Τζίλντα : Συναρπαστική εξομολόγηση μίσους

Τζίλντα : Συναρπαστική εξομολόγηση μίσους

 

Μερικές από τις πιο εκθαμβωτικές στιγμές του κινηματογράφου φαντάζουν σαν να έχουν φτιαχτεί από άντρες που παραδόθηκαν άνευ όρων στη γυναικεία γοητεία: από τη «Γερτρούδη» του ασκητικού Καρλ Ντράγερ, η οποία αναζητεί τον απόλυτο έρωτα και στο τέλος συναντάει την απόλυτη μοναξιά, μέχρι τα δύο απόλυτα sex symbols του μεταπολεμικού Χόλιγουντ, τη Ρίτα Χέιγουορθ και τη Μέριλιν Μονρό. Η ξανθιά Μέριλιν ταυτίστηκε με την εικόνα του εκρηκτικού θηλυκού που φούντωσε τις φαντασιώσεις των αντρών στα χρόνια των μεγάλων χολιγουντιανών παραμυθιών του ’50. Αξεπέραστο παραμένει το «Επτά χρόνια φαγούρα» του Μπίλι Γουάιλντερ εν έτει 1955. Σχεδόν μία δεκαετία πριν, στο ερωτικό νουάρ «Τζίλντα» του Τσαρλς Βίντορ, η κοκκινομάλλα Χέιγουορθ, ως Γκίλντα, είχε όλα τα αρσενικά στα πόδια της στο πιο υπαινικτικό στριπτίζ στην ιστορία του Χόλιγουντ.

Εβγαζε το μακρύ γάντι της σαν να πετούσε απ’ το κορμί της τη σατέν τουαλέτα της προς το αντρικό κοινό που παραληρούσε ακούγοντας το «Put the blame on Μame» από τα χείλη της.  

Σε μισώ, Τζόνι…

Με την Γκίλντα η Χέιγουορθ δημιούργησε έναν μύθο δίνοντας άλλον αέρα στην εικόνα της γυναίκας-αράχνης με την οποία είχε ταυτιστεί η Μάρλεν Ντίτριχ πριν από τον πόλεμο. Η Γερμανίδα Ντίτριχ ήταν μια ψυχρή βαμπ με μπάσα σαγηνευτική φωνή, ενώ η Χέιγουρθ ένα αιλουροειδές θηλυκό με ισπανοϊρλανδέζικο ταπεραμέντο. Σε έναν λαβύρινθο του νουάρ, όπου η αγάπη και το μίσος είναι συμπληρωματικές όψεις του ιδίου πράγματος, η Γκίλντα παίζει με τους άντρες. «Σε μισώ τόσο πολύ, που θα κατέστρεφα και τον εαυτό μου για να σου κάνω κακό, Τζόνι. Το μίσος είναι συναρπαστικό συναίσθημα και εγώ σε μισώ τόσο, που νομίζω πως θα πεθάνω για σένα, αγάπη μου…». Αυτά τα λόγια, που συμπυκνώνουν ολόκληρη την ταινία, απευθύνει η Γκίλντα στον μοιραίο άντρα της ζωής της, τον Τζόνι Φάρελ (Γκλεν Φορντ)

Αν ο Βίντορ ήταν πιο εμπνευσμένος, ίσως να είχε σκηνοθετήσει το κορυφαίο ερωτικό φιλμ νουάρ από συστάσεως Χόλιγουντ. Η «Τζίλντα» ακολουθεί τον άξονα έρωτας, χρήμα, εξουσία. Η ζήλια και το μίσος (ως ισοδύναμα ενός κρυμμένου, σφοδρού ερωτικού πόθου) εκφράζονται μέσα από έναν (αυτο)καταστροφικό ερωτισμό που τείνει να γίνει φετίχ σε σκηνές όπως αυτή του στριπτίζ που προαναφέρθηκε. «Όλα ήταν θέατρο, Τζόνι, και εσύ ήσουν το εκπληκτικότερο κοινό», λέει προς στο τέλος η Γκίλντα, παραδεχόμενη την ήττα της.

Στο πρώτο μισό της ταινίας η γυναίκα καταστρέφει με σαδιστική ικανοποίηση τον άντρα που αγάπησε στο παρελθόν και συνεχίζει να τον αγαπά και τώρα. Παράλληλα, ένας κροίσος, ιδιοκτήτης καζίνο στο Μπουένος Αϊρες, εξαγοράζει την Γκίλντα (την παντρεύεται) αλλά και τον τυχοδιώκτη Τζόνι. Ο έρωτας και το χρήμα εγκλωβίζουν στο δίπολο εξουσία – υποταγή τούς δύο παλιούς εραστές. Στο δεύτερο μέρος της ταινίας ο κροίσος εξαφανίζεται και ο Τζόνι παντρεύεται την ατίθαση Γκίλντα. Τη φυλακίζει στη συνέχεια στο σπίτι για να την εκδικηθεί. Ο Βίντορ, όμως, δεν τολμάει να φτάσει στα άκρα, να δείξει το απόλυτο αδιέξοδο και τη μοναξιά των δύο μοιραίων εραστών.

Μπουένος Αϊρες-Καζαμπλάνκα

Ξαναβλέποντας σήμερα την «Τζίλντα» αλλά και τη μυθική «Καζαμπλάνκα», σου δημιουργείται η εντύπωση της παραλλαγής του ίδιου πάνω-κάτω μοτίβου. Και στις δύο ταινίες υπάρχει μια πόλη κέντρο διερχομένων, σε μια ρευστή εποχή. Στην Καζαμπλάνκα του 1942, στο κοσμοπολίτικο μπαρ του Αμερικανού Ρικ (ο καλός της ιστορίας είναι ένας σκληρός άντρας πληγωμένος ερωτικά) συρρέουν τυχοδιώκτες, αντιστασιακοί, λαθρέμποροι και ναζί. Στο Μπουένος Αϊρες της «Τζίλντα», 1946, κέντρο της δράσης είναι το καζίνο του Μπάλιν Μάντσον (ο κακός της ιστορίας είναι ένας δεσποτικός και αινιγματικός άντρας, σε μια γκρίζα ζώνη κοινωνικά και ηθικά). Στο μελόδραμα του Κέρτιζ, όπου κυριαρχεί το ηθικό καθήκον, ο έρωτας εμφανίζεται μόνον στην ιδανική του μορφή και ο πληγωμένος Ρικ φαντάζει σαν ιππότης του παραμυθιού. Στο ερωτικό νουάρ του Βίντορ, όπου κυριαρχεί ο αμοραλισμός, η κόντρα αρσενικού – θηλυκού ξεπερνάει κάθε όριο.

Τζίλντα (Gilda, 1946)

Ο Τζόνι Φάρελ, ένας Αμερικανός τζογαδόρος που βρίσκεται στο Μπουένος Αϊρες, σώζεται ένα βράδυ χάρη σε έναν μυστηριώδη άγνωστο άντρα. Πρόκειται για τον Μπάλιν Μάντσον, ιδιοκτήτη ενός ημιπαράνομου καζίνο στο οποίο συχνάζει η υψηλή κοινωνία της πόλης.

Ο Μάντσον θα προσφέρει δουλειά στον Τζόνι, που σύντομα θα εξελιχθεί σε διευθυντή του καζίνου. Ο Μάντσον, ο οποίος είναι μπλεγμένος σε ένα διεθνές καρτέλ, επιστρέφει στο Μπουένος Αϊρες έπειτα από ένα ολιγοήμερο ταξίδι του μαζί με μια πρώην τραγουδίστρια και χορεύτρια, την Γκίλντα, την οποία μόλις παντρεύτηκε.

Η Γκίλντα και ο Τζόνι δεν είναι άγνωστοι μεταξύ τους, η κόντρα που θα κλιμακωθεί μεταξύ τους είναι δηλωτική ενός βασανιστικού έρωτα που τους ένωσε στο παρελθόν.

Τα τραγούδια «Αmado mio» και «Put the blame on Μame» από την Ρίτα Χέιγουορθ έμειναν στην ιστορία. Συμπρωταγωνιστούν, Γκλεν Φορντ, Τζορτζ Μακρίντι, Στίβεν Γκέρεϊ. Γυρίστηκε από τον Τσαρλς Βίντορ.

Δημοσιεύτηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 1-7-2012