ΚΡΗΤΙΚΑ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ

 

 

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

 

Γράφει ο Βασίλης  Χαραλαμπάκης

 

Η ανοιξιάτικη φύση μάς γοητεύει με τις ομορφιές της, μας ευωδιάζει με τα αρώματα των λουλουδιών, μας γαληνεύει την ψυχή, μας αναγεννά.

 

Του Μαγιού την πρώτη μέρα

να σου φέρει η περιστέρα,

άνθη, ρόδα ευωδιασμένα

με ευχές συνοδευμένα.

 

Την Πρωτομαγιά βγαίνουν στην εξοχή οι άνθρωποι, μικροί και μεγάλοι. Όλοι νιώθουν την ανάγκη να απολαύσουν τις ομορφιές της φύσης, φτιάχνουν το μαγιάτικο στεφάνι, για να το κρεμάσουν πάνω από την πόρτα ή στον εξώστη του σπιτιού.

Φτιάχνουν τις κολαΐνες με μαργαρίτες για να τις κρεμάσουν στο λαιμό τους οι κοπέλες.

 

Μ' αγριολούλουδα όμορφα έφτιαξα το στεφάνι

την κολαΐνα στο λαιμό έκανα μάνι-μάνι.

 

Στα χωριά οι νέες και οι νέοι στήνουν γλέντι και χορό και γιορτάζουν πανηγυρικά τον ερχομό της άνοιξης στην εξοχή. Πατούλιες-πατούλιες οι άνθρωποι απολαμβάνουν τις ομορφιές της φύσης, τρώνε, πίνουν, τραγουδούν και χορεύουν. Ακόμη και οι ηλικιωμένοι άνθρωποι μαζεύουν αγριολούλουδα, για να φτιάξουν το στεφάνι.

 

Από τα όρη και τσι ρεματιές

εμάζεψα λουλούδια και μυρτιές,

στεφάνι μαγιάτικο να κάνω,

να το κρεμάσω εκεί επάνω,

ποιος ξέρει ως τον χρόνου μην πεθάνω.

 

Η γυναίκα που δεν μπορεί ν' αποκτήσει παιδί κάνει ένα μάτσο λουλούδια από ανθούς λεμονιάς και μαργαρίτες, βάζει κι ένα άσπρο κρίνο και μ' αυτά σταυρώνει τρεις φορές το εικό­νισμα της Παναγίας και λέει:

 

Εσύ γλυκιά Παρθένα μου, που 'σαι ο ανασασμός μου

ένα μονάκριβο παιδί θα 'ναι ο θησαυρός μου.

Γονατιστή προσεύχομαι μ' ελπίδα στην καρδιά,

άκουσε την παράκληση ετούτη τη βραδιά.

 

Ο λαός πιστεύει ότι όλα ο Μάης τα κάνει νέα. Μια νέα ζωή αρχίζει με την Πρωτομαγιά για τον άνθρωπο, για τη φύση, για τα ζώα.

Πιστεύει ότι την πρώτη του Μαγιού πιάνουν τα μάγια, γι' αυτό δε δίδουν αφορμές και προσέχουν μην τυχόν και τους κάνουν μάγια. Παίρνουν χίλιες δυο προφυλάξεις την ημέρα αυτή, για να εξασφαλίσουν το σπίτι τους, το βίος τους, τα παι­διά τους, από την επίδραση του κακού.

Σε μερικά χωριά οι άνθρωποι μουτζουρώνουν τα παιδιά τους για να είναι άσχημα και λερωμένα, ώστε να μην τα πλησιάσει το κακό.

Άλλοι κάνουν ένα σταυρό με κατράμι στο πορτομάγουλο της πόρτας για να μην μπει το κακό μέσα στο σπίτι ή για να μην πιάσει το κακό μάτι στο σπίτι τους.

Πιστεύει ακόμη ο λαός ότι καμιά εργασία δεν προοδεύει το Μάη και αποφεύγουν να κάνουν σοβαρές εργασίες. Δε γίνονται γάμοι ούτε αγορές σπιτιών και χωραφιών.

 

Ο γάμος ο μαγιάτικος πολλά κακά 'ποδίδει.

Ο γάμος μου αποφάσισα ποτέ μη γίνει Μάη,

γιατί θα 'ρθούν πολλά δεινά κι ο χάρος θα με φάει.

 

Πηγή :

 «ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ» του καθηγητή κ. Βασίλη Χαραλαμπάκη,  Εκδόσεις "ΣΜΥΡΝΙΩΤΑΚΗ"