ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΒΕΝΙΕΡΑΤΟΥ : Μπαξίσι, ρουσφέτι, ραχάτι και life style

 

Μπαξίσι, ρουσφέτι, ραχάτι και life style

Του ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΒΕΝΙΕΡΑΤΟΥ

Αναπληρωτή καθηγητή Ιατρικής

Ζώντας σε μια ευλογημένη αλλά καταχρεωμένη χώρα, ευλόγως αναρωτιόμαστε: Γιατί φθάσαμε έως εδώ; Οι απαντήσεις όμως είναι τόσο κοινότοπες, ώστε το ενδιαφέρον ερώτημα θα ήταν άλλο: Πώς δεν είχαμε αντιληφθεί ότι οδηγούμαστε εδώ; Προφανώς κάποιοι το αντιλαμβάνονταν, αλλά οι περισσότεροι προσέφευγαν σε νεοελληνικές αμπελοφιλοσοφικές τοποθετήσεις του επιπέδου: «Μια ζωή την έχουμε...» ή «Ζήσε λοιπόν το σήμερα...», συνδυασμένες με ευσεβείς πόθους του τύπου: «Ο θεός της Ελλάδος θα βοηθήσει. Στο τέλος κάτι θα γίνει». Πράγματι κάτι έγινε. Μας πήρανε χαμπάρι! Και μας λιθοβολούν.

«Οι Έλληνες ξοδεύουν περισσότερα απ' όσα παράγουν» λένε. Γιατί όμως παράγουμε λίγο; Ως απάντηση τρεις λέξεις εξ ανατολών: Μπαξίσι, ρουσφέτι, ραχάτι. Γιατί ξοδεύουμε πολύ; Δύο λέξεις εκ δυσμών: Life style.

Μιλώντας για λέξεις διαπιστώνουμε ότι οι παραδοσιακές: μεράκι, φιλότιμο, τσίφτης, λεβέντης είναι υπό εξαφάνιση, συνεπώς αρκούμεθα για την ανάλυση μας στις επίσης παραδοσιακές αλλά εν χρήσει λέξεις:

«Μπαγάσας»: Πονηρός και καταφερτζής, απατεώνας μικρής κλίμακας, πάντως αποδεκτός (π.χ. φοροφυγάς).

«Μα..κας» (στη μεταφορική κοινόχρηστη έννοια): Άκαιρος, αναποτελεσματικός, με μειωμένη ικανότητα προσαρμογής στην παρέα ή στο ευρύτερο περιβάλλον, όχι κατ' ανάγκην βλαξ, αλλά επιρρεπής σε λάθη («μα..κίες»).

«Π..στης» (στη μεταφορική έννοια): Ο χρησιμοποιών δόλιες μεθόδους, καταφερτζής. Οι πράξεις του διεγείρουν συναισθήματα όπως: απορία, θαυμασμό, φθόνο, έχθρα.

Θα χρειασθούμε όμως και τις εξής νέες λέξεις:

«Λαμόγιο» (νεολογισμός): Ο μεγάλης κλίμακας αλλά δυσκόλως αποκαλυπτόμενος απατεώνας.

Και φυσικά, «Life style» (τρόπος ζωής). Η προς επίδειξιν ευμάρεια. Ο πλούσιος και λαμπερός τρόπος ζωής, θέμα εβδομαδιαίων περιοδικών.

Το ανδρικό πρότυπο «life style» είναι τύπου James Bond. Αθλητικός, γεροδεμένος, ακαταμάχητα γοητευτικός, με ποικιλία ερωτικών επαφών και αντίστοιχες «επιδόσεις» (;). Καταναλώνει vodka ή whisky και οδηγεί γρήγορα αυτοκίνητα (ενίοτε ταυτοχρόνως). Το γυναικείο πρότυπο απαιτεί σωματότυπο και κόμη φωτομοντέλου και ταχεία εναλλαγή ακριβών και «επωνύμων» ενδυμάτων, υποδημάτων και accessories.

Βέβαια, η «μόδα» παλαιόθεν υπηρετούσε την ανάγκη του ανθρώπου να εντάσσεται σε ομάδες με ομοιόμορφα πρότυπα εμφάνισης και συμπεριφοράς. Η επίσης ανθρώπινη ανάγκη για διάκριση στο πλαίσιο της ομάδας («κοινωνική επιτυχία») οδηγεί ενίοτε στον παραλογισμό της υπερβολής. Ο οποίος στη συνέχεια εκλογικεύεται ως αδήριτη οικονομική αναγκαιότης για κατανάλωση, στο πλαίσιο του σύγχρονου καπιταλισμού. Έτσι, το τηλεοπτικώς προβαλλόμενο life style παγιδεύει την οικονομικώς ανεπτυγμένη ανθρωπότητα, αφήνοντας την υπόλοιπη να λιμοκτονεί. Αδίστακτοι golden boys έφεραν το σύστημα στα όρια του και την ανθρωπότητα σε απόγνωση...

Ωστόσο, ο «life style επιτυχημένος» δεν αρκείται στη μόδα. Επιζητεί περισσότερο χειροπιαστές αποδείξεις-σήματα κατατεθέντα «επιτυχίας». Εξοχικό, πισίνα, αυτοκίνητο 4X4 και σκάφος. Τι προσφέρουν αυτά;

Εξοχική κατοικία: Υπέρογκο κόστος απόκτησης, συντήρησης, φύλαξης. Καταλήγει δέσμευση και βάρος. Πισίνα: Περιττή δίπλα στη θάλασσα, λερώνεται, αποτελεί κίνδυνο για μικρά παιδιά. Ένα καλό ξενοδοχείο με πισίνα δεν είναι καλύτερη λύση; Αυτοκίνητο «εκτός δρόμου» 4X4: Ακριβό, πολυδάπανο, αντι-οικολογικό, κυκλοφορεί κατά 99% στην πόλη και στην άσφαλτο. Σκάφος: Χρησιμότατο το καλοκαίρι, αλλά δυσβάστακτο βάρος τη στιγμή που μπορεί κάλλιστα να μισθώνεται.

Συνεπώς, τα ανωτέρω αντιπροσωπεύουν πλάσματικές-εικονικές ανάγκες του κατέχοντος, αλλά υπηρετούν την πραγματική ανάγκη της επίδειξης. Με αναγνωρίζουν, άρα υπάρχω.

Έρχεται λοιπόν η στιγμή της «καταξίωσης», όπου επιτέλους ο κατέχων θα επιδείξει τα αποκτηθέντα σε φίλους, «φίλους» και γνωστούς.

Κάποιοι εξ αυτών θα αναγνωρίσουν (με κάποιο φθόνο) την «αξία» του με σχόλια του τύπου: «Βρε τον μπαγάσα, τα κατάφερε!». Οι περισσότεροι όμως δεν θα παραδεχθούν αμαχητί το προβάδισμα του επιδείξαντος, αλλά θα διερευνήσουν ενδελεχώς τον τρόπο απόκτησης των υλικών αγαθών. Έτσι, αν μεν τα επιδειχθέντα αποδειχθούν προϊόντα σκληρής δουλειάς και αποταμίευσης (ή δανεισμού) θα σχολιάσουν: «Βρε τον μα., κα! Έφαγε τη ζωή του για να τα αποκτήσει και να μας εντυπωσιάσει». Αν μόνη η εργασία δεν εξηγεί την απόκτηση των επιδειχθέντων, το σχόλιο θα είναι άλλο: «Α! τον π., στη, ποιος ξέρει τι "λαμογιές" έκανε, πόσα έφαγε...».

Ο «life style επιτυχημένος» είτε θα έχει δουλέψει μια ζωή σαν μα..κας, ώστε τελικά να κερδίσει επίσημα τον τίτλο του μα..κα, είτε θα έχει αλλότριοθεί, θα έχει κλέψει, για να τον αποκαλέσουν τελικά πράγματι... κλέφτη! Αξίζει το life style την ανάλωση της «μιας ζωής που έχουμε» και το διεθνή διασυρμό; Σκεφτείτε το!

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 14.3.2010