Γιώργου Προβόπουλου εκμεταλλεύθηκε την ανάγκη μας», είπε ένας από τους Κύπριους συμμετέχοντες. Σε εκείνη τη χρονική στιγμή η καθαρή αξία των τραπεζών (net asset value) υπολογίστηκε από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου σε σχεδόν 8 δισ. ευρώ, αλλά οι Ελληνες πρόσφεραν μόνο 500.000.000 ευρώ.

Ο Σαρρής λέει ότι, όταν οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν, το Εurogroup ανέθεσε τον ρόλο του μεσολαβητή στον πρώην επίτροπο Χοακίν Αλμούνια και στη Διεύθυνση Ανταγωνισμού. Οι μεσολαβητές δεν αναζήτησαν κανέναν συμβιβασμό, αλλά πήραν το μέρος της Ελλάδας, σύμφωνα με όσα κατέθεσαν αργότερα στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής στελέχη της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου. Και τόνισαν ότι η πρόταση των μεσολαβητών υποτίμησε συστηματικά την αξία των υποκαταστημάτων στην Ελλάδα.

Όταν τα πληροφορήθηκαν αυτά οι επικεφαλής των τριών κυπριακών τραπεζών απέρριψαν κατευθείαν την πρόταση. «Στην Ελλάδα βρισκόταν η καρδιά των δραστηριοτήτων μας» διηγείται ο Ανδρέας Αρτέμης, που τότε ήταν πρόεδρος του Δ.Σ. της Τράπεζας Κύπρου, και αναρωτιέται: «Γιατί να τα δώσουμε για ένα κλάσμα της αξίας τους;» Ακόμη και ο Σαρρής στην αρχή δεν ήθελε να βάλει την υπογραφή του.

Όμως, όταν τη νύχτα της 15ης προς τη 16η Μαρτίου 2013 ελήφθησαν αποφάσεις στις Βρυξέλλες, η Κύπρος υποχρεώθηκε να αποδεχτεί όχι μόνο το bail in σε βάρος των καταθετών, αλλά και την πώληση των ελληνικών υποκαταστημάτων κοψοχρονιά.

Στη διάρκεια της συνόδου ο Ασμουσεν απείλησε, επίσης, ότι θα σταματήσει η χορήγηση ρευστότητας από την ΕΚΤ και η Κύπρος θα εκδιωχθεί από την ευρωζώνη. Και τι σημαίνει να κλείσει η στρόφιγγα της ρευστότητας το γνωρίζουμε πολύ καλά στην Ελλάδα.

Χρειάστηκαν ακόμα μία εβδομάδα και ακόμα μία Σύνοδος του Eurogroup για να τσακιστεί η αντίσταση των Κυπρίων. Και τότε οι κυπριακές τράπεζες υποχρεώθηκαν πράγματι να δώσουν τα ελληνικά υποκαταστήματά τους αντί μόλις 524.000.000 ευρώ. Αγοραστής ήταν η Τράπεζα Πειραιώς. Σε μια στιγμή η Τράπεζα Κύπρου έχασε πάνω από 2 δισ. ευρώ, το σύνολο των ιδίων κεφαλαίων της, ενώ η Λαϊκή Τράπεζα έχασε κι αυτή περίπου 1 δισ. ευρώ.

Τα κέρδη μετά την εξαγορά και ο ρόλος Έλληνα νομικού

Μεγάλη κερδισμένη, η Τράπεζα Πειραιώς, όπως αποκαλύπτεται με τον πλέον επίσημο τρόπο από ανακοίνωση των οικονομικών στοιχείων της.

Σε ανακοίνωση που είχε εκδώσει το επόμενο της απόκτησης των υποκαταστημάτων των κυπριακών τραπεζών τρίμηνο ανέφερε μεταξύ άλλων:

■ Τα προ φόρων αποτελέσματα του 1ου 3μήνου 2013 διαμορφώθηκαν σε 336.000.000 ευρώ.

■ Για τον καθορισμό της εύλογης αξίας των στοιχείων ενεργητικού και παθητικού των εγχώριων δραστηριοτήτων των κυπριακών τραπεζών που απέκτησε η Τράπεζα στα τέλη Μαρτίου 2013, καθώς και των ενδεχόμενων υποχρεώσεων των εξαγοραζόμενων στοιχείων, χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος επιμερισμού του κόστους αγοράς (Purchase Price Allocation), εφαρμόζοντας τις προβλεπόμενες διατάξεις του ΔΠΧΑ3 «Συνενώσεις Επιχειρήσεων». Η αρνητική υπεραξία (negative goodwill) ανήλθε σε € 3.414.000 ευρώ.

■ Συμπεριλαμβανομένης της αρνητικής υπεραξίας, τα προ φόρων κέρδη διαμορφώθηκαν σε 3.077.000 ευρώ, ενώ τα καθαρά αποτελέσματα από συνεχιζόμενες δραστηριότητες τα αναλογούντα στους μετόχους για το 1ο 3μηνο 2013, τα οποία ενσωματώνουν θετικό αναβαλλόμενο φόρο 540.000.000 ευρώ (κυρίως από την αύξηση του φορολογικού συντελεστή από το 20% στο 26%), διαμορφώθηκαν σε 3.617.000 ευρώ.

Και ένα τελευταίο παρασκήνιο, το οποίο μπορεί να έχει τεράστια σημασία, μπορεί και όχι. Η Ιστορία και ενδεχομένως οι δικαστές (Κύπριοι έχουν προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο) θα το κρίνουν. Στη σύνταξη του υπομνήματος της ΕΚΤ για τις κυπριακές τράπεζες, που διαβαθμίστηκε ως «confidential» (εμπιστευτικό) και «restricted» (περιορισμένης κυκλοφορίας) και κοινοποιήθηκε σε στενό κύκλο, συμμετείχε και ένας Έλληνας νομικός, ο οποίος είχε στενές σχέσεις με ένα δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπούσε την Τράπεζα Πειραιώς.

http://www.dimokratianews.gr/content/79258/pos-ekviasan-tin-kypro-gia-na-xepoylisei-tis-trapezes