Ψηφιακή φαντασία χωρίς σύνορα

Vector art

Ψηφιακή φαντασία χωρίς σύνορα

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ

Ξεχάστε τον μουσαμά, τα Λάδια, τις ακουαρέλες. Νέες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης αναπτύσσονται τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια με την είσοδο των υπολογιστών και την ανάδειξη τους σε βασικό εργαλείο των σημερινών ανθρώπων. Ακριβώς επειδή η ψηφιακή τέχνη είναι παιδί της εποχής της, διατηρεί όλη τη γοητεία ενός πεδίου που τώρα ανακαλύπτεται και χαρτογραφείται.

• ΤΗΣ  ΜΑΤΙΝΑΣ  ΚΑΛΤΑΚΗ

Στο ψηφιακό περιβάλλον εργασίας, τα συμβατικά υλικά και οι τεχνικές της ζωγραφικής υφίστανται ένα είδος μετάλλαξης (Remediation), ώστε, παρ' ότι το σχέδιο και το χρώμα αποτελούν και -με τον υπολογιστή- βάση της δημιουργίας της ζωγραφικής εικόνας, οι δυνατότητες του ψηφιακού μέσου προσδίδουν νέα χαρακτηριστικά στο τελικό -προϊόν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας νέας, ψηφιακής, καλλιτεχνικής έκφρασης είναι η vector art.

Ήδη μια πρώτη κατάταξη είναι εμφανής βάσει του θέματος των vector δημιουργιών, που συνήθως παρουσιάζουν ανθρώπινες μορφές, ζώα, αντικείμενα, εικόνες αφηρημένης θεματολογίας (ή συνθέσεις των επιμέρους «κατηγοριών»).

Σε αντίθεση με τις εικόνες bitmap, που συντίθενται από σύνολα pixel (dots), η vector arts βασίζεται στα vector graphics ή αλλιώς στη μεταφορά και αξιοποίηση των γεωμετρικών αρχών του υπολογιστή για τη δημιουργία εικόνων. Το ανθρώπινο μάτι συλλαμβάνει μια εικόνα σαν εικόνα pixel, ωστόσο πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι ο εγκέφαλος τη διαχειρίζεται σαν εικόνα vector πιθανόν γιατί, όπως συμβαίνει και με τους υπολογιστές, έτσι είναι ευκολότερο να την αποθηκεύσει.

Οι εικόνες vector, που δημιουργούνται από ειδικά προγράμματα σχεδίασης όπως το Illustrator, έχουν αρκετά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις bitmap.

Μπορούν να μεγαλώσουν οι διαστάσεις των γραφιστικών στοιχείων (scalability) που τη συνθέτουν σε αναλογία με την πρωτότυπη εικόνα, χωρίς να «σπάσουν», όπως συμβαίνει με τις bitmap. Αυτό εξασφαλίζει την καλύτερη δυνατή απόδοση τόσο στην οθόνη όσο και στην εκτύπωση. Επιπλέον, μπορείς να παρέμβεις ευκολότερα στη σύνθεση της εικόνας, γιατί κάθε συστατικό σε μια εικόνα vector αποτελεί ξεχωριστό και διακρινόμενο «αντικείμενο» εντός της. Τέλος, μια εικόνα vector κανονικού μεγέθους (πχ ένα πόστερ τοίχου) πιάνει πολύ μικρό χώρο όταν αποθηκεύεται στον υπολογιστή, σε αντίθεση με το χώρο που χρειάζεται ακόμη και μία μέτριας ανάλυσης εικόνα σε bitmap format.

Η ζωγραφική της γενιάς Υ

Η vector είναι προϊόν της γενιάς Υ, νέων ανθρώπων ενταγμένων στον παγκοσμιοποιημένο κόσμο παραγωγής και με ψηφιακό περιβάλλον εργασίας και επικοινωνίας. Όπως συμβαίνει και με άλλες σχετικά πρόσφατες μορφές δημιουργίας, όπως τα γκράφιτι (από τη δεκαετία του '80 κι εξής), αλλά και της αναβάθμισης παλιότερων, όπως τα κόμικς και τα animation, σε μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης υπάρχει κριτική αμηχανία στην αισθητική αξιολόγηση των έργων της vector art και έλλειμμα στην προσέγγιση της καλλιτεχνικής ευαισθησίας που κινεί τον vector δημιουργό.

Η σχέση της vector art με το graphic design και τα ιαπωνικά manga είναι εμφανής. 

Συγγενής της vector αισθητικής, που βασίζεται στην ακρίβεια της καμπύλης, στην τόλμη των γραμμών και στη συνδυαστική αρμονία ή σύγκρουση των χρωμάτων, είναι σαφώς η ζωγραφική των κυβιστών, που λάτρευαν τις σχέσεις μεταξύ των σχημάτων και της ποπ αρτ, με τα έντονα χρώματα και την απενοχοποίηση της mass culture. Η διάθεση φυγής σ' έναν φανταστικό, σχεδόν σουρεαλιστικό, κόσμο (όπου ετερόκλητες μορφές, πρόσωπα και αντικείμενα, συνυπάρχουν αρμονικά) φέρνει τις vector δημιουργίες κοντά στις συνειρμικές απεικονίσεις των σουρεαλιστών. Η προοπτική, εν τέλει η ρεαλιστική αληθοφάνεια, αφήνει τους νέους καλλιτέχνες αδιάφορους: ο κόσμος τους είναι δυσδιάστατος και εναντιώνεται στην κυριαρχία της φωτογραφίας στη σημερινή κοινωνία της εικόνας. Και παρ’ ότι δεν λείπει η τάση vector έργων που προέκυψαν από επεξεργασία «κανονικών» φωτογραφιών, μέσω μιας διαδικασίας μετατροπής της ρεαλιστικής απεικόνισης στην αφηρημένη ουσία της, στην πλειονότητα τους αφορούν κατασκευασμένες εικόνες ελεύθερης σύλληψης και νοηματοδότησης του πραγματικού κόσμου. Κάποτε δεν λείπουν τα πολιτικά μηνύματα, ωστόσο αυτό που συνήθως επιδιώκεται είναι μια ποιητική απεικόνιση του οπτικού κόσμου, όπου η ελευθερία της φαντασίας έχει τον πρώτο λόγο.