Η συνήθης χειραγώγηση
τού λαού, μετά το αυλικό ιουλιανό πραξικόπημα, ήταν αδύνατη. Ούτε οι
προβοκάτσιες ούτε η ακατάσχετη κινδυνολογία ήταν πλέον αρκετές. Έμεναν οι
δικτατορικές λύσεις.
ΠΕΝΗΝΤΑ
ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ 21Η ΑΠΡΙΛΙΟΥ
‘30.000
Αριστεροί... με το δάχτυλο στη σκανδάλη’
Η 21η Απριλίου 1967 έχει
περάσει ήδη στην ιστορία ως η μεγαλύτερη τομή στην Ελλάδα του δεύτερου μισού
του 20ού αιώνα. Το «προ» και το «μετά» τη χούντα σηματοδοτούν, πλέον, τη
σύγχρονη ιστορία μας.
Οπως κάθε ιστορική
επέτειος, έτσι και τα 50 χρόνια από την επιβολή της στρατιωτικοφασιστικής
δικτατορίας, έχουν πτυχές που νοηματοδοτεί η συγκυρία και η τρέχουσα πραγματικότητα.
Η προετοιμασία και η εγκαθίδρυση της χούντας, όμως, διακρίνονται και για
ορισμένες διαρκείς επικαιρότητες. Πέραν των αυτονόητων για τη διαφύλαξη και
διεύρυνση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και των δημοκρατικών θεσμών.
Τα τελευταία χρόνια, με την
εκπροσώπηση των «παιδιών» της χούντας στη Βουλή, στο επίκεντρο των αναφορών για
την εφτάχρονη χούντα βρίσκονται δικαιολογημένα οι χρυσαυγίτες. Εδώ, όμως, ας
σταθούμε σε μια άλλη διαχρονικότητα. Την κατασκευή εικονικών πραγματικοτήτων.
Τα προδιαδικτυακά «fake
news» από τους επικοινωνιακούς διαύλους εκείνης της εποχής. Τα hoaxes και οι
ψευδείς ειδήσεις έχουν μια μακρά προϊστορία. Τα τελευταία προδικτατορικά χρόνια
ήταν στις δόξες τους. Από το περίφημο σαμποτάζ του Παπαδόπουλου στον Έβρο, έως
τις συνεχείς αποκαλύψεις για όπλα και πυρομαχικά...
Για την επιβολή της
δικτατορίας, σε πρώτη φάση, κατασκευάστηκε από το κράτος της Δεξιάς και το
παρακράτος, τους στρατοκράτες και τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς μια δήθεν
πραγματικότητα. Με φόντο τον ψυχρό πόλεμο και βασικό όχημα την
κομμουνιστοφοβία.
Ο πυρήνας της ήταν πως η
Ελλάδα κινδυνεύει και αναλαμβάνουν να το εκλαϊκεύσουν πρόθυμοι και με το
αζημίωτο δίαυλοι επικοινωνίας. Μετά, εν ονόματι αυτής ακριβώς της ψευδούς
πραγματικότητας, αμφισβητήθηκε η αναγκαιότητα της ελευθερίας και δημοκρατίας κι
ύστερα ήρθε η σωτηρία από την «επανάσταση».
Στη φωτογραφία
διακρίνεται φύλλο του «Εθνους» στα χέρια διαδηλωτών υπέρ του Γ. Παπανδρέου. Η
εφημερίδα με μαχητικό τρόπο προέβαλλε όλο το ευρύτερο διάστημα την εθνική
ανάγκη για ομαλές δημοκρατικές εξελίξεις.
Xωρίς
πειστήρια
Η συνωμοσία κατά της
χώρας, σύμφωνα με τους πρωτεργάτες της, θα κορυφωνόταν στις 23 Απριλίου 1967.
Θα άρχιζε από τη Θεσσαλονίκη και θα εξαπλωνόταν.
Το σύνθημα είχε δοθεί στις
18 Απριλίου. Δεκάδες χιλιάδες άνδρες των Λαμπράκηδων (Νεολαία της ΕΔΑ) και
πεπειραμένοι «σαμποτέρ» βρίσκονταν σε επιφυλακή.
Φαίνεται «παλαβό», αλλά
ακριβώς αυτό ήταν το πρώτο επίσημο σενάριο που έγραψε η χούντα για να εξηγήσει
στους πολίτες την επιβολή της δικτατορίας. Κυκλοφόρησε τρεις μέρες μετά το
πραξικόπημα και περιέχεται στην πρώτη «διαφωτιστική» έκδοση της «Επαναστάσεως της
21ης Απριλίου 1967». Ιδού μερικά από τα «fake news» που περιελάμβανε:
• «Ο εσωτερικός
κομμουνισμός ηδυνήθη να συγκροτήση μαχητικά τμήματα υπό την επωνυμίαν “Νεολαία
Λαμπράκη” με 30.000 μέλη έναντι 27.000 ανδρών των Σωμάτων Ασφαλείας...».
• «Περί τα 2.000 στελέχη
(της παλαιάς κομμουνιστικής ανταρσίας του 1946-1949) εκπαιδευθέντα εις ειδικάς
Σχολάς της Ανατολικής Ευρώπης και της Σοβιετικής Ενώσεως κατέφθασαν διά να
επανδρώσουν τον ανατρεπτικόν μηχανισμόν της ΕΔΑ...».
Η τελευταία και
μοιραία κυβέρνηση της ΕΡΕ υπό τον Π. Κανελλόπουλο πριν από την 21η Απριλίου
1967.
• «Μαχητικά στελέχη των
κομμουνιστών αφικνούνται στην πρωτεύουσα και φιλοξενούνται σε σπίτια κομμουνιστών.
Έχουν φθάσει ήδη 150.000...».
• «Ελήφθη απόφασις
συλλήψεως του βασιλέως...».
• «Ρώσος με ειδική εντολή
αφίχθη εις Αθήνας για να δώση γραμμή εις την ΕΔΑ...».
• «Στην Πάτρα θα
αποβιβαστούν από ρωσικά πλοία όπλα...».
• «Οι κομμουνιστές θα ανατινάξουν
στρατιωτικές εγκαταστάσεις...».
• «Ρωσικά πλοία θα
διέλθουν από τα Δαρδανέλια και θα πλεύσουν στο Αιγαίο...».
• «Το ΕΑΜ υπάρχει και δρα
σε όλες τις υπηρεσίες... Ελέγχει το 100% του υπουργείου Γεωργίας, το 60% του
υπουργείου Παιδείας, το 25% της Αστυνομίας Πόλεων... Η διοίκησις περιήλθεν εις
τα χέρια τους».
• «Οπλοστάσιον εις τον
Ταΰγετον, εις την Εύβοιαν, εις την Λάρισαν...».
Οι κίνδυνοι, όμως, που
απειλούσαν την Ελλάδα έπρεπε μετά την επίκλησή τους και την πραγματοποίηση του
πραξικοπήματος να αποδειχτούν. Ετσι κατασκευάστηκαν άλλες «ειδήσεις»:
Το εξώφυλλο του πρώτου
προπαγανδιστικού φυλλαδίου της χούντας για τα αίτια και τους σκοπούς του
πραξικοπήματος. Εδώ στην τρίτη βελτιωμένη έκδοσή του (Οκτώβριος 1967).
• «Κατά την
επακολουθήσασαν έρευναν εις τα γραφεία της ΕΔΑ και των παρακομμουνιστικών
οργανώσεων ευρέθησαν άφθονα χρήματα, εντοιχισμένοι ράβδοι χρυσού, όπλα,
ασύρματοι, κείμενα εντολών διά την σχεδιαζόμενην μαχητικήν ενέργειαν της 23ης
Απριλίου, οδηγίαι δι΄επαναστατικήν δράσιν και κατάλογοι προγραφών με την
σημείωσιν ότι η εξόντωσις των εις αυτούς αναφερομένων προσώπων θα
επραγματοποιείτο συντόμως».
Όσο για τα πειστήρια της
εξέγερσης συνωμοσίας που θα προσαχθούν, τα δύο πρώτα εικοσιτετράωρα μετά την
επιβολή της χούντας. Είναι πράγματι αποκαλυπτικά: κατάλογοι μελών της ΕΔΑ κατά
συνοικία και επάγγελμα, έπιπλα γραφείου, εκδόσεις της ΕΔΑ και μερικά ρούβλια.
Παραδόξως ούτε ένα όπλο,
έτσι για τα μάτια δεν προσκόμισαν. Αλλά την τρίτη μέρα είπαν πως ανακάλυψαν αποθήκη
με στολές αστυφυλάκων, που υποτίθεται θα χρησιμοποιούσαν οι
κομμουνιστοσυμμορίτες. Μόνο που δεν μπήκαν στον κόπο να παρουσιάσουν ούτε ένα
πηλήκιο. Την άλλη μέρα καταφύγανε σε δημοσιεύματα του εξωτερικού, που
επιβεβαίωναν τη συγκέντρωση κομμουνιστικών στρατευμάτων εισβολής στα
ελληνοβουλγαρικά σύνορα... Μετά την επικράτηση η χούντα δεν χρειαζόταν
αποδείξεις για τον κομμουνιστικό κίνδυνο. Ο κίνδυνος να γελοιοποιηθεί
κατασκευάζοντας αποδείξεις παραμονεύει. Άλλωστε τα παραμύθια ήταν χρήσιμα προ
της 21ης Απριλίου. Τώρα απαιτούνταν η βία...
ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ
ΤΗΣ ΔΕΞΙΑΣ
Σχέδιο
«ολοσχερούς εξοντώσεως»!
Στις 3 Απριλίου 1967 η
ΕΡΕ, υπό τον Π. Κανελλόπουλο, ανατρέπει τη μεταβατική κυβέρνηση I.
Παρασκευόπουλου.
O αρχηγός της Δεξιάς
αναλαμβάνει την πρωθυπουργία με υπουργούς Άμυνας τον Π. Παπαληγούρα και
Δημόσιας Τάξης τον Γ. Ράλλη.
Οι εκλογές, μετά από δύο
αναβολές, έχουν οριστεί, τελικά, για τις 28 Μαΐου 1967. Στον χώρο του
συντηρητικού μπλοκ εξουσίας εκπονούνται πολλαπλά αυτόνομα ή διαπλεκόμενα σχέδια
συνταγματικής εκτροπής (μεγάλη χούντα των στρατηγών, μικρή χούντα των
συνταγματαρχών κ.λπ.). Παλάτι, στρατοκράτες και ηγέτες της Δεξιάς και ξένοι
«προστάτες» έχουν και από μία λύση για τη μη νίκη του «μετώπου»
(Κέντρου-Αριστεράς) στις εκλογές, μη αυτοδυναμία της ΕΚ των Γεωργίου και Ανδρέα
Παπανδρέου, απομόνωση των «συνοδοιπόρων» και των κομμουνιστών, διατήρηση και
ενίσχυση του κράτους της Δεξιάς.
Χιλιάδες σελίδες έχουν
γραφεί για την προετοιμασία της χούντας και την εγκαθίδρυσή της. Η ιστορική
έρευνα έχει τεκμηριώσει ότι δεν πρόκειται για «άφρονα πράξη» μιας ομάδας
επίορκων στρατιωτικών. Ήταν η κατάληξη αυτού που αποκαλείται κράτος και
παρακράτος της μεταπολεμικής Δεξιάς. Μια πτυχή που παραμένει λίγο-πολύ
ανεξιχνίαστη, στη βάση ιστορικών ντοκουμέντων και όχι πολιτικών εκτιμήσεων,
είναι η πολιτική-ιδεολογική προετοιμασία για την επιβολή της δικτατορίας από τη
συντηρητική κοινοβουλευτική παράταξη, όπως αυτή εκφραζόταν μέσω της ΕΡΕ.
Φυσικά, χούντα και ΕΡΕ δεν ταυτίζονται, αλλά η ανάλυση της κατάστασης και τα
συμπεράσματα στα οποία καταλήγανε οι κυρίαρχοι κύκλοι της ΕΡΕ και τα
εξωκοινοβουλευτικά σκοτεινά κέντρα σχεδόν ταυτίζονταν.
Το
σχέδιο της ΕΡΕ
Η προεκλογική προπαγάνδα
της Δεξιάς πριν από την επιβολή της δικτατορίας, με δυο-τρεις διαφορές, είναι
στην ουσία ίδια με τη δημαγωγία της χούντας, αμέσως μετά την 21η Απριλίου 1967.
Το χρονολογημένο τον
Απρίλιο του 1967 «Σχέδιον προεκλογικής διαφωτίσεως της ΕΡΕ», που απευθύνεται
στα στελέχη της, είναι εύγλωττο από την άποψη αυτή. Ιδού πώς κατασκευάζεται η
εικονική πραγματικότητα τις παραμονές της δικτατορίας:
«Το ενιαίον μέτωπον
κομμουνισμού - ανδρεϊκής νεοαριστεράς - αντιβασιλικού παπανδρεϊσμού, αποτελεί
πραγματικότητα. Οι τρεις συνεταίροι, παρά τας μεταξύ των αντιθέσεις, συμπίπτουν
εις ένα ελάχιστον κοινόν πρόγραμμα το οποίο αποβλέπει:
Α) Εις την ολοσχερήν
εξόντωσιν της Δεξιάς.
Β) Εις την κατάργησιν του
αντικομμουνισμού υπό πάσαν μορφήν.
Γ) Εις την συστηματικήν
μείωσιν του βασιλικού θεσμού, του κύρους του, των αρμοδιοτήτων του και της
σταθερότητάς του.
Δ) Εις την κατάληψιν του
κρατικού μηχανισμού, των Σωμάτων Ασφαλείας και ιδίως των Ενόπλων Δυνάμεων από
νεοαριστερά στοιχεία εκτοπιζομένων όλων των βασιλοφρόνων, αντικομμουνιστών και
δεξιών.
Ε) Εις την χαλάρωσιν των
μετά της Δύσεως δεσμών της χώρας...».
Με την κυβέρνηση
Κανελλόπουλου προσφέρεται η ευκαιρία αυτά τα σχέδια να ανατραπούν: «Εάν αυτή
αξιοποιηθεί εις το έπακρον, ενδέχεται να βελτιωθή κάπως η κατάστασις και ίσως
να αποδειχθή ότι δεν είναι πολύ αργά, διά μίαν ομαλήν έξοδον...». Αλλά και αν
δεν είναι αργά, δηλαδή δεν αποτραπεί η αυτοδυναμία των αντιπάλων ή δεν
διασφαλιστεί, τουλάχιστον, μια μετεκλογική κυβέρνηση συνεργασίας ΕΡΕ-«βασιλικού
παπανδρεϊσμού», υπάρχουν λύσεις: «Η εκστρατεία αυτή είναι ούτως ή άλλως
απαραίτητος διότι ακόμη και εις την περίπτωσιν της μη ομαλής λύσεως του
προβλήματος, χρειάζεται η σχετική ψυχολογική προετοιμασία, απαιτείται η
δικαίωσίς της εις την κοινήν συνείδησιν εσωτερικού-εξωτερικού και η εξασφάλισις
λαϊκού ερείσματος...». Η ηγεσία της ΕΡΕ, όχι μόνο συμμερίζεται αντισυνταγματικές
λύσεις, αλλά στοχεύει να προετοιμάσει και τον λαό για να τις αποδεχθεί.
ΣΤΟΧΕΥΜΕΝΕΣ
«ΕΙΔΗΣΕΙΣ»
Ο
«πράκτορας» Ανδρέας και οι «πλουτοκράτες» προλετάριοι
Προ του «σχεδίου των
κομμουνιστών» για επανάσταση και «την πορεία προς τον κομμουνισμόν» (πλήρης
ταύτιση -ακόμη και λεκτική- με τα «άλλοθι» της χούντας) λίγο πριν από τη
δικτατορία, οι επιτελείς της ΕΡΕ περιγράφουν την «ημετέρα τακτική» και τα
«ληπτέα μέτρα» σε επίπεδο προπαγάνδας.
Στο προεκλογικό σχέδιο,
περιγράφονται, εξαγγέλλονται, ανάμεσα στις άλλες, οι παρακάτω ενέργειες:
• «Φυλλάδιον με θέμα τας
προδοσίας του Γ. Παπανδρέου κατά της Αριστεράς, τους συμβιβασμούς του, την
εγκατάλειψιν του ανενδότου και τον ύποπτον ρόλον του υιού του, πιθανού
πράκτορος των Αμερικανών με αποστολήν την παγίδευσιν της Αριστεράς...».
• Προκηρύξεις, αριστεράς
δήθεν προελεύσεως, καταγγέλουσαι τον συμβιβασμόν του Παπανδρέου και καλούσαι
τους αριστερούς να απαγκιστρωθούν από αυτόν...».
• «Παρουσίασις του Γ.
Παπανδρέου επί τη βάσει των σκίτσων του Φ. Δημητριάδη...».
• «Πλασταί επιστολαί
αυτοπροβολής παπανδρεϊκών υποψηφίων, αποστελλόμεναι ταχυδρομικώς εις τους
εκλογείς και περιέχουσαι αρνητικά στοιχεία εναντίον των...».
• «Λίβελλοι κατά των
υποψηφίων προς τοπικήν κυκλοφορίαν...».
• «Φυλλάδιον με
παρουσίασιν προσώπων, ομάδων και καταστάσεων αντιδημοκρατικών, της Ενώσεως
Κέντρου (Γ. και Α. Παπανδρέου, «κεκράται» (δηλ. του κομμουνισμού), της
Μάργκαρετ ή γκαγκ (δεξιό προσωνύμιο της Μαργαρίτας γυναίκας του Ανδρέα), τα
σκάνδαλα κ.ο.κ.)...».
• «Φυλλάδιον φιλοκινεζικής
τοποθετήσεως, επικρίνον την γραμμήν της ΕΔΑ ως αστοποιημένην,
αποεπαναστατικοποιημένην, καιροσκοπικήν, ρεβιζιονιστικήν».
• «Φυλλάδιον με βιογραφίας
πλουτοκρατών κομμουνιστών (Πλουτοκράτες προλετάριοι)...».
Κατάληψη
υπηρεσιών
«Εκ των εκλογών (του 1963)
ο Γ. Παπανδρέου εκέρδισεν 171 έδρας επί συνόλου 300 και κατέστη Κυβέρνησις. Εκ
των βουλευτών όμως, 35 έως 40 ήσαν κομμουνισταί ή όργανά των... Οι πράκτορές
των, ως απεκαλύφθη κατέλαβον τας υπηρεσίας πληροφοριών, ασφαλείας και εθνικής
προπαγάνδας» (από φυλλάδιο της χούντας).
Τ.
Κατσιμάρδος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου