Τα πρώτα ολοκαυτώματα σε Ελλάδα και Ευρώπη

Τα πρώτα ολοκαυτώματα σε Ελλάδα και Ευρώπη

Κερδύλλια Σερρών και Μεσόβουνο Κοζάνης

Οι ναζί αφανίζουν διά πυρός και σιδήρου ανθρώπους και χωριά από τον χάρτη για να καταπνίξουν την Εθνική Αντίσταση που αρχίζει να αναπτύσσεται ραγδαία

Γράφει ο Τ. Κατσιμάρδος

Τέλη Οκτωβρίου πριν από 78 χρόνια η Ελλάδα αρχίζει να βιώνει τα φοβερά και τρομερά ολοκαυτώματα. Το πρώτο διαδραματίζεται στην ηπειρωτική χώρα, στις εκβολές του Στρυμόνα. Οι κάτοικοι των Άνω και Κάτω Κερδυλλίων της επαρχίας Νιγρίτας του Νομού Σερρών άνοιγαν τον κύκλο των ομαδικών εκτελέσεων και δολοφονιών. Θα ακολουθήσουν άλλοι ογδόντα εννιά τόποι.

Ήταν τα πρώτα «καημένα χωριά» στην αλυσίδα των μαρτυρικών τόπων -τη μακρύτερη στην κατεχόμενη από τους ναζί Ευρώπη. Είχαν την τύχη και την «ατυχία» στην περιοχή να αρχίσει να δρα δυναμικά με δολιοφθορές η πρώτη οργανωμένη αντάρτικη ομάδα «Οδυσσέας Ανδρούτσος». Καπετάνιος της ο δάσκαλος του χωριού Θ. Γκένιοδ (Λασάνης) και μέλη της 15-20 ντόπιοι νέοι. Σε μια από τις συντονισμένες επιχειρήσεις τους (τέλη Σεπτεμβρίου) κατέλαβαν αστυνομικούς σταθμούς και προμηθεύτηκαν όπλα και πυρομαχικά.

Το φθινόπωρο του 1941 έχουν αρχίσει ήδη να εμφανίζονται ανταρτοομάδες στα βουνά της Β. Ελλάδας. Οι κομμουνιστικές οργανώσεις της περιοχής είχαν από τους προηγουμένους μήνες προσανατολιστεί στην ένοπλη εθνικοαπελευθερωτική και αντιφασιστική δράση. Τη δημιουργία τους διευκόλυνε η ύπαρξη όπλων από τις διαλυμένες στρατιωτικές μονάδες μετά την κατάρρευση του μετώπου.

Πρωτοφανής βαρβαρότητα.

Οι Γερμανοί κατακτητές αντιδρούν με πρωτοφανή βαρβαρότητα. Στόχος να καταπνίξουν κάθε αντιστασιακή εκδήλωση διά πυρός και σιδήρου.

Έτσι, το πρωί της 17^ης Οκτωβρίου περικυκλώνουν τα Κερδύλλια. Συγκεντρώνουν τους κατοίκους 16-60 χρόνων και τους θερίζουν με τα πολυβόλα. Αποτελειώνουν τους τραυματισμένους έναν προς έναν. Πυρπολούν όλα τα σπίτια και ολοκληρώνουν τη βαρβαρότητα υποχρεώνοντας γέρους και γυναικόπαιδα να θάψουν τους δολοφονημένους σε ομαδικούς τάφους.

Η επιχείρηση με μαζικές δολοφονίες αμάχων θα συνεχιστεί μεθοδικά τις επόμενες μέρες σε όλη την επαρχία και την ευρύτερη περιοχή. Καίνε σπίτια «υπό­πτων», εκτελούν και κρεμούν για παρα­δειγματισμό.

Επόμενος σταθμός στη διαδρομή αφανισμού, κατά το τρίτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου είναι τα χωριά Κλειστό, Κυδωνιά και Αμπελόφυτο του Νομού Κιλκίς. Δολοφονούν 96 πολίτες κι αφήνουν πίσω τους στάχτες. Εκεί υπήρχε επίσης μια από τις πρώτες ανταρτοομάδες με την ονομασία «Αθανάσιος Διάκος». Μετά τα Κερδύλλια σειρά έχει το Μεσόβουνο Κοζάνης. Στην περιοχή δρουν δύο ένοπλες ομάδες, έχοντας τη συμπαράσταση του συνόλου των κατοίκων.

Το Μεσόβουνο είναι το πρώτο ανταρτοχώρι. Φυλάσσεται από οπλισμένους πατριώτες, η αγροτική συγκομιδή περιφρουρείται κι ούτε μια οκά στάρι δεν παραδίδεται στους κατακτητές και τα όργανα τους.

Ο δωσίλογος νομάρχης καλεί τους Γερμανούς να «καθαρίσουν την περιοχή» και να επαναφέρουν τους «εμπνεόμενους υπό κομμουνιστικών αρχών στασιαστές» στην τάξη. Η τρομοκρατία και ο εκφοβισμός που επιχειρήθηκε με διάφορα μέσα δεν είχαν αποτελέσματα.

Πυρπόλησαν σπίτια.

Στις 23 Οκτωβρίου το Μεσόβουνο περικυκλώνεται από ισχυρές γερμανικές δυνάμεις.

Σύμφωνα με τις αφηγήσεις αυτοπτών μαρτύρων «το πρωί σαν λευκασμένοι λύκοι όρμησαν στα σπίτια και συγκέντρωσαν όλο τον κόσμο στην εκκλησία. Εκεί χώρισαν όλους τους άντρες από ηλικίας 15-69 χρονών και διέταξαν τα γυναικόπαιδα με τον παπά να εγκαταλείψουν αμέσως το χωριό. Λεηλάτησαν τα σπίτια και έπειτα βάλανε παντού φωτιά. Συγκέντρωσαν συνολικά 165, ανάμεσα τους τρείς δασκάλους και έναν παράλυτο, τους οδήγησαν στα λιβάδια, εκεί όπου τελειώνουν οι πλαγιές των υψωμάτων και αρχίζει το μικρό λεκανοπέδιό και τους θέρισαν με τα πολυβόλα τους».

Το γυναικόπαιδα (900 άτομα) μεταφέρθηκαν στην Πτολεμαΐδα και από 'κεί διασκορπίστηκαν σε χωριά.

Τα επόμενα χρόνια κι ενώ συνεχιζόταν η Κατοχή μερικές εκατοντάδες θα επιστρέψουν στο χωριό και θα προσπαθήσουν να επιβιώσουν μέσα στα ερείπια. Ανοικοδομούν ό,τι και όπως μπορούν.

Τον Μάρτιο του 1943, αλλά και τον Απρίλιο του 1944 θα ξαναδούν τις ορδές των Γερμανών να περνούν από 'κεί και να αφανίζουν ψυχές και ό,τι είχε ανοικοδομηθεί...

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

Ακόμη και ο δωσίλογος «Γενικός Κυβερνήτης Βορείου Ελλάδος» Αλ. Ραγκαβής, στέλεχος του δικτατορικού μεταξικού καθεστώτος παραιτήθηκε μετά από περιοδεία του στα ξεθεμελιωμένα χωριά. Η ναζιστική αγριότητα, σχεδιασμένη από το Βερολίνο, αποτυπώνεται στη διαταγή του Ανωτάτου Αρχηγείου της Βέρμαχτ στο Βερολίνο: «...Μια ανθρώπινη ζωή σ' αυτές τις χώρες (Βαλκάνια και Ανατολική Ευρώπη) συχνά δεν μετράει και ο εκφοβισμός επιτυγχάνεται μόνο με ασυνήθιστη σκληρότητα».

ΥΠΟΤΑΓΗ Ή ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ

Οι ιστορικοί της Αντίστασης και της γερμανικής κατοχής σημειώνουν ότι τα μακεδονικά ολοκαυτώματα και οι ομαδικές σφαγές του Οκτωβρίου 1941 είχαν δύο πολύ σημαντικές συνέπειές: α) χτύπησαν εν τη γενέσει του το κίνημα της Εθνικής Αντίοτασης στην περιοχή (τους επόμενους μήνες σχεδόν έσβησε), β) ο δρόμος της υποταγής στους κατακτητές και τα όργανα τους δεν ήταν ο μοναδικός. Αν και μερικοί σύγχρονοι, θέλουν να ενοχοποιήσουν την Αντίσταση, επειδή τάχα ευθύνεται για τις σφαγές αμάχων.

Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για παραδειγματισμό!

«ΠΡΟΣΚΟΜΜΑΤΑ» χαρακτήρισε ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας τις ελληνικές διεκδικήσει για την ηθική και υλική αποκατάσταση των θυμάτων από τα εγκλήματα που διέπραξαν οι ναζιστικές δυνάμεις κατοχής στις μαρτυρικές περιοχές της πατρίδας μας. Αλλά και την ολοσχερή καταστροφή της οικονομίας μας την περίοδο 1941-1944. Δυστυχώς γι’ αυτόν και όσους αρνούνται, είτε με... νομικίστικα επιχειρήματα είτε με την ισχύ, να διαγράψουν το διεθνές δίκαιο, υπάρχει η άσβεστη συλλογική μνήμη. Όπως και τα ντοκουμέντα για τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας τα οποία ουδέποτε παραγράφονται. 

Τυπικά και ουσιαστικά.

Ένα από αυτά στις πρώτες γραμμές του μακάβριου καταλόγου συνέβη ακριβώς πριν από 78 χρόνια. Αποτυπώνεται σε ανακοίνωση της κατοχικής Γερμανικής Διοίκησης Βόρειας Ελλάδας, με ημερομηνία 2 Νοεμβρίου 1941: «Εις τα βουνά δυτικώς του Στρυμόνος δρα από εβδομάδων μία κομμουνιστική συμμορία απαρτιζόμενη από κατοίκους των πέριξ χωρίων και επιδιδομένη εις την ληστεία των πλουσίων χωρικών της περιοχής όπως προσπορισθεί χρηματικά μέσα, την σύλληψν ελλήνων αστυνομικών προς αφαίρεση των όπλων των και δι' αυτών τον φόνον γερμανών στρατιωτών, θέτουσα εις εφαρμογήν το σχέδιον της συνέλλαβε και αφόπλισε εις την Ευκαρπίαν και Μαυροθάλασσαν Έλληνες χωροφύλακές, αφήρεσεν την 10ην  Οκτωβρίου δια ληστείας από τον Γρηγόριον Καρακαλιόν εν Ηράκλεια 1000 δρχ. και εδολοφόνησε τον εργάτην τούτου Ιωάννην Κάρκαν. Περί τα τέλη Σεπτεμβρίου εδολοφονήθησαν εις θέσιν Λαχανά 2 γερμανοί στρατιώται και προ ημερών εγένετο απόπειρα εναντίον του γερμανικού στρατού με αποτέλεσμα τον φόνο δύο γερμανών ναυτών και τον βαρύ τραυματισμόν ενός άλλου εις Καλόκαστρον. Εν συνεχεία διά των παρά του γερμανικού στρατού ληφθέντων μέτρων κατεστράφησαν παρ' αυτού τα χωριά Ανω και Κάτω Κερδύλια, οι κάτοικοι των οποίων αποδεδειγμένοι ανήκον εις την εν λόγω συμμορία τροφοδοτούντες  και υποοτηρίζοντες ταύτην παντοιοτρόπως».

Η καταστροφή «μεταφράζεται» σε 235 δολοφονίες αμάχων, πυρπόληση 250 σπιτιών και προσφυγιά για εκατοντάδες αλλόφρονα γυναικόπαιδα και γέρους, που ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους.

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 29-30.10.2011