Πάργα, η πριγκιπέσα της Ηπείρου

ΠΑΡΓΑ

Μια δαντελωτή ακτογραμμή απείρου κάλλους

Ένας κατ' εξοχήν παραθαλάσσιος προορισμός, που ωστόσο καταφέρνει να φλερτάρει το ίδιο αριστοτεχνικά με τη μοναδική ηπειρώτικη ορεινή φύση.

Κείμενο: ΘΟΔΩΡΗΣ ΑθΑΝΑΣΙΑΔΗΣ 

Σε κάποια μέρη νομίζεις πως η φύση προσπαθεί να ξοδέψει όλα της τα αποθέματα για να δημιουργήσει την τελειότητα! Κι αν αυτό θεωρηθεί υπερβολή, θα μπορούσαμε πιο απλά να πούμε πως η Πάργα τα έχει όλα. Το τοπίο με τα υπέργηρα ελαιόδεντρα που αγκαλιάζουν τις πλαγιές, τα κατάφυτα νησάκια και τους διάσπαρτους βράχους που δείχνουν σαν να προσπαθούν να προστατέψουν τις αμμουδιές και το λιμάνι όταν το Ιόνιο αγριεύει, αποτελούν εικόνα μοναδική και ένα από τα δημοφιλέστερα τοπία της Δυτικής Ελλάδας.

Τους καλοκαιρινούς μήνες στο λιμάνι της Πάργας και στους γύρω από αυτήν δρόμους, παρατηρείται αυξημένη κίνηση από τα άφθονα πούλμαν, τα αυτοκίνητα τροφοδοσίας των καταστημάτων και τα δεκάδες αυτοκινούμενα τροχόσπιτα. Δεν θα ήταν καθόλου υπερβολή να πούμε πως το «καυτό» δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου στην Πάργα δεν «πέφτει καρφίτσα» από τους εκατοντάδες τουρίστες που συνωστίζονται στα καντούνια.

Αντίθετα, την Άνοιξη στην παραθαλάσσια πολίχνη όλα τα μαγαζιά ανοίγουν για να υποδεχτούν τους πρώτους εκ Βορρά επισκέπτες. Υπάρχει τότε, αρκετή ζωντάνια και κίνηση, χωρίς όμως υπερβολές, συνωστισμούς και οδυνηρά μποτιλιαρίσματα στα στενά δρομάκια. Η πρόσβαση των οχημάτων στην προκυμαία απαγορεύεται, ενώ μεγάλο τμήμα των εσωτερικών δρόμων της παλιάς πόλης έχει πεζοδρομηθεί και ενδείκνυται για χαλαρούς περίπατους. Επιπλέον, η φύση ολόγυρα διατηρεί αρκετά από τα χρωματιστά εαρινά της γνωρίσματα και είναι πραγματικά απόλαυση να περπατάς στα όμορφα μονοπάτια που αναπτύσσονται γύρω από την πόλη.

Στα χνάρια της πολυκύμαντης Ιστορίας

Ένας σύντομος περίπατος στα ανηφορικά καλντερίμια και στο ύψωμα όπου δεσπόζει ο μεσαιωνικός βιγλάτορας αρκούν για να αντιληφτείς, ακόμη και αν είσαι παντελώς ανιστόρητος και άσχετος με την περιοχή ότι η Πάργα δεν είναι μια τυχαία πολιτεία!

Πιθανόν στη σημερινή θέση της να βρισκόταν η αρχαία Παράγειρος ή Παραγαία. Κατά τον Πλούταρχο εδώ υπήρχε η αρχαία πόλη Τορύνη, την οποίαν κατέστρεψαν οι Ρωμαίοι το 168 π.Χ. Η ονομασία Πάργα αναφέρεται σε γραπτές μαρτυρίες για πρώτη φορά μετά το 1337. Το 1365 οι Νορμανδοί ιππότες θέλοντας να έχουν πρόσβαση στα λιμάνια του Ιονίου και της Αδριατικής πρόσφεραν την τεχνογνωσία τους στους ντόπιους, που έχτισαν τις πρώτες οχυρώσεις στο ύψωμα του λόφου. Όμως ο τόπος, λόγω της ιδιαίτερης στρατηγικής του θέσης, μαστιζόταν για αιώνες από Αλβανούς λήσταρχους και πειρατές. Απελπισμένοι οι κάτοικοι από τις συνεχείς επιδρομές των πλιατσικολόγων κατέφυγαν στην παντοδύναμη εκείνη την εποχή Βενετία, ζητώντας την προστασία της.

Βενετοί, Οθωμανοί και κουρσάροι

Πιο βολικά δεν μπορούσε να γίνει για τη Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας που πάτησε πόδι σε ένα από τα πιο ζωτικά λιμάνια του ελλαδικού χώρου, χωρίς να πέσει ούτε μια κανονιά!

Όμως την ίδια εποχή την περιοχή διεκδικεί μια άλλη πανίσχυρη δύναμη, η οθωμανική αυτοκρατορία που επεκτείνεται με γοργούς ρυθμούς σε όλη τη Βαλκανική και αναζητά ασφαλή λιμάνια για να δένει τα καράβια της. Τότε ξεκινά και μια πολύ δύσκολη περίοδος για τους φιλήσυχους Παριανούς, καθώς βλέπουν τον τόπο τους να γίνεται «μήλον της έριδος» ανάμεσα σε Ενετούς και Τούρκους.

Όλα αυτά μέχρι το 1537, όταν εμφανίστηκε στο προσκήνιο της ιστορίας ο φοβερός και τρομερός πειρατής και μετέπειτα ναύαρχος της Οθωμανικής αρμάδας, Χαρεϊντίν Μπαρπαρόσα. Στο πέρασμα του εκπόρθησε και ισοπέδωσε ακόμα και τα πιο ισχυρά κάστρα σε όλο το Αιγαίο και το Ιόνιο. Ανάμεσα τους και το κάστρο της Πάργας. Όμως οι Βενετσιάνοι δεν το έβαλαν κάτω. Οργάνωσαν αντεπίθεση και κατέλαβαν ξανά την Πάργα και το κάστρο της, το οποίο μάλιστα θωράκισαν με πανίσχυρα τηλεβόλα που απέτρεπαν κάθε επίδοξο κατακτητή, μετατρέποντας την πόλη στο πιο ασφαλές λιμάνι του Ιονίου!

Μετά τη φθορά της Βενετσιάνικης Δημοκρατίας, τα ηνία ανέλαβαν οι Γάλλοι και μετέπειτα οι Άγγλοι, που θεώρησαν σωστό και δίκαιο, μια και ήταν υψηλό το τίμημα, να πουλήσουν την πόλη στον φιλόδοξο Αλή Πασά το 1819. 0ι Παργιανοί και μόνο στη σκέψη ότι ο αιμοσταγής Πασάς των Ιωαννίνων θα διαφέντευε πια τη ζωή τους φόρτωσαν όλα τα υπάρχοντα τους στα πλοία και αναχώρησαν για την Κέρκυρα. Οι περιπέτειες της Πάργας συνεχίζονταν για σχεδόν άλλα 100 χρόνια ώσπου τον Μάρτιο του 1913 η κυριαρχία της πέρασε στα χέρια των Άγγλων και αυτοί με τη σειρά τους την παρέδωσαν επιτέλους στους Έλληνες.

Περίπατοι στο λιμάνι και το κάστρο

Σήμερα η Πάργα, εκμεταλλευόμενη τη θαυμάσια φυσική θέση της και το απαράμιλλο τοπίο της, έχει μετατραπεί σε έναν από τους πλέον δυναμικούς, ελκυστικούς και δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της Ελλάδας με διεθνή ακτινοβολία. Η γραφική πολιτεία κουρνιάζει στον μυχό προστατευμένου όρμου από διάσπαρτα και κατάφυτα μικρονήσια. Ψηλά στον απόκρημνο βράχο ο μεσαιωνικός βιγλάτορας με τα χορταριασμένα τείχη και τις φθαρμένες ντάπιες του που σήμερα στολίζουν θεόρατα πεύκα, επιτηρεί το δραστήριο λιμανάκι. Από εδώ μπορείς να απολαύσεις τους τρεις κόλπους, τα νησάκια και τις μεγάλες αμμουδιές του Βάλτου.

Η παλιά πόλη με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική όψη αποπνέει μια ώριμη γοητεία, αν και μοιάζει να ασφυκτιά εγκλωβισμένη από τα νεόκτιστα τουριστικά κτίσματα που ξεφυτρώνουν ολόγυρα στους κατάφυτους από λιόδεντρα λόφους, προσπαθώντας να καλύψουν τις όλο και αυξανόμενες ανάγκες του τουρισμού. Νωρίς το πρωί δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από μια βόλτα στον μόλο, δίπλα στο μικρό, ζωντανό αραξοβόλι, το γεμάτο πολύχρωμα καΐκια και τουριστικά σκάφη. Για τους ενδιαφερομένου, από εδώ αναχωρούν καθημερνά εκδρομικά πλοιάρια προς τις κοντινές παραλίες, τις εκβολές του Αχέροντα, τα Σύβοτα, αλλά και προς το νησάκι των Παξών (απέχουν μόλις 11 ν.μ από το λιμάνι της Πάργας).

Αν ζεσταθείς και θέλεις να κάνεις μια βουτιά στα δροσερά νερά του Ιονίου, η πιο εύκολη επιλογή είναι οι δύο παραλίες του Κρυονερίου που ξεδιπλώνονται λίγα μέτρα νοτιότερα από τον κεντρικό μόλο του λιμανιού, ουσιαστικά στην άκρη του αστικού ιστού της πόλης. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που περνούν κολυμπώντας στα ανάκρινα βραχονήσια και στο νησάκι της Παναγίας (απέχει μόλις 150 μετρά από τον μόλο) και απολαμβάνουν τις μοναχικές βουτιές απ' τα βράχια με περισσότερη ησυχία.

Στο νησάκι της Παναγίας με τρεις απλωτές

Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και ένα από τα πιο φωτογραφισμένα σημεία της Πάργας είναι το νησάκι της Παναγιάς, με το λευκό, νησιωτικής αρχιτεκτονικής καμπαναριό, αλλά και το μικρό οχυρό που έκτισαν οι Γάλλοι το 1808. Αν επιχειρήσετε να έρθετε εδώ κολυμπώντας (περίπου 15 λεπτά) χρειάζεται αρκετή προσοχή, καθώς στην περιοχή κινούνται πολλά ταχύπλοα σκάφη.

Το απόγευμα με τα ιδιαίτερα εντυπωσιακά χρώματα αξίζει να το απολαύσετε είτε από τις χορταριασμένες ντάπιες του κάστρου, όπου λειτουργεί ένα θαυμάσιο και χαμηλών τόνων καφέ, είτε από την προκυμαία.

Παντού υπάρχουν καφετέριες, εστιατόρια, παραδοσιακές ταβέρνες αλλά και πολυάριθμα σουβλατζίδικα που προσφέρουν λύσεις για όλα τα πορτοφόλια. Ακόμη και με ελάχιστα χρήματα μπορείτε να πάρετε ένα κομμάτι πίτσα ή μια φρεσκοψημένη τυρόπιτα, να καθίσετε στο τειχάκι της προβλήτας και να απολαύσετε το πανέμορφο τοπίο που περικλείει το μικρό λιμάνι.

Επίσης αξίζει μια επίσκεψη στο «Paragaea, old olive oil factory» όπου σε έναν αυθεντικό και προσεγμένα διαμορφωμένο χώρο θα δείτε όλη τη διαδικασία παραγωγής του ελαιόλαδου από τη συγκομιδή του καρπού έως την τελική επεξεργασία, αλλά και τη σύνδεση της ελιάς με την ιστορία της Πάργας.  

Κοντινές παραλίες για κάθε γούστο

Ο Βάλτος είναι μία από τις πλέον δημοφιλείς και πολυσύχναστες παραλίες του Ιονίου. Θα την δείτε πηγαίνοντας προς το Κάστρο να απλώνει το αμμουδερό της τόξο βόρεια του λιμανιού. Σε ελάχιστη απόσταση από την αμμουδιά υπάρχουν άφθονα συγκροτήματα ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων και ξενοδοχεία, με τις εγκαταστάσεις να φθάνουν έως εκεί που βρέχει το κύμα. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες για θαλάσσια σπορ, ενώ νοικιάζονται ξαπλώστρες και ομπρέλες. Στο βόρειο άκρο της ακρογιαλιάς, στο ύψωμα του βραχώδους λόφου ξεχωρίζει η Μονή Βλαχέρνας (12^ος αιώνας) με το όμορφο επτανησιακού ρυθμού καμπαναριό.

Ακολουθώντας τον δρόμο που συνδέει την Πάργα με τον εθνικό δρόμο Ηγουμενίτσας - Πρέβεζας, στα 5 χιλιόμετρα θα συναντήσετε τον οικισμό Λύχνος. Η παραλία με τα διάφανα νερά ξεπροβάλλει χαμηλότερα, μέσα σε μια πανδαισία πράσινου κάθε λογής. Η προσέγγιση στην ακτή είναι κάπως πολύπλοκη, καθώς στο ενδιάμεσο παρεμβάλλονται ιδιωτικές περιουσίες, κτήματα, ξενοδοχεία και ταβέρνες. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να περπατήσετε λίγο μέχρι το ακρογιάλι, αλλά αξίζει τον κόπο, καθώς ο Λύχνος είναι μια από τις πιο καθαρές παραλίες του Ιονίου. Υπάρχει η δυνατότητα για ενοικίαση μικρών σκαφών, ενώ όσοι θέλουν μπορούν να επιδοθούν στα θαλάσσια σπορ. Κολυμπώντας ή με θαλάσσιο ποδήλατο θα επισκεφθείτε τη σπηλιά που βρίσκεται στα βράχια της νότιας ακτής και οι ντόπιοι την αποκαλούν σπηλιά της Αφροδίτης.

Λίγο νοτιότερα από τον Λύχνο βρίσκεται η παραλία Αϊ Τιαννάκης που προσεγγίζεται με μια παράκαμψη από την κεντρική οδική αρτηρία. Η παραλία του Αϊ Τιαννάκη σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτή του Λύχνου, καθώς είναι πολύ μικρότερη και λιγότερο αξιοποιημένη. Είναι στρωμένη με βοτσαλάκι, ενώ θα βρείτε και μια καντίνα που απλώνει τα τραπέζια της λίγο ψηλότερα από την ακρογιαλιά. Υπάρχει χώρος στάθμευσης, ενώ κατά καιρούς λειτουργεί κατάστημα ενοικιάσεως σκαφών και wind surf.

Μεταξύ βουνού και θάλασσας

Τέσσερα χιλιόμετρα βόρεια της Πάργας συναντάμε το ημιορεινό χωριό Ανθούσα (υψ. 200), με τα παραδοσιακά σπίτια, τις ταβέρνες και την πανώρια θέα στην ακτή του Ιονίου που φθάνει με καθαρό καιρό έως τους Παξούς.

Φεύγοντας από την Ανθούσα με κατεύθυνση προς Πέρδικα, στα χίλια μέτρα θα δείτε αριστερά τον στενό ασφάλτινο δρόμο που σκαρφαλώνει στα κατάφυτα πρανή του βουνού. Αν τον ακολουθήσετε, δεν θα χρειαστεί να διανύσετε περισσότερο από 1,5 χιλιόμετρο έως την είσοδο του κάστρου.

Το κάστρο αυτό είναι από τα νεότερα της Ελλάδας, καθώς κτίστηκε το 1814 από Γάλλους μηχανικούς, κατά την πολιορκία της Πάργας από τον Αλή Πασά. Είναι πολυγωνικού τύπου για πιο αποτελεσματική άμυνα και ήταν θωρακισμένο με ζεματίστρες και μεγάλο πύργο, όπου είχαν τοποθετηθεί τα πυροβόλα. Το κάστρο διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση στο εσωτερικό του, ενώ το βράδυ φωταγωγείται. Από εδώ η θέα προς την ακτή της Πάργας είναι κυριολεκτικά πανοραμική.

Από την Ανθούσα ακολουθώντας χωματόδρομους ή πιο εύκολα με εκδρομικό σκάφος από την Πάργα, θα ανακαλύψετε το πέτρινο εκκλησάκι του Αγίου Σώστη (3 χιλιόμετρα χωματόδρομος) που φωλιάζει στα ριζά βραχοσπηλιάς ή θα αναζητήσετε τις απόμερες παραλίες Σπαρτίλα και Άγιος Σώστης με τα τιρκουάζ νερά που κρύβονται πίσω από θεόρατα βράχια.

Τέσσερα χιλιόμετρα μετά την Ανθούσα θα βρείτε τη διασταύρωση που οδηγεί στο χωριό Αγια. Από αυτό το σημείο φεύγει ένας στενός κατηφορικός ασφάλτινος δρόμος (προσοχή στα τυφλά σημεία, καθώς το οδόστρωμα είναι εξαιρετικά στενό) που καταλήγει στο ακρογιάλι Σαρακίνικο. Ελιές, πλατάνια, 2-3 εστιατόρια και νοικιαζόμενα δωμάτια συνωστίζονται κατά μήκος της ακτής. Η ακρογιαλιά είναι στρωμένη με βότσαλο και χοντρή άμμο. Παρόλο που δεν προσεγγίζεται εύκολα, δεν είναι ερημική και με έκπληξη θα δείτε 4-5 σειρές από ομπρέλες και ξαπλώστρες να καταλαμβάνουν κάθε σπιθαμή άμμου. Παρ' όλα αυτά το τοπίο είναι ειδυλλιακό και, αν μείνετε εδώ έως το δειλινό, θα απολαύσετε το μπάνιο σας και θα βλέπετε τον ήλιο να χάνεται στη γαλάζια αγκαλιά του Ιονίου.

Ιόνιο γαλάζιο στον δρόμο για το Καραβοστάσι

Από την Αγια ο δρόμος σχετικά φαρδύς, αλλά με αρκετές στροφές (προσοχή μετά από καταιγίδα στις κατολισθήσεις αλλά και στα ποδήλατα και στα μηχανάκια των τουριστών που κινούνται με μεγάλη πυκνότητα στην περιοχή) συνεχίζει για Πέρδικα (10 χλμ.). Στην πορεία σας θα δείτε αριστερά τον ασφάλτινο δρόμο που κατηφορίζει με απανωτές στροφές μέσα σε μια πανδαισία πράσινου προς το Καραβοστάσι, μια βραβευμένη παραλία που συχνά προβάλλεται στα ευρωπαϊκά τουριστικά έντυπα ως μία από τις ομορφότερες της Ελλάδας!

Πίσω από τη λαμπερή ακτή απλώνεται μια κοιλάδα, κατάφυτη από οπωροφόρα, πλατάνια και βελανιδιές που διασχίζεται από μικρό ποτάμι. Λειτουργούν αρκετά συγκροτήματα ενοικιαζόμενων διαμερισμάτων τόσο κοντά στην αμμουδιά όσο και πιο πίσω μέσα στα πλατάνια και τα περιβόλια. Η απλωτή παραλία που ξεπερνά σε μήκος το 1 χιλιόμετρο είναι στο σύνολο της αμμουδερή με στρωτό βυθό και νερά διάφανα. Κατά μήκος της τρέχει ο παραλιακός δρόμος, ενώ σε αρκετά σημεία αναπτύσσονται ομπρέλες και ξαπλώστρες, αλλά πάντα, ακόμη και τον Δεκαπενταύγουστο, θα βρείτε με ευκολία αρκετά σημεία ήσυχα. Στο βόρειο τμήμα της ακτής ένα μικρό ποτάμι χύνεται στη θάλασσα, συμπληρώνοντας την ούτως ή άλλως ενδιαφέρουσα τοπιογραφία.

Επιπλέον το Καραβοστάσι φημίζεται για το υπέροχο δειλινό του. Ο ήλιος, ανεμπόδιστος, ακουμπά και σβήνει στον θαλασσινό ορίζοντα συνθέτοντας μια πανδαισία θερμών χρωμάτων σ' ένα ονειρεμένο ηλιοβασίλεμα. Από το Καραβοστάσι ακολουθώνταδ δύσκολο χωματόδρομο ή ακόμη καλύτερα το ανηφορικό, αλλά ενδιαφέρον, μονοπάτι, θα επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο στην τοποθεσία Δυμόκαστρο, όπου έχουν ανασκαφεί ερείπια οχυρωμένου οικισμού του 4ου π.Χ. αιώνα, πιθανά τμήματα της αρχαίας πόλης Ελίνα που άκμασε στη Θεσπρωτία. Από εδώ οι χωματόδρομοι και τα μονοπάτια οδηγούν με δυσκολία στις ερημικές παραλίες Πίσω Σκάλωμα και Παπά Μάλι. Αν παρ' όλα αυτά έχετε χρόνο και διάθεση για... περιπέτειες, αξίζει να τις αναζητήσετε. Με δικό σας σκάφος, βέβαια, άνετα θα φτάσετε εδώ, αλλά και σε δεκάδες άλλες άγνωστες ακρογιαλιές που εκτείνονται σε όλο το μήκος της ακτογραμμής έως την Πάργα.

Στο βόρειο μέρος της ακτής Καραβοστάσι δεσπόζει το ύψωμα Ανεμοβόρι, στη ράχη του οποίου βρίσκεται μια μεγάλη ξενοδοχειακή μονάδα. Λίγο βορειότερα θα βρείτε το ακρογιάλι Αρίλλας, με τα ρηχά νερά και την εντυπωσιακών χρωμάτων αμμουδιά. Κατά μήκος της υπάρχουν αρκετά νοικιαζόμενα δωμάτια και εστιατόρια. Από το λιμανάκι του Αρίλλα, εκδρομικά σκάφη πραγματοποιούν ημερήσιες επισκέψεις στους Παξούς (μόνο κατά την καλοκαιρινή περίοδο).

Από το μεσόγειο χωριό της Πέρδικας πηγαίνοντας προς Σύβοτα θα έχετε την ευκαιρία να κολυμπήσετε στις θαυμάσιες παραλίες Σοφά και Αγία Παρασκευή όπου υπάρχουν κάμπινγκ, και αρκετά συγκροτήματα ενοικιαζόμενων δωματίων.

Παρατήρηση πουλιών στο έλος Καλοδικίου

Ερχόμενοι οδικώς από Πρέβεζα, αφήνοντας πίσω τον κεντρικό δρόμο και στρίβοντας για Πάργα θα παρατηρήσετε δεξιά σας ένα εκτεταμένο έλος με πυκνούς καλαμιώνες και ζωηρή κίνηση από άφθονα είδη πουλιών. Αυτό δεν είναι άλλο από το έλος Καλοδικίου που βρίσκεται πάνω στο δυτικό μεταναστευτικό αεροδιάδρομο που χρησιμοποιούν τα πουλιά κατά τις αποδημητικές περιόδους (φθινόπωρο - άνοιξη). Σύμφωνα λοιπόν με τους επιστήμονες του Φορέα Διαχείρισης των ποταμών Αχέροντα και Καλαμά, πρόκειται για έναν από τους πλέον σημαντικούς και ιδιαίτερους υγροτόπους στην Ελλάδα, ο οποίος αποτελεί μοναδικό σχηματισμό τυρφώδους - γαιώδους περιοχής με μεγάλη οικολογική και ιδιαίτερη αισθητική αξία. Αποτελεί έναν εσωτερικό υγρότοπο με 7 τύπους οικοτόπων, οι 5 από τους οποίους συμπεριλαμβάνονται στην Οδηγία 92/43/ΕΕ.

Από αυτούς ο οικότοπος «Ασβεστούχοι βάλτοι με Cladium mariscus και Carex davaliana» είναι μέγιστης προτεραιότητας. Στο έλος και στη γύρω περιοχή έχουν καταγραφεί 301 φυτικά είδη, 120 είδη πουλιών και 20 είδη θηλαστικών. Το μικρό, αλλά σημαντικό αυτό οικοσύστημα δέχεται έντονες ανθρωπογενείς πιέσεις. Το καλοκαίρι τμήμα του έλους αποξηραίνεται ενώ είναι συχνή η ρύπανση με γεωργικά και αστικά απόβλητα.

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 21.05.2017