Ρίτσας Μασούρα : «Κανένας δεν είναι νησί»

 

«Κανένας δεν είναι νησί»

 

Της Ρίτσας Μασούρα

 

ΑΥΤΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟ ΕΓΡΑΨΑ ΣΤΗΝ "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" ΤΟ 2009, ΟΤΑΝ ΑΚΟΜΗ ΔΕΝ ΕΙΧΑΜΕ ΠΑΡΕΙ ΧΑΜΠΑΡΙ ΤΟ ΠΑΡΑΜΙΚΡΟ. ΘΕΛΩ ΝΑ ΕΛΠΙΖΩ ΟΤΙ ΕΧΟΥΜΕ ΞΕΦΥΓΕΙ ΛΙΓΟ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΕΦΙΑΛΤΗ. ΑΝ, ΟΧΙ, ΟΜΩΣ;

 

Kανένας άνθρωπος δεν είναι νησί, πλήρες και αύταρκες. Κάθε άνθρωπος είναι τμήμα της ηπείρου, κομμάτι της στεριάς. Αν ένας σβώλος χώμα παρασυρθεί από τη θάλασσα η Ευρώπη μικραίνει, σαν να 'χε καταβυθιστεί ένα ακρωτήρι, σαν να χανόταν το αρχικό των φίλων σου ή το δικό σου (Δοκίμια ΙΙΙ, 2001).

Αυτά τα λόγια του Άγγλου ποιητή και ιερωμένου Τζον Νταν (1572-1631) που ενέπνευσαν κάποια στιγμή τον Χέμινγουεϊ και αναδεικνύουν την ανάγκη για αλληλεγγύη ανθρώπων και κρατών, έγιναν έναυσμα για σειρά σκέψεων, με αφορμή τη φορτισμένη σύνοδο του G20 που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη στο Λονδίνο.

Στη βρετανική πρωτεύουσα έχουν φιλοξενηθεί κατά καιρούς σημαντικές διασκέψεις τεράστιας ιστορικής και πολιτικής βαρύτητας, όπως αυτή του 1830-31, όταν οι Μεγάλες Δυνάμεις συζήτησαν το μέλλον της Ελλάδος. Εξίσου σημαντική, αν και από τις πλέον αποτυχημένες συνόδους, ήταν αυτή του 1933, εν μέσω της Μεγάλης Υφεσης. Εκείνη η διάσκεψη, όπως κι αυτή που πραγματοποιείται σήμερα, στόχευε στην επούλωση των τραυμάτων της τότε οικονομικής κρίσης μέσα από τη σύναψη οικονομικών συμφωνιών.

Ο Αμερικανός πρόεδρος Φραγκλίνος Ρούσβελτ, έχοντας εκλεγεί προ τριμήνου, έδινε την εικόνα δυναμικού ηγέτη που θα μπορούσε να συμβάλει στην αναθέρμανση της παγκόσμιας οικονομίας. Ελπίδα που αιωρείτο με ασάφεια στην ατμόσφαιρα.

Ο Ρούσβελτ δεν παρέστη στη σύνοδο και ο υπουργός Κόρντελ Χουλ, ο οποίος τον εκπροσώπησε, ομολόγησε ότι μεταβαίνει στο Λονδίνο με άδεια χέρια. Εκείνο τον Ιούνιο του 1933, η ανεργία στις ΗΠΑ είχε χτυπήσει κόκκινο και ο Ρούσβελτ δεν κατάφερε να υπερβεί την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του απομονωτισμού της αμερικανικής κοινωνίας, αποφεύγοντας έτσι να ανατρέψει το νόμο Smoot-Hawley του 1930, μέσω του οποίου είχε επιβληθεί αύξηση των δασμών σε 20.000 εισαγόμενα προϊόντα.

Η εκδικητική σπίθα ήδη είχε ανάψει, η σύνοδος του Λονδίνου τινάχτηκε στον αέρα και τα αντίποινα του υπόλοιπου κόσμου καθόρισαν με το χειρότερο τρόπο το μέλλον της παγκόσμιας οικονομίας.

Κάποιος θα μπορούσε εύκολα να υποθέσει ότι η αποτυχία της συνόδου οφειλόταν στην γκρίζα ευρωπαϊκή εικόνα - ο Χίτλερ μόλις είχε εκλεγεί, η Γαλλία αναρωτιόταν τι μέλλει γενέσθαι και ο Μουσολίνι γκρέμιζε τα παλιά πολιτικά οχυρά. Όμως οι ευθύνες καταλογίστηκαν στις ΗΠΑ. Η απουσία κοινού στόχου και συναίνεσης σε συνδυασμό με το δόγμα του προστατευτισμού ύψωσαν τείχη ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Αποτέλεσμα; Η ύφεση βάθυνε πολύ περισσότερο και σε λίγα χρόνια ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Σήμερα όλοι εύχονται να μην επαναληφθούν εκείνα τα λάθη και να παρθούν ουσιαστικά μέτρα αναθέρμανσης της οικονομίας - ενδεχομένως, ένα νέο Bretton Woods και θέσπιση αυστηρών ρυθμίσεων στον τραπεζικό τομέα.

Θα υπάρξει, όμως, συναίνεση μεταξύ των «20»; Ο Σαρκοζί φωνασκεί, η Μέρκελ δηλώνει ότι τίποτα δεν τελειώνει στο Λονδίνο, ο Ομπάμα ψηλαφίζει την Ευρώπη, συμβουλεύοντάς την να αποβάλει το φόβο και ο Μπράουν ονειρεύεται ανύπαρκτους κότινους. Ίσως κάποιος θα πρέπει να τους θυμίσει τα λόγια του Άγγλου ποιητή και την ηθική αρχή ότι «κανένας δεν είναι νησί».

 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΟΥΜΠΑΝΗΣ ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΗΣ

 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΟΥΜΠΑΝΗΣ 

ΟΛΥΜΠΙΟΝΙΚΗΣ

 

Ο Γιώργος Ρουμπάνης υπήρξε διακεκριμένος Έλληνας αθλητής του άλματος επί κοντώ και Ολυμπιονίκης. Γεννήθηκε στις 15 Αυγούστου 1929 στην Θεσσαλονίκη και κατάγεται από την Στεμνίτσα Αρκαδίας. Ήταν γιος του γυμναστή Σάββα Ρουμπάνη και αδελφός του καλαθοσφαιριστή Αριστείδη Ρουμπάνη. Η οικογένειά του είχε έντονη αθλητική παράδοση, με τον πατέρα του να είναι διευθυντής φυσικής αγωγής στη Θεσσαλονίκη.

Ξεκίνησε την αθλητική του πορεία στον Παναθηναϊκό Αθλητικό Όμιλο και αργότερα μεταγράφηκε στον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο.

Ο Γιώργος Ρουμπάνης, ένας νεαρός άνδρας σχεδόν 2 μέτρα ψηλός, ήταν ο αθλητής που έληξε τα "πέτρινα χρόνια" του ελληνικού αθλητισμού, και μετά από 44 χρόνια κέρδισε και πάλι ένα μετάλλιο για την Ελλάδα στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το 1956, έκανε ένα διάλειμμα από τις σπουδές του στις ΗΠΑ και πήγε στη Μελβούρνη για να ανταγωνιστεί στο άλμα επί κοντώ. Ήταν ένα πραγματικό ταλέντο, με μεγάλη ικανότητα για τον αθλητισμό και πήγε στη Μελβούρνη με ατομικό ρεκόρ 4,37μ.

 

 

Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1956 στη Μελβούρνη, κατέκτησε το χάλκινο μετάλλιο στο άλμα επί κοντώ με επίδοση 4,50 μέτρα, μετά από έναν αγώνα που άρχισε στις 8 το πρωί και διήρκεσε περίπου 11 ώρες  με αντίπαλους δύο από τους κορυφαίους Αμερικανούς άλτες της εποχής. Από αυτούς ο Μπομπ Γκουτόουσκι κατέκτησε τη δεύτερη θέση με 4,53 μ., ενώ ο Μπομπ Ρίτσαρντς αναδείχθηκε χρυσός Ολυμπιονίκης, σημειώνοντας νέο ολυμπιακό ρεκόρ με 4,56 μ. μετάλλιο αποτέλεσε το πρώτο μετά τον Β. Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το μετάλλιο του Γ. Ρουμπάνη αποτέλεσε το πρώτο ελληνικό ολυμπιακό μετάλλιο μετά τον Β. Παγκόσμιο Πόλεμο. Το τελευταίο προπολεμικό ολυμπιακό μετάλλιο για την Ελλάδα ήταν το ασημένιο που είχαν κερδίσει οι Γιάννης και Αλέξανδρος Θεοφυλάκης μαζί με τον Γιώργο Μωραϊτίνη στο ομαδικό πιστόλι ταχείας βολής από 30 μέτρα, το 1920 στην Αμβέρσα. Στον στίβο, η τελευταία διάκριση πριν από τον Ρουμπάνη ανήκε στον θρυλικό Κωνσταντίνο Τσικλητήρα το 1912 .

 

 

Το 1956 του απονεμήθηκε το Αθλητικό Βραβείο του ΠΣΑΤ, ως καλύτερος αθλητής της χρονιάς. Αποσύρθηκε από τον αθλητισμό το 1961. Μαζί με το Δημήτρη Θανόπουλο ίδρυσαν το Σύλλογο Ελλήνων Ολυμπιονικών, το 1985.

Μετά την αποχώρησή του από τον αθλητισμό, ο Γιώργος Ρουμπάνης ασχολήθηκε με τη διδασκαλία φυσικής αγωγής και υπηρέτησε ως προπονητής στίβου. Ήταν ο μεγαλύτερος εν ζωή Έλληνας Ολυμπιονίκης και έχει δύο γιους, τον Βασίλη και τον Δημήτρη, και μια κόρη, την Ροζάνα.

Απεβίωσε σήμερα 11 Φεβρουαρίου 2025, σε ηλικία 95 ετών.

Το τσουνάμι της 9ης Ιουλίου 1956

 

Το τσουνάμι της 9^ης Ιουλίου 1956

 Στις 10 Ιουλίου 1956 οι εφημερίδες σε όλη την Ελλάδα αναφέρθηκαν στον ισχυρό σεισμό της περασμένης μέρας που έπληξε την Σαντορίνη, όπου και προκλήθηκαν οι περισσότερες καταστροφές, ενώ το Αστεροσκοπείο Αθηνών εξέδιδε την παρακάτω ανακοίνωση :

 «Σήμερον εις τας 5 ώρας 12' και 16'' ανεγράφη υπό του σεισμογράφου του Αστεροσκοπείου Αθηνών σφοδρά σεισμική δόνησις έξ αποστάσεως 160 χιλιομέτρων νοτιοανατολικώς τών Α­θηνών. Έκ του σεισμου εσχηματισθη ισχυρόν θαλσσσιον σεισμικόν κύμα τό όποιον προσέβαλε τήν Ίκαρίαν, Σάμον, ως και τας βορείους ακτάς της Κρήτης, εις 3 φάσεις, με περίοδον 10 λεπτών και ύψος 1—1.80 μ. Ελαφραί ζημίαι εσημειώθησαν είς τάς νήσους Πάρον, Αστυπάλαιαν, Αμοργόν, Μήλον, Καλυμνον και Σαντορίνην. Πλήθος μετασεισμικών δονήσεων».

 

Το Παλιρροιακό Κύμα

Έπειτα από τον σεισμό, ένα τεράστιο παλιρροιακό κύμα, ύψους περίπου τριών μέτρων, κινήθηκε προς νότον και έπληξε την Κρήτη και τη Δωδεκάνησο.

Στην Κρήτη, το παλιρροιακό κύμα έπληξε ολόκληρη τη βόρεια παραλία της Κρήτης, από τα Χανιά μέχρι τη Σητεία. Οι αφυπνισθέντες κάτοικοι, έντρομοι, διαπίστωσαν την απειλητική κίνηση του κύματος προς την ξηρά και οι ευρισκόμενοι πλησίον της ακτής έβλεπαν, την υποχώρηση και ανύψωση της θάλασσας, που απεκάλυπτε πλήρως τον βυθό και την ταχύτητα με την οποία κινιόταν επιστρέφοντας προς την ξηρά

Λίγο αργότερα, η διακύμανση έγινε ηπιότερη, μέχρις ότου τελικά εξασθένησε. Εν τω μεταξύ, όμως, είχε κατακλυσθεί με νερά ο λιμενικός χώρος του Ηρακλείου, με αποτέλεσμα να προκληθούν σημαντικές ζημιές στα εντός των αποθηκών του τελωνείου εμπορεύματα. Ζημιές επίσης υπέστησαν διάφορα εξοχικά κέντρα, κυρίως ανατολικά της πόλης του Ηρακλείου, ενώ σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, υπήρξαν και ζημιές και στην τότε αμερικανική βάση των Γουρνών.

 

 

Από την άλλη το τσουνάμι κτύπησε την Σητεία και το Ρέθυμνο,  όπου πλημμύρισαν παρακείμενες εμπορικές και αποθηκευτικές εγκαταστάσεις. Λόγω όμως της καμπύλης του κόλπου Μεραμβέλου, το τσουνάμι έφτασε με μειωμένη ένταση στη Σητεία. Καθώς οι διαμένοντες σε παραθαλάσσια χωριά της βόρειας Κρήτης έβλεπαν την εξέλιξη του φαινομένου αυτά εγκαταλείφθηκαν από τους κατοίκους τους, οι οποίοι επέστρεψαν, τότε μόνο όταν μετά από λίγες ώρες είχαν πειστεί ότι δεν υπήρχε πλέον κίνδυνος για την ζωή τους

Όμως στο λιμάνι του Ηρακλείου υπήρξαν σημαντικές ζημιές και  μια ξένη θαλαμηγός, που έμπαινε στον λιμένα του Ηρακλείου κατά την πρώτη εκδήλωση του φαινομένου, κινδύνευσε να βυθιστεί από την δίνη. Πάντως η παλίρροια και η άμπωτις συνεχίστηκαν με μικρή ένταση καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Στην Κάλυμνο, μετά το πρωινό σεισμό και μέχρι το μεσημέρι, την νήσο έπλητταν αλλεπάλληλα παλιρροιακά κύματα. Σημαντικές ζημιές υπέστη ολόκληρη η παραλιακή περιοχή σε βάθος εκατοντάδων μέτρων. Μία γυναίκα πνίγηκε. Ζημιές υπέστησαν ομοίως τα παραλιακά οικήματα.

Στη Λέρο, στη περιοχή των Γούρνων, κατακλύσθηκε έκταση 200 στρεμμάτων σε βάθος 70 μέτρων. Το ηλεκτρικό εργοστάσιο Λακκίων έπαυσε τη λειτουργία του, λόγω ζημιών που προκλήθηκαν από το τσουνάμι. Στην ανωτέρω περιοχή, καθώς και στη Λέρο, σημειώθηκαν και ναυάγια.

 

Στη Σύμη, τα παλιρροιακά κύματα έφθασαν σε ύψος 1,30 μέτρων ενώ χρονική συχνότητα τους ήταν δίλεπτη.

Στην Κάρπαθο, αμέσως μετά την σεισμική δόνηση, η θάλασσα υποχώρησε σε βάθος 15 μέτρων. Στον οικισμό Φοινίκι, πολλές λέμβοι παρασύρθηκαν από το παλιρροιακό κύμα το οποίο έφθασε μέχρι τις οικίες των κατοίκων

Σύμφωνα με αναφορές των κατά τόπους λιμενικών αρχών προς το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, η αποβάθρα του λιμένα Αντιπάρου κατέρρευσε τελείως. Στον λιμένα Βαθύ Σάμου, η στάθμη της θάλασσας ανέβαινε και κατέβαινε κατά 80 εκατοστά περίπου ανά πέντε λεπτά της ώρας.

Σύμφωνα με αναφορά του δημάρχου Λέρου, το παλιρροιακό κύμα κατέκλυσε 400 στρέμματα στις παραθαλάσσιες περιοχές των Τεμενίων και Αλίνδων.

Πλημμύρισε επίσης ο παραλιακός χώρος Ξηροκάμπου Λέρου σε βάθος 150 μέτρων. Οι λέμβοι και τα αλιευτικά που βρίσκονταν προσορμισμένα εκεί βυθίστηκαν. Σημειώνονταν δε μέχρι αργά τη νύχτα αυξομειώσεις στη στάθμη των υδάτων.

Στην Τήλο υπέστη σοβαρές βλάβες ο λιμενίσκος Αγ. Αντωνίου. 

 

Στην Αστυπάλαια, μετά τη λήξη του σεισμού, που σημειώθηκε στις 5:15 π.μ., η θάλασσα υποχωρούσε σε απόσταση 100 μέτρων και επανερχόταν με μεγάλη ορμή και εξ αιτίας αυτού του φαινομένου τα περισσότερα από τα ελλιμενισμένα πλοία βυθίστηκαν. Αυτή η παλίρροια επαναλαμβανόταν μέχρι τη νύχτα ανά πέντε λεπτά της ώρας.

Παλιρροιακό κύμα επίσης παρατηρήθηκε και στην ακτή της Άνδρου με συχνότητα 10 λεπτών.

Στην Αντίπαρο, το παλιρροιακό κύμα προκάλεσε την προσάραξη τριών ιστιοφόρων και τριών λέμβων.

Στην Κάλυμνο οι ζημιές, λόγω του κύματος, ήταν πάρα πολύ μεγάλες. 

 

 

Στο Ρέθυμνο εμφανίστηκε έντονο παλιρροιακό ρεύμα που επαναλαμβανόταν ανά δεκάλεπτο.

Στα Μάλια της Κρήτης η θάλασσα ανέβηκε προς το χωριό και όταν υποχώρησε άφησε πληθώρα ψαριών που σπαρταρούσαν και ένα κύτος.

Αμέσως μετά τον πρωινό σεισμό, ο οποίος ήταν έντονα ισχυρός και στην Ικαρία, το νερό των ιαματικών πηγών έγινε κατακόκκινο και το χρώμα του διατηρήθηκε επί ώρες. Ταυτόχρονα, άρχισε το παλιρροιακό φαινόμενο. Τα κύματα υψώνονταν ανά πεντάλεπτο κατά ενάμισι μέτρο και υποχωρούσαν. Στις Θέρμες εμφανίστηκαν πολλοί καρχαρίες και οι ψαράδες προχώρησαν σε  συστηματική καταδίωξη. Εξ αιτίας του γεγονότος αυτού, απαγορεύθηκαν τα μπάνια στη θάλασσα .

 

Αυτά όλα τα θυμηθήκαμε οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μετά την πληθώρα των σεισμών που σημειώνονται μερικά χιλιόμετρα βορειότερα της Σαντορίνης προς την Αμοργό και ευχόμαστε όλοι όπως η σεισμοσειρά εξελιχθή με ένα θετικό σενάριο και τα φαινόμενα να εκτονωθούν το συντομότερο δυνατό για να ηρεμήσουν όλοι οι κάτοικοι των νησιών που εγκαταλείπουν τις εστίες τους και μαζί τους και εμείς.

Και το επιμύθιο … «Η Ελλάδα είναι μια σεισμογενής χώρα και δυστυχώς πρέπει να συνηθίσουμε να ζούμε με τους σεισμούς»  

 Πηγές:

Το φωτογραφικό υλικό με τις ζημιές στο λιμάνι του Ηρακλείου δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Ελευθερία» στο φύλλο της 10ης Ιουλίου 1956