Περί αριθμών και ανθρώπων

 

Με αυτόν τον καυστικό τρόπο σχολίασε ο Αρκάς, 

τα περί ανθρώπων και αριθμών!

 

Περί αριθμών και ανθρώπων

 

Του Αντώνη Καρακούση

Οι ασκούντες κριτική στη σταθεροποιητική οικονομική πολιτική κατηγορούν συνήθως τους εμπνευστές και σχεδιαστές αυτής για «αριθμολαγνεία» ή για «λογιστική αντιμετώπιση» των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων. Επιστρατεύουν δε για την υποστήριξη των θέσεων αυτών λογικοφανή αποφθέγματα, του τύπου «πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν άνθρωποι» ή την κλασική ρήση του Γεωργίου Παπανδρέου «ευημερούν οι αριθμοί, αλλά υποφέρουν οι άνθρωποι».

Και ακόμη επιχειρούν, μέσω αυτών των ρητορικών σχημάτων, νά αυτοπροσδιορισθούν ως υπέρμαχοι μιας άλλης κοινωνικής πολιτικής, που έχει στο κέντρο της προσοχής της τον άνθρωπο και όχι τους αριθμούς, που είναι άψυχοι και ως εκ τούτου δεν μπορούν παρά να εκφράσουν τη λογιστική και μόνο απεικόνιση της οικονομικής και κοινωνικής πραγματικότητας.

Παρά τον κίνδυνο να κατηγορηθούμε και εμείς ως «αριθμολάγνοι» μπαίνουμε στον πειρασμό και υποστηρίζουμε ότι οι αριθμοί πρωτίστως εκφράζουν την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα. Στους αριθμούς ανατρέχουμε όταν θέλουμε να μετρήσουμε την ανεργία και τη φτώχεια, οι αριθμοί είναι αυτοί που προσδιορίζουν το ύψος των τιμών και την ακρίβεια στην αγορά, τους αριθμούς επικαλούμεθα στις διεκδικήσεις μας, με τους αριθμούς τελικώς ζούμε και συναλλασσόμεθα καθημερινώς, καλώς ή κακώς. Και βεβαίως «πίσω από τους αριθμούς υπάρχουν άνθρωποι» μόνο που σε μεγάλο βαθμό τους εκφράζουν. Και επιμένουμε. Όταν ο πληθωρισμός είναι 20% οι άνθρωποι υποφέρουν, καθώς βλέπουν το εισόδημα τους να εξανεμίζεται από τη συνεχή άνοδο των τιμών που αντικατοπτρίζεται στο ποσοστό αυτό. Όταν ο πληθωρισμός είναι στο 6,8% οι άνθρωποι νιώθουν καλύτερα γιατί ξεφεύγουν από το καθημερινό άγχος των τιμών και την αγωνία του εισοδήματος. Όταν το έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών πληρωμών είναι δυσθεώρητο και τα συναλλαγματικά αποθέματα δεν αρκούν να καλύψουν τις υποχρεώσεις της χώρας, το νόμισμα υποτιμάται, οι τιμές ανεβαίνουν, οι άνθρωποι αναστατώνονται, χάνουν εισοδήματα, δυσπραγούν οικονομικά. Όταν το εθνικό εισόδημα αυξάνει με ρυθμούς κοντά στο μηδέν η οικονομία δεν αναπτύσσεται, τα εισοδήματα υποχωρούν, η ανεργία αυξάνει, τα καταστήματα δεν πωλούν, οι πολίτες δυστυχούν.

Όταν το έλλειμμα του Δημοσίου είναι υψηλό, το κράτος δεν έχει χρήματα να πληρώσει τους μισθούς και τις λοιπές υποχρεώσεις του. Στρέφεται στον υπερδανεισμό, τιμωρείται με υψηλά επιτόκια, χάνει άλλους πολύτιμους πόρους για την κοινωνική πολιτική και τελικώς οι πολίτες πάλι είναι τα θύματα της «απώλειας» του μέτρου των αριθμών.

Θα μπορούσε να αναφέρει κανείς πλήθος παραδειγμάτων για να αποδείξει το καινοφανές των επιχειρημάτων που θέλουν την πολιτική να ξεφεύγει ή πολύ χειρότερα να αγνοεί την κοινωνική δυναμική των αριθμών. Αλλά στη χώρα μας ευδοκιμούσε πάντα, από αρχαιοτάτων χρόνων, η μυθοπλασία. Μια ολόκληρη χώρα ζυμωμένη με μύθους, όπως τούτος ο σύγχρονος της «αριθμολαγνείας», τον οποίο αν αποτινάξουμε θα αποκτήσουμε ως διά μαγείας κοινωνικό πρόσωπο.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ  15.02.1997