4 ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

 

4 ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

 

“ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ”

Να ‘μουν του σταύλου έν’ άχυρο, ένα φτωχό κομμάτι
την ώρα π’ άνοιγ’ ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι.

Να ιδώ την πρώτη του ματιά και το χαμόγελό του,
το στέμμα των ακτίνων του γύρω στο μέτωπό του.

Να λάμψω από τη λάμψη του κι’ εγώ σαν διαμαντάκι
κι’ από τη θεία του πνοή να γίνω λουλουδάκι.

Να μοσκοβοληθώ κι’ εγώ από την ευωδία,
που άναψε στα πόδια του των Μάγων η λατρεία.

Να ‘μουν του σταύλου ένα άχυρο ένα φτωχό κομμάτι
την ώρα π’ άνοιγ’ ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι.

ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ

“ΕΙΔΑ ΧΤΕΣ ΒΡΑΔΥ ΣΤ’ ΟΝΕΙΡΟ ΜΟΥ”

Είδα χτες το βράδυ στ’ όνειρό μου,
το γεννημένο μας Χριστό,
τα βόδια επάνω του εφυσούσαν,
όλο το χνώτο τους ζεστό.

Το μέτωπό του ήταν σαν ήλιος,
και μέσα η φάτνη η φτωχική,
άστραφτε πιο καλά από μέρα,
με κάποια λάμψη μαγική.

Στα πόδια του έσκυβαν οι Μάγοι,
κι’ έμοιαζε τ’ άστρο από ψηλά,
πως θα καθίσει σαν κορώνα,
στης Παναγίτσας τα μαλλιά.

Βοσκοί πολλοί και βοσκοπούλες,
τον προσκυνούσαν ταπεινά,
ξανθόμαλλοι άγγελοι εστεκόνταν,
κι’ έψελναν γύρω του «ωσαννά».

Μα κι’ από αγγέλους κι’ από μάγους,
δεν ζήλεψα άλλο πιο πολύ,
όσο της Μάνας Του το στόμα,
και το ζεστό – ζεστό φιλί.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΣ,

 

“ΝΥΧΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ”

Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη
λυγούν τα πόδια
και προσκυνούν γονατιστά στη φάτνη τους
τα άδολα βόδια.

Κι ο ζευγολάτης ξάγρυπνος θωρώντας τα
σταυροκοπιέται
και λέει με πίστη απ’ της ψυχής τ’ απόβαθα
Χριστός γεννιέται!

Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη
κάποιοι ποιμένες
ξυπνούν από φωνές ύμνων μεσούρανες
στη γη σταλμένες.

Κι ακούοντας τα Ωσαννά απ΄ αγγέλων στόματα
στον σκόρπιο αέρα
τα διαλαλούν σε χειμαδιά λιοφώτιστα
με την φλογέρα.

Την άγια νύχτα τη Χριστουγεννιάτικη
ποιος δεν το ξέρει
των μάγων κάθε χρόνο τα μεσάνυχτα
λάμπει το αστέρι.

Κι όποιος το βρει μες στ΄ άλλα αστέρια ανάμεσα
και δεν το χάσει,
σε μια άλλη Βηθλεέμ ακολουθώντας το
μπορεί να φτάσει.

ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΠΕΡΑΝΤΖΑΣ,

 

“ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ”

Στην γωνιά μας κόκκινο τ΄αναμμένο τζάκι
Τούφες χιόνι πέφτουνε στο παραθυράκι!

Όλο απόψε ξάγρυπνο μένει το χωριό
και χτυπά Χριστούγεννα το καμπαναριό!

Έλα, Εσύ που Αρχάγγελοι σ’ανυμνούνε απόψε
πάρε από την πίτα μας, που ευωδιά και κόψε!

Έλα κι η γωνίτσα μας καρτερεί να ‘ρθεις……
Σου ‘στρωσα, Χριστούλη μου, για να ζεσταθείς!

ΣΤΕΛΙΟΣ ΣΠΕΡΑΝΤΖΑΣ

 

Η Σαντορίνη καταστράφηκε νωρίτερα

 

Η Θήρα καταστράφηκε νωρίτερα

Έναν αιώνα νωρίτερα απ' ό,τι πιστεύαμε τοποθετούν δύο ανεξάρτητες επιστημονικές μελέτες την ηφαιστειακή έκρηξη στη Θήρα, δηλαδή μεταξύ 1660 π.Χ. και 1613 π.Χ. Η ανάλυση βασίστηκε εν μέρει σε δείγματα από κλαδιά και φύλλα ελιάς, η οποία θάφτηκε κάτω από ηφαιστειακή λάβα. Τα συνολικά 127 δείγματα έδειξαν ότι η Ύστερη Εποχή του Χαλκού διήρκεσε από το 1700 π.Χ. ώς το 1400 π.Χ., κοινώς ξεκίνησε έναν αιώνα νωρίτερα απ' ό,τι θεωρούσαν μέχρι πρότινος οι επιστήμονες.

 

Πιο παλαιοί οι αρχαίοι πολιτισμοί

 

 Νέα στοιχεία οδηγούν σε αναθεώρηση κρίσιμων ιστορικών χρονολογιών 

 

Φανταστείτε ότι η χρονολογία της πρώιμης αμερικανικής ιστορίας ήταν εκατό χρόνια νωρίτερα και πως στην πραγματικότητα ο Κολόμβος ανακάλυψε την Αμερική το 1392 και όχι το 1492. Οι επιστήμονες επί μακρόν επέμεναν ότι είναι πιθανό να υπάρχει μία παρόμοια πλάνη κατά την κρίσιμη περίοδο στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού στην Ελλάδα. Νέα επιστημονικά στοιχεία επιβεβαιώνουν τη θεωρία ότι η Υστερη Εποχή του Χαλκού στο Αιγαίο ξεκίνησε τον 17ο αιώνα π.Χ., τουλάχιστον δηλαδή έναν αιώνα νωρίτερα απ’ ό,τι πίστευαν μέχρι σήμερα οι αρχαιολόγοι. Δείγματα, που εξετάσθηκαν με τη μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης και τη βοήθεια του άνθρακα 14, έδειξαν ότι διήρκεσε από το 1700 π.Χ. ώς το 1400 π.Χ. Αν είναι σωστή η εκτίμηση αυτή, απαιτείται συνολική επανεξέταση πολιτισμικών και εμπορικών σχέσεων σε μία περίοδο μεταξύ της Μινωικής Κρήτης, της Μυκηναϊκής Ελλάδας και Κύπρου από τη μία και τους πολιτισμούς της Αιγύπτου και της υπόλοιπης Μέσης Ανατολής από την άλλη.

 

Σαντορίνη: Τεκτονικό σκηνικό και νησιωτικός χάρτης με φωτο-στατιστικές δειγματοληπτικές τοποθεσίες. Εμφάνιση επάνω αριστερής εσοχής δείχνει την ανάπτυξη των προ-μινωικών μοντέλων καλντέρας της Σαντορίνης6,10,12–17. Οι μονάδες Α έως D αναφέρονται στις διαπιστώσεις των τεσσάρων φάσεων της μινωικής έκρηξης (1)

Έναν αιώνα νωρίτερα

Αυτό θα σήμαινε ότι η Κρήτη με τα περίτεχνα παλάτια της, που προσελκύει ορδές τουριστών κάθε χρόνο και με τους θρύλους του Βασιλιά Μίνωα έφτασε στο απόγειό της έναν αιώνα νωρίτερα απ’ ό,τι νομίζαμε μέχρι σήμερα. Ειδικότερα, δύο ανεξάρτητες μελέτες τοποθέτησαν έναν αιώνα νωρίτερα την ηφαιστειακή έκρηξη στη Θήρα, ευρέως γνωστή σήμερα ως Σαντορίνη, που με τη σειρά της προκάλεσε σειρά από τσουνάμι και σκόρπισε στάχτη σε ολόκληρη την περιοχή του Αιγαίου και της Μεσογείου.

Η καταστροφή πιστεύεται ότι επιτάχυνε την παρακμή του Μινωικού πολιτισμού στην Κρήτη, σε απόσταση εβδομήντα μιλίων, και ίσως άνοιξε τον δρόμο για την εμφάνιση της Μυκηναϊκής Ελλάδας ως κυρίαρχης δύναμης στο Αιγαίο.

Μία επιστημονική ομάδα υπό τον αρχαιολόγο του Κορνέλ, Σταρτ Μάνινγκ, ανέφερε στο τεύχος Vol 312, Issue 5773 της επιθεώρησης Science ότι η έκρηξη σημειώθηκε μεταξύ 1660 π.Χ. και 1613 π.Χ. Η χρονολογία καθορίστηκε από την ανάλυση 127 δειγμάτων, πολλά εκ των οποίων ελήφθησαν στη Σαντορίνη και την Κρήτη. Στο ίδιο τεύχος του περιοδικού άλλη ερευνητική ομάδα περιόρισε περαιτέρω το χρονικό διάστημα, μεταξύ 1627 π.Χ. και 1600 π.Χ. Η ανάλυση βασίστηκε εν μέρει σε δείγματα από τα κλαδιά και τα φύλλα μιας ελιάς, θαμμένης κάτω από ηφαιστειακή λάβα.

Ο Ουόλτερ Λ. Φρίντριχ, γεωλόγος στο Πανεπιστήμιο Ααρχους της Δανίας, και συνάδελφοί του υπογράμμισαν ότι επρόκειτο για την πρώτη λεπτομερή εξέταση ενός αντικειμένου, που θάφτηκε ζωντανό κατά την έκρηξη. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, το εύρημα προστίθεται στις υπάρχουσες σοβαρές ενδείξεις ότι η έκρηξη χρονολογείται από τα τέλη του 17ου αιώνα. Σε email του από την Αγγλία ο δρ Μάνινγκ επισήμανε ότι «οι δύο ανεξάρτητες μελέτες ενισχύουν περαιτέρω τη συνολική νέα χρονολόγηση». Έτερο άρθρο στην επιθεώρηση επικαλείται τον αρχαιολόγο στο Κέμπριτζ, Κόλιν Ρένφρου, ο οποίος διατείνεται ότι τα ευρήματα «επιλύουν με πειστικό τρόπο το πρόβλημα της ημερομηνίας της ηφαιστειακής έκρηξης».

 

Το βέλος σηματοδοτεί την τοποθεσία όπου βρέθηκε θαμμένη μια ελιά κάτω από το στρώμα ελαφρόπετρας πάχους G60 m της μινωικής έκρηξης στην κορυφή του τοίχου της καλντέρας στη Τέρρα. (2)

Διχογνωμούν για τη χρονολόγηση

Μέχρι πρότινος οι αρχαιολόγοι τοποθετούσαν την έκρηξη γύρω στο 1500 π.Χ. Οι υπολογισμοί αυτοί βασίζονταν κυρίως στη σύγκριση αγγείων και άλλων αντικειμένων τέχνης από την περιοχή του Αιγαίου με ανάλογα ευρήματα στην Αίγυπτο και τη Μεσοποταμία, τα οποία έχουν συγκεκριμένες, τεκμηριωμένες χρονολογίες. Αν επιβεβαιωθεί η αναθεωρημένη χρονολόγηση, αυτό σημαίνει ότι ο Μινωικός πολιτισμός στο αποκορύφωμά του δεν ήταν σύγχρονος με το Νέο Βασίλειο της Αιγύπτου του 16ου αιώνα π.Χ. Αντ’ αυτού συνέπεσε χρονικά με την ηγεμονία της ξένης δυναστείας των Υξώς. Ο Μάνινγκ διευκρίνισε ότι «οι ημερομηνίες που παρατίθενται στα ιστορικά βιβλία γι’ αυτές τις περιόδους ανέκαθεν βασίζονταν σε ερμηνείες και εκτιμήσεις με ελάχιστες αποδείξεις». Πάντως οι οπαδοί του παλαιότερου τρόπου χρονολόγησης δεν υποχωρούν με βασικό επιχείρημα ότι η αιγυπτιακή ιστορική χρονολόγηση προέρχεται από γραπτά τεκμήρια καθώς και αγγεία και απεικονίσεις. Επιμένουν, λοιπόν, ότι είναι αδύνατον η χρονολόγηση να αποκλίνει έναν ολόκληρο αιώνα από την πραγματικότητα.

(1) Santorini: tectonic setting and island map with photo-statistical sampling sites. Upper left inset shows the development of Santorini’s pre-Minoan caldera models. Units A to D refer to the deposits of the four phases of the Minoan eruption.

(2)  Fig. 1. (A) The arrow marks the site where an olive tree was found buried under the G60-m-thick pumice layer of the Minoan eruption on  top of the caldera wall on Thera. (B) 14C dates of the four segments of the olive section wiggle-matched to the calibration curve IntCal04. The relative position of the segments in the branch is indicated by the bars. BP, years before the present. Error bars indicate 1 SD. (C) X-ray tomography of a section of the olive branch, with yellow lines indicating identified growth rings. The four dated segments are indicated by arrows

Πηγές:

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 4/5/2006

The New York Times

www.sciencemag.org  28 APRIL 2006 VOL 312

https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.507.8930&rep=rep1&type=pdf

https://www.researchgate.net/publication/223835898_Geoarchaeological_Tsunami_Deposits_at_Palaikastro_Crete_and_the_Late_Minoan_IA_Eruption_of_Santorini

Η ιστορία του «Ήλιου της Βεργίνας»

 

Η ιστορία του «Ήλιου της Βεργίνας»

 

Ο Ήλιος της Βεργίνας (αλλιώς Άστρο της Βεργίνας) είναι ένα αρχαίο ελληνικό σύμβολο που απεικονίζεται σε διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως αγγεία και νομίσματα, αλλά έγινε ευρέως γνωστό λόγω της απεικόνισης του στην χρυσή λάρνακα που βρέθηκε το 1977 σε Βασιλικό τάφο ο οποίος αποδίδεται στην Μακεδονική Βασιλική Δυναστεία του Φιλίππου Β΄ και του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Ο Ηρόδοτος, ο αρχαίος Έλληνας ιστορικός του 5ου αιώνα π.Χ. που εξιστόρησε τους Περσικούς Πολέμους και έγινε γνωστός ως ο «πατέρας της ιστορίας» ήταν αυτός που με το έργο του, διέσωσε και την παράδοση με βάση την οποία καθιερώθηκε ο «ήλιος της Βεργίνας» ως σύμβολο της βασιλικής δυναστείας των Μακεδόνων.  Αναφέρει λοιπόν ότι ο ήλιος της Βεργίνας σχεδιάστηκε για πρώτη φορά πάνω στο... χώμα και μάλιστα τον σχεδίασε ένας μικρός «ξεχωριστός» βοσκός, ο Περδίκκας, που αργότερα έγινε τρανός βασιλιάς της Μακεδονίας.

Ο Περδίκας ζούσε με τα αδέλφια του στο Άργος και κατάγονταν από την γενιά του Τήμενου. Κάποια στιγμή όμως ο Περδίκκας, (ο μακρινός πρόγονος του Μεγάλου Αλέξανδρου), μαζί με τα δύο μεγαλύτερα αδέλφια του,  τον Γαυάνη και τον Αέροπο διώχθηκαν από το Άργος και κατέφυγαν στο πλούσιο παλάτι του βασιλιά της πόλης Λεβαίας της Ιλλυρίας  όπου ανέλαβαν και έβοσκαν τα κοπάδια του στους απέραντους καταπράσινους κάμπους.

Η βασίλισσα που -όπως όλες οι βασίλισσες τα χρόνια εκείνα- ζύμωνε ψωμί για όσους είχε στη δούλεψη της, παρατήρησε ότι το καρβέλι που ετοίμαζε για τον Περδίκκα φούσκωνε πάντα περισσότερο από τα άλλα!

Τρομαγμένη το λέει στον άνδρα της τον βασιλιά, ο οποίος, πιστεύοντας ότι είναι κακός οιωνός και κινδυνεύει η ζωή του από αυτό τον «παράξενο» βοσκό, προστάζει τα τρία αδέλφια να φύγουν αμέσως από τη χώρα του.

Εκείνοι ζητούν την αμοιβή για τη δουλειά τους και ο βασιλιάς, δείχνοντας τον ήλιο που έπεφτε μέσα από το άνοιγμα της σκεπής του παλατιού (το οποίο άνοιγμα λειτουργούσε και ως... καπνοδόχος), τους λέει θυμωμένος: «Αυτή είναι η πληρωμή σας!!». 

 

 

Τα δύο μεγαλύτερα αδέλφια φοβισμένα σώπασαν. Τότε ο νεαρός Περδίκκας χαράζει στο χώμα έναν κύκλο με το μαχαίρι του κλείνοντας μέσα τις ακτίνες του ήλιου. Μετά τον προσκυνά τρεις φορές, παίρνει στα χέρια του τις φωτεινές ακτίνες και τις αποθέτει στον κόρφο του...

Ύστερα από αυτό, τα τρία αδέλφια πήραν τον δρόμο της εξορίας περνώντας πέρα από το ποτάμι, όταν ο βασιλιάς, τρομαγμένος και ξαφνιασμένος από αυτό που είδε, μετανιώνει που τους χάρισε τη ζωή και στέλνει τους στρατιώτες του να τους σκοτώσουν! Όμως δεν τα καταφέρνουν γιατί το ποτάμι φουσκώνει, γίνεται αδιάβατο, και έτσι σώζονται οι φυγάδες...

Πολλά χρόνια αργότερα, ο Περδίκκας γίνεται βασιλιάς της Μακεδονίας. Είναι ο γενάρχης της μεγάλης δυναστείας, σύμβολο της οποίας ήταν ο ήλιος που ο ίδιος είχε χαράξει το περίγραμμα του στο χώμα... Είναι ο θρυλικός δεκαεξάκτινος ήλιος της Βεργίνας που πέρασε στην αιωνιότητα μαζί με τον μακρινό του δοξασμένο απόγονο, τον Μέγα Αλέξανδρο…..

 

 

Θα πρέπει να πούμε όμως ότι  η σημασία του συμβόλου δεν έχει αποσαφηνιστεί πλήρως. Διάφορες εκδοχές των αρχαιολόγων είναι ότι ήταν ηλιακό σύμβολο, σύμβολο της Μακεδονίας, έμβλημα της Ἀργεαδικής δυναστείας του Φιλίππου, ένα θρησκευτικό σύμβολο που αναπαριστά τους 12 Θεούς του Ολύμπου ( Ελληνική εθνική θρησκεία ), ή ένα διακοσμητικό σχέδιο.

Δεκαεξάκτινοι, δωδεκάκτινοι και οκτάκτινοι Ήλιοι παρουσιάζονται συχνά σε Μακεδονικά και Ελληνιστικά νομίσματα και ασπίδες της περιόδου αλλά και σε ευρήματα από τον ευρύτερο ελληνικό κόσμο (Μεγάλη Ελλάδα και Μικρά Ασία), ήδη από τον 6ο αιώνα π.Χ., καθώς και σε απεικονίσεις Αθηναίων οπλιτών αλλά και σε νομίσματα, από τη νησιωτική μέχρι την ηπειρωτική Ελλάδα, όπως στη Κέρκυρα, 5ος αιώνας π.Χ., Λοκρίδα, 4ο αιώνας π.Χ. Πριν το 1977 το σύμβολο θεωρείτο απλά διακοσμητικό στοιχείο. Έπειτα όμως από την ανακάλυψη του Ανδρόνικου το σύμβολο άρχισε να συσχετίζεται με τους Αρχαίους Μακεδόνες, παρ' όλη τη προηγούμενη διακοσμητική του χρήση στην Ελληνική τέχνη.

Πηγές

https://www.in.gr/2021/04/22/plus/features/vergina-pos-dimiourgithike-maxairi-o-ilios-symvolo-ton-makedonon/

https://www.mixanitouxronou.gr/pos-dimiourgithike-me-macheri-o-ilios-tis-verginas-to-simvolo-ton-makedonon-itan-apogoni-tou-mithikou-ellina-ke-archika-katikisan-tin-fokida-pos-metakinithikan-pros-vorra/

https://el.wikipedia.org/wiki/Ήλιος_της_Βεργίνας

https://www.dinfo.gr/η-ιστορία-του-ήλιου-της-βεργίνας-που-όλ/

https://choratouaxoritou.gr/?p=59216&cn-reloaded=1

 

Έτσι γεννήθηκε ο «Σταυρός του Νότου»

 

 

Έτσι γεννήθηκε ο «Σταυρός του Νότου»

 

Για περισσότερα από 42 χρόνια τα τραγούδια του Θάνου Μικρούτσικος σε ποίηση Νίκου Καββαδία* αποτελούν σταθερή αξία στο χρηματιστήριο των μουσικών αισθημάτων των νεοελλήνων. Τόσο ο «Σταυρός του Νότου», που κυκλο­φόρησε το 1979, όσο και οι «Γραμμές των ο­ριζόντων» που κυκλοφόρησε το 1991 εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να βρί­σκονται στην επικαιρότητα, συνιστώντας τους πιο διαχρονικούς δί­σκους του συνθέτη.

Όλοι συμφωνούν ότι ο Μικρούτσικος «ευτύχησε» να ασχοληθεί με την τόσο φευ­γάτη, ταξιδιάρικη και γεμάτη εξωτικές ει­κόνες ποίηση του Καββαδία. Ο ίδιος ο συν­θέτης εκτιμούσε ότι ήταν τελικά εκείνη η διάθεση φυγής, που με τόσο χαρακτηριστικό και α­κραίο τρόπο εκφράζει ο «ποιητής της θά­λασσας», που συγκίνησε και εξακολουθεί να συγκινεί τους ανθρώπους, αφού στο βάθος κάθε ψυχής υπάρχει - έστω και ως απωθη­μένο - κάποιο αέναο ταξίδι.

Αρκεί να φανταστεί κανείς ότι όταν κυκλοφόρησε ο δίσκος του  «Σταυρού του Νότου» (1979) και μέχρι το 2010 οι πωλήσεις των βιβλίων του Ν. Καββαδία έφτασαν τις 400.000! Τι συνέβη; Πού οφειλόταν όλο αυτό το ξέσπασμα; «Ίσως στην αποκάλυψη μέσω της μουσικής μου της ουσίας της ποίησης του Καββαδία», απαντούσε ο Θ. Μικρούτσικος και με σεμνότητα  συμπλήρωνε «όμως ακόμη περισσότερο (οφειλόταν) στην ανεξίτηλη γοητεία των στίχων του».

Και πραγματικά. Αν και πολλοί θεωρούν ότι ο Καββαδίας είναι απλά ο ποιητής της θάλασσας, των ναυτικών και των εξωτικών ταξιδιών δεν συμβαίνει μόνο αυτό. Ο Καββαδίας λατρεύτηκε από  τέσσερις σχεδόν γενιές και αυτό σημαίνει πολλά. Γιατί δεν είναι απλά ένας ταξιδιώτης ποιητής ή ένας ποιητής της θάλασσας. Ο Καββαδίας είναι σαφέστατα κάτι περισσότερο καθώς μέσα από τους στίχους του  και την ποίησή του καλεί τους νέους ανθρώπους να ξεπεράσουν τα όριά τους, και τις καταγεγραμμένες δυνατότητες τους.

Ακόμη όμως γιατί ο Καββαδίας,  πολύ πριν από τον Μάη του 1968 και με το -ας είμαστε ρεαλιστές, ας κατακτήσουμε το αδύνατο-, με τον περίφημο στίχο του μας παρακινούσε τους νέους να χορέψουμε πάνω στο φτερό του καρχαρία. Αυτό ασφαλώς δεν είναι μόνο μια ωραία εικόνα είναι και το ότι επιλέγει το πιο ανθεκτικό και άγριο ζώο στον πλανήτη για να προτείνει στον νέο άνθρωπο να το δαμάσει και να χορέψει πάνω στο πλευρό του. 

 

Ο Μικρούτσικος ασχολήθηκε με τον Καββαδία κατά παραγ­γελία. Η παρότρυνση οφείλεται στις καλλιτεχνικές και μη συμβατικές επιλογές ενός γόνου ε­φοπλιστικής οικογένειας του εφοπλιστή Νίκου Παπαλιού που ως κινη­ματογραφικός παραγωγός και με σημαντικές ταινίες στο ενεργητικό του, όπως ο «Θία­σος» και το «Δι' ασήμαντον αφορμή», αποφάσισε το 1977 να γυρίσει μια σειρά με θέ­μα τη ζωή των ναυτικών. Μεταξύ άλλων ήθελε να εφοδιάσει τα πλοία του οικογενει­ακού στόλου με τα φιλμάκια αυτά, ώστε να ψυχαγωγούνται τα πληρώματα. Ανέθεσε, λοιπόν, στον σκηνοθέτη Τάσο Ψαρρά τα γυρίσματα της σειράς «Πορεία 090», ένας τίτ­λος που προέρχεται από τη ναυτική ορολο­γία και σημαίνει πορεία προς Νότον.

Η μουσική ανατέθηκε στον Θάνο Μικρού­τσικο, ο οποίος μελοποιώντας Καββαδία, «υποχρέωσε» τον σκηνοθέτη να χρησιμο­ποιήσει όχι μόνο δύο τραγούδια  - ένα στους τίτλους αρχής και έναν στους τίτλους τέ­λους κάθε επεισοδίου -, αλλά και κατά την ενδιάμεσα στη δράση.

Οι προβλέψεις, όταν πρωτοκυκλοφόρησε ο δίσκος, κάθε άλλο παρά θετικές ήταν. Η κριτική υποδέχτηκε αρνητικά τον δίσκο, ο οποίος όμως αποδείχθηκε στη συνέχεια ένα από τα «διαμάντια» της ελληνικής τραγουδοποιίας, αλλά και η αιχμή του δόρατος της τραγουδοποιίας του Θ. Μικρούτσικου.

Το... αστείο της υπόθεσης είναι ότι ο ιδρυτής και θρυλικός παραγωγός της «Λύρας» Αλέξανδρος Πατσιφάς εξέδωσε τον «Σταυρό του Νότου» περίπου με βαριά καρδιά και με το ζό­ρι, κάνοντας στον συνθέτη κάτι σαν δώρο, αφού η πεποίθηση του ήταν πως δεν θα πουλούσε πάνω από 2.000 αντίτυπα! Προ­φανώς δεν είχε εκτιμήσει ότι η εποχή άλ­λαζε.

Στα τέλη της δεκαετίας του ‘70 η ορμή της μεταπολίτευσης είχε ξεθυμάνει και οι βεβαιότητες είχαν δώσει τη θέση τους στον προβληματισμό, την αναμονή και  - στην καλύτερη περίπτωση- την ελπίδα. Η εποχή «γύριζε σελίδα», άλλαζε. Αλλά προς ποια κατεύθυνση; Αυτή η αμηχανία ήταν έκδηλη και στο τραγούδι. Τα εμβατή­ρια του Θεοδωράκη, τα αντάρτικα και τα λαϊκά χασάπικα υποχωρούσαν, μαζί με τις συνθήκες που τα δημιούργησαν και τα γιγάντωσαν. Η δικτατορία γινόταν σιγά σιγά μια ανάμνηση και η άδολη συντροφικότη­τα, την οποία οι άνθρωποι βίωναν από το 1974 στις διαδηλώσεις και στις ταβέρνες, υποχωρούσε.

Σε αυτό το κλίμα «έσκασε» ο «Σταυρός του Νότου». Η ηλεκτρική και ροκίζουσα μου­σική του Μικρούτσικου, η θάλασσα που αποτελεί καταλυτικό στοιχείο για τον Έλληνα, και οι εικό­νες από εξωτικά μέρη και ταξίδια -που έφερναν στο φως οι στίχοι του Καββαδία δημιούργησαν ένα μεγαλειώδες διαχρονικό έργο τον "Σταυρό του Νότου" που λάτρεψαν οι έλληνες ναυτικοί και μη.

Ολόκληρο τον δίσκο μπορείτε να τον ακούσετε εδώ :

https://www.youtube.com/watch?v=zveemnKDo6w

 

 

* Ο λογοτέχνης Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1910 στο Χαρμπίν της Μαντζουρίας. Ο πατέρας του, Χαρίλαος, είχε τη ρωσική υπηκοότητα και διατηρούσε επιχείρηση εισαγωγών – εξαγωγών. Η μητέρα του, Δωροθέα, ήταν κεφαλλονίτικης καταγωγής.

Μετά το θάνατο του πατέρα του, μπαρκάρει ναύτης σε φορτηγό και κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, αποτυπώνει στο χαρτί τις εικόνες από τα μέρη που επισκέπτεται, τη ναυτική ζωή, τους ναυτικούς και τις σχέσεις τους με την πατρίδα τους, τη θάλασσα και τις γυναίκες. Τον Ιούνιο του 1933 κυκλοφορεί την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο Μαραμπού.

Το 1939 παίρνει το δίπλωμα ασυρματιστή. Ξαναμπαρκάρει το 1944 και ταξιδεύει αδιάκοπα ως ασυρματιστής σ’ όλο τον κόσμο.

Τον Ιανουάριο του 1947 εκδίδεται η δεύτερη ποιητική συλλογή του Πούσι κι επανεκδίδεται, ύστερα από δεκατέσσερα χρόνια, το εξαντλημένο Μαραμπού από τον Θανάση Καραβία, ο οποίος το Μάρτιο του 1954 θα κυκλοφορήσει και τη Βάρδια, το μοναδικό πεζό του Νίκου Καββαδία.

Από το τελευταίο ταξίδι του επέστρεψε το Δεκέμβριο του 1974 και αμέσως ξεκίνησε τις προετοιμασίες για την έκδοση της τρίτης ποιητικής συλλογής του, την οποία όμως δεν πρόλαβε να δει τυπωμένη. Πέθανε ξαφνικά στις 10 Φεβρουαρίου του 1975, από εγκεφαλικό επεισόδιο.

Τρία χρόνια μετά το θάνατό του, κάποια από τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν από τον Θάνο Μικρούτσικο, στο δίσκο Σταυρός του Νότου. Μέσω αυτών των τραγουδιών, και άλλων που ακολούθησαν, ο Νίκος Καββαδίας έγινε γνωστός στο ευρύτερο κοινό.

Διασκευή από δημοσιεύματα στο διαδίκτυο και τον ελληνικό τύπο από τον Κ. Γραικιώτη.