ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΦΟΡΟ ΑΠΟ ΠΑΓΟ

ΑΕΡΟΠΛΑΝΟΦΟΡΟ ΑΠΟ ΠΑΓΟ

Η χρησιμοποίηση του  πάγου στη Μηχανική

Του  RITCHIE  CARDER ( Από το «News Chronicle»)

Ένα πελώριο αεροπλανοφόρο, καμωμένο από πάγο, τρεις φορές πιο μεγάλο από το μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο του κόσμου είχε σχεδιαστεί από τους Συμμάχους, στο διάστημα του πολέμου. Τέτοια σκάφη θα χρησιμοποιούνταν για προχωρημένα αεροδρόμια στον ωκεανό, για βάσεις υποβρυχίων και για αεροπορικές βάσεις, σε περίπτωση αποβάσεων στην Ευρώπη. Κύριο υλικό για την κατασκευή του θα είχαν το «Pykrete», μια ύλη 86 % από πάγο και 14 % από πολτό ξύλου. Το αεροπλανοφόρο αυτό θα κόστιζε πάνω από 8.000.000 λίρες. Θα μπορούσε να αντισταθεί σε κύματα με 1.000 πόδια μάκρος και 50 πόδια ύψος. Θα ήταν ακόμα άτρωτο από αεροπορικές η υποβρύχιες μπόμπες και τορπίλες. Το σχέδιο αυτό, ονομάστηκε «Habakkuk», μελετήθηκε καλά στον Καναδά, μα επειδή παρουσιάστηκαν τεχνικές δυσκολίες και επειδή η Μάχη του Ατλαντικού τελείωσε ευνοϊκά για τους Συμμάχους, η πραγματοποίηση του αναβλήθηκε. Οι έρευνες ωστόσο έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες για τις ιδιότητες του πάγου και τα αποτελέσματα πού μπορεί να έχει η ενίσχυση του με άλλη ύλη. Τα πορίσματα αυτά θα είναι ασφαλώς πολύ χρήσιμα για το μέλλον της επιστήμης.

Με τα ξημερώματα βρεθήκαμε πάνω απ' το ακρωτήριο Desolation της Γροιλανδίας. Από κει εξακολουθήσαμε την πτήση μας προς το ακρωτήριο Discord της Γροιλανδίας, παλεύοντας με το χιόνι και τους αντίθετους ανέμους και έχοντας κάτω μας ένα τοπίο τόσο παγωμένο, όσο και η περιοχή του Αρκτικού.

Μ’ όλο πού φανταζόμασταν τη Γροιλανδία σαν ένα χιονισμένο οροπέδιο, οπού θα μπορούσαμε να κάνουμε αναγκαστική προσγείωση αν μας συνέβαινε κανένα ατύχημα, είδαμε να ξεπετιούνται μέσα στο χιονοστρόβιλο κορυφές μαύρες κι' απότομες και να κρέμονται ανάμεσα στα φαράγγια τους τεράστιοι παγετώνες.

Βγάζοντας μια φωνή ανακούφισης ο δεύτερος πιλότος του αεροπλάνου, φώναξε δυνατά: «ο Χριστόφορος Κολόμβος!» μ' άλλα λόγια αυτές οι λέξεις σήμαιναν στη γλώσσα μας: «ένα αεροπλανοφόρο !»

Ακριβώς πέρα στον γκρίζο ορίζοντα των στενών της Δανίας, φαινότανε καθαρά, αγκυροβολημένο ανάμεσα σε κομμάτια πάγο πού επιπλέανε, ένα πελώριο αεροπλανοφόρο τριγυρισμένο από μυτερά παγόβουνα. Στρέψαμε το αεροπλάνο μας κατά κει· πετώντας από πάνω του είδαμε πώς ήταν ένα μεγάλο επίπεδο παγόβουνο με λείες πλευρές.

«Επιμένω πώς είναι αεροπλανοφόρο» είπε ο δεύτερος πιλότος την ώρα πού πετούσαμε προς τα Στενά τόσο χαμηλά, πού σχεδόν ακουμπούσαμε στα «καταστρώματα προσγείωσης του». Τότε δεν ξέραμε ακόμα πόσο κοντά στην αλήθεια ήταν τα λόγια του ούτε ξέραμε πώς οι επιστήμονες θέλανε να φτιάξουν ένα τέτοιο παγόβουνο— κούφιο και εφοδιασμένο με μηχανές Ντήζελ για να το χρησιμοποιήσουν οι δυνάμεις μας σαν πλωτή αεροπορική βάση· δεν ξέραμε ακόμα πώς σκοπεύανε να το αγκυροβολήσουν κοντά· στις ακτές τις Ευρώπης την εποχή πού θα επιχειρούσαμε την απόβαση. Τότε δεν είχαμε ακούσει τίποτα ακόμα για το «Habakkuk».

Tο «Habakkuk» ήταν θαυμάσια έμπνευση πού τελικά δεν πρόφτασε να πραγματοποιηθεί. Ένα παγόβουνο πού ζύγιζε 2 εκατομμύρια τόνους, είχε 2.000 πόδια μάκρος, 300 πόδια πλάτος και 200 πόδια βάθος· στο εσωτερικό του, πού ήταν κούφιο, είχαν κανονίσει να παίρνει 200 Σπίτφαϊρ. Θα στοίχιζε σχεδόν 10 έκατομ. λίρες.

Μέσα όμως στους 18 μήνες πού το επιτελείο μελετούσε σοβαρά την κατασκευή του, πολλοί φυσικομαθηματικοί και μηχανικοί έκαναν πειράματα για να βρουν αν ήταν δυνατό να χρησιμοποιήσουν το πάγο σαν ένα καινούριο συνθετικό υλικό.

Τα περισσότερα υγρά συστέλλονται όταν στερεοποιούνται: δηλαδή, τα μόρια τους συστέλλονται ώσπου να μη μείνει καθόλου κενό ανάμεσα τους. Αλλά τα μόρια του νερού (πού αποτελούνται από δυο άτομα υδρογόνου και ένα άτομο οξυγόνου), ενώ συστέλλονται  ολοένα και περισσότερο όσο πέφτει η θερμοκρασία από το σημείο του βρασμού στο μηδέν, αρχίζουν να διαστέλλονται όταν ή θερμοκρασία φτάσει στους 4 βαθμούς πάνω από το σημείο της ψύξης και κρατάνε χώρο δέκα φορές μεγαλύτερο.

Γι' αυτό ο πάγος σπάζει τους σωλήνες του νερού (το σπάσιμο των σωλήνων το καταλαβαίνουμε όταν αρχίσει η τήξη) και γι' αυτό είναι πού πλέουνε τα παγόβουνα.

Αυτή η παράξενη ιδιότητα του πάγου είναι ευεργετική για τα ψάρια- γιατί οι λίμνες και οι βόρειες παγωμένες θάλασσες δεν παγώνουν ως το βάθος. Το στρώμα του πάγου όσο και να μεγαλώσει, επιπλέει γιατί ή θερμοκρασία του νερού δεν πέφτει κάτω από τους 4 βαθμούς επειδή το στρώμα του πάγου δεν το αφήνει να έρθει σε επαφή με τον κρύο αέρα.

Μ' αυτό τον τρόπο τα ψάρια δεν βαλσαμώνονται – μ’ όλο πού είναι γνωστό πώς έτυχε να παγώσουν ψάρια πού βρίσκονταν μέσα σε ρηχές διακοσμητικές λίμνες και να μείνουν ζωντανά ως την ήμερα πού άρχισε να λιώνει ο πάγος.

Η διαστολή του πάγου δίνει ακόμα αυτή την άσχημη γεύση —πού μοιάζει με άχυρο — στα πολύ παγωμένα ψάρια και τα κρέατα. Ή μεγάλη ψύξη κάνει τους χυμούς των ιστών να κρυσταλλώνουν, και όταν σταματήσει η ψύξη, το ψάρι ή το κρέας έχουν χάσει τους χυμούς τους και ό,τι μένει είναι κάτι πού μοιάζει με σφουγγάρι πού έχει μεγάλους πόρους. Αυτό γίνεται από τη διαστολή του πάγου.

Μια άλλη παράξενη ιδιότητα του πάγου είναι πώς μπορεί να σταματήσει αποτελεσματικά την αποσύνθεση. Π·χ. πριν από λίγα χρόνια οι Ρώσοι επιστήμονες σ' ένα μεγάλο τραπέζι που είχαν κάνει, έφαγαν μπιφτέκι από κρέας μαμούθ και δεν έπαθαν τίποτα! Οι μεγάλοι αυτοί τριχωτοί ελέφαντες πού εξαφανίστηκαν ζωντανοί όπως φαίνεται μέσα στον πάγο πριν από 30.000 χρόνια, διατηρήθηκαν   παγωμένοι   μέσα στις εκτάσεις της Βορείου Σιβηρίας.

Για κείνο όμως πού δεν ξέρουμε τίποτα ήταν η χρησιμοποίηση του πάγου σαν οικοδομικό υλικό. Γι’ αυτό το ζήτημα εμείς είμαστε λίγο καθυστερημένοι γιατί οι Εσκιμώοι χρησιμοποιούσαν τον πάγο για να φτιάχνουν   τις καλύβες τους, ίσως   πριν από    1000 χρόνια.

Την εποχή πού οι επιστήμονες μελετούσαν την κατασκευή του «Habakkuk», βρήκαν πώς ένας όγκος πάγου μπορεί να γίνει θρύψαλα αν τον χτυπήσουν με σφαίρες. Ενώ τον συνθετικό πάγο πού κατασκευάσανε, τον «Pykrete», μόνο μια τορπίλη ή μια οβίδα μπορούσε να τον περάσει.

Τότε σκέφτηκαν ν' ανακατώσουν πολτοποιημένες ίνες ξύλου με νερό (λεπτές σαν το πριονίδι πού χρησιμοποιείται  και σ’ άλλες συνθετικές ύλες όπως το βακελίτη κλπ.). Ή αναλογία ήταν 14% πολτοποιημένες ίνες ξύλου, και 86 % νερό· αυτή τη μάζα την άπλωναν κατά στρώματα πού το καθένα είχε πάχος μιας ίντσας και την πάγωναν περνώντας από πάνω της παγωμένο αέρα. Αυτά τα στρώματα πού μοιάζουνε με κόντρα πλακέ, μπορούσαν να κοπούν με το ηλεκτρικό πριόνι, σαν το ξύλο.

Μια λεπτή βέργα καμωμένη απ’ αυτή την ύλη με πάχος 1 ίντσας σηκώνει το βάρος έξι ανθρώπων.

Όλες αυτές οι ανακαλύψεις μας δίνουν πολλές δυνατότητες για τη χρησιμοποίηση του πάγου στη Μηχανική. Κυρίως όμως όχι για να κάνουμε πάγο, γιατί σ’ αυτό έχει γίνει μεγάλη πρόοδος, άλλα για να χρησιμοποιούμε τον πάγο σαν οικοδομικό υλικό.

Μια από τις δυσκολίες, όπου σκόνταψε ή κατασκευή του «Habakkuk» ήταν πώς έπρεπε να καθελκυστεί σε νερά κάπως θερμά, οπότε υπήρχε φόβος να λιώσει. Αυτό σχεδιάζανε να το αποφύγουν με πολύ τέχνη, κλείνοντας το παγόβουνο πού θα χρησίμευε για αεροπορική βάση μέσα σ’ ένα απομονωτικό περίβλημα πού στο βάθος του θα είχε ένα ψυκτικό μηχάνημα, απ’ αυτό το μηχάνημα θα τρομπάριζαν ψυχρό αέρα μέσα από τους διάφορους μετάλλινους αγωγούς στο σκάφος, στην καρίνα και στα καταστρώματα του παγόβουνου για να μπορέσουν να διατηρήσουν τον πάγο.

Όλη αυτή η υπόθεση θα ήταν πολύ πιο απλή αν γινόταν στις περιοχές του αρκτικού. Γι' αυτό νομίζω πώς υπάρχει μεγάλο μέλλον για τους πολιτικούς μηχανικούς στις περιοχές των Πόλων και μάλιστα αν χρησιμοποιήσουν το καινούριο αυτό συνθετικό υλικό.

Όταν θα μπορέσουμε να ανοίξουμε για όλο τον κόσμο την ήπειρο του ανταρκτικού και ν’ αποκαλύψουμε τους θησαυρούς πού είναι κρυμμένοι κάτω από το στρώμα του πάγου, θα μπορούμε να κτίζουμε γέφυρες από πάγο, να φτιάχνουμε δρόμους από Pykrete και πάνω σ’ αυτούς τους δρόμους να τρέχουνε έλκηθρα από συνθετικό πάγο· και οι πόλεις των κατοίκων του Πόλου θα έχουν έτοιμα σπίτια καμωμένα από πάγο.

Σε μια τέτοια πόλη, την πιο «ζεστή» ατμόσφαιρα θα την έχει το κέντρο του κ. Ξεπαγιασμένου, το «Παλάτι του Pykrete», με την θαυμάσια ορχήστρα των χιονάνθρωπων του κ. Υπό το Μηδέν, πού θα παίζουνε το χαρακτηριστικό κομμάτι: «Ένα παγόσπιτο για τους δυό μας». Οπός καταλαβαίνετε, θ' απαγορεύεται η είσοδος στους «θερμόαιμους»!

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΕΚΛΟΓΗ 4/1946