14 Ιουνίου 1985. Η αεροπειρατεία στην πτήση TWA Flight 847

14 Ιουνίου 1985. Η αεροπειρατεία  στην πτήση TWA Flight 847

Η πτήση 847 της TWA ήταν μια πτήση από το Κάιρο προς το Σαν Ντιέγκο με ενδιάμεσες στάσεις στην Αθήνα, τη Ρώμη, τη Βοστώνη και το Λος Άντζελες.  Στις 14 Ιουνίου 1985 η  πτήση γινόταν με ένα Boeing 727-200 με αριθμό νηολογίου N64339. 

Η πτήση ξεκίνησε ομαλά από το Κάιρο το πρωί της 14ης Ιουνίου. Έφθασε κανονικά στην Αθήνα  και προσγειώθηκε στο Ανατολικό αεροδρόμιο του Ελληνικού. Στο Ελληνικό θα γινόταν και αλλαγή πληρώματος όπως και πραγματικά συνέβηκε. Το νέο πλήρωμα επιβιβάστηκε για να συνεχίσει την πτήση 847 προς το Λος Αντζελες. Το πλήρωμα αποτελούσαν ο κυβερνήτης John Testrake, ο συγκυβερνήτης Phil Maresca, ο μηχανικός πτήσης Christian Zimmermann, η επικεφαλής του πληρώματος θαλάμου επιβατών Uli Derickson και οι αεροσυνοδοί Judy Cox, Hazel Hesp, Elizabeth Howes και Helen Sheahan. Σε εκείνη τη δραματική πτήση επιβιβάστηκαν και δεκαπέντε Έλληνες, μεταξύ των οποίων και ο τραγουδιστής Ντέμης Ρούσσος.

Στις 10:10, η πτήση 847 αναχώρησε από την Αθήνα για τη Ρώμη. Αμέσως μετά την απογείωσή της, δύο άντρες λιβανέζικης καταγωγής σηκώθηκαν από τα καθίσματα τους και ο με ένας έτρεξε προς το πιλοτήριο ενώ ο άλλος στράφηκε προς το μέρος των επιβατών. Οι δύο Λιβανέζοι είχαν καταφέρει να επιβιβαστούν στο αεροσκάφος και, ξεφεύγοντας από τους υπεύθυνους ελέγχου ασφαλείας της πτήσης του Ανατολικού Αεροδρομίου Ελληνικού, να περάσουν μέσα στο αεροσκάφος ένα πιστόλι και δύο χειροβομβίδες  Ο ένας τώρα απειλούσε τους επιβάτες με το πιστόλι, ενώ ο άλλος πέρασε μέσα στο πιλοτήριο κρατώντας χειροβομβίδα. Το μήνυμα του πιλότου προς τον πύργο ελέγχου του Ελληνικού ήταν ιδιαίτερα λακωνικό: “Έγινε αεροπειρατεία”. Στο αεροπλάνο υπήρχαν 147 επιβάτες και 8 μέλη του πληρώματος. Οι περισσότεροι ήταν Αμερικάνοι, αλλά υπήρχαν επιβάτες και άλλων εθνικοτήτων. 

Από τους αεροπειρατές ο ένας ήταν, ο  Mohammed Ali Hamadi που δύο χρόνια αργότερα επρόκειτο να συλληφθεί στη Γερμανία και να καταδικαστεί σε φυλάκιση. Συνεργάτες του πάντως απήγαγαν στην Βηρυτό δύο Γερμανούς και κατάφεραν να τους ανταλλάξουν μαζί του. Από τότε κυκλοφορούσε ελεύθερος μεν, αλλά καταζητούμενος σε όλο τον κόσμο με διεθνές ένταλμα σύλληψης. Υποτίθεται πάντως ότι ο Χαμάντι ήταν μέλος της Παλαιστινιακής οργάνωσης Χεζμπολάχ  και ότι η αεροπειρατεία είχε γίνει με εντολή της Χεζμπολάχ, κάτι που ποτέ δεν το αποδέχθηκε η Παλαιστινιακή οργάνωση.  

Ενώ ακόμη το αεροπλάνο βρισκόταν στον Ελληνικό εναέριο χώρο και ενώ όλα τα αεροδρόμια είχαν ενημερωθεί για την αεροπειρατεία, ο πιλότος άλλαξε πορεία με εντολή των αεροπειρατών και αντί να κατευθυνθεί στον αρχικό του προορισμό το αεροδρόμιο της Ρώμης, κατευθύνθηκε προς την  στη Μέση Ανατολή και έκανε την πρώτη του στάση - και για αρκετές ώρες μάλιστα- στο Διεθνές Αεροδρόμιο της Βηρυτού στο Λίβανο. Εκεί οι αεροπειρατές ελευθέρωσαν και αποβίβασαν 19 επιβάτες με αντάλλαγμα τον εφοδιασμό του αεροσκάφους με καύσιμα. 

Λίγο πριν την προσγείωση, ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας του αεροδρομίου είχε αρνηθεί αρχικά να αφήσει να προσγειωθεί το αεροσκάφος στη Βηρυτό. Ο   Testrake όμως στην συνομιλία του με τον Πύργο Ελέγχου επέμεινε ότι έπρεπε οπωσδήποτε να προσγειωθεί διότι απειλείτο η ασφάλεια της πτήσης. Είπε μάλιστα σε ένα σημείο της συνομιλίας: "Έχει τραβήξει την περόνη της χειροβομβίδας και είπε ότι είναι έτοιμος να ανατινάξει το αεροσκάφος, αν χρειαστεί. Πρέπει να επαναλάβω ότι πρέπει να προσγειωθούμε στη Βηρυτό. Πρέπει να προσγειωθούμε στη Βηρυτό. Δεν υπάρχει εναλλακτική λύση".

Να σημειώσουμε ότι την εποχή εκείνη, ο Λίβανος σπαρασσόταν από  ένα αδυσώπητο εμφύλιο πόλεμο (1975-1990) και ότι η Βηρυτός βρισκόταν διαιρεμένη σε τομείς που ελέγχονταν από διάφορες πολιτοφυλακές. Μαρωνίτες, Σουνίτες, Σιίτες Αμάλ και Χεζμπολάχ. 

Το απόγευμα, το αεροσκάφος απογειώθηκε από την Βηρυτό και συνέχισε να πετά πάνω από την Μεσόγειο με κατεύθυνση το Αλγέρι, Εκεί απελευθερώθηκαν άλλοι 20 όμηροι, μεταξύ των οποίων και Έλληνες επιβάτες, εκτός από τον τραγουδιστή Ντέμη Ρούσσο, που επέβαινε στην πτήση, την γυναίκα του και ένα ελληνοαμερικανό φοιτητή. Στο Αλγέρι οι αεροπειρατές ανακοίνωσαν και τα αιτήματά τους: Απελευθέρωση όλων των σιιτών μουσουλμάνων που κρατούνταν στο Κουβέϊτ και οι οποίοι είχαν συμμετάσχει στο βομβαρδισμό της αμερικανικής πρεσβείας στο Κουβέιτ το 1983. Απελευθέρωση όλων των 766 κυρίως Λιβανέζων Σιιτών που μεταφέρθηκαν στη φυλακή Atleat του Ισραήλ σε συνδυασμό με την άμεση αποχώρηση Ισραηλινών δυνάμεων από το νότιο Λίβανο. Επίσης διεθνή καταδίκη των ισραηλινών στρατιωτικών ενεργειών στο Λίβανο, καταδίκη της αμερικάνικης υποστήριξης του Ισραήλ και καταδίκη για την έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου στις 8 Μαρτίου 1985, κατά την οποία σκοτώθηκαν 80 άτομα και για την οποία ευθύνονταν οι Αμερικάνοι. 

Στις 10 και τέταρτο το βράδυ, το αεροπλάνο μετά από μια στάση πέντε ωρών απογειώθηκε. Προορισμός και πάλι η Βηρυτός....

Το Διεθνές Αεροδρόμιο της Βηρυτού περιβαλλόταν από μια γειτονιά Σιιτών. Δεν είχε περιμετρική ασφάλεια και η περιοχή βρισκόταν υπό τον έλεγχο της ισλαμικής πολιτοφυλακής. 

Στην διάρκεια της νέας παραμονής στη Βηρυτό οι αεροπειρατές συστηματικά και τακτικά χτυπούσαν όλους τους στρατιωτικούς επιβάτες. Τότε ένας ναύτης δύτης του Αμερικανικού ναυτικού, που λεγόταν  Robert Stethem, αντέδρασε και προσπάθησε να ακινητοποιήσει τους δράστες. Αυτοί τον χτύπησαν, τον πυροβόλησαν και έριξαν το σώμα του έξω από το αεροπλάνο στην πίστα του αεροδρομίου και τον ξαναπυροβόλησαν. Όταν ο πύργος ελέγχου τους ρώτησε γιατί σκότωσαν έναν αθώο επιβάτη, απάντησαν ότι οι Αμερικάνοι είχαν σκοτώσει πολλούς αθώους Λιβανέζους. Παρά την προθυμία τους να σκοτώσουν Αμερικάνους, άφησαν ελεύθερους άλλους 17 ομήρους, κυρίως γυναίκες και παιδιά. Και ενώ το αεροσκάφος ανεφοδιαζόταν, οι αεροπειρατές έψαχναν τα διαβατήρια των επιβατών, για να εντοπίσουν Εβραίους....

Αυτό το έκαναν γιατί επεδίωκαν να πάρουν άδεια απογείωσης από τους σιίτες μουσουλμάνους που λειτουργούσαν τον πύργο ελέγχου αλλά και για να εφοδιάσουν το αεροσκάφος με περισσότερα καύσιμα. Κατέβασαν λοιπόν από το αεροπλάνο  επτά Αμερικανούς επιβάτες, οι οποίοι φαίνονταν να ήταν από το επώνυμό τους εβραίοι. Αυτοί με το που αποβιβάστηκαν συνελήφθησαν και κρατήθηκαν όμηροι σε φυλακή των Σιιτών στη Βηρυτό. 

Ενώ βρισκόταν ακόμη στο έδαφος το αεροσκάφος σχεδόν μια ντουζίνα άρτια εξοπλισμένων ανδρών της οργάνωσης Αμάλ εντάχθηκαν στους αεροπειρατές πριν το αεροπλάνο απογειωθεί.

Για ακόμα μία φορά, το Μπόινγκ προσγειώθηκε στο Αλγέρι, το πρωί της 15ης Ιουνίου όπου αφέθηκαν ελεύθεροι άλλοι 19 όμηροι. Στις 6.15 το απόγευμα, απελευθερώθηκαν όλοι οι Έλληνες επιβάτες, ύστερα από συνεννόηση των αεροπειρατών με τις ελληνικές αρχές. Η συμφωνία ήταν ότι θα απελευθέρωναν τους ομήρους, αν οι Έλληνες έφερναν στο Αλγέρι τον τρίτο συνεργό τους, Αλί Ατουά, που δεν είχε καταφέρει να επιβιβαστεί στο Μπόινγκ το πρωί της 14ης Ιουνίου και είχε συλληφθεί στο Ελληνικό. Απ’ τους Έλληνες ομήρους που απελευθερώθηκαν όμως, έλειπαν ο τραγουδιστής Ντέμης Ρούσσος, η σύντροφός του Πάμελα Σμιθ και ο ελληνοαμερικάνος φοιτητής Άρθουρ Ταργκοντσίδης....

Οι αεροπειρατές ήθελαν να πετάξουν τώρα προς την Τεχεράνη, αλλά μυστηριωδώς επέστρεψαν στη Βηρυτό για τρίτη φορά το απόγευμα της 16ης Ιουνίου, και παρέμεινανε εκεί για άγνωστους λόγους.

Όσοι όμηροι απέμεναν, μεταφέρθηκαν σε διάφορα κρησφύγετα στη Βηρυτό. Την επόμενη μέρα, ξεκίνησαν οι διαδικασίες διαπραγμάτευσης μεταξύ ΗΠΑ και του Λιβανέζου ηγέτη της Αμάλ και υπουργού Δικαιοσύνης, Ναμπίχ Μπερί. 

Με διάβημα της ελληνικής κυβέρνησης, απαιτήθηκε η άμεση απελευθέρωση του Ρούσσου, της συντρόφου του και του ελληνοαμερικάνου φοιτητή, όπως προέβλεπε η συμφωνία μεταξύ του Ατουά και των ελληνικών αρχών.  Η ελληνική κυβέρνηση είχε απελευθερώσει τον συνεργό των αεροπειρατών Αλί Ατουά και σε αντάλλαγμα οι αεροπειρατές έπρεπε να απελευθερώσουν όλους τους Έλληνες πολίτες.  

O Ντέμης Ρούσσος, η Πάμελα Σμιθ και ο Άρθουρ Ταργκοντσίδης αφέθηκαν τελικά ελεύθεροι στις 18 Ιουνίου του 1985. Στη συνέντευξη τύπου, ο Ρούσσος δήλωσε ότι οι αεροπειρατές ήταν “πάρα πολύ καλοί άνθρωποι”, του ζήτησαν να τραγουδήσει και του πρόσφεραν τούρτα στα γενέθλια του την 15η Ιουνίου. Ολοκλήρωσε, λέγοντας: “Θα ήθελα να ξαναρθώ στο Λίβανο και να τραγουδήσω για την ειρήνη”....

Uli Derickson

Οι ΗΠΑ κατηγόρησαν την ελληνική κυβέρνηση ότι η συμφωνία που έκανε με τον τρομοκράτη Ατουά δυσχέρανε τις επιχειρήσεις διάσωσης, αλλά η ελληνική πλευρά υποστήριξε ότι έδρασε με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο για να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των Ελλήνων ομήρων. 

Πολλά ξένα media ανέφεραν ότι το αεροδρόμιο της Αθήνας δεν τηρούσε τους κανόνες ασφαλείας, γι’ αυτό και μπόρεσαν να επιβιβαστούν οι οπλισμένοι δράστες στο αεροπλάνο. Σύμφωνα με τον Ατουά, είχαν τυλίξει τα όπλα με υαλοβάμβακα, που εμπόδιζε την ανίχνευσή τους από τα μηχανήματα. Όταν το δοκίμασαν ξανά, τα όπλα ανιχνεύτηκαν και οι ελληνικές αρχές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρέπει οι αεροπειρατές να είχαν περάσει τον οπλισμό στις αποσκευές κατευθείαν απ’ το Κάιρο, απ’ όπου είχε ξεκινήσει το αεροπλάνο πριν φτάσει στην Αθήνα....

Μέχρι το απόγευμα της 17ης Ιουνίου, οι εναπομείναντες  αποβιβάστηκαν από το αεροπλάνο και κρατήθηκαν όμηροι σε όλη τη Βηρυτό από τη Χεζμπολάχ. Ο συνομιλητής στην διαπραγμάτευση Nabih Berri ήταν ο επικεφαλής της πολιτοφυλακής Amal και υπουργός Δικαιοσύνης στο κατακερματισμένο υπουργικό συμβούλιο του Λιβάνου.


Ένας από τους ομήρους απελευθερώθηκε όταν παρουσίασε καρδιακό πρόβλημα. Οι υπόλοιποι 39 παρέμειναν αιχμάλωτοι μέχρι την παρέμβαση του τότε αμερικανικού προέδρου Ρόναλντ Ρέιγκαν προς  Λιβανέζους αξιωματούχους στις 30 Ιουνίου. Τότε οι επιβάτες-όμηροι καθώς και οι πιλότοι που κρατούντο αιχμάλωτοι στο αεροπλάνο, συγκεντρώθηκαν σε μια σχολική αυλή και συναντήθηκαν με  δημοσιογράφους απ' όλο τον κόσμο. Στη συνέχεια οδηγήθηκαν στο ξενοδοχείο Sheraton στην Δαμασκό της Συρία από τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό και εκεί παραχώρησαν μια συνέντευξη τύπου.  

Οι όμηροι επιβιβάστηκαν στη συνέχεια σε αεροσκάφος C-141B Starlifter της Αμερικανικής Πολεμικής Αεροπορίας και πέταξαν στο Rhein-Main AB , στην Έσση της Δυτικής Γερμανίας, όπου συναντήθηκαν με τον Αντιπρόεδρο των ΗΠΑ George H.W. Bush και πέρασαν από ιατρικές εξετάσεις. Στη συνέχεια με πιλότο τον καπετάνιο της TWA Alan Rehbock πέταξαν στην αεροπορική βάση του Andrews στο Μέριλαντ όπου τους υποδέχθηκε και καλωσόρισε στην πατρίδα ο πρόεδρος Ρήγκαν. 

Τις επόμενες εβδομάδες, το Ισραήλ απελευθέρωσε περισσότερους από 700 φυλακισμένους Σιίτες, ενώ υποστήριξε ότι η απελευθέρωση των κρατουμένων δεν σχετιζόταν με την αεροπειρατεία. 

Η εικόνα που έμεινε στην μνήμη όλων από αυτή την αεροπειρατεία ήταν μια φωτογραφία που έδειχνε το όπλο που κρατιόταν στο κεφάλι του πιλότου καθώς το έβγαζε έξω από το παράθυρο του πιλοτηρίου για να μιλήσει σε δημοσιογράφους. Η σκηνή διακόπηκε από έναν από τους γαλλόφωνους φρουρούς της Χεζμπολάχ τον οποίο είχαν αφήσει οι αεροπειρατές να  επιτηρεί το πλήρωμα. Άλλωστε οι περισσότεροι επιβάτες και το πλήρωμα καμπίνας είχαν απελευθερωθεί στο Αλγέρι και οι υπόλοιποι όμηροι κρατούνταν σε αιχμαλωσία αλλού στη Βηρυτό.

Η αρχισυνοδός Uli Derickson ήταν το πρόσωπο που με την ψυχραιμία της κάλμαρε τους αεροπειρατές όταν οι αρχές στην Αλγερία προσπάθησαν να σταματήσουν την αεροπειρατεία αρνούμενοι να εφοδιάσουν με καύσιμα το αεροπλάνο αν δεν πληρώνονταν. Τότε η αρχισυνοδός πρόσφερε τη δική της πιστωτική κάρτα καυσίμων Shell Oil, η οποία χρησιμοποιήθηκε για να χρεώσει περίπου 5.500 δολάρια για 22.700 λίτρα καυσίμου. Επίσης, αρνήθηκε να συνεργαστεί με τους αεροπειρατές για τον εντοπισμό διαμέσου των διαβατηρίων οποιωνδήποτε επιβατών με εβραϊκά ονόματα, ώστε να μην μπορούν να τους ξεχωρίσουν.

Ο δολοφονηθείς ναύτης Robert Stethem τιμήθηκε από το Αμερικανικό ναυτικό όταν το όνομά του δόθηκε στο πολεμικό πλοίο USS  Stethem , το 1995, προς τιμήν του. 

Το αεροσκάφος στο οποίο εκδηλώθηκε η αεροπειρατεία τέθηκε εκ νέου σε λειτουργία. Έμεινε στην υπηρεσία της TWA μέχρι να αποσυρθεί στις 30 Σεπτεμβρίου 2000. Η αεροπορική εταιρία έκανε ειδική τελετή κατά  την τελευταία εμπορική πτήση του. Αργότερα αργότερα διαλύθηκε τον Μάιο του 2002 οδηγήθηκε για διάλυση.

Οι δράστες 

Ο ειδικός για θέματα της Χεζμπολάγκ, του Πανεπιστημίου του Αγίου Ανδρέα, Magnus Ranstorp, αποδίδει την αεροπειρατεία στα "ηγετικά" μέλη της Χεζμπολάχ Hassan Izz-Al-Din (που αργότερα συμμετείχε και στην αεροπειρατεία της Kuwait Airways 422 το 1988), τον Ali Atwa και τον Mohammed Ali Hammadi  που ο αδελφός του ήταν υπεύθυνος ασφαλείας της Χεζμπολάχ.

Οι αεροπειρατές πάντως συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να καταζητούνται από το FBI για την συγκεκριμένη αεροπειρατεία.

Στις 19 Σεπτεμβρίου 2019 το απόγευμα στη Μύκονο συνελήφθη από αστυνομικούς του Αστυνομικού Τμήματος Μυκόνου, κατά τη διάρκεια ελέγχου διαβατηρίων σε κρουαζιερόπλοιο, ένας 65χρονος αλλοδαπός, τα στοιχεία του οποίου αναφέρονταν σε εκκρεμές ευρωπαϊκό διωκτικό έγγραφο των γερμανικών Αρχών για αδικήματα περί τρομοκρατίας και συγκεκριμένα για υπόθεση αεροπειρατείας και απαγωγής τα έτη 1985 και 1987.  Πιθανότατα όπως άφηνε να εννοηθεί το ρεπορτάζ επρόκειτο για τον Mohammed Ali Hammadi. Μεταγενέστερα όμως και μετά από διάβημα και των Λιβανικών αρχών, η ελληνική αστυνομία, τον άφησε ελεύθερο διότι αποδείχθηκε ότι επρόκειτο για συνωνυμία. 

Συγκλίνουσες πληροφορίες από διάφορες πηγές αναφέρουν ότι ο Mohammed Ali Hammadi σκοτώθηκε σε αμερικανική επιδρομή στα σύνορα Πακιστάν - Αφγανιστάν όταν βομβαρδίστηκε οίκημα στο οποίο ευρίσκετο αυτός με συντρόφους του που είχαν έλθει από την Παλαιστίνη να πολεμήσουν στο πλευρό των Ταλιμπάν. Παρ' όλα αυτά συνεχίζει να είναι στον κατάλογο των καταζητούμενων παγκοσμίως τρομοκρατών από το FBI.

Κινηματογράφος .

Η αεροπειρατεία υπήρξε αφορμή για την δημιουργία δύο ταινιών :

Η πρώτη ταινία είναι η "Delta Force" του 1986 που "περιγράφει" την αεροπειρατεία της πτήσης TWA 847.

Η δεύτερη "The Taking of Flight 847: The Uli Derickson Story"  είναι η  ιστορία της αρχισυνοδού Uli Derickson  και είναι μια τηλεοπτική ταινία του 1988 που  επικεντρώνεται στην περιπέτεια και τον ρόλο της αεροσυνοδού Uli Derickson (την υποδύεται η ηθοποιός Lindsay Wagner).

Πηγές:

http://www.pontos-news.gr/article/199642/synelifthi-sti-mykono-livanezos-katazitoymenos-gia-tin-megali-aeropeirateia-tis-twa

https://www.alphatv.gr/news/kosmos/article/27923/sunelifthi-sti-mukono-livanezos-gia-ti-megali-aeropeirateia-tou-1985-kai-gia-apagogi-to-1987/

https://en.wikipedia.org/wiki/TWA_Flight_847

https://www.mixanitouxronou.gr/o-ntemis-roussos-epese-thima-aeropiratias-me-nekrous-i-apagogis-tou-zitisan-na-tragoudisi-ke-tou-edosan-tourta-sta-genethlia-tou-prin-apeleftherothi/