“Σαλταδόροι” οι έφηβοι αντιστασιακοί ήρωες της Κατοχής
Ονομάστηκαν ”ξυπόλυτο τάγμα” ή ”αντιστασιακές ομάδες των φτωχογειτονιών”. Έδρασαν στα μαύρα χρόνια της ναζιστικής κατοχής, όπου έστηναν ενέδρες και με κίνδυνο της ζωής τους έκλεβαν από τα γερμανικά αυτοκίνητα των Ες-Ες τρόφιμα, φάρμακα και άλλα αγαθά τα οποία και μοίραζαν στους έλληνες που πείναγαν και είχαν ανάγκη.
Οι σαλταδόροι δεν ήταν κλέφτες αλλά παιδικές ψυχές που ξεγελούσαν τα φασιστικά ντουφέκια, για ένα κομμάτι ψωμί. Στα χρόνια της Κατοχής, πολλοί έγιναν σαλταδόροι, πήδαγαν δηλαδή, με κίνδυνο της ζωής τους, στα γερμανικά και ιταλικά αυτοκίνητα, για να κλέψουν τρόφιμα.
Η πραγματική διάθεση του σαλταδόρου, περιγράφεται κυρίως με την λέξη ΠΕΙΝΑ και το σάλτο γίνεται πολλές φορές πράξη ηρωική όταν ο σαλταδόρος, έχει στόχο να χορτάσει εκτός από τον εαυτό του και κάποιον άλλο.
Και στην Κρήτη, παιδιά και έφηβοι συμμετείχαν με αυτό τον τρόπο στην Αντίσταση. Ξακουστές έχουν μείνει οι ιστορίες με τις συμμορίες των παιδιών που έκλεβαν από τα γερμανικά καμιόνια στη Γέφυρα του Κλαδισσού. Τη γέφυρα του Κλαδισού, στην έξοδο της πόλης των Χανίων, την κατασκεύασαν οι Ενετοί για να διαβαίνουν τον αρχαίο Κεδρισό ή αλλιώς Όδερο ποταμό. Αυτή η πέτρινη τρίτοξη γέφυρα, που ένωνε τις δύο όχθες, “είναι ένα από τα πολύ σημαντικά μνημεία της Βενετοκρατίας στην Κρήτη”.
Οι σαλταδόροι ήταν δύο ειδών: Αυτοί που σαλτάρανε σε αυτοκίνητα, είτε φορτηγά, είτε επιβατηγά, είτε καμπριολέ και αυτοί που σαλτάρανε στα τρένα. Αυτοί που σαλτάρανε ήτανε πέντε – έξι. Αυτοί που έπιαναν τα κλοπιμαία; πολύ περισσότεροι.
Κι είχαν δικούς τους κωδικούς για να συνενοούνται, οι μάγκες, σαν συμμορία: Λίιιιου, για τη συνάντησή τους, ντου ντου ντου που σήμαινε όρμα τώρα και χάπατες που προειδοποιούσε κίνδυνος, πρόσεχε.
Στον πόλεμο πολλοί σαλταδόροι έχασαν τη ζωή τους σε ριψοκίνδυνα σάλτα, όπως ο αρχισαλταδόρος ο Φώντας, που έγινε τραγούδι όταν σκοτώθηκε εκεί «στη στρίψη του Βοτανικού», όπου έκοβαν ταχύτητα τα γερμανικά καμιόνια, δίνοντας ευκαιρία για το ρεσάλτο. Ανηφόρες, στροφές και γραμμές τραμ, ήταν οι ευκαιρίες να κόψει το γερμανικό φορτηγό ταχύτητα και να σαλτάρουν τα ατρόμητα μορτάκια.
Και ο Τζίμης στην Πανεπιστημίου που πυροβολήθηκε εν ψυχρώ για μία κουραμάνα. Και άλλοι που άφησαν ιστορία, και οι περισσότεροι πέρασαν στον ΕΛΑΣ. Ο Μάκης που πρώτος έκλεψε όπλο για να το δώσει στην Αντίσταση στο Βύρωνα, οι τετραπέρατοι Πίκολο και Φιφίκος.
Τα λάφυρα από τους γερμανούς, τα αποθήκευαν σε ξεροπήγαδα στην περιοχή Ασυρμάτου των Πετραλώνων, πάνω από τα ατταλιώτικα. Εκεί αποθήκευαν ακόμη και νάρκες και όπλα.
Ένας από τους σαλταδόρους της Κατοχής ήταν και ο Ξενοφώντας Φιλέρης, που αργότερα έγραψε το εκπληκτικό βιβλίο ΟΙ ΣΑΛΤΑΔΟΡΟΙ ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ. Το βιβλίο αυτό, είναι η κυριότερη πηγή πληροφόρησης για να καταλάβουμε ο σαλταδόρος της Κατοχής, τι πράγματι ήταν.
“Ο Ύμνος των Σαλτδόρων”
Ένα ιστορικό τραγούδι, ο ύμνος των σαλταδόρων, αντικατοπτρίζει πως κατόρθωνε ο λαός να επιβιώνει με πολυμήχανες μπαγαποντιές στους Γερμανούς.
Το τραγούδι είναι του Μιχάλη Γενίτσαρη, αλλά ηχογραφήθηκε πρώτα από τον Γιώργο Κατσαρό στις ΗΠΑ το ’45 με άλλους στίχους, διασκευασμένο:
Δεν τη φοβάμαι τη στενή το ξύλο τη κουμπούρα
κείνη που φοβήθηκα είν΄η κουμαντατούρα.
Όταν περνούν οι γερμανοί περνάνε μ'όλο πόζα
πηδάω στ’ αυτοκίνητο και τους τα κλέβω όλα.
Θα σαλτάρω , θα σαλτάρω κι έτσι θα ξαναρεφάρω
Μπενζίνες και πετρέλαια εμείς τα κυνηγάμε
γιατί έχουνε πολλά λεφτά και μόρτικα περνάμε.
Θα σαλτάρω , θα σαλτάρω κι έτσι θα ξαναρεφάρω
Ζηλεύουνε δε θέλουνε ντυμένο να με δούνε
μπατίρη θέλουν να με δούν για να φχαριστηθούνε
Θα σαλτάρω , θα σαλτάρω κι έτσι θα ξαναρεφάρω
- Γεια σου Κατσαρέ γεια σου!
Μια άλλη παραλλαγή του τραγουδιού είναι και η παρακάτω:
Ζηλεύουνε δε θέλουνε ντυμένο να με δούνε
μπατίρη θέλουν να με δούν για να φχαριστηθούνε
Θα σαλτάρω θα σαλτάρω τη ρεζέρβα να τους πάρω
Μα εγώ πάντα βολεύομαι γιατί την εσαλτάρω
σε κανα αμάξι Γερμανού και πάντα τη ρεφάρω
Θα σαλτάρω θα σαλτάρω τη ρεζέρβα να τους πάρω
Βενζίνες και πετρέλαια εμείς τα κυνηγάμε
γιατί έχουνε πολλά λεφτά και μόρτικα γλεντάμε
Σάλτα ρίξε τη ρεζέρβα γίνε ντου και σήκω φεύγα
Οι Γερμανοί μας κυνηγούν μα εμείς δεν τους ακούμε
εμείς θα τη σαλτάρουμε ώσπου να σκοτωθούμε
Θα σαλτάρω θα σαλτάρω τη ρεζέρβα να τους πάρω
Αξίζει να κάνουμε εδώ ιδιαίτερη αναφορά στίχους του τραγουδιού Φιφίκος, ένα άλλο πανέμορφο τραγούδι του Ζαμπέτα σε στίχους του Ξενοφώντα Φίλερη.
Στο τραγούδι αυτό περιγράφεται ένα σάλτο στην γωνία των οδών Σταδίου και Αμερικής, εκεί που σήμερα είναι η Τράπεζα Πειραιώς και στα χρόνια εκείνα υπήρχε Φυλάκιο Ιταλών. Τότε τρεις πιτσιρικάδες «με τρύπιο παντελόνι» έκαναν ντου και κούρσευαν το καμιόνι που πήγαινε φαγητό στους ιταλούς στρατιώτες.
Στο τραγούδι Το Πιτσιρίκι (Ζαμπέτας-Φιλέρης) περιγράφεται σύλληψη και απόδραση σαλταδόρου πιτσιρικά. Αλλά κυρίως περιγράφονται τα πραγματικά χαρακτηριστικά, το ήθος, και συνεπώς το πραγματικό πορτραίτο του σαλταδόρου:
Αχ αυτό το πιτσιρίκι έχει βάλει σε μπελάδες,
έχει βάλει σε σκοτούρα όλη τη κομμαντατούρα.
Μέρα νύχτα το γυρεύουν να το πιάσουν για να μιλήσει
είκοσ’ πέντε με τα κράνη, μάτι πια δεν έχουν κλείσει.
Ξέρω ένα πιτσιρίκι με λαγού περπατησιά,
εξυπνάδα Μωραΐτη, Μακεδόνα λεβεντιά.
Ξέρω ένα πιτσιρίκι που `χει αντρική καρδιά,
πονηριά Κεφαλλονίτη, Κρητικού παλικαριά.
Αχ αυτό το πιτσιρίκι το `σκασε απ’ τη ταράτσα
που ήτανε φυλακισμένο μέσα στη κομάντο πιάτσα.
Ο σκοπός ο Ιταλιάνος έκανε πως δεν κοιτούσε
όταν το πιτσιρικάκι κάτω στο κενό πηδούσε.
Ξέρω ένα πιτσιρίκι με λαγού περπατησιά,
εξυπνάδα Μωραΐτη, Μακεδόνα λεβεντιά.
Ξέρω ένα πιτσιρίκι που `χει αντρική καρδιά,
πονηριά Κεφαλλονίτη, Κρητικού παλικαριά.
Κατά τη γνώμη μας, αυτό το είδος σαλταδόρου, πρέπει να καταταχθεί ανάμεσα στους ήρωες της Εθνικής μας Αντίστασης.
Και διαβάζοντας κανείς το βιβλίο του Φιλέρη, αντιλαμβάνεται ότι πολλές φορές, το σάλτο δεν είχε κινητήρια δύναμη μόνο το Ψωμί, αλλά και την Λευτεριά και την Τιμή.
Πηγές :
http://memorylifegr.blogspot.gr
https://www.greeklyrics.gr/stixoi/to-pitsiriki/
https://www.perfectreader.net/οι-σαλταδόροι-έφηβοι-ήρωες-της-κατ/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου