ΚΩΣΤΑ ΚΑΤΘΗ : Νερό ίσον ζωή

Νερό ίσον ζωή

Αν και μες στη ζέστη του καλοκαιριού κανείς δεν υποτιμά την αξία του, δεν θά 'ταν άσχημο να γνωρίζατε ποια είναι η σημασία του για την υγεία σας

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΤΘΗ

Μπορεί ο Θαλής ο Μιλήσιος να έκανε λάθος όταν ισχυριζόταν ότι το ύδωρ είναι η αρχή των πάντων, ωστόσο η χημική αυτή ένωση δύο ατόμων υδρογόνου με ένα οξυγόνου είναι ένα από τα βασικά συστατικά τόσο του φλοιού της γης όσο και των έμβιων όντων που την κατοικούν.

Τα τρία τέταρτα της επιφάνειας του πλανήτη μας καλύπτονται απ' τους ωκεανούς, τις λίμνες και τους πάγους των πόλων, κι αυτή η αναλογία απαντάται λίγο-πολύ και στη σύνθεση των φυτών και των ζώων.

Στο ανθρώπινο σώμα το νερό καταλαμβάνει το 65 ώς 80% της συνολικής μάζας του, ενώ τα κύτταρα ζουν και αναπτύσσονται ως «υδρόβιοι» οργανισμοί - θα μπορούσαμε να πούμε- μια και  περιβρέχονται διαρκώς απ' τη θάλασσα των υγρών του σώματος που τα περιβάλλει. Ο ήλιος (με το φως και τη θερμότητα), ο αέρας και το νερό αποτελούν την τριάδα χάρη στην οποία η ζωή αναπτύχθηκε στον πλανήτη μας. Τα φυσικά αποθέματα αυτών των ζωογόνων παραγόντων μπορεί να παρουσιάζονται εκ πρώτης όψεως ως ανεξάντλητα, όμως τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να εμφανίζουν σημαντικές αλλοιώσεις εξ αιτίας της μόλυνσης και ρύπανσης του περιβάλλοντος.

Ποιες και πόσες είναι οι ανάγκες του ανθρώπου σε νερό;

Πίνουμε κατά μέσον όρο 1.200 κυβικά εκατοστά αυτούσιο νερό για να καταπνίξουμε το αίσθημα της δίψας, και με τις διάφορες τροφές παίρνουμε άλλα 2 έως 3 λίτρα νερού καθημερινά (το κρέας λ.χ. είναι περίπου 70% νερό). Επίσης χρειαζόμαστε τουλάχιστον άλλα 20 λίτρα για την καθαριότητα του σώματος κι άλλα 50 για τον καθαρισμό των ρούχων και τη λάτρα του σπιτιού. Επομένως συνολικά απαιτούνται περίπου 75 λίτρα το 24ωρο. Η ποσότητα αυτή όμως αυξάνεται από πολλούς παράγοντες (κήπους, βιομηχανία κτλ.) και στις μεγαλουπόλεις φτάνει τα 400 λίτρα. Στην πραγματικότητα η κατανάλωση του νερού εξαρτάται από τον βαθμό οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης του πληθυσμού κι ο δείκτης της καθημερινής κατανάλωσης κατ' άτομο λαμβάνεται συνήθως ως κριτήριο για την εκτίμηση του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων που ζουν κάτω απ' τις ίδιες περίπου κλιματολογικές συνθήκες.

Το νερό αποτελεί βασική προϋπόθεση της ζωής. Όσο πιο έντονος είναι ο μεταβολισμός του οργανισμού, τόσο μεγαλύτερη κι η περιεκτικότητα του σε νερό. Έτσι στα βρέφη το 80% του βάθους του σώματος είναι νερό, ενώ στον ενήλικα περίπου 70%. Απώλεια του 10% του συνόλου του ύδατος συνεπάγεται σοβαρές ανωμαλίες, ενώ η απώλεια του 20% προκαλεί τον θάνατο. Ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει χωρίς νερό το πολύ επτά ήμερες, ενώ χωρίς τροφή σαράντα.

Το νερό επιτελεί μια πληθώρα από λειτουργίες: 

Είναι απαραίτητο για την ανταλλαγή της ύλης, το πάρε-δώσε δηλαδή των θρεπτικών και άχρηστων ουσιών που πραγματοποιείται στα κύτταρα του οργανισμού. Συμμετέχει στη ρύθμιση της ισορροπίας ανάμεσα στα οξέα και τις βάσεις του οργανισμού που αν διαταραχθεί σοβαρά, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε θάνατο. Με το νερό αποβάλλονται τα άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού, υποβοηθείται η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος,   δίνεται   ελαστικότητα   στους ιστούς και επιπλέον το νερό δρα σαν λιπαντικό διευκολύνοντας τη διολίσθηση των αρθρικών επιφανειών και των βλεννογόνων.

Η αναγκαία ποσότητα νερού κατά κιλό βάρους που πρέπει να παίρνει ο άνθρωπος κάθε μέρα κυμαίνεται ανάλογα με την ηλικία από 120-160 κυβικά εκατοστά στα βρέφη και έως 30-40 στους ενήλικες. Οι ανάγκες του οργανισμού σε νερό αυξάνουν όταν κάνει ζέστη, όταν οι τροφές είναι πλούσιες σε θερμίδες κι όταν η τροφή (όπως ο καφές, το τσάι και το αλκοόλ) δρα διουρητικώς. Για να διατηρηθεί ο φυσιολογικός όγκος κι η πυκνότητα των υγρών του σώματος πρέπει να τηρηθεί ένα είδος ισοζυγίου ανάμεσα στα εισαγόμενα και αποβαλλόμενα υγρά. Το νερό αποβάλλεται απ' το σώμα με την αναπνοή, με τα κόπρανα, από το δέρμα (γύρω στο 1 λίτρο την ημέρα) και με τα ούρα. Η ποσότητα των τελευταίων κυμαίνεται, μια κι αυτός είναι ο μόνος ουσιαστικά τρόπος με τον οποίο ο οργανισμός ρυθμίζει τον όγκο των υγρών του σώματος.

Οι διαταραχές του μεταβολισμού του ύδατος εκδηλώνονται είτε με την κατακράτηση του (υπερυδάτωση), είτε με την ελάττωση του (αφυδάτωση). Η αφυδάτωση είναι συχνότερη, οφείλεται σε πολλούς παθολογικούς λόγους (γαστρεντερίτιδα, μεγάλη απώλεια ιδρώτα κτλ.) και είναι συχνά αιτία θανάτου, ιδίως στα μικρά παιδιά.

Η υπερυδάτωση αποκαλείται και δηλητηρίαση δια ύδατος - μπορείτε να το πάθετε κι αυτό - αλλά ευτυχώς είναι σπάνια και δεν οφείλεται σε πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων, αλλά σε ανικανότητα του οργανισμού να το αποβάλει εξ αιτίας διαφόρων παθήσεων.

Όσοι κάνουν αυστηρή δίαιτα πρέπει να έχουν υπ' όψη τους ότι μπορεί να πάθουν αφυδάτωση και ιδίως στην αρχή. Αυτό δεν είναι μόνο επικίνδυνο, αλλά και δεν έχει κανένα αποτέλεσμα στην πραγματική μείωση του βάρους, γιατί μόλις του δοθεί η ευκαιρία ο οργανισμός θα ξαναπάρει τα υγρά, άρα και το βάρος που έχασε.

Το νερό από μια άποψη βοηθάει όσους κάνουν δίαιτα, γιατί δημιουργεί ένα αίσθημα πληρότητας στο στομάχι. Γενικά είναι φρόνιμο ο άνθρωπος να πίνει πολύ νερό εφ' όσον δεν υπάρχουν αντενδείξεις, γιατί μ' αυτόν τον τρόπο ο οργανισμός αποβάλλει πιο εύκολα τις τοξίνες και τα διάφορα άλατα που περνούν απ' τα νεφρά δεν καθιζάνουν δημιουργώντας πέτρες. Ορισμένοι αθλίατροι σήμερα συμβουλεύουν - σε αντίθεση με ό,τι πιστευόταν ως τώρα - αυτούς που ασκούνται έντονα να πίνουν νερό πριν, κατά τη διάρκεια και μετά απ' την προπόνηση ή τον αγώνα, γιατί πιστεύουν ότι έτσι αυξάνεται η αντοχή και αποφεύγονται οι κράμπες.

Το νερό έχει και μερικά μειονεκτήματα. Οι δερματολόγοι λένε ότι όποιος κάνει μπάνιο περισσότερο από μια φορά την ημέρα αφαιρεί την προστατευτική στιβάδα του δέρματος με αποτέλεσμα το δέρμα να αποξηραίνεται. Όσοι έχουν ξηρό δέρμα λοιπόν είναι καλό να χρησιμοποιούν ενυδατικές κρέμες που ενυδατώνουν, όπως το λέει και το όνομα τους, αλλά επίσης εμποδίζουν την υγρασία του σώματος να δραπετεύσει.

Η ιδέα ότι το νερό ενεργεί θεραπευτικά είναι πολύ παλιά. Στην Ελλάδα οι ιαματικές πηγές, κυρίως θερμές, ξεπερνούν τις 750, εμφανίζονται συχνότερα στα παράλια ή κοντά σ' αυτά και προέρχονται κατά κανόνα από τεκτονικά ρήγματα. Δεν είναι γνωστό πώς δρα η υδροθεραπεία και μερικοί ειδικοί αρνούνται ότι έχει οποιοδήποτε πραγματικό θεραπευτικό αποτέλεσμα. Άλλοι πάλι λένε ότι τα θερμά λουτρά βοηθούν το μυϊκό σύστημα να χαλαρώσει κι ότι μερικά μεταλλικά ύδατα δρουν λόγω της ειδικής τους σύνθεσης. Οι περισσότεροι πάντως συμφωνούν ότι η λουτροθεραπεία δρα κυρίως ψυχολογικά με την ατμόσφαιρα της άνεσης και της ξεκούρασης που παρέχουν οι οργανωμένες λουτροπόλεις και την ελπίδα που τρέφει ο άνθρωπος ότι θα ανακτήσει την υγεία του.

Οι γιατροί χρησιμοποιούν το νερό σε πολλές θεραπευτικές αγωγές: το κρύο νερό για να μειώσουν τον πυρετό, το ζεστό για να χαλαρώσουν οι μυς, τις πισίνες για να διευκολύνουν τις αρθρώσεις να ανακτήσουν την κινητικότητα τους και να μειωθεί ο πόνος των αρθροπαθειών.

Νερό για τις ζέστες 

Τώρα με τις ζέστες οι ανάγκες του οργανισμού σε νερό αυξάνονται κατά πολύ. Ο καλύτερος τρόπος να αντικαταστήσετε τα υγρά που χάνει ο οργανισμός με την εφίδρωση είναι το σκέτο νερό, γιατί τα αναψυκτικά περιέχουν ζάχαρη (και μερικά καφεΐνη) και προκαλούν αυξημένη διούρηση.

Αν το νερό δεν ικανοποιεί τη γεύση σας, προτιμήστε τους φυσικούς χυμούς φρούτων. Μπορείτε να πίνετε όσο νερό θέλετε, αλλά σε μικρές ποσότητες και συχνά. Με κανέναν τρόπο μην αδειάζετε μονορούφι το παγωμένο μπουκάλι απ' το ψυγείο επειδή διψάτε πολύ. Για να πάψετε να διψάτε δεν φτάνει να πιείτε το νερό, πρέπει να του δώσετε και τον χρόνο να φτάσει στο λεπτό έντερο, να απορροφηθεί και να μπει στην κυκλοφορία του αίματος.

Όσο μικρότερα είναι τα παιδιά τόσο περισσότερο νερό χρειάζονται, γι' αυτό μην τα ταλαιπωρείτε μ' εκείνο το «Σταμάτα πια να πίνεις τόσα νερά».

Επιπλέον, μια και με τον ιδρώτα αποβάλλεται και χλωριούχο νάτριο (αλάτι), εφ' όσον δεν έχετε υπέρταση κι ο γιατρός δεν σας έχει συστήσει να αποφεύγετε το αλάτι, αλατίστε το φαγητό σας λίγο περισσότερο τις πολύ ζεστές μέρες - θα νιώσετε καλύτερα.

Επιλογές τ.86