Άγιοι Ανάργυροι - Κοσμάς και Δαμιανός

Κοσμάς και Δαμιανός

Με την προσωνυμία «Άγιοι Ανάργυροι - Κοσμάς και Δαμιανός», υπάρχουν τρεις συνώνυμες συζυγίες (δηλαδή με ίδια ονόματα και ίδια προσηγορία). Ήταν όλοι τους γιατροί και εξασκούσαν το λειτούργημα, χωρίς να παίρνουν χρήματα («αναργύρως», δηλαδή χωρίς αργύρια):

α) Οι πρώτοι (Κοσμάς και Δαμιανός, Άγιοι Ανάργυροι εορτάζοντες την 1 Νοεμβρίου), ήταν από την Ασία. Το Μεγαλυνάριο που αναφέρεται σε αυτούς γράφει: «Ίασιν σωμάτων, ρώσιν ψυχών, Κοσμά Θεοφόρε συν τω θείω Δαμιανώ, νείματε, υψώθεν, αύλω χειρουργία τοις κατατρυχομένοις ποικίλοις μάθεσι». Το απολυτίκιο τους λέει: «Θείου Πνεύματος, τη χειρουργία, θεραπεύετε, παντοίας νόσους, συν Κοσμά, Δαμιανέ, οι Ανάργυροι. Ο γαρ Σωτήρ, ιατρούς Υμάς έδειξεν, εις περιποίησιν πάντων και ίασιν. Όθεν ρούσασθε, παθών δυσαχθών και θλίψεοιν, τους πόθω τω ναώ Υμών προστρέχοντας». Κοιμήθηκαν με ειρήνη.

β) Οι δεύτεροι Ανάργυροι Μάρτυρες (1 Ιουλίου), ήταν Ρωμαίοι, ιατροί το επάγγελμα. Θεράπευαν, όχι μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα ζώα. Περισσότερο βρίσκονταν κοντά στους φτωχούς, γιατί εκείνοι είχαν την ανάγκη τους. Αν υπήρχε ανάγκη νοσηλείας ή ειδικής διατροφής εκείνοι διέθεταν και τα χρήματα. Ο Θεός ευλόγησε την καλή τους διάθεση με θαυματουργική δύναμη. Όπου υποχωρούσε η επιστήμη έφερνε τη θεραπεία η Θεία Χάρη.

Αυτά τα κατορθώματα ξύπνησαν τη ζήλια των άλλων γιατρών και κυρίως των ειδωλολατρών που τους πρόδωσαν στο βασιλιά - αυτοκράτορα Καρίνο (283-284).

Τους συνέλαβε και τους έκλεισε φυλακή, απειλώντας τους ότι θα τους θανατώσει αν δεν απαρνιόνταν τον Χριστό. Τότε, επενέβη η θεία Δίκη και το πρόσωπο του βασιλιά έκανε εκατόν ογδόντα μοιρών στροφή και γύρισε στη ράχη του. Οι Άγιοι τον κάλεσαν κοντά τους και τον γιάτρεψαν από το πάθημά του. Όσοι παρευρίσκονταν και είδαν το θαύμα, πίστεψαν και έγιναν Χριστιανοί. Ο Καρίνας, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, χωρίς να αλλάξει την πίστη του στα είδωλα, τους ελευθέρωσε.

Οι άλλοι γιατροί στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν και ο δάσκαλος των Αγίων Αναργύρων, εξακολουθούσαν να ζηλεύουν τη δόξα, την προκοπή και τα θαύματά τους.

Το τραγικό τέλος των Αγίων έχει δύο εκδοχές.

Η πρώτη εκδοχή αναφέρει ότι τα δύο αδέλφια ανέβηκαν στην κορφή του βουνού της περιοχής τους, για να μαζέψουν βότανα. Με το ίδιο πρόσχημα πήγε μαζί τους μια ομάδα ζηλόφθονων γιατρών που είχε αρχηγό της τον ίδιο τον δάσκαλο των Αγίων Ανάργυρων. Εκεί λιθοβόλησαν τους Αγίους και τους σκότωσαν ρίχνοντας τους στον γκρεμό.

Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει σαν μοναδικό φονιά τον δάσκαλο τους και όχι την υπόλοιπη ομάδα των φθονερών γιατρών. Ανέβηκαν μαζί του στο βουνό. Την ώρα που τα αδέλφια μάζευαν βότανα ο δάσκαλος τους τα έσπρωξε και τα σκότωσε στο βαθύ βάραθρο.

Το τροπάριο που αναφέρεται σ' αυτούς τους δυο αδελφούς - γιατρούς, Κοσμά και Δαμιανό ψάλλει: «Επισκέψασθε τας ασθενείας ημών. Δωρεάν ελάβατε, δωρεάν δοτέ ημίν».

γ) Η τρίτη συζυγία περιλαμβάνει τους Ανάργυρους Μάρτυρες Κοσμά και Δαμιανό, αλλά και τους Λεόντιο, Άνθιμο και Ευπρέπιο (17 Οκτωβρίου). Και οι πέντε ήταν αδελφοί κατά σάρκα, Ανάργυροι Ιατροί από την Αραβία. Έζησαν και μαρτύρησαν τα χρόνια του Διοκλητιανού (284-304). Έδιναν  στους  άρρωστους  σωματική και ψυχική ίαση.

Συνελήφθησαν στη Λυκία από τον ηγεμόνα της Αιγαϊδας, Λυσίας, που διέταξε τη θανάτωση τους. Τους βασάνισαν και τους αποκεφάλισαν.

Η Εκκλησία μας, στις 17 Οκτωβρίου, τους υμνεί με το εξής τροπάριο: «Εκ του γένους Άραβας, εκ δε του ξίφους θείους, οριστείς οίδα τους Ανάργυρους».

Είδαμε, λοιπόν, ότι το σύνολο των Αναργύρων Ιατρών των τριών αυτών συζυγιών Κοσμά — Δαμιανού και των Ανθίμου, Λεοντίου και Ευπρέπιου, ανέρχεται σε εννέα Αγίους, υπάρχουν πάντως και άλλοι Ανάργυροι (χωρίς αμοιβή) Ιατροί, στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας μας.

Όλοι ανεξαιρέτως μεσιτεύουν για τη σωτηρία μας. Έτσι μας χαρίζουν μέσα από την προσευχή μας ψυχική, πνευματική και σωματική υγεία. Ας μην ξεχνάμε όμως πως τις μέρες που τιμάται η μνήμη τους, η προσευχή μας σαν θυμίαμα ενώπιον τους ας τους απευθύνει ένα μεγάλο ευχαριστώ για τα χειροπιαστά θαύματά τους.

Πηγή:

Αγγελικής Δαμίγου "Το συναξάρι των Αγίων".