Η εμφάνιση του Σιωνισμού (14.2.1896)

 

Η εμφάνιση του Σιωνισμού (14.2.1896)

 

Σαν σήμερα στις 14 Φεβρουαρίου του 1896 ο  εβραίος δημοσιογράφος Τέοντορ Χερτζλ δημοσιεύει το μανιφέστο «Der Judenstaat» (Το κράτος των Εβραίων), σηματοδοτώντας την εμφάνιση του σιωνισμού.

Ο Σιωνισμός είναι πολιτικό κίνημα που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα με σκοπό τη δημιουργία στην περιοχή της Παλαιστίνης ενός νέου εβραϊκού κράτους, που θα συγκέντρωνε όλους τους Εβραίους της διασποράς. Το όνομα του προέρχεται από τον λόφο της Σιών στην Ιερουσαλήμ. Στην Παλαιά Διαθήκη η λέξη Σιών χρησιμοποιείται συνεκδοχικά για την πόλη Ιερουσαλήμ.

Ο Σιωνισμός έχει τα χαρακτηριστικά των εθνικών κινημάτων του 19ου αιώνα. Ενώ βασίζεται εν μέρει στην ιουδαϊκή θρησκευτική παράδοση η οποία συνδέει τους Εβραίους με τη Γη του Ισραήλ, το σύγχρονο κίνημα υπήρξε κυρίως κοσμικό, το οποίο εμφανίστηκε κυρίως ως απάντηση στον αντισημιτισμό που μάστιζε την Ευρώπη στα τέλη του 19ου αιώνα.

Αντισημιτισμός όμως υπήρχε και πριν από το 1896 και έτσι ο ιστορικός δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί, γιατί το σιωνιστικό κίνημα εμφανίστηκε μόνο τότε;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο σύγχρονος σιωνισμός άντλησε το φορτίο του από τα βάθη της θρησκευτικής εμπειρίας και του πόθου για την Παλαιστίνη. Είναι, όμως, επίσης γεγονός ότι ενώ αυτός ο πόθος διατηρούσε άσβεστη τη σπίθα για το Έρετς-Ισραέλ, επρόκειτο για μια συνείδηση παθητική, που παρά τις περιοδικές εκρήξεις της,  δεν είχε τη δύναμη να ανοίξει τον δρόμο προς τη λύτρωση. Η ενεργός διάσταση, που μετέτρεψε τον πόθο σε κίνημα και την προσευχή σε επαναστατική ιστορική πράξη, προστέθηκε γύρω στα τέλη του 19ου αιώνα. Και το ερώτημα που ανακύπτει και πάλιν είναι: γιατί ειδικά τότε;

Η απάντηση που, συνήθως, δίνεται από την ιστορική σιωνιστική συνείδηση και από μεγάλο μέρος της ιστορικής γραμματείας, συναρτά την εμφάνιση και την άνθιση του σιωνιστικού κινήματος με τον αντισημιτισμό: με τα πογκρόμ του 1882 στην Ρωσία, την παρουσία του Χέρτσλ στη δίκη Ντρέυφους, με τον διωγμό από την Ισπανία, με τα πογκρόμ του 1648-1649 που διέπραξαν οι Κοζάκοι και οι αγρότες στη νότια Ουκρανία και τα πογκρόμ επί Bohdan Khmelnytsky. Θα μπορούσαμε λοιπόν να θεωρήσουμε ότι ο αντισημιτισμός είναι αυτός που γέννησε τον σιωνισμό. Εφόσον, όμως, ολόκληρη η εβραϊκή ιστορία είναι μια ιστορία διωγμών, πώς εξηγείται η εμφάνιση του σιωνισμού ειδικά τον 19o αιώνα;

Μολονότι, τον 19ο αιώνα, ο αντισημιτισμός αποτελούσε κινητήριο δύναμη του σιωνισμού, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι από τα 2,5 εκατομμύρια Εβραίων της Ρωσίας που απέδρασαν από την τσαρική τρομοκρατία κατά το διάστημα 1882 - 1914, οι περισσότεροι κατευθύνθηκαν στη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, τον Καναδά, την Αγγλία και τη Νότια Αφρική. Μόνο μια μειονότητα, που ίσως και να μην ξεπερνάει το 1%, μετανάστευσε στην Παλαιστίνη – ένα πρωτόγνωρο γεγονός – κι αυτοί οι λίγοι έβαλαν τα θεμέλια της νέας εβραϊκής εγκατάστασης που εξελίχτηκε, με την πάροδο του χρόνου, σε κράτος.

Έτσι παρά τους διωγμούς, ο 19ος αιώνας ήταν ο καλύτερος που γνώρισαν οι Εβραίοι στην ιστορία τους, από την καταστροφή του Ναού και την εξορία τους.

Φθάσανε λοιπόν οι Εβραίοι στις  14 Μαΐου 1948 όπου ιδρύθηκε το Κράτος του Ισραήλ.  Η Διακήρυξη της Ίδρυσης ανέφερε: «Το έτος 5657 ε.Κ. (1897), ύστερα από κάλεσμα του πνευματικού πατέρα του Εβραϊκού Κράτους, του Τέοντορ Χερτσλ, το Πρώτο Σιωνιστικό Συμβούλιο συνεδρίασε και διακήρυξε το δικαίωμα του εβραϊκού λαού στην εθνική αναγέννηση σε δική του χώρα».

Στο πλαίσιο της αναζωπύρωσης της εβραϊκής εθνικής συνείδησης εντάσσεται και η τεχνητή αναγέννηση της εβραϊκής γλώσσας, η οποία από 2.000 χρόνια δεν ομιλείτο παρά υπήρχε μόνο στα ιερά κείμενα. Η ανάγκη για εθνικό κράτος εντείνεται μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το Ολοκαύτωμα, καθώς οι Εβραίοι μετά την αποτρόπαιη εμπειρία των στρατοπέδων εξόντωσης και των διωγμών ζητούν τη δημιουργία ενός κράτους, στο οποίο δεν θα είναι μειονότητα, αλλά θα έχουν το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού χωρίς να φοβούνται πλέον πογκρόμ.

Πολλοί Εβραίοι έχουν ασκήσει κριτική στον Σιωνισμό ως εθνικιστικό κίνημα. Στο στόχαστρο βρίσκεται η μετατροπή του Ιουδαϊσμού από θρησκεία σε έθνος. Συντηρητικοί Εβραίοι στηλιτεύουν επίσης τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ ως αντίθετη στην εβραϊκή θρησκεία και στο Ταλμούδ: ο Θεός κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ μέσω των Βαβυλωνίων του Ναβουχοδονόσορ και έστειλε τους Εβραίους στην αιχμαλωσία και στην εξορία, όπου βρίσκονται ακόμη, λόγω των αμαρτιών τους. Το εβραϊκό βασίλειο θα ανασυσταθεί μόνο με την έλευση του Μεσσία. Ο Θεός έχει υποσχεθεί στους Εβραίους ότι θα ανοικοδομήσει εκ νέου την Ιερουσαλήμ: ἰδοὺ ἡμέραι ἔρχονται, φησὶ Κύριος, καὶ οἰκοδομηθήσεται πόλις τῷ Κυρίῳ (Ιερ. 38:38). Η βίαιη κατάκτησή της από τους Εβραίους αποτελεί ασέβεια προς την υπόσχεση αυτήν του Θεού.

Ο Ουμπέρτο Έκο, αναφερόμενος στο παράδοξο και τον αφορισμό, χρησιμοποιεί σαν παράδειγμα έναν ορισμό του Τριστάν Μπερνάρ για τον σιωνισμό: «ένας πλούσιος Εβραίος που ζητά χρήματα από έναν άλλο πλούσιο Εβραίο για να στείλει έναν τρίτο Εβραίο στην Παλαιστίνη». Ο Έκο υποστηρίζει πως το παράδοξο δεν είναι ποτέ αντιστρέψιμο και για να το δείξει βελτιώνει τον ορισμό με τη μορφή «ένας πλούσιος Εβραίος που ζητά χρήματα από έναν άλλο πλούσιο Εβραίο για να στείλει έναν τρίτο φτωχό Εβραίο στην Παλαιστίνη». Επειδή ποτέ ένας φτωχός Εβραίος δεν έστειλε στην Παλαιστίνη έναν πλούσιο Εβραίο, κατά τον Έκο, το αντεστραμμένο παράδοξο αποκαλύπτει μια δυσάρεστη αλήθεια. Πως στην έκφραση «πλούσιος Εβραίος» το καθοριστικό στοιχείο είναι το ταξικό επίθετο και όχι το φυλετικό ουσιαστικό.

 

Η καταδίκη του Σιωνισμού από τον ΟΗΕ

 

 

Να σημειώσουμε πάντως ότι στις 10 Νοεμβρίου  1975, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών εξέδωσε  ψηφίσμα που αναφέρει ότι ο σιωνισμός ισοδυναμεί με ρατσισμό και φυλετικές διακρίσεις.

Το υπόβαθρο του ψηφίσματος μπορεί να αποδοθεί στη μεταχείριση των Παλαιστινίων από το κράτος του Ισραήλ από την ίδρυσή του το 1948 μέχρι την έκδοση του ψηφίσματος. Το ψήφισμα υποβλήθηκε από: Κούβα, Αίγυπτο Ιράκ και μια σειρά από άλλα αραβικά κράτη

Το κείμενο του ψηφίσματος έχει ως εξής:

«The General Assembly,

    Recalling its resolution 1904 (XVIII) of 20 November 1963, proclaiming the United Nations Declaration on the Elimination of All Forms of Racial Discrimination, and in particular its affirmation that ”any doctrine of racial differentiation or superiority is scientifically false, morally condemnable, socially unjust and dangerous” and its expression of alarm at ”the manifestations of racial discrimination still in evidence in some areas in the world, some of which are imposed by certain Governments by means of legislative, administrative or other measures”,

    Recalling also that, in its resolution 3151 G (XXVIII) of 14 December 1973, the General Assembly condemned, inter alia, the unholy alliance between South African racism and zionism,

    Taking note of the Declaration of Mexico on the Equality of Women and Their Contribution to Development and Peace 1975, proclaimed by the World Conference of the International Women’s Year, held at Mexico City from 19 June to 2 July 1975, which promulgated the principle that ”international co-operation and peace require the achievement of national liberation and independence, the elimination of colonialism and neo-colonialism, foreign occupation, zionism, apartheid and racial discrimination in all its forms, as well as the recognition of the dignity of peoples and their right to self-determination”,

    Taking note also of resolution 77 (XII) adopted by the Assembly of Heads of State and Government of the Organization of African Unity at its twelfth ordinary session, held at Kampala from 28 July to 1 August 1975, which considered ”that the racist regime in occupied Palestine and the racist regime in Zimbabwe and South Africa have a common imperialist origin, forming a whole and having the same racist structure and being organically linked in their policy aimed at repression of the dignity and integrity of the human being”,

    Taking note also of the Political Declaration and Strategy to Strengthen International Peace and Security and to Intensify Solidarity and Mutual Assistance among Non-Aligned Countries, adopted at the Conference of Ministers for Foreign Affairs of Non-Aligned Countries held at Lima from 25 to 30 August 1975, which most severely condemned zionism as a threat to world peace and security and called upon all countries to oppose this racist and imperialist ideology,

    Determines that Zionism is a form of racism and racial discrimination.»

Στην ψηφοφορία, 72 μέλη ψήφισαν ΝΑΙ, 35 ψήφισαν «ΟΧΙ» και 32 απουσίαζαν. Από την πλευρά του ΝΑΙ ήταν κράτη όπως: η Σοβιετική Ένωση (και το Ανατολικό Μπλοκ), η Βραζιλία, η Κύπρος, η Ινδία και το Μεξικό. Από την πλευρά του ΟΧΙ ήταν: ΗΠΑ, Σουηδία και Ισραήλ

Ο Πρέσβης του Ισραήλ στον ΟΗΕ σχολίασε το ψήφισμα:

... μια άλλη εκδήλωση του πικρού αντισημιτικού, αντιεβραϊκού μίσους που λάμπει στα αραβικά κράτη.../... Για εμάς, τον εβραϊκό λαό, αυτό το ψήφισμα βασίζεται στο μίσος, το ψέμα και την αλαζονεία που έχουν αποστραγγιστεί από ηθική ή νομική αξία. Για μας, τον εβραϊκό λαό, αυτό δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα κομμάτι χαρτί και αυτό ως τέτοιο θα το αντιμετωπίσουμε.

Ο Πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Ντάνιελ Πάτρικ Μόινιχαν, υποστήριξε ότι ο ΟΗΕ "κάνει τον αντισημιτισμό διεθνές δίκαιο". Πρόσθεσε επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα συμμορφωθούν ποτέ με ένα τέτοιο ψήφισμα.

Το άρθρο για το ψήφισμα αυτό δημοσιεύθηκε αρχικά στις 11/10/2013.

 

Ποιος ήταν ο Τέοντορ Χερτζλ (1860-1904)

 

Ο Theodor Binyamin Ze'ev Herzl μεγάλωσε μέσα σε μια κοσμική εβραϊκή οικογένεια, αλλά κατά τη διάρκεια της ζωής του υιοθέτησε την εβραϊκή παράδοση σε διάφορα γεγονότα (συμπεριλαμβανομένης της τελετής του bar mitzvah). Παρόλο που απέκτησε νομική εκπαίδευση, η καρδιά του πάντα ήταν στο γράψιμο και μετά την αποφοίτησή του άρχισε σταδιακά να ασχολείται με τη δημοσιογραφία.

Μέχρι τη δίκη του Dreyfus, γεγονός που άλλαξε τη ζωή του από άκρο σε άκρο, ο Herzl δεν γνώριζε τη δυστυχία των συγχρόνων του Εβραίων. Το μίσος στράφηκε προς αυτόν. Στη δίκη του Dreyfus όμως – πρόκειται για τον Γαλλο-Εβραίο αξιωματικό Άλφρεντ Ντρέιφους που κατηγορήθηκε άδικα για κατασκοπεία και προδοσία-  γνώρισε το βαθύ μίσος προς τους Εβραίους.

Ο Herzl, που ήταν τότε υψιλού επιπέδου δημοσιογράφος, κάλυψε την εκδήλωση για μια από τις πιο σημαντικές εφημερίδες στη Βιέννη - το Noya Freya Persa.  Ο αντισημιτισμός (μίσος για τους Εβραίους) στον οποίο εκτέθηκε κατά τη διάρκεια της δίκης έκανε τον Herzl να συνειδητοποιήσει ότι έπρεπε να βρεθεί μια λύση για το εβραϊκό έθνος και αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του στην αποστολή αυτή.

Ξεκινώντας με τη δίκη του Dreyfus, ο Herzl αφιερώνει όλες τις προσπάθειες και τις δεξιότητές του για να βρει μια λύση για τον εβραϊκό λαό: γράφει βιβλία, στα οποία σχεδιάζει λεπτομερώς το εβραϊκό κράτος που φιλοδοξεί να δει να γεννιέται. Για να προωθήσει τους στόχους του, θα συναντηθεί με ανώτερους ηγέτες, θα ταξιδέψει από τη μια χώρα στην άλλη και θα συγκεντρώσει κεφάλαια για την υλοποίηση του οράματος.

Στα έτη 1895-1896 προσπάθησε να επηρεάσει δύο από τους πλουσιότερους Εβραίους και σπουδαίους φιλάνθρωπους της εποχής του - τον βαρόνο Maurice Hirsch και τον βαρόνο Edmund de Rothschild - για να υποστηρίξει το σχέδιο που διατύπωσε: τη δημιουργία ενός εβραϊκού κράτους που θα απορροφήσει τις μάζες των Εβραίων που υποφέρουν στην Ευρώπη. Σε αυτές τις συνομιλίες, ωστόσο, δεν πέτυχε τα αποτελέσματα που ήλπιζε και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι θα έπρεπε να προσφέρει το σχέδιό του στο ευρύ κοινό.

 Στις αρχές του 1896, ο Herzl δημοσίευσε το βιβλίο του "Η κατάσταση των Εβραίων: Μια προσπάθεια για μια σύγχρονη λύση στο ζήτημα των Εβραίων", ένα σύντομο δοκίμιο που ζητά τη συγκέντρωση των Εβραίων στο δικό τους ανεξάρτητο κράτος στο Ισραήλ ή στην Αργεντινή.

Οι περισσότεροι Εβραίοι της Δυτικής Ευρώπης και ακόμη και μερικοί «Σιωνιστές» στην Ανατολή και τη Δύση απέρριψαν το σχέδιο του Herzl επειδή τους φαινόταν μακρινό, αλλά πολλοί Σιωνιστές και Σιωνιστές μαθητές στην Αυστρία και σε άλλες χώρες προώθησαν με ενθουσιασμό τις ιδέες του. Από τις σχέσεις του με τους «εραστές της Σιών», ειδικά από την Ανατολική Ευρώπη, ο Herzl συνειδητοποίησε ότι μόνο στο Ισραήλ –και όχι στην Αργεντινή ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα– θα ήθελαν οι Εβραίοι να ιδρύσουν το κράτος τους. Το όνειρό του υλοποιήθηκε τον Μάιο του 1948 με την ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ

 

Πηγές:

https://cretablog.gr/1896 -σαν-σήμερα-η-εμφάνιση-του-σιωνισμού/

https://el.wikipedia.org/wiki/Σιωνισμός

https://www.cohen.gr/new/articles/middle-east/961-2010-02-23-07-31-30

https://www.nordfront.se/sionism-rasism.smr?

https://pop.education.gov.il/tchumey_daat/moledet_hevra_ezrahut/yesodi/noseem_nilmadim/yom_hertzl/